KRITISCH DENKEN 9 Een Betoog schrijven © Kritisch Denken

Vandaag... Enkele vragen… Begrijp je vaak niet wat je leest als je studieboeken bestudeert? Wanneer schrijf je een goed stuk? Wanneer je een betoog moet schrijven, weet je dan tevoren wat je wilt gaan schrijven? Wat doe je om dat wel te weten? Vind je dat docenten te veel erom heen draaien? Waarom denk je dat ze dat doen? Welke opmerkingen hebben docenten bij jouw betogen gemaakt?

Het probleem met tekst Het probleem met tekst is dat de structuur vaak ontbreekt en dat het veel werk is om er de informatie uit te halen die we nodig hebben. Wij moeten onze ideeën in tekst weergeven, dus moeten we leren dat goed te doen.

Er is niet EEN methode om rede- neringen duidelijk weer te geven. Er zijn echter wel criteria waar je aan moet voldoen en enkele goede vuistregels. Het meest belangrijke is dat het publiek jouw redenering makkelijk moet kunnen volgen.

Het is NIET de taak van de lezer te moeten gaan vissen naar wat nou eigenlijk jouw redenering is!

Belangrijkste punten 1. Heb om te beginnen een duidelijke redenering. Wees duidelijk over wat je wilt zeggen. Begin met je onderwerp goed te onderzoeken.  Beschrijf je redeneringen in de vorm van een goed redeneerschema, zodat je precies weet wat je waarom denkt.

Let op de Piramideregel: Meer algemene of abstracte overwegingen moeten hoger in het redeneerschema van een redenering worden geplaatst, en overwegingen die op hetzelfde niveau in het redeneerschema staan moeten ongeveer even algemeen of abstract zijn. Zie ook Tutorial 6 Dit kan ook al bij les 5 behandeld zijn (in Les 5 versie 2). Bij voldoende tijd kan het ook aan Les 5 (standaardversie) toegevoegd worden (zie in Bijlage aldaar)

Wat is het probleem met dit redeneerschema?

De piramide hiërarchie Hiërarchische redenering De redenen die elke propositie ondersteunen in een samengestelde redenering kun je opvatten als een hiërarchische structuur, waarvan de hiërarchie wordt bepaald door de logische relaties. D.w.z. als propositie A het bewijs voor of tegen propositie B is, dan staat A onmiddellijk onder B in de hiërarchie van redenen.

In een redeneerschema tonen we de hiërarchische structuur door ervoor te zorgen dat alle redenen die dezelfde logische afstand (aantal logische stappen) van de hoofdstelling hebben, geordend worden op hetzelfde horizontale niveau van het schema.

Het onontkoombare resultaat is dat het redeneerschema ruwweg de vorm van een piramide krijgt, met de hoofdstelling aan de top.

2. Maak je redenering zo sterk als je kunt. Evalueer je redenering; wees er zeker van dat het een goede is. Zoek naar mogelijke zwakheden en elimineer ze. Stel je de meest kritische lezers voor en anticipeer op de bezwaren waarmee die zouden kunnen komen.

3. Presenteer je redenering duidelijk. Een chaotische tekst is al moeilijk om te lezen, laat staan om iemand te overtuigen.  Als mensen jouw redeneringen niet kunnen volgen, denkt men waarschijnlijk dat je helemaal niet nadenkt en zal men wat je zegt afwijzen.

Structuur: van schema naar tekst De abstracte structuur van een redenering is een patroon van logische of rationele relaties tussen beweringen. Dat patroon heeft altijd wat wij een ‘boomstructuur ‘ noemen – er is een ’stam’ , hoofdtakken, kleinere takken, enzovoort. Wanneer we een redenering grafisch weergeven is die structuur duidelijk zichtbaar; we kunnen alle beweringen en al de verbindingen daartussen in een oogopslag tegelijkertijd zien.   

Wanneer we echter redeneringen in tekst presenteren moeten we dat in een lineaire manier doen. Of we nou spreken of schrijven, we dienen onze beweringen voor en achter elkaar te zetten. Dat moeten we dan echter op zo’n manier doen dat het publiek in zijn denken het abstracte patroon van logische relaties tussen de beweringen kan reconstrueren. Om een redenering duidelijk te presenteren dien je jouw publiek expliciet aan de hand te nemen om hetzelfde redeneerschema te laten reconstrueren als waarmee jij begon. Je dient duidelijk over te brengen wat jouw beweringen zijn en wat de logische relaties tussen die beweringen zijn.

Wat essentieel is bij het schrijven Zeg je publiek aan het begin waarvoor je wilt gaan pleiten. Zeg /schrijf dit aan het begin en doe het duidelijk. Lever je boodschap meteen af. Laat de conclusie niet tot het einde wachten; gebruik de introductie om je publiek duidelijk te maken waar over je het wilt hebben en wat je conclusie zal zijn.

Gebruik duidelijke taal Raak mensen niet kwijt door te moeilijk, te abstract, pompeus taalgebruik of door taal die teveel concentratie vraagt om te interpreteren.  Hou het simpel en maak spaarzaam gebruik van retorische middelen. Maak het makkelijk voor je publiek om te zien waar het jou om gaat.

Presenteer je beweringen duidelijk Maak je beweringen expliciet, zowel de conclusie als de premissen en vertel het publiek alles wat het moet weten.  Ga er niet vanuit dat het publiek evenveel van een onderwerp weet als jij. En zelfs als dat wel zo is, dan nog moet men weten wat jouw redeneringen inhouden.

Gebruik signalen om de structuur aan te geven van je verhaal. Indicatoren, hoofdstukindelingen, paragrafen, en subparagrafen zijn nuttig om te structureren.  Vertel het publiek hoe de onderdelen van je redenering samenhangen. Een keten van beweringen is op zichzelf niet voldoende; je dient duidelijk te maken wat elke bewering doet.  Het is heel gemakkelijk om te weinig, en bijna onmogelijk om te veel te structureren!

Kijk naar het schema Denk je dat je dit in tekst kunt opschrijven?

Natuurlijk kun je dat…

Dit voorbeeld laat een redeneerschema zien dat in tekst is omgezet. Wat in blauw staat representeert de stelling, het groen staat voor redenen en rood voor bezwaren. De indicatoren (die verwijzen naar stelling, redenen en bezwaren) zijn vet gedrukt.

Het bijzondere van deze redenering is dat het ons laat zien hoe we een redenering in tekst kunnen reconstrueren zonder de inhoud ervan te begrijpen! Dit zou natuurlijk wel gevolgen krijgen bij de evaluatie – maar het maakt niettemin duidelijk hoe wij ideeën overbrengen door de structuur van redeneringen te begrijpen.

Het schrijven van een betoog Uit welke onderdelen bestaat een betoog en wat is het doel van elk onderdeel? Introductie Kern Conclusie

We hebben een redeneerschema

Introductie

Hoofdstuk 1

Hoofdstuk 2

Hoofdstuk 3

Conclusie

Betoog Opzetten

Het schrijven van een kort rapport 1. Vergewis jezelf ervan dat je weet wat voor een rapport je dient te schrijven en wat het doel is. Bijvoorbeeld: dien je een samenvatting met hoofdzaken te schrijven en /of een aanbeveling? Dit zal de structuur van je rapport bepalen.

2. Bepaal je structuur. Voor een rapport heb je een introductie, de kern en een conclusie nodig. Welke kenmerken heeft denk je een rapport met een aanbeveling?

Enkele ideeën Gegevens van het rapport (titel, voor wie, auteur, datum) De kwestie (de stelling) Aanbeveling (de beoordeling van de kwestie) Overwegingen (de redeneringen)

Voorbeeld….

Cumulatief geordend om je te helpen deze vaardigheden te verwerven Overzicht Zes belangrijke KD vaardigheden