Overzicht Inleiding kennisacquisitie Elicitatietechnieken

Presentatie over: "Overzicht Inleiding kennisacquisitie Elicitatietechnieken"— Transcript van de presentatie:

1 Overzicht Inleiding kennisacquisitie Elicitatietechnieken
Praktische zaken

2 Kennisacquisitie Het verkrijgen van een beeld van domein en taak
Taakkennis in kaart brengen Concepten en domein structureren Geëliciteerde kennis verifiëren

3 Kennisacquisitie Kenniselicitatie/kennisacquisitie = verkrijgen van kennis Problemen bij kennisacquisitie: Kennis is vaak complex en moeilijk kenbaar Kennis is niet eenvormig Kennis uit boeken Heuristische kennis Vaardigheden De experts en andere kennisbronnen zijn niet eenvormig

4 Kennisacquisitie Doel: verzamelen van de kennis die nodig is om een probleem op te lossen en te implementeren De kennis kan declaratief zijn (knowing that, feiten) of procedureel (knowing how, acties)

5 Vervorming Er vindt bij kenniselicitatie altijd vervorming plaats
Bij het stellen van de vragen Bij het verwoorden door de expert Bij de interpretatie van het antwoord

6 Overzicht Inleiding kennisacquisitie Elicitatietechnieken
Praktische zaken

7 Directe en indirecte elicitatie
Directe elicitatie: als de expert de kennis kan verwoorden Indirecte elicitatie: als de expert de kennis niet kan verwoorden

8 Elicitatietechnieken
Structurerende technieken: structuur/relaties Niet-structurerend: losse kenniselementen Directe elicitatie gebruikt beide technieken. Indirecte elicitatie is van nature structurerend.

9 Ongestructureerd interview
Direct, niet-structurerend Open interview Vragen bedenken tijdens interview Niet sturend Tip: gebruik recorder Voordelen: Er komt veel kennis vrij en er ontstaat snel overzicht probleemgebied Nadelen: Zwaar voor interviewer en veel vervorming

10 Protocolanalyse Direct, niet-structurerend ‘Hardop-denk-protocollen’
Speciaal voor procedurele kennis Taak uitvoeren of probleem oplossen Voordelen: weinig vervorming en directe gegevens over denkprocessen Nadelen: veel werk

11 Gestructureerd interview
Direct, structurerend Strak interview (vragenlijst) Doel: verdieping deelgebied domein Van te voren bedachte vragen Levert regelkennis op Voordelen: er is meer aandacht voor detail en er wordt minder snel iets vergeten Nadeel: bij verkeerd beeld van domein verkeerde vragen

12 Twintig vragen Direct, structurerend
Laat expert ja/nee-vragen stellen om een door de ingenieur gekozen object te vinden Voordelen: geeft oplossingsproces en volgorde van regels Nadeel: moeilijk

13 Ladderen Direct, structurerend
Laat objecten in hiërarchie zetten (voorbeelden, onderdelen, typen, etc.) Voordelen: inzicht in declaratieve kennis Nadeel: domein moet hiërarchisch zijn

14 Relatie-elicitatie Direct, structurerend
Grafische weergave van relaties Closed curves: clusters van objecten Inferential flow: lijntjes tussen concepten geven inhoudelijke relaties aan Voordeel: ruimtelijke weergave domein Nadeel: concepten en hun relaties moeten ruimtelijk te presenteren zijn

15 Indirecte structurerende technieken
Card sort: sorteren van kaartjes met objecten op grond van vastgestelde dimensie Repertory grid: steeds 3 objecten, welke 2 onderscheiden zich van de derde? Voordelen: Formeler en objectiever dan directe methoden Minder last van introspectie expert Impliciete kennis naar boven halen Nadeel: Set items uit het domein nodig Uitkomst zeer contextafhankelijk Tijdrovend

16 Overzicht Inleiding kennisacquisitie Elicitatietechnieken
Praktische zaken

17 Overzicht eerste kwartaal (herzien)
Week College Practicum Inleveren 36 Opzet vak & afspraken Overzicht Aion Aion-opdrachten 37 Eenvoudig voorbeeld ("PKT Test") 38 Wanneer een kennissysteem? Modelleren (probleem- en domeinmodel) Methodologie 39 Kennisacquisitie Opdracht 1 & 2 40 Oefeninterviews Opdracht 3 41 Opdracht 4 42 Opdracht 5

18 Groepjes

19 Ideeën kennissysteem Camera-kiezer Weerbepaler IKEA-kamerplanner
Computerhardware-problemen Netwerkproblemen oplossen Nieuwe zorgverzekering Schilderkunstclassificatie Triage dementenzorg Iets juridisch

20 Onderwerpen oefeninterview
Melkveehouderij Noten lezen/piano Fotografie-expert Galvaniseren Kapotte fietsen Labradors Het bedienen van de nokia 6310i telefoon Klaverjassen Rechten Pastasaus Vechtsport Piano (klassiek) Dvd's/films omzetten

21 Interviewopdracht Opbouw
1 Introductie: Wat moet het systeem gaan doen? 2 Grote lijnen: bepaal de structuur van het probleemgebied 3 Details: bepaal systematisch de details