Barok en classicisme in de achttiende eeuw. H.8 Bespiegeling vwo Gevoel of verstand Barok en classicisme in de achttiende eeuw.

Gevoel of verstand Matthäuspassion De beroemdste vertolking van het lijdensverhaal van Christus is van Johann Sebastiaan Bach (1685-1750). verschillende rollen, Christus, Judas, Pilatus en een verteller. Fragment: Mattheus-passion

Gevoel of verstand Concerten: Bach niet alleen kerkmuziek  orkest en kamermuziek (Brandenburgse concerten) Concert, als compositievorm, orkest + solo-instrument (eind van de 17e eeuw in Italië) vaste structuur (expositie ) Antonio Stradivari In dezelfde periode doet de piano (pianoforte=zacht-hard) zijn intrede. De barok. Beweeglijkheid, tempoverschillen, en contrasten tussen hard en zacht zijn kenmerkend voor deze muziek. Fragment: Brandenburger concert no.3 Johan Seb. Bach Stradivari-instrumenten

Rococo en classicisme Après nous le déluge Luxe paleizen, fraaie interieurs en decoraties. Licht, spiegels, kristal en pasteltinten. Après nous le déluge: De beeldende kunst uit de eerste helft van de 18e eeuw niet meer tot de barok gerekend. Gevoel versus verstand. Lodewijk de XV: Après nous le déluge- na ons de zondvloed. Rococo, naar rocaille, een woord voor grillig gevormde samenklontering van schelpen.

Rococo Après nous le déluge Luxe paleizen, fraaie interieurs en decoraties. Licht, spiegels, kristal en pasteltinten. Rococo is vooral een interieur/mode stijl Fragment: Marie Antoinette

Rococo Elegantie en luxe Luxe paleizen, fraaie interieurs en decoraties. Licht, spiegels, kristal en pasteltinten. Elegantie en luxe: Spotnaam: ‘prullerige’ modestijl. Salon de la Princesse (1732) Stucwerk, verhoudingen en constructie worden verhuld. Grote vensters, spiegels en kristal, pasteltinten. Salon de la Princesse,Hotel de Soubise 1732 Neumann’’De kaisersaal’,Würzburg

Rococo Elegantie en luxe Luxe paleizen, fraaie interieurs en decoraties. Licht, spiegels, kristal en pasteltinten. Rococo-paleis Innsbruck Kerkinterieur Zuid Duitsland Mariahilferkirche Graz

Onbezorgde levensstijl van de adel, ‘fête galante’ Rococo Elegantie en luxe Onbezorgde levensstijl van de adel, ‘fête galante’ De schilderijen van Jean Antoine Watteau sluiten aan bij de onbezorgde levensstijl van de adel. Pelgrimage naar Cythera verwijst nog naar de klassieke mythologie (Venus). Eigentijds, een ‘fête galante’: een openluchtfeest met dans, toneel. Lodewijk de XV telt minder zwaar aan de Academische regels dan Lodewijk XIV Gilles Pelgrimage naar Cythera 1717

Jean Honoré Fragonard: Sensueel van stijl en thema Rococo schilderkunst Jean Honoré Fragonard: Sensueel van stijl en thema ‘De schommel’ ‘Baadsters’ 1765 Vrouw met hondje De Schommel: Dit schilderij is besteld door de penningmeester van de Franse clerus. De opdrachtgever wou eigenlijk dat de schommelende vrouw geduwd werd door een bisschop. Dit is zeer pikant aangezien hij eveneens verlangde dat de minnaar ( de opdrachtgever, links afgebeeld) vrij zicht had in de rok van de schommelende vrouw.( zijn minnares). De schilder die de opdracht in de eerste instantie kreeg wist niet wat hij met deze opdracht aan moest. Hij verwees de opdrachtgever door naar Fragonard. In zijn uitvoering is de bisschop vervangen door een tuinman.

Kleine groepjes , kokette erotiek Rococo beeldhouwkunst Kleine groepjes , kokette erotiek Clodion ‘Satyr en bacchante’1775 Clodion ‘Zepyros en Flora’

Een ‘verlichte’ wereld zonder missstanden. Classicisme de verlichting Een ‘verlichte’ wereld zonder missstanden. De eerste encyclopedie door Diderot (1751). Pompeï (1738) De publicaties van Winckelmann bevorderen de populariteit van de klassieke kunst. Classicisme: Streng en sober, in bouwkunst, beeldende kunst en theater gelden vaste wetten, ontleend aan de oudheid. ‘De enige weg voor ons om groot, ja, als het kan onnavolgbaar te worden, is de navolging van de Ouden.’ Winckelmann Soufflot: Het Pantéon, Parijs 1792 Chalgrin: Arc de Triomhe, Parijs Karl Langhans: Brandenburger Tor, Berlijn, 1791

Jacques Louis David: Klassieke thema’s. Classicisme schilderkunst Jacques Louis David: Klassieke thema’s. ‘portret van Mdme Récarmie’ Jacques Louis David: ‘De roof van de Sabijnse maagden’ Toneelmatige weergave. David was de vader van de grootse compositie en werd de officiële hofschilder van Napoleon. ‘de dood van Socrates’1787 neo-Poussinist

Klassieke muziek In de loop van de 18e eeuw ontwikkeld de instrumentale muziek zich tot een zelfstandig genre. Antonio Vivaldi (1678-1741) De vier jaargetijden Bach en Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791) veel instrumentale muziek: het aantal instrumenten steeds meer toe. symfonie met een opbouw volgens vaste regels, ( ontleend aan het klassieke drama). Allegro Adagio of Andante Menuet Allegro of Presto Fragment:Vivaldi lente zand-animatie Fragnent Mozart Fragment Mozart Requiem Fragment film Mozart

Klassieke muziek In 1784 gaat de komedie Le Mariage de Figaro van Pierre Beaumarchais eindelijk in première. De strijd tussen een bediende en zijn meester met als inzet de gelijkberechtiging van hun beiden en die, tegel elke regel in, gewonnen wordt door de knecht Figaro. Mozart: opera La Nozze di Figaro. ‘wat niet gezegd kan worden, wordt gezongen’. ‘U hebt de moeite genomen om geboren te worden en verder niets: voor de rest bent u een mens zoals iedereen.’ Figaro Fragment: Le Nozze di Figaro

Klassieke muziek Dans op eigen benen: Mozart Figaro is een opera buffa., een Italiaanse variant op de Franse komedie-opera’s, toneelscènes ontbreken en alle tekst wordt gezongen. Frankrijk 17e eeuw: disciplines verbonden, 18e eeuw ieder een eigen bestaan. handelingsballett: Met dans alleen wordt een verhaal verteld, zonder gesproken woord: De dans wordt ondersteund door pantomime. Jean Georges Noverre ‘Lettres sur la danse’(1760)

Burgers breken de macht van vorst en adel. Revolutie 1789 Burgers breken de macht van vorst en adel. Vrijheid, gelijkheid, broederschap Geest van de Verlichting versus de christelijke leer (een permanent aanwezige goddelijke macht). Religie is onwetenschappelijk. Kritiek op de staatsinrichting. Montesquieu ontwerpt de nieuwe staatsvorm: democratie, Het rationele classicisme wordt de stijl van de revolutionairen als tegenwicht van de protserige rococo stijl van de oude elite. Jacques Louid David schildert Marat als martelaar van de revolutie. Onder de leus ‘Vrijheid, gelijkheid en broederschap’ breken de burgers met de macht van vorst en adel. Fragment: Marie Antoinette executie David: ‘de dood van Marat’(1793)

Burgers breken de macht van vorst en adel. Revolutie 1789 Burgers breken de macht van vorst en adel. Ludwig von Beethoven,( 1770-1827) vormt de schakel tussen het classicisme, - in de muziek ook wel ‘de klassieken’ genoemd en de romantiek. Thema’s als: hartstocht, lijden en eenzaamheid, zoekt voor de uitdrukking de grenzen op van de klassieke regels. Derde symfonie ‘Eroica’ draagt hij op aan Napoleon,de leider van de revolutionairen. ‘Is die ook al niet anders dan gewoon een mens! Nu zal ook hij alle mensenrechten met voeten treden, slechts zijn eerzucht botvieren: hij zal zich nu boven alle anderen stellen en een tiran worden! ‘ Ludwig von Beethoven De (zelf)kroning van Napoleon (uitsnede)

Samenvatting * Begin van de 18e eeuw style Louis XV ook wel rococo genoemd * Elegante stijl weerspiegelt het zorgeloze luxe bestaan van de adel. * De Verlichting leidt de ondergang van de adel in. * In de Verlichting neemt het verstand de plaats in van gevoel en sentiment. * Zowel bouwkunst als beeldende kunst keren terug naar klassieke bronnen. * Kennis van de klassieke oudheid breidt zich uit o.a. door opgravingen. * Het classicisme , de stijl van de Verlichting volgt de oudheid niet alleen in geest maar ook naar de letter. * Verschillende kunstdiciplines gaan* een zelfstandig bestaan leiden. * Instrumentale muziek van Bach en Mozart. * Concerten en symfonieën * Symfonie gaat volgens vaste regels, ontleend aan het klassieke drama. * Beethoven gaat op zoek naar de grenzen van deze regels. Ook ballet verzelfstandigd zich als kunstvorm. * Nadruk op het verhalende ballet. ( blijft wel gebaseerd op de academische dans.) * De Verlichting en sociale onrust leiden tot de Franse Revolutie in 1789.