(Online) pesten terugdringen start samen met je team! Bron: www.weektegenpesten.com i.s.m. www.respecteducation.me

Introductie teamsessie Waarom deze sessie? Opbouw werksessie Praktische informatie De teamsessie is opgebouwd uit twee delen: Teamsessie 1 ‘de rol van de groep’, richt zich vooral op bewustwording: het inventariseren van kennis over de rol van de groep/ groepsdynamica/groepsdruk en het verkennen van de situaties die spelen binnen uw eigen school. Teamsessie 2 ‘online pesten voorkomen en aanpakken’, gaat over het voorkomen en aanpakken van onlinepesten middels het toewerken naar afspraken en het creëren van een actieplan waar vervolgens op school mee wordt gewerkt. We verkennen dus wat we als school en team kunnen en willen, maar ook moeten doen om pesten tegen te gaan, vanuit de Wet Sociale Veiligheid In deze sessie werken we toe naar een aanscherping van / of opstellen van een anti-pest protocol en de concrete vertaling hiervan in de dagelijkse praktijk. Geef aan hoe lang de sessie duurt en dat het een afwisseling is van plenaire informatieoverdracht en zelf actief (in groepjes) aan de slag. Er wordt dus een pro-actieve houding verwacht van uw collega’s!

Wet Veiligheid op school Verplicht scholen om: Een actief veiligheidsbeleid te voeren gericht op het tegengaan van pesten. Een aanspreekpunt pesten te hebben waar leerlingen en hun ouders terecht kunnen als ze te maken krijgen met pesten. Iemand te hebben die het pestbeleid coördineert. De veiligheidsbeleving van leerlingen te monitoren. En wat kunnen, maar ook moeten we aan pesten doen, vanuit de Wet Sociale Veiligheid? In deze sessie zullen we toewerken naar een aanscherping van / of opstellen van een anti-pest protocol en de concrete vertaling hiervan in praktijk

Pesten hoort niet thuis in een sociaal veilig schoolklimaat! Een veilig schoolklimaat is een voorwaarde om goed te kunnen leren en les te kunnen geven! Hoe ziet een sociaal veilige school eruit? Filmpje Stichting School & Veiligheid: https://youtu.be/w85h2iiArE8 Zorgen voor de sociale veiligheid van leerlingen is dus wettelijk verplicht Waar leerlingen optimaal leren als ze: ruimte krijgen om te ontdekken, grenzen verkennen, fouten mogen maken, leren verantwoordelijkheid nemen en daarop worden aangesproken. Waar medewerkers individueel en als team hun werk goed doen als ze zich veilig voelen, zich kwetsbaar op kunnen stellen en zich gezien en gehoord voelen. Ook zij moeten fouten kunnen maken en aangesproken worden op verantwoordelijkheden. Zorgen voor de sociale veiligheid van leerlingen én medewerkers is essentieel én wettelijk verplicht!

Wat is pesten? Pesten is het gedrag waarbij één persoon herhaald en gedurende langere tijd door een of meerdere personen bejegend wordt op manieren die leiden tot fysieke pijn en/of verwonding en/of psychisch lijden Wat is het verschil tussen plagen en pesten? Pesten Plagen Opzettelijk, om iemand te kwetsen Niet opzettelijk of kwetsend bedoeld Telkens opnieuw tegen dezelfde persoon Gebeurt af en toe en steeds bij iemand anders Machtsongelijkheid Kinderen ongeveer even sterk Voor we verder gaan over hoe we pesten aanpakken: Wat is pesten precies, en wat is het verschil met plagen?

Online pesten Bij online pesten gaat het om onder meer buitensluiten op sociale media, bedreigen, afpersen, nep-accounts maken, het verspreiden van ongewenst beeldmateriaal en shame-sexting.

Wat doen kinderen online? Sociale media Informatie zoeken Surfen en gamen Filmpjes bekijken

Filmpje: Online pesten Jongeren aan het woord over hun ervaringen met online pesten

Is online pesten strafbaar? Pesten en ook online pesten is op zich niet strafbaar. Maar soms gaat online pesten zo ver dat er sprake is van strafbare gedragingen. De school en/of het slachtoffer kan dan naar de politie gaan. Kijk voor meer informatie op https://www.schoolenveiligheid.nl/veelgestelde-vragen/is-online-pesten-strafbaar/

Werken aan een sociaal veilige school Herkennen is erkennen Verantwoordelijkheid om pesten aan te pakken Werken aan een positieve en veilige groep Pesten gebeurt vaak in een specifieke groepscontext die zich kenmerkt door een onveilige en negatieve basissfeer in de groep. Het signaleren van pesten voor een leerkracht nog niet zo eenvoudig. Pesten speelt zich af binnen een groepsproces waarvan de leerkracht zelf een deel van uitmaakt. Dit maakt het herkennen van pesten lastiger. Daarnaast kunt u gewoonweg niet alles waarnemen. Buiten uw zicht om pesten leerlingen elkaar bij de kluisjes, op het schoolplein, in de gangen, de kantine en niet te vergeten op sociale media. Pestgedrag wordt soms afgedaan als plagerij en weggewuifd onder het mom van ‘gaat wel over’. Want erkennen dat er wordt gepest in uw klas maakt dat verantwoordelijk bent om het pesten aan te pakken en werk te maken van een positieve en veilige groep.

Groepsdynamica Belangrijk is per klas te weten hoe het groepsproces verloopt en of er knelpunten zijn in omgang en samenwerking. Dit kun je doen door: Na uitgebreide kennismaking (in het begin van het schooljaar) is het daarna belangrijk de klas afspraken te laten maken met elkaar: “hoe gaan we als klas met elkaar om?” En vervolgens (het hele jaar) leerlingen met elkaar te laten samenwerken in twee- en viertallen. In wisselende samenstelling, zodat iedereen met iedereen heeft samengewerkt. Het  stimuleren van gewenst gedrag helpt om pesten tegen te gaan en bevordert een positieve sfeer in de klas. Pesten ontstaat in de context van een negatieve groepssfeer waarbij iedereen een rol heeft. Een groepsproces doorloopt een aantal fases waarin u als leerkracht een grote rol speelt. Realiseert u zich dat u hoe dan ook de norm bepaalt -ook als u niets doet, geen regels stelt en niet ingrijpt. Daadkrachtig en consequent optreden helpt bij het creëren van een rustige en veilige sfeer in de klas. Meer hierover leest u in het informatieblad op de website van School en Veiligheid  ‘Groepsdynamica in de klas’. 1. Forming In deze fase komt de klas voor het eerst (weer) bij elkaar – ‘Wat is mijn relatie tot de rest van mijn klasgenoten?’ 2. Storming Posities in de klas worden ingenomen. Tumultueuze fase. 3. Norming Normen worden bepaald – ‘Hoe gaan we met elkaar om?’ 4. Performing Bij een positieve groepsvorming zijn de leerlingen in deze fase productief. Mogelijk wordt deze fase niet bereikt wanneer de groep niet (goed) is begeleid. In dat geval stokt het proces. 5. Reforming (evaluatie) Fase waarin duidelijk wordt dat het einde van de groepssamenstelling nadert.

Opdracht 1: aanpak in de klas Met elkaar delen: Welke fasen doorloopt een klas? Hoe maak je van een klas een groep? (kennismaken – afspreken – samenwerken) Hoe kunnen we groepsdruk ook positief gebruiken om pesten te stoppen? Het aanpakken van pesten werkt alléén als de hele groep zich verantwoordelijk voelt voor elkaar en als er in het gedrag van alle groepsleden verandering plaatsvindt. Niet iedereen is er weliswaar verantwoordelijk voor dat er wordt gepest, maar iedereen is er wel verantwoordelijk voor dat er een einde aan komt.

Voorbeeld (nieuwe) afspraken maken Positieve afspraken maken in de klas Stap 1) Laat iedere leerling opschrijven wat hij/zij graag afgesproken zou willen hebben Stap 2) In tweetallen: maak er een top 2 of 3 van Stap 3) Ieder duo noemt per keer één punt (doorgaan totdat alle punten genoemd zijn: alle punten op het bord noteren) Stap 4) Bespreken: Wat is gezegd over pesten? Hoe gaan we dat vanaf nu aanpakken? Stap 5) Gedurende een periode elke week kort bespreken: Wat ging goed? Wat kan er beter?

Teamsessie 2: online pesten voorkomen en aanpakken Praktijkvoorbeelden online pesten Start met een korte plenaire sessie waarbij u de bijeenkomst introduceert: Dit deel gaat over het voorkomen en aanpakken van online pesten op uw school. In deze sessie wordt kennis gedeeld over aanpak van online pesten en de afspraken die er al zijn of het creëren/aanscherpen van een actieplan waar vervolgens op uw school mee kan worden gewerkt. En aansluitend naar praktijkvoorbeelden vraagt u de groep: Wie heeft er -zonder namen te noemen- voorbeelden van cyberpesten op onze school? Als er geen concrete, of onduidelijke voorbeelden worden genoemd, zijn er voor PO en VO 2 voorbeelden bijgesloten. Vraag na ieder voorbeeld (niet meer dan 2 gezien beperkte tijd) om korte reactie van de groep.

Effectief antipestbeleid Gedeelde visie Schoolleiders  team  leerlingen  ouders Docenten handelen op basis van de afspraken en de samenwerking in het team en de afspraken en communicatie in de school, met leerlingen en met ouders Actieve rol aanspreekpunt pesten in de school Antipestprotocol Een sociaal veilig schoolklimaat begint bij een het handelen van de afzonderlijke docenten, op basis van de afspraken en de samenwerking in het team, de afspraken en communicatie in de school, met leerlingen en met ouders, vanuit een gedeelde visie en aanpak.

Antipestprotocol Wat is een antipestprotocol? Waaruit bestaat zo’n antipestprotocol? Waarom is een antipestprotocol belangrijk? Veel scholen hebben een antipestprotocol waarin staat hoe de school pestgedrag signaleert en aanpakt. Het hebben van een antipestprotocol is niet verplicht. Plenaire reflectie vragen: Is er op jullie school een antipestprotocol op school? Zo ja, weet iedereen eigenlijk wat erin staat? Bespreek met het team of iedereen dit kent, weet hoe hij/zij moet handelen en waarom. Moedig collega’s aan hier eerlijk en open over te zijn. Voor meer informatie en voorbeelden van antipestprotocollen: https://www.schoolenveiligheid.nl/po-vo/kennisbank/het-anti-pestprotocol/ Het pestprotocol is belangrijk, maar geeft geen enkele garantie voor het uitsluiten van pesten binnen de school. Belangrijk is de concrete aanpak: via mentoruren (vo) of per leerkracht (po) expliciet aandacht besteden aan een positief en veilig werkklimaat in de klas (groepsdynamica). Waarbij afspraken gemaakt worden over samenwerken, elkaar respecteren in verschillen, elkaar veiligheid bieden/voor elkaar opkomen. In dit laatste aspect komt pesten expliciet aan de orde: ieder heeft directe meldingsplicht en er wordt meteen besproken hoe het te stoppen en op te letten dat het niet meer gebeurt (no blame aanpak). Als onverhoopt iemand toch doorgaat met pesten, gelden sancties, die schoolbreed zijn afgesproken.

Opdracht 2: aanpak binnen de school Wat doen we en wat kunnen we doen om (online) pesten aan te pakken? Inventariseer recente gevallen Wat werkte wel/niet om het te stoppen? Hoe benaderen we dader/meelopers/potentiële steuners van het slachtoffer? Hoe monitoren we of het pesten ook echt gestopt is? In deze opdracht analyseren we de bestaande ‘acties’ en handelingen op school die te maken hebben met cyberpesten. Het gaat erom dat we in beeld krijgen hoe we handelen en of er verbeteringen kunnen worden gemaakt. Deze verbeteringen worden per werkgroepje direct omgezet in een stappenplan. Vanuit deze input kan een anti-pestprotocol worden gedestilleerd (of bijgeschaafd in het geval deze al op school aanwezig is.) Als er al een protocol is vergroot deze sessie de kennis over de inhoud en wat je er als individuele docent en als team mee kunt doen. Succes!

Wat levert de antipestaanpak op? Gelukkige leerlingen, docenten ouders Als antipestaanpak structureel wordt ingezet, betekent dit dat er: … minder leerlingen worden gepest; … minder leerlingen zelf pesten; … meer leerlingen met plezier naar school gaan; … er minder schooluitval is; … de schoolprestaties van alle leerlingen verbeteren; … welbevinden van leerlingen én docenten verbetert. Sluit de sessie af en bedank je collega’s voor hun bijdrage. Spreek een moment af wanneer er op deze sessie wordt teruggekoppeld. Het liefst binnen twee weken. Iedereen ontvangt dan een mail met de uitwerking /aanscherping van het anti-pestprotocol op maat en de eventuele uitnodiging voor presentatie of toelichting.

Online pesten? Er is een uitweg! Filmpje voor po-versie: Delete cyberbullying

Online pesten Filmpje voor vo-versie Delete cyberbullying Bron: www.weektegenpesten.com i.s.m. www.respecteducation.me