Irene Zwiep Universiteit van Amsterdam Het Hebreeuws Irene Zwiep Universiteit van Amsterdam

beroemde Hebreeërs (םירבע)

Noord-West Semitisch NB: shalôm : shelâm/salâm shalôm : Adâm – mixed-language theory

PS 29 > 22 consonanten

PS a/i/u/ > Masoretische vocalennusach

‘oorspronkelijk’ HebreeuwsLXX:MT • homografie: Gomorra הרומע Uzziah היזוע • klankverschuivingen Maria = Mirjam • dubbele uitspraak bgdkft Avraham / Abraham

joodse meertaligheid – het jaar 0 1e taal 2e taal Judea Hebreeuws — kust Grieks Aramees Jeruzalem, top Grieks Aramees Jeruzalem, rest Aramees Hebreeuws Galilea Aramees Hebreeuws

Aramees in Jeruzalem – 450 BCE “De Levieten lazen het boek met de wet van God duidelijk voor en gaven er uitleg bij…”Nehemia 8:8

Hebreeuws in de bergen – 200 CE “Grieks wordt gebruikt voor poëzie, Latijn voor oorlog, Aramees voor rouwklachten, we-ivriet le-dibboer” Jeruzalemse Talmoed

de ‘Heilige Taal’ de volgende formules worden uitgesproken in elke willekeurige taal gebeden, getuigenverklaringen in de taal van het heiligdom: bi-lesjon ha-qodesj Misjna Sota vii.1-2

tussenstand: Hebreeuws = Ivriet historische schrijf- en spreektaal Judea uitgestorven ca. 4e eeuw CE herleving (techijja) eind 19e eeuw

paleo-Hebreeuws schrift

tussenstand: Hebreeuws = Ivriet historische schrijf- en spreektaal Judea uitgestorven ca. 4e eeuw CE herleving (techijja) eind 19e eeuw CE lesjon ha-qodesj abstracte variabele schrijftaal Diasporaklachten! oorspronkelijk in en rond de Tempel in Jeruzalem aanpassingen: Ibn Tibbon dynastie; Haskalah

cursief schrift

taal van de Schepping 1 “Net zoals de Tora is gegeven in lesjon ha-qodesj, zo is ook de wereld geschapen met lesjon ha-qodesj. Heb je ooit corresponderende woorden voor man en vrouw gehoord in het Grieks of het Aramees, bijvoorbeeld (Grieks) gini/ginia, (Aramees) itta/itteta, of anthropi/anthropia danwel gavra/gavreta? Welnee! Maar in lesjon ha-qodesj vinden we iesj samen met iesja.” MIDRASJ BERESJIET RABBA 18.4

taal van de Schepping 2

geheimtaal: gematria van Genesis 49:10 10+2+1 + 300+10+30+5 = 358

Schriftgeleerden = soferim = tellers

moedertaal – Yishuv en techijja Eliezer Ben-Yehuda (Perlman) (1855-1922) Ben Zion/Ittamar (1882-1942)

war of the languages1913

lesjon ha-qodesj > ivriet