Opleiden in algemene competenties Naam workshopleider

Inleiding competenties en nut/noodzaak van algemene competenties Opzet workshop Inleiding competenties en nut/noodzaak van algemene competenties Voorbeeld uitwerken Opdracht in groepjes Nabespreking opdracht Korte toelichting opzet workshop. Eventueel vragen aan deelnemers op welke wijze er nu aandacht is voor algemene competenties in de opleiding en op welke wijze. Met een workshop van een uur is er waarschijnlijk te weinig ruimte voor deze vraag. 18 oktober 2017 Opleiden in algemene competenties 2

Wat is (medische) competentie? Het vermogen om een professionele activiteit in een specifieke, authentieke context adequaat uit te voeren door geïntegreerde aanwezigheid van kennis, vaardigheden en attitude Kader schetsen van competentiegericht opleiden en de algemene competenties: wat zijn dat… 3 18 oktober 2017 Opleiden in algemene competenties 3

Algemene CanMeds-competenties van medisch specialist Organisatie: balans privé/werk, doelmatig gebruik van middelen, gebruik van ICT Maatschappelijk: wettelijke bepalingen, patiëntveiligheid, gezondheidsbevordering, omgaan met fouten Professionaliteit: oprecht, integer, betrokken, professioneel gedrag, kent eigen grenzen, ethische normen 18 oktober 2017 Opleiden in algemene competenties 4

Competentiegericht leren is onder meer Verbreding van het perspectief naar 7 rollen/competentiegebieden (CanMEDS) Accent op leren in de beroepspraktijk (ca. 90%) Benutten van beroepsactiviteiten voor opleidingsactiviteiten Expliciteren van leerbehoeften (AIOS), leertraject en leeropdracht (opleidingsteam) Reflectie door AIOS en supervisor Gericht opleidings-/verbetertraject 18 oktober 2017 Opleiden in algemene competenties 5 5

Medische vervolgopleidingen CanMEDS of nijlpaard? CANmeds worden weleens vergeleken met een nijlpaard. De buik is natuurlijk medisch handelen, de kop staat voor communicatie, de poten voor samenwerken, kennis & wetenschap, professionaliteit en organisatie en het staartje staat voor maatschappelijk handelen. Het gaat er niet om dat ze allemaal evenveel aan bod moeten komen, maar nu is er vaak geen enkele aandacht voor bepaalde competenties. 18 oktober 2017 Opleiden in algemene competenties 6

Medische vervolgopleidingen nieuwe opleidingsplannen N.B…. Algemene competenties? Toekomst bestendig? Opleiders voldoende affiniteit? Iedereen overtuigd? Good practices? In de huidige opleidingsplannen is weinig rekening gehouden met de lange termijn. Er is beperkt aandacht voor algemene competenties. Er is niet gekeken naar wat er nodig is in 2020. Of er aandacht besteed wordt aan algemene competenties is vaak afhankelijk van de affiniteit van de oxpleider. Wanneer je kijk naar het rapport medisch specialist 2015 van de Orde van Medisch Specialisten dan komen daar andere aspecten naar voren dan momenteel in de opleidingsplannen tot uiting komen. De medisch specialist moet een actievere rol spelen in het meebesturen van het ziekenhuis. Leiderschapscompetenties zoals management en organisatie maar ook communicatie, samenwerken en maatschappelijk handelen worden expliciet in deze notitie genoemd. 18 oktober 2017 Opleiden in algemene competenties 7

Opleiden in algemene competenties Improving logistics 50% mortality reduction 50% complications reduction Een andere manier van kijken wordt in dit boek beschreven. Wie kent het? Het boek beschrijft dat door een andere manier van kijken er veel winst te behalen is op bijvoorbeeld het gebied van patientveiligheid en kwaliteit van zorg. 18 oktober 2017 Opleiden in algemene competenties 8

Opleiden in algemene competenties Belang Jonge klare specialisten: Medische expertise goed Supervisie lastiger Organisatie erg lastig Financiën probleem Westerman heeft onderzoek gedaan naar de transitie van aios naar medisch specialist: De resultaten laten zien dat startende specialisten zich goed voorbereid voelen voor de medische en klinische aspecten van hun werk zoals de beheersing van relevante klinische kennis en vaardigheden. Echter, nieuwe specialisten voelen zich onvoorbereid op de benodigde generieke competenties zoals leiderschap, management en het omgaan met financiële aspecten van de gezondheidszorg. Tien procent van de startende specialisten voldeed aan de criteria voor burnout en 18% scoorde hoog op de subschaal emotionele uitputting. Verder blijkt dat de mate van ervaren onvoorbereidheid voor de generieke competenties is gecorreleerd met burnout onder startende specialisten (r = 0,15, p <0.001), terwijl dit niet het geval is bij onvoorbereidheid voor de medische competenties. Zoals een jonge klare zei: “ik ben opgeleid voor de helft van mijn werk”. Daarmee zegt hij overigens niet dat de opleiding de gehele voorbereiding kan doen, maar er zijn meer mogelijkheden dan nu benut worden. HOE DAN? 18 oktober 2017 Opleiden in algemene competenties 9

Waarom is opleiden hierin belangrijk? Perspectief samenleving Klachten/ organisatie in zorg hebben vaak te maken met ”slechte” organisatie en afstemming Recent veel incidenten op gebied van samenwerking en professioneel gedrag Meedenken over organisatie en management vraagt om kennis en ervaring

Waarom is opleiden hierin belangrijk? Perspectief aios Lopen zelf regelmatig vast op zaken die slecht georganiseerd zijn Weinig goede rolmodellen Krijgen weinig opleiding in zaken die te maken hebben met overleg/ samenwerken met collega’s Krijgen nauwelijks opleidingen in het werken in en aansturen van teams

Opleiden in algemene competenties Voorbeeld uitwerken 18 oktober 2017 Opleiden in algemene competenties 12

Opleiden in algemene competenties 18 oktober 2017 Opleiden in algemene competenties 13

Praktijk-situatie Activiteiten Vaardigheden/ kennis Competentie Toetsing Multidiscipli-naire MIP bespreking Bespreken MIP melding Uitzoeken richtlijnen Afspraken effectieve samenwerking Open en eerlijk communiceren Inzicht hebben in protocollen Medisch han-delen Adequaat optreden bij incidenten (MH) Adequaat persoonlijk en interpersoonlijk gedrag (P) KPB Presen-tatie

Praktijk-situatie Activiteiten Vaardigheden/ kennis Competentie Toetsing Kosten in kaart brengen van voorgeschreven medicatie bij complexe patiënt Bespreken medicatie met apotheker Kostenplaatje maken Vergelijking kosten generiek niet generiek Juiste medicatie voorschrijven Inzicht hebben in kosten medicatie Keuzes maken op basis van kwaliteit van zorg en kosten baten-effect Medisch han-delen Handelt volgens wettelijke bepalingen (MH) Verantwoorde besteding middelen (O) Korte presenta-tie hierover voor andere aios

In drie groepen een activiteit uitwerken Opdracht In drie groepen een activiteit uitwerken Uitkomst op flap Plenaire terugkoppeling 18 oktober 2017 Opleiden in algemene competenties 16

Opdracht Probeer in het uitgedeelde schema zoveel mogelijk praktijksituaties te bedenken die omgezet kunnen worden in opleidingsactiviteiten m.b.t. competenties professionaliteit, maatschappelijk handelen en organisatie.

Praktijksitua-tie Activiteiten Vaardigheden/ kennis Competentie Toetsing Kosten in kaart brengen van voorgeschreven medicatie bij complexe patiënt Bespreken medicatie met apotheker Kostenplaatje maken Vergelijking kosten generiek niet generiek Juiste medicatie voorschrijven Inzicht hebben in kosten medicatie Keuzes maken op basis van kwaliteit van zorg en kosten-baten-effect Medisch han-delen Handelt volgens wettelijke bepalingen (MH) Verantwoorde besteding middelen (O) Korte presentatie hierover voor ander aios

Opleiden in algemene competenties Take home messages: Check je eigen opleidingsplan op welke wijze de deelcompetenties zijn uitgewerkt Ga na hoe deelcompetenties in de dagelijkse praktijk tot uitdrukking komen Ga na welk middel (stage/opdracht/praktijksituatie etc.) geschikt is om de betreffende competentie te verwerven of te verbeteren Ga na welke toets geschikt is Bekijk de site http://knmg.artsennet.nl/Opleiding-en-Registratie/Modern-opleiden.htm. Hierop vindt u veel praktische tips 18 oktober 2017 Opleiden in algemene competenties 19