Landelijke pabo kennisdeelmiddag

Programma 13.30 – 14.15: verduurzaming peer-review en herijking Toelichting verduurzaming peer-review – Barbara de Kort, voorzitter van het Landelijk Overleg Lerarenopleiding Basisonderwijs (LOBO) Terugkoppeling opbrengsten enquêtes – Jeske Nederstigt, lid van de Raad voor Kwaliteitsborging peer-review Toelichting op het verdere proces van de herijking van de kennisbases – Arie Vonk, projectleider 10voordeleraar 14.30 – 16.30: terugkoppeling herijkingswensen per kennisbasis Werkwijze en aanpak kerngroep Opgeleverde (en vastgestelde) herijkingswensen (Nadenken over invulling van profieldelen) 16.30 – 17.00: afsluitende borrel

A. Toelichting verduurzaming peer-review Peer-review wordt jaarlijks voor elke kennisbasis georganiseerd, dus vanaf collegejaar 2017/2018 ook voor Engelse taal, Nederlandse taal en rekenen-wiskunde Er wordt gewerkt vanuit de bestaande clusters, onder leiding van een clustervoorzitter(s) Per docent, per vak, per instelling worden ten minste 12 uur voor deelname aan de peer-review vrij gemaakt Focus Duidelijke, ‘meetbare’ opbrengsten van de peer-reviewgesprekken, zeker met het oog op externe legitimering Inbedding binnen de eigen vakgroep en opleiding Focus: peer-review was bedoeld om ingezet te worden bij de vakken die niet door middel van een Landelijke Kennnisbasistoets worden getoetst, om met elkaar de implementatie en borging van het eindniveau kritisch te bekijken en te beoordelen.

B. Terugkoppeling opbrengsten enquête Terugblik 2015: Interviews door RvK met deelnemers peer-review Verwachtingen vooraf: scepsis, maar ook vertrouwen Werkwijze: grote verschillen tussen groepen (onder groepen die in 2014/begin 2015 waren gestart.) Doel: Meer zicht op werkwijze, beleving en resultaten van PR groepen, om: - aandacht voor peer-review te vergroten (d.m.v. publicatie) - succesfactoren te achterhalen en te delen Leden van de Raad van Advies hebben in totaal 9 projectleiders; 6 deelnemers; 6 directeuren/ opleidingsmanagers telefonisch geïnterviewd over verwachtingen, werkwijze, ervaringen en resultaten betreffende peer-review Belafspraken gemaakt via email ; gesprekken van 30 - 45 minuten ;Vooraf topic-list gemaild Opgenomen en getranscribeerd; + samenvatting door interviewer Verwerking: anoniem Werkwijze: grote verschillen tussen groepen (triades; subgroepen; duo's; vakdocenten, externe experts; gebruik ICT-tool / eigen digitale omgeving; wel/niet a.d.h.v. Triade-model van Poiesz) Minder strakke sturing op proces: soms interne projectleiders, soms extern

Conclusie op symposium maart 2016 Peer review op gang gebracht Scepsis bijgesteld; weerstand hoort er bij Docent: “Maar tegelijkertijd weet ik ook [….] dat die weerstand af en toe gewoon nodig is. Dus je kunt pas glanzen als je eerst wrijving hebt gehad.” Ondersteunen op proces, ruimte op inhoud Op basis van deze eerste indruk: Deelnemers: Gevaar dat M ten koste gaat van lage G (en C) Bij MT: hoge M  dan regelen ze wel G

2017: Enquête (+ interviews) Pabo Docenten, clustervoorzitters en managers Scores op een 5-puntschaal (Likert) Vergelijking gemaakt tussen De uitkomsten bij de zaakvakken, de kennisbasis generiek en de overige kennisbases De uitkomsten van de diverse clusters Dit leverde geen significante verschillen op Iedereen aangeschreven. Vragenlijsten zoveel mogelijk hetzelfde Opbrengsten eerste onderzoek meegenomen: meer ruimte op inhoud, meer ondersteuning op proces (startdag; …) Opvallend positieve resultaten! Mede daarom aanvullende interviews; om wat achtergronden te horen. Interviews vnl bevestiging van enquêtes Vercshillen tuseen Hogecsholen: aantallen te klien voor statistische analyses/conclusies

Respons Docenten: 228 (77%) Clustervoorzitters: 15 (100%) 95 mannen, 133 vrouwen Gemiddelde leeftijd 47 jaar Gemiddeld 12,6 jaar werkzaam bij de hogeschool Clustervoorzitters: 15 (100%) Managers: 20 (83%)

Docent: “Ik heb het ervaren als een cadeautje.” Wat opviel Over de hele linie zéér positief! Enthousiasme bij de start het grootst bij de clustervoorzitters (4,6) en het ‘kleinst’ bij docenten (3,6) Docent: “Ik heb het ervaren als een cadeautje.” Inhoud van de vragenlijst is bekend; hebben ze zelf ingevuld: Ervaringen (begin, werkwijze, faciliteiten, opbrengst) Verduurzaming (zinvol? Gaan we door?) Succesfactoren

Opbrengsten Peer-review draagt bij aan de verantwoording van de implementatie en toetsing van de kennisbasis in ons curriculum Clustervoorzitters: 3,61 Docenten: 3,55 Managers: 4,27 Docent: “Ik heb het ervaren als een positief meedenken van collega’s; zicht krijgen op blinde vlekken.” Verschil mn en doc is significant; 3,55 is nog altijd hoog. (En: er zijn nog veel meer opbrengsten!)

Verduurzaming Het is zinvol om door te gaan met peer-review Clustervoorzitters: 4,33 Docenten: 4,22 Managers: 4,31 Docent: “Ik vond het mooi en inspirerend om deze eerste ronde van peer- review mijn vakcollega’s te ontmoeten en te spreken; ik vind wel dat we hier een volgende ronde op door mogen pakken. Nog meer en scherper focus op de ingebrachte casuïstiek.” Dat is dus duidelijk! Geen significant verschil tussen groepen.

Top 5 succesfactoren Docenten (score ervaring) 1 Facilitering d.m.v. uren (3.50) 2 Ruimte eigen inbreng (4.46) 3 Open sfeer (4.56) 4 Resultaten besproken in team (3,71) 5 Duidelijkheid (4.02) Managers 1 Rol in accreditatie 2 Voorbereiding deelnemers 3 Resultaten besproken in team 4 Rol clustervoorzitter 5 Open sfeer Open sfeer! wordt ook zo ervaren Managers: resultaatgericht! Docenten: autonomie (opvallend: belangstelling MT op 10e plaats! van 14) Aandachtspunt: waar succesfactor nog ‘laag’ scoort (eigenlijk nergens; uren? Wrs altijd aandachtspunt…) Manager niet gevraagd naar ervaringe; kunnen ze weinig over zeggen. Belangstelling MT alleen gevraagd bij docenten: scoorde laag: 2,41 (maar vinden ze kennelijk niet zo belangrijk….?) Clustervoorzitters (score ervaring) 1 Voorbereiding deelnemers (3,61) 2 Facilitering deelnemers uren (4,00) 3 Dat management meerwaarde ziet 4 Goede projectleider (4,53) 5 Open sfeer (4,23)

Voorbereiding & rol clustervoorzitter Ik bereid me goed voor op de peer-reviewbijeenkomsten Docenten: 4,09 Mede peer-reviewers komen goed voorbereid naar de bijeenkomsten Docenten: 3,88 Docent: ‘Het huiswerk moet wel door de deelnemers worden gedaan. Pas dan hebben de voorbereidingen echt zin en gaat het gesprek dieper.’ Docent: ‘De rol van de clustervoorzitter is belangrijk. Door haar mailtjes, focus en gerichte feedback op de aangeleverde cases, bleef ik goed bij de les. Kortom, de voorzitter mag dus ook best hard zijn op de inhoud – dit kan de kwaliteit van het gesprek ten goede komen.’ Aandachtpunt! (bevestigd in interviews) Rol CL vz: belangrijk bij voorbereiding, maar ook bij ‘duidelijkheid’ (willen docenten) (mss toch niet alleen op proces.?) Wordt gelukkig goed beoordeeld! (3,93 gemiddeld) Ook andere bevestigende quotes in interviews over de rol vd clustervoorzitters: ‘Goede aansturing op een gevarieerde inhoud van de verschillende cases is van groot belang. Hiermee voorkom je dat de gesprekken min of meer over hetzelfde gaan.’ Soms dwaalden we tijdens het gesprek af door het te hebben over thema’s die buiten onze zone van invloed liggen, zoals het toetsbeleid of de organisatie van de stage (..). Daardoor miste het gesprek soms diepgang en ging het teveel over ‘andere zaken’.’

Rol management Mijn leidinggevende informeert regelmatig naar het verloop van de peer-review Lijkt voor clustervoorzitters belangrijker te zijn dan voor docenten (?!) Docent: “Ze doen dat inderdaad niet, maar ik heb er ook geen last van. Ik breng het zelf wel ter sprake. Als het meer leefde bij MT was het wellicht makkelijker om opbrengsten te verwerken in de opleiding; dan zou je er ook uren voor krijgen.” Belangstelling lijkt voor docenten niet belangrijk, maar wordt ook ‘laag’ ervaren In interviews wordt wel de link gelegd met terugkoppeling naar achterban en facilitering … en die 2 punten staan wel in de top 5 bij docenten!

Open sfeer & kritische houding Tijdens de peer-reviewbijeenkomsten ervaar ik een open sfeer Docenten: 4,56 Docent: “Had verwacht dat het meer kritisch, en daardoor soms negatief zou zijn. De vraag is of dit vanuit sociaal wenselijkheid is…. Dat zou wellicht ondervangen kunnen worden door eerst een schriftelijk ronde, en daarna pas face tot face. Zelf ben ik op papier makkelijker kritische dan face to face.” Zijn we te lief voor elkaar? Open sfeer is belangrijk en wordt hoog ervaren; maar zijn we dan wel kritisch genoeg naar elkaar?

Terugkoppeling naar de achterban De resultaten van peer-review worden besproken in het vak- en/of teamoverleg Docent: “We hebben nu mogelijke casuïstiek binnen de vakgroep besproken. Het was lastig dat ik nu een vraag vanuit een collega inbracht, waar ik me zelf niet helemaal eigenaar van voelde. Ik worstel hoe we dit een volgende ronde beter kunnen laten lopen.’” Docent: “Je zou het méér collega’s gunnen.” Belangrijk voor docenten en MT! Meer docenten betrekken?

Conclusie Ten opzichte van 2015: Succesfactoren en aandachtspunten vergelijkbaar Strakke sturing op het proces, ruimte op de inhoud Veel positiever ervaringen Aandachtspunten voor verduurzaming Terugkoppeling naar achterban / meer collega’s betrekken Voorbereiding deelnemers Kansen Rol in accreditatie Peer-review als docent-professionalisering Grote stappen gezet sinds 2015; strakkere sturing op proces Eerste twee aandachtspunten hangen samen met facilitering NODIG Kansen: maken wellicht facilitering MOGELIJK (wordt ook zo ervaren doc cl vz man kwal zorg 3,28 3,76 3,83 Prof 3,86 4,07 4,22

C. Toelichting proces herijking kennisbases Kerngroepen stellen de herijkingswensen van de kennisbases samen: Interne legitimatie: input vanuit de opleidingsdocenten Externe legitimatie: input vanuit het wetenschappelijk veld, alumni / studenten en beleid Expliciete aandacht voor onder meer: Het jonge kind Sociale veiligheid en sociale redzaamheid Cultuur- en erfgoededucatie Wetenschap en technologie Anticiperend op: Ontwikkelingen werkveld (herziening kerndoelen) Ontwikkelingen beleid (Platform Onderwijs 2032 > Curriculum.nu) Ontwikkelingen doorgaande leerlijnen (Nederlandse taal, rekenen-wiskunde, Engelse taal en de zaakvakken)

Vaststellingscommissie Heeft de aangeleverde herijkingswensen door de kerngroepen op de 10%-regel vanuit LOBO, en interne en externe legitimatie beoordeeld Resultaat Een aantal voorstellen is goedgekeurd Een aantal voorstellen verdiende aanscherping, dan wel aanvullende externe legitimering Op grond van het fiat van de vaststellingscommissie en van LOBO, gecombineerd met mogelijke feedback en feedforward vanuit de landelijke kennisdeelmiddag, kunnen de kennisbases definitief worden herschreven

Opbouw document kennisbases Schrijfgroepen Inleiding Centraal staat de pedagogische opdracht van de leerkracht (samenhang) Uitwerken van aanpak en werkwijze herijking kennisbases Expliciet uitlichten van een aantal (vakoverstijgende) thema’s Opbouw document kennisbases Kennisbasis generiek Engelse taal, Nederlandse taal, rekenen-wiskunde Aardrijkskunde, geschiedenis, natuur en techniek Beeldend onderwijs, dans en drama, muziek Bewegingsonderwijs, Fries, geestelijke stromingen, handschrift Pedagogische opdracht: de ontwikkeling van leerlingen tot autonoom en zelfstandig deelnemer aan de samenleving met kwaliteit te laten verlopen

Focus: wat is nodig om als startbekwame docent in het primair onderwijs te kunnen functioneren, c.q. ‘boven de lesstof’ te staan? Draait om het kerndeel van de kennisbases Met aandacht voor samenhang tussen de kennisbases NLQF-niveau 6: het document als geheel moet getuigen van het bachelor-niveau dat de startbekwame docent moet hebben behaald Kennis en vaardigheden

December 2016 / april 2017 Juni / juli 2017 Augustus 2017 Kerngroepen Vaststelling herijkingswensen Schrijfgroepen Validering LOBO Stuurgroep Lerarenopleidingen December 2016 / april 2017 Juni / juli 2017 Augustus 2017 > 17 november 2017 > December 2017 > December 2017

Terugkoppeling herijkingswensen Kennisbasis Ruimte Aardrijkskunde 2.33 Geschiedenis 1.28 Beeldend onderwijs 2.23 Handschrift 2.32 Bewegingsonderwijs 0.25 Muziek P.Z. Dans en drama 2.36 Natuur en techniek 2.30 Engelse taal 1.43 Nederlandse taal 2.34 Geestelijke stromingen 0.05 Rekenen-wiskunde 0.11 Generiek 1.32 Koffie en thee staan in deze ruimtes klaar Graag een notulist aanwijzen om notities tijdens het overleg bij te houden: deze kunnen naar mij door worden gestuurd