De hydraulische parameters van REGIS Ronald Vernes, Willem Jan Zaadnoordijk, Jan Hummelman & Reinder Reindersma

Opzet van de presentatie Wat is REGIS en hoe is REGIS opgebouwd? Hoe worden de parameterbestanden samengesteld? Welke ontwikkelingen zijn er bij de TNO op het gebied van parametrisatie gaande? 2 | De hydraulische parameters van REGIS

De hydraulische parameters van REGIS 29-12-2017 14:06 Wat is REGIS II? Landelijk hydrogeologisch lagenmodel (2,5D) 126 hydrogeologische eenheden Informatie in de vorm van grids (100 x 100 m) over: Geometrie Hydraulische eigenschappen Regionale schaal Modelgebied: vasteland incl. IJsselmeer, Waddengebied en (voormalige) zeearmen in Zeeland Dieptetraject: voor grondwaterbeheer relevante deel (mv tot basis Fm. v. Breda -> basis Fm. van Aken) 3 | De hydraulische parameters van REGIS

Kwartaire en Tertiaire afzettingen, op verschillende wijze onTstaan 4 | De hydraulische parameters van REGIS

Samenstelling en Architectuur van de Sedimenten De hydraulische parameters van REGIS 29-12-2017 14:06 Samenstelling en Architectuur van de Sedimenten vb. vlechtende rivierafzettingen vb. proglaciale afzettingen vb. delen Fm. van Kreftenheye (KR) en Beegden (BE) Benn & Evan, 1998 Sandrafzettingen vb. delen van Fm. van Drente (DR) Glaciodeltaïsche afzettingen vb. Lp. van Uitdam (DRUI) landijs Berendsen & Stouthamer, 2001; naar Miall, 1985 5 | De hydraulische parameters van REGIS

Hydrogeologische eenheid Gesteentelichaam dat op grond van petrografie, textuur of structuur binnen vastgestelde bandbreedten uniforme geohydrologische eigenschappen vertoont en door laaggrenzen, faciesgrenzen, erosieranden of breuken wordt begrensd" Verschillende typen hydrogeologische eenheden: Zandige (z) Kleiige (k) Kalksteen (q) Bruinkool (b) Venige (v) Complexe (c) 6 | De hydraulische parameters van REGIS

Concept REGIS II 3 stappen – 3 typen ondergrondmodellen Geologische interpretatie DGM REGIS II model-schematisatie grondwatermodel Hydrogeologische interpretatie Geohydrologische schematisatie 7 | De hydraulische parameters van REGIS

Interpretatie hydrogeologische eenheden in boringen De hydraulische parameters van REGIS 29-12-2017 14:06 Interpretatie hydrogeologische eenheden in boringen 8 | De hydraulische parameters van REGIS

Modellering geometrie en parameters in een notendop 9 | De hydraulische parameters van REGIS

3 methoden voor parametrisatie Op basis van, op boorpunt opgeschaalde k-waarden Merendeel van de hydrogeologische eenheden Regionale variatie in parameters Randvoorwaarde: Voldoende goede boordata Empirische relaties (bijzondere eenheden zoals keileem en kalksteen) – > regionale variatie Constante, gemiddelde k-waarde met bijbehorende standaardafwijking 10 | De hydraulische parameters van REGIS

Methode 1: opschaling k-waarden op basis van lithoklassen kh, kv 11 | De hydraulische parameters van REGIS

Methode 1: basisgegevens Maken tabel met per formatie, laagpakket en laag per textuurklasse waarden van doorlatendheid op de schaal van een boorkern: kmin (2,5 percentiel), kgem en kmax (97,5 percentiel) Eenheid Lithoklasse kh,min (m/d) kh, gem kh, max BX zf 0,3 2,6 10,7 zm 0,4 4,9 21,4 v 10-4 4*10-3 2*10-2 12 | De hydraulische parameters van REGIS

Methode 1: opschaling op boorpunt A.d.h.v. lithologische beschrijving boringen en toekenning trajecten aan hydrogeologische laag, omzetten van texturen naar doorlatendheden uit de tabel. Berekenen laag-effectieve horizontale en verticale doorlatenheden m.b.v. Monte-Carlo. d1 d2 d3 dN k1 k2 k3 kN boven- en onderwaarde voor kh en kv wordt ook berekend 13 | De hydraulische parameters van REGIS

Methode 1: ruimtelijke interpolatie Interpolatie van doorlatenheden m.b.v. “ordinary kriging met onzekere data”. Checken data m.b.v. crossvalidatie Selectie en verwijderen uitbijters Steunpunten in data-arme gebieden Vb. BX-z-2, σkh Vb. BX-z-2, kh-waarde 14 | De hydraulische parameters van REGIS

Methode 1: kanttekeningen Kwaliteit boorgegevens Ruimtelijke spreiding boorgegevens Kennis doorlatendheid eenheden Opschalingsmethodiek 15 | De hydraulische parameters van REGIS

Methode 2: Empirische relaties Eenheden waarvoor empirische relaties zijn vastgesteld. Voorbeeld: keileem Relatie tussen de dikte, de hydraulische weerstand en de verticale doorlatendheid van de keileem volgens Bakker (1984). Dikte (m) Weerstand (d) Verticale doorlatendheid (m/d) 0,5 20 0,025 1 100 0,01 2 400 0,005 4 1200 0,0033 6 2000 0,0030 16 | De hydraulische parameters van REGIS

Methode 3: Constante waarden Eenheden waar te weinig betrouwbare (boor)gegevens van beschikbaar zijn Op basis van literatuurgegevens vastgestelde waarden en bandbreedten. Voorbeelden: tertiaire kleiige eenheden, zoals eenheid DOIE-k-1. Gem. kv-waarde: 6*10-7 m/d Standaardafwijking kv: 9*10-7 m/d 17 | De hydraulische parameters van REGIS

Welke ontwikkelingen zijn er? Nieuwe versie REGIS II v2.2. Boor- en meetprogramma voor hydraulische parameters Opbouw database pompproeven Onderzoek: Onzekerheid boordata Onzekerheid geometrie Verbetering opschaling Terugkoppeling van informatie uit grondwatermodellen (bijv. promotiewerk Aris Lourens) Hogere updatefrequentie, o.a. op basis feedback gebruikers en nieuwe gegevens. Parametrisatie GeoTOP 18 | De hydraulische parameters van REGIS

Hydrogeologisch model REGIS II Landelijke model bestaande uit: geometrie van de hydrogeologische eenheden hydraulische parameters met bandbreedten Makkelijk en kosteloos te verkrijgen. We verbeteren het graag met jullie input. 19 | De hydraulische parameters van REGIS

Bedankt voor uw aandacht Voor meer inspiratie: TIME.TNO.NL