Luisteren naar gevoelens

Gevoel is overal Je voelt iets tegenover de mensen met wie je te maken hebt. Je voelt iets bij de taken die je te doen hebt. Je voelt iets bij de dingen die gebeuren. Je voelt iets bij jezelf Je voelt iets bij God en geloof Dat is privé zo, maar ook in de kerk, op het werk, bij het vrijwilligerswerk

Mensen verschillen Laag-gevoelige mensen; ze voelen weinig bij gebeurtenissen; voelen anderen niet aan. Mensen die makkelijk of juist niet over gevoelens praten. Mensen die bang zijn greep te verliezen op gevoelens. Mensen die hun gevoelens altijd rustig of juist heftig uiten. Hooggevoelige mensen (HSP) bij wie alle prikkels hevig binnenkomen.

Dubbele gevoelens Gevoelens zijn vaak dubbel, dat is normaal. Enerzijds ben je opgelucht dat iets niet doorgaat, anderzijds teleurgesteld. Enerzijds ben je verdrietig bij een overlijden, anderzijds opgelucht dat de lijdensweg voorbij is. Enerzijds ben je zeer blij met je nieuwe relatie, anderzijds ben je bang dat (ook) die mislukt.

Geen gevoelens?? Wie zegt dat hij / zij niets voelt, zit er meestal naast. Betrap jezelf er maar op als je alleen bent. Je échte gedachten en gevoelens beginnen vaak met ‘eigenlijk…’ Soms kun je zo verdoofd zijn dat gevoelens pas later bovenkomen.

Bij je gevoel komen Er zijn genoeg middelen op bij je gevoel te komen, zoals: gesprek, lezen, zingen, muziek, bidden, herinneren (met voorwerpen of foto’s; teruggaan naar bepaalde plaatsen) creativiteit, wandelen in de natuur, sporten (soms: boksen!) of dansen, al dan niet gelovige rituelen

Verschillende gevoelens Lichamelijke gevoelens: seksuele gevoelens, verliefdheid, vermoeidheid, honger, dorst, slaap, pijn, enz. Psychische gevoelens, de vier belangrijkste zijn: Blij, Boos, Bang, Bedroefd. De overige zijn combinaties of varianten (bijv. schuldgevoel is boosheid op jezelf; schaamte is angst voor het oordeel van mensen)

Verschillende culturen Beschaving is het in goede banen leiden van het uiten van gevoelens. Dat kan tot onderdrukken van gevoelens leiden. In Azie uit je geen gevoelens bij je meerderen of verdriet bij onbekenden. In het Westen wordt het uiten van gevoelens gestimuleerd (vooral sinds de Romantiek). Kinderen worden ermee opgevoed. Dat leidt soms tot gebrek aan beschaving.

Onbegrijpelijk Ontwikkelingen in de cultuur zijn soms niet te begrijpen. Neem ‘rouwen’. Toen mensen er niet over konden praten liepen ze wél een hele tijd in zwarte kleren of met een rouwband om de arm. Nu kunnen we gevoelens uiten en is de begrafenis soms een kleurrijk, heel persoonlijk gebeuren, maar wordt er daarna toch weer dikwijls over het verdriet gezwegen.

Paard en ruiter Het verstand is de ruiter en het gevoel is het paard. Het paard moet niet opgesloten worden, maar goed geleid worden. Een prachtige illustratie hiervan is Ef. 4:26. Je mag boos worden, maar niet zondigen (een ander beschadigen met jouw boosheid). En de boosheid mag niet te lang duren.

Niet negeren! Mensen hebben de neiging hun negatieve gevoelens (bijv. verdriet, pijn, boosheid, schuld) te onderdrukken. Ze schamen zich ervoor. Het onderdrukken van gevoelens kost veel energie en zorgt voor psychische onbalans. Het uiten van gevoelens en er goed mee omgaan schept juist orde in hart en hoofd (eventueel bij een pastor of therapeut).

Van gevoelens wegleiden Mensen proberen anderen bij negatieve gevoelens, zoals verdriet vandaan te leiden! Moeders doen dat bij kinderen… Dokters doen dat door te snel antidepressiva te geven… Dominees doen dat door te snel mooie troostwoorden te spreken… NB: Jezus déélt in de gevoelens van Martha en Maria en Paulus roept ertoe op (Rom. 12:15)

Maak voor jezelf deze stappen Aanvaard jezelf (je er-zijn en je zo-zijn), neem jezelf serieus. Sluit aan bij wat je denkt of voelt. Communiceer daarover (dat is niet: drammen!) Deze drie punten hangen altijd samen, of het nu over verliefdheid of verdriet of enthousiasme of boosheid of schuldgevoel gaat.

Bij een negatief gevoel Durf ook dan te voelen wat je voelt (angst, verdriet, pijn, boosheid) Vraag je af waar je gevoel vandaan komt (bijv.: fout van een ander? Of ben je zelf moe?). Welk positief verlangen zit er achter het negatieve gevoel? (Ik zou zo graag…) Doe er iets mee (communiceer!)

Anders wordt het dit… Iemand is bijv. teleurgesteld in ouders, kinderen, man, vrouw, de kerk en communiceert er niet over… Wie dat niet doet, vervalt vaak in Chagrijnigheid tegenover anderen (agressie) Of hij trekt zich stil in zichzelf terug (op zijn kamer / in zijn of haar huis!)

Samenhang Gevoelens komen niet uit de lucht vallen: Een Gebeurtenis roept Gedachten op en die roepen Gevoelens op en die brengen Gedrag voort. Dus als je je gedrag en gevoelens wilt hanteren, moet je soms ook anders over iets gaan denken. En daarvoor moet je meestal communiceren.

Oude Testament In de bijbel staan verhalen van mensen die hun gevoelens uiten, positieve (bijv. Jakob tegenover Rachel) en negatieve (bijv. Saul tegenover David). De Psalmen zijn echte gevoelsliederen: de vier B’s zitten er allemaal in. We mogen gevoelens dus ook in gebed of zang tegenover God uiten. Erover zwijgen is zelfs een last (Ps. 32).

Nieuwe Testament De Here Jezus uit ook Zijn gevoelens zoals bewogenheid, boosheid, verdriet, angst. Paulus vraagt de Romeinen en Efeziers te veranderen in hun gemoed: het grensgebied van denken-willen-voelen (Rom. 12:2, Ef.4:23). Ook in ons gemoed moeten we Christus navolgen.

Let op! De geboden van God verhinderen niet het uiten van gevoelens maar plaatsen het uiten ervan onder de oproep om lief te hebben. Je mag geen negatieve gevoelens bij anderen oproepen door jouw gedrag (bijv. Ef. 6, Col. 3:21). Uit nooit gevoelens uit wraakzucht maar altijd respectvol en misschien wel met humor.

Positieve gevoelens Vergeet niet het omgekeerde te doen: uit positieve gevoelens en toon waardering naar elkaar toe. Daaraan schort het in gezinnen, kerken en organisaties. Als je wilt leren je gevoelens te uiten, begin dan maar met de positieve!