Een krachtige leeromgeving Begint bij jou… en jouw wens om te ontwikkelen/ leren en bij de relatie die jij met ’de ander’ aangaat en de manier waarop je de context benut bij het lerend werken en werkend leren.

Het creëren van een krachtige leeromgeving Verkenningsgroep krachtige leeromgeving Social Work 2018 Een innovatief ontwikkelproces 14 junil 2016 Saskia Weijzen & Lisa van den Heuvel Voor alle zekerheid: https://www.youtube.com/watch?v=Oc0S2_HySZI Waarom? Nederland is veranderd in een kennis- en dienstenmaatschappij (Weggeman, Meijers, Fransen). In een kennismaatschappij wordt kennis niet meer beschouwd als een vaststaand gegeven. Kennis is een sociaal-constructieve weergave van onze gezamenlijke werkelijkheid waarvan de houdbaarheid beperkt is. Studenten zullen moeten leren hóe ze kennis kunnen vergaren, inzetten, gebruiken, ontwikkelen, tegelijkertijd hebben we professionals nodig die bereid zijn om hun leven lang te leren. Daar vraagt onze maatschappij om. Combineer dit met de actuele transities in de zorg en de transformatie van de gemeentelijke overheid en het is duidelijk: Complexe vraagstukken vragen om een interdisciplinaire/ multi disciplinaire aanpak. Het wordt tijd dat we de kwaliteiten van onze jonge generatie gaan benutten om de kanteling mogelijk te maken, we hebben jongeren nodig voor onze eigen professionalisering.

Een nadere kennismaking 30/10/2017 Een nadere kennismaking Wat is jouw ’kracht’ m.b.t. het creeëren van een krachtige leeromgeving? Opmerkingen/ vragen/ aandachtspunten die belangrijk zijn voor een optimale bijeenkomst? Mijn kracht: Authentieke nieuwsgierigheid. Wat wordt door studenten, docenten en opdrachtgevers als ’werkzaam’ ervaren in het Civil Society Lab? Leren is kennis verwerven/opdoen; leren is een sociale gebeurtenis, je participeert in gemeenschappen en als we leren óók gaan zien en ervaren als gedeelde ervaring waarin we met elkaar nieuwe kennis/ervaringen opdoen én samen aan één object werken om innovaties tot stand te brengen. Kennis is iets anders dan theorie verwerven, je hebt kennis als je theorie en praktijk met elkaar en met jezelf kunt verbinden. Hierbij is de relatie tot de ander en de relatie met jouw context essentieel. Dus op welke wijze geef je blijk van jouw kennis! Op het plaatje zie je studenten die in groepen aan het werk zijn, meerdere docenten omdat docenten ook ‘gewoon’ aan het werk zijn tijdens de les van collega’s en studenten die achter de computer bezig zijn omdat ze wel aanwezig willen zijn maar niet per definitie aan de opdracht mee willen werken. Wat zien we niet en willen we wel? Mensen uit het werkveld. Die zijn er ook regelmatig.

Een resultaat Leven: Werken aan vraagstukken om de leefbaarheid in ‘de praktijk’ (wijk, buurt, organisatie) te verbeteren. Samen leren, al lerend vernieuwen en iedereen doet mee!

Verschillende dimensies van collectief leren In en om de leergemeenschap zijn verschillende niveaus van leren relevant Het lerende individu De lerende gemeenschap De lerende omgeving Uitspraken zijn gebaseerd op interviews met studenten (15), docenten (4) en opdrachtgevers (6) na het afronden van de minor Samen werken aan een duurzame Civil Society en de minor Stad & Land Daarnaast hebben 11 buitenstaanders een aantal weekverslagen van de minoren gelezen en beschreven wat zij kenmerkend vinden voor leergemeenschappen.

Van collectief leren naar krachtig … Het collectieve leren of collectief leerproces vormt een gemeenschappelijke basis voor het innovatief leren in gemeenschappen en daarbuiten. Er is sprake van een collectief leerproces wanneer een groep individuen een gezamenlijk streven realiseert (Castelijns, Koster & Vermeulen, 2009). Idealiter is dit een cyclisch proces. Krachtige leeromgeving (Simons,1999); Community of learning (CoL) (Volman, 2006) Community of practice (CoP) (Wenger, 1998) Trialogisch leren (Paavola, Lipponen & Hakkarainen , 2005 ) Tansformatie leren (Kooiman, Wilken, Stam, Jansen en Biene , 2015) Leren om gekanteld te werken.

Waardering voor: Bijna alle studenten (14) benoemden dat ze de gelijkwaardigheid tussen docenten en studenten bijzonder waardeerden ze gaven hierbij aan dat de gezelligheid belangrijk was en een gevoel van verbondenheid bevorderde. Daarnaast kwam naar voren dat de oprechte interesse in elkaar, onder andere door de dialoogsessies en evaluaties, de samenwerking bevorderde. Meerdere studenten en docenten hebben aangegeven dat de informele momenten en de Civil Society Tour hier aan bijdroeg. Student 6: “Door de introductie kreeg ik direct al het gevoel dat we een groep waren. Iedereen was wel anders maar we waren ook een groep met elkaar. Doordat we met elkaar op stap waren. Dit heb ik nog niet eerder zo ervaren.” Student 10:“Doordat docenten mij het gevoel gaven dat ze het fijn vonden dat ik er was, dat mijn aanwezigheid op prijs werd gesteld ook al was het niet mijn eigen minor voelde ik mij uitgenodigd om te komen. Ik voelde mij welkom.” Uitspraken/ resultaten zijn gebaseerd op interviews met studenten (15), docenten (4) en opdrachtgevers (6) na het afronden van de minor Samen werken aan een duurzame Civil Society en de minor Stad & Land Daarnaast hebben 11 buitenstaanders een aantal weekverslagen van de minoren gelezen en beschreven wat zij kenmerkend vinden voor leergemeenschappen.

Opbouwen van een gemeenschap Diversiteit is complementair en verrijkend. Je leert doordat je elkaars perspectieven leert kennen. Doordat het een echte opdracht is wil je het goed doen. Samen met elkaar leren is anders, je komt kennis halen en brengen. Opdrachtgevers, studenten en docenten willen expliciet uitgenodigd worden om een bijdrage te leveren. Het leren en werken moet wél betekenis hebben voor anderen.

Kennis leren delen Behoefte aan het delen van kennis, dat komt niet vanzelf tot stand. “Het was ook fijn om anderen te helpen door mee te doen met bijvoorbeeld de dialoogsessies, omdat het nieuw was en doordat meedoen ook betekenis had voor anderen. Het was fijn om een bijdrage te kunnen leveren op basis van eigen kennis.” De ‘gestructureerde’ evaluaties en dialogen bevorderen reflectie, wederzijds begrip en zelfkennis.

Uitvoeren van collectieve acties Specifieke instrumenten/werkvormen bevorderen volgens studenten, docenten, opdrachtgevers en betrokkenen het leren in de gemeenschap. Het draagt bij aan variatie in het leren door de inzet en uitvoering van ervaringsleren, actieleren, formeel leren en informeel leren. Bijvoorbeeld: Pressure Cooker, Civil Sociey Tour, Partnerschapskaart, Business Model Canvas, Dialoogsessies, bijv. het Worldcafé, een transdisciplinaire bijeenkomst etc.

Externaliseren en evalueren Het werken aan een gezamenlijk ’product’ bevordert het leerproces. De combinatie van leven (burgerschap), leren (onderwijs en onderzoek) en werken (professionaliteit) werkt voor veel betrokkenen inspirerend. Vraagstukken benaderen vanuit de verschillende perspectieven levert verruimende en vernieuwende perspectieven op. Leven, leren, werken en onderzoeken raken met elkaar verweven in een transdisciplinair en integraal proces. Wanneer er vanuit de organisatie of de omgeving interesse en aandacht is voor het leren in de gemeenschap en het rendement van het leren binnen en buiten de leergemeenschap worden lerenden gemotiveerd om het leren te externaliseren, dit bevordert het collectieve leerproces.

Individu, gemeenschap en omgeving Het lerende individu heeft een rol en taak in het grotere geheel en een leerwens! De lerende gemeenschap heeft een gezamenlijke ambitie, dit geeft haar bestaansrecht en is de motor van het collectieve leren. De lerende omgeving stelt vragen, is nieuwsgierig waardeert en biedt gevarieerde leermogelijkheden aan (formeel, informeel, actie- en ervaringsleren)

Creëren van een krachtige leeromgeving Wat zijn jouw aanvullende ideeën, welke elementen hebben we over het hoofd gezien? Oefening: 30 minuten in dialoog over de gemeenschap… Op A3 het model uitprinten en in groepen mensen in gesprek laten gaan over de eigen leergemeenschap en de verschillende fasen in het proces. Wat is jouw rol en taak in de gemeenschap of welke rol/taak wil je graag? Wat zou jij willen leren? Wat zou je willen halen en wat wil je brengen Opbouwen van een lerende gemeenschap: Welke ruimte is er? Hoe ziet de leergemeenschap eruit? Met welke individuen heb je te maken? Hoe zou je de gemeenschap definiëren? Wat is de gezamenlijke ambitie/ gezamenlijke wens? Als die er nog niet is: Hoe zou je de gezamenlijke ambitie kunnen formuleren? Wie zijn daarvoor nodig? Kennis leren delen: Hoe wordt er uitgenodigd om de kennis te delen? Welke kennis (niet alleen boekenkennis!) is nodig om de ambitie te realiseren? Uitvoeren van collectieve acties: Welke groepen gaan wat doen? Is een gezamenlijke actie wenselijk? Welke acties/ wat voor soort acties passen bij de gezamenlijke ambitie (tijd/geld/middelen)? Evalueren en externaliseren van leeropbrengsten: Op welke wijze kunnen leeropbrengsten de collectieve ambitie ondersteunen? Voor wie zijn de resultaten/ gerealiseerde ambitie interessant? Is dat een onderzoeksrapport of een adviesrapport, of juist een sociaal innovatief product… of een filmpje van de geïmplementeerde werkwijze, kortom: er zijn meerdere opties, denk hier over na. Dat geldt ook voor het tijdstip van evalueren, de wijze waarop je wilt evalueren (met alle betrokken partijen). Wie faciliteert het leerproces van de gemeenschap? En hoe wordt de faciltator van het leerproces gefaciliteerd? (tijd/ middelen/ ruimte, zou dat aangevraagd moeten worden??)

Van elementen naar ontwerpprincipes Werk vanuit individuele drijfveren. Maak er een collectief leerproces van. Benut diversiteit bij co-creatie. Er wordt geleerd en gewerkt op basis van dialoog. Er wordt geleerd en gewerkt op basis van partnerschap (wederzijdse aantrekkelijkheid). Kennis, ervaringen en leeropbrengsten worden gedeeld en geoogst. Creëer tijd voor informele momenten. Bevorder variatie in leerprocessen (ervaringsleren, actieleren, informeel leren en formeel leren) Streef naar innovatie vanuit maatschappelijke betrokkenheid. Betrek de omgeving en het (informele) netwerk bij het leren en werken.

Krachtige omgeving Do’s en Dont’s

Aanbevelingen Ontwerp en resultaat Binnen versus buiten Toetsing Kennis constructie

Ervaring van vandaag? Volgende bijeenkomst? Hoe nu verder? Ervaring van vandaag? Volgende bijeenkomst? 5 juli 15.30 – 17.30 in het CSL Pr. Molkenboerstraat 3, M.1.05

Bronvermelding afbeeldingen De foto’s die verwerkt zijn in de presentatie, zijn gemaakt gedurende de uitvoering van het onderwijsprogramma van de minoren Samen werken aan een duurzame civil society en Stad & Land. (2014 - 2015 en 2015 – 2016). Model leergemeenschap/ krachtige leeromgeving (5) is gemaakt door Lisa van den Heuvel o.b.v. onderzoek naar de ervaringen van studenten, docenten en opdrachtgevers. Afbeelding van de van Honig fabriek (1): Gerard Verschooten via http://www.voxweb.nl/college-in-de-honig-fabriek/ Afbeelding van de vis (1): http://spreekbeurten.info/gv.htm