SW4GK02 Criminologie drogt.m@hsleiden.nl College week 1

Agenda Intro oefening Praktische info over module Theorie: inleiding criminologie

Wie ben ik? Marijke Drogt (drogt.m@hsleiden.nl) Social worker / criminoloog

Kennismaking Stel je voor en… Biecht op: wat heb je vroeger voor rottigheid uitgehaald? Wat is je praktijkervaring?

Schuilt er een boef in ons allemaal?

Doelstellingen week 1 De student kan een definitie geven van het begrip criminologie zoals die in het boek gehanteerd wordt; De student kan de zes aandachtsgebieden binnen de criminologie van elkaar onderscheiden; De student kan per aandachtsgebied een onderzoeksvraag opstellen; De student kan een definitie geven van de inleidende criminologische begrippen “dark number” en “registratie-effect” ; De student kan uitleggen hoe de werkelijke omvang, aard en ontwikkeling van criminaliteit wordt gemeten; De student kan minimaal drie voorbeelden geven van mogelijke functies voor een toegepast psycholoog binnen het justitiële werkveld; De student kan de zes onderdelen van het strafrechtelijk systeem benoemen (strafwetgever, politie, OM, magistratuur, gevangeniswezen, reclassering); De student kan uitleggen welke (en hoe) er selectiviteit optreedt bij de toepassing van het strafrecht;

Praktische info over module Huisregels Studiehandleiding Literatuur Toetsing Weekoverzicht Voorbereidend huiswerk Docentgegevens

Huisregels Heel simpel: Kom op tijd Wees aanwezig Hou je aan je afspraken met de docent en met elkaar

Praktische info over module Literatuur Er is tevens aanvullende literatuur, deze staat in de studiehandleiding.

Praktische info over module toetsing Schriftelijk tentamen: De student laat aan de hand van een uitgebreid veiligheidsvraagstuk zien dat hij stof beheerst van: Hoofdstukken uit boek Actuele Criminologie Aanvullende stof bijeenkomsten 30 MC’s, ongeveer 5 open vragen

Praktische info over module Weekoverzicht Onderwerp: 1 Inleiding 2 Oorzaken crimineel gedrag: psychologisch perspectief 3 Oorzaken crimineel gedrag: sociologisch perspectief 4 Oorzaken crimineel gedrag: psychologisch + sociologisch 5 Straffen 6 Preventie 8 Victimologie / proeftentamen 10 Tentamen 11 Reflectie en Inzage (REI-)moment

Praktische info over module Voorbereidend huiswerk Ter voorbereiding van de 7 hoor/werkcolleges bestudeer je de literatuur/documentaires (zie weekoverzicht). Aan de hand van de documentaires en de stof gaan we in de werkcolleges aan de slag met de documentaires en de stof.  Heel belangrijk om de documentaires te bekijken als voorbereiding op het college dus!

Documentaire per week (dikgedrukt verplicht) Week 2 psychologisch perspectief: Code rood TBS http://www.documentairenet.nl/review/code-rood-tbs/ Week 3 sociologisch perspectief: Lost boys http://www.documentairenet.nl/review/holland-doc-lost-boys/ Week 4 integraal: Lost mother http://www.documentairenet.nl/review/holland-doc-lost-mother/ Week 5 straffen: Code rood doodstraf http://www.documentairenet.nl/review/code-rood-de-doodstraf/ Week 6 preventie: De reclassering http://www.documentairenet.nl/review/3doc-reclassering/ Week 7 victimologie: Dit is de dag http://www.npogezond.nl/tv-uitzending/VPWON_1235914/Zwakbegaafde-meiden-geronseld-voor-prostitutie

Theorie criminologie van deze week Globaal alle onderwerpen Aanvulling op H 1, 2 en 3

Diverse vormen van antisociaal gedrag Pesten Spijbelen Agressief gedrag Liegen Seksueel misbruik Seksueel grensoverschrijdend gedrag Huiselijk geweld Moord, doodslag Stelen Etc…. Binnen profiel Veiligheid is criminaliteit slechts een (belangrijk) aspect. Antisociaal gedrag is de paraplu term waar we naar gaan kijken. Weten ze er nog meer?

Wat is criminologie? De criminologie is de wetenschap die zich bezighoudt met de bestudering van de aard en achtergronden van menselijke gedragingen die door de wetgever strafbaar zijn gesteld en van de wijze waarop de overheid en de rest van de maatschappij daarop reageert (Kaiser, 1988). + Overlast = in toenemende mate een onderwerp waar ook de criminologie zich mee bezighoudt.

Wat is criminologie? Het te bestuderen gedrag: Paraplubegrippen: delinquent gedrag, crimineel gedrag, overlastgevend gedrag of antisociaal gedrag. Kleine en zware criminaliteit Vroeg misdaadkunde en focus op misdaad. Criminaliteit in veelsoorten en maten, vermogensdelicten, geweldsdelicten Kleine criminaliteit ook el veelvoorkomende criminaliteit; fietsendiefstal, vandalisme, autodiefstal, lichte gevallen van agressie, seksuele handtastelijkheden, winkeldiefstal en

Wat is criminologie? De criminologie beschrijft de werkelijkheid zo goed mogelijk De criminologie probeert verklaringen te zoeken en te geven voor misdaad en voor het ontstaan van crimineel gedrag bij mensen of in de maatschappij (a.h.v. theorieën). De criminologie probeert zo mogelijk te komen tot voorspellingen

Relatie criminologie en veiligheid Sociale veiligheid Criminaliteit/ overlast Objectief Subjectief Fysieke veiligheid

Aandachtsgebieden criminologie Beschrijvende criminologie Etiologie = leer der oorzaken psychologie sociologie Penologie = leer van het straffen Criminaliteitspreventie Victimologie = slachtofferkunde Criminologie is dus een interdisciplinaire wetenschap Een korte verkenning van allerlei deelgebieden  Beschrijvende criminologie (week 1 en 2) Etiologie = leer der oorzaken psychologie (week 3) sociologie (week 4) Penologie = leer van het straffen (week 5) Criminaliteitspreventie (week 6) Victimologie = slachtofferkunde (week 7)  Criminologie is dus een interdisciplinaire wetenschap 20

Voorbeeld vraagstuk vanuit etiologie Eigen onderzoek

Voorbeeldvraagstuk vanuit de penologie Wat zijn effectieve straffen? Maatschappelijke reactie

Veiligheidsvraagstuk criminaliteitspreventie https://www.youtube.com/watch?v=sWxDtgSOV6M Scared Straight: Werkt dit?

Voorbeeldvraagstuk vanuit de victimologie Welke kenmerken van een persoon leiden tot een verhoogde kans op slachtofferschap? ‘Zwakbegaafde meiden worden geronseld voor prostitutie in instelling’

Verklaringsniveaus criminologie MICRO Individu “Psychologie” MESO Individu in relatie tot omgeving MACRO De maatschappij “sociologie”

Voorbeeld beschrijvende criminologie Hoeveel misdrijven worden er gepleegd per jaar? http://www.nu.nl/binnenland/4147890/aantal-misdrijven-blijft-dalen.html  voorbeeld nieuwsartikel beschrijvende criminologie

Beschrijvende criminologie Wat is de omvang van de objectieve veiligheid in NL? Maar hoe betrouwbaar zijn deze cijfers?

Omvang geregistreerde misdrijven

Beschrijvende criminologie: Onveiligheidsbeleving Geeft gevoelstemperatuur van burger weer, maar is lang niet altijd in overeenstemming met objectieve veiligheid:

Criminaliteit en haar verborgen karakter Zomaar wat gewetensvragen: Heb jij wel eens een film illegaal gedownload? Heb jij wel eens een fiets gestolen? Heb jij wel eens auto gereden onder invloed van alcohol? Heb jij wel eens een boete gekregen voor iets wat niet mag? Ben jij weleens opgepakt door de politie?

Gepleegde, geregistreerde en verborgen criminaliteit (= dark number) Gepleegde criminaliteit Door politie opgemerkt Bij politie bekend geworden Geregistreerde criminaliteit Wel opgehelderd Door politie afgedaan Doorgestuurd naar het OM Niet opgehelderd Niet geregistreerd Door burgers opgemerkt Aan politie gemeld Niet aan politie gemeld Onopgemerkt Verborgen criminaliteit = dark number

6. Cijfers zeggen niet alles….. Aangiftebereidheid is van invloed Ze hangen af van wat door de politie van belang wordt geacht te registreren (en dat kan per politie-eenheid verschillen) en de beschikbare middelen om zaken aan te pakken. Ze zijn enorm ondervertegenwoordigd waar het gaat om slachtofferloze delicten (er zijn geen mensen die zich als slachtoffer beschouwen) zoals bijvoorbeeld bij drugsdelicten of illegaal gokken Waar wel slachtoffers zijn (predatory crimes) worden sommige delicten veel meer (bijvoorbeeld autodiefstal of geweld door onbekenden) aangegeven dan andere (bijvoorbeeld fietsdiefstal of geweld binnen het gezin) .

Hoe schatten criminologen dan de omvang van criminaliteit? Politiestatistieken worden aangevuld door: Zelfrapportages Slachtofferenquêtes Andere bronnen, zoals bijv: allerhande data van verzekeraars, ziekenhuisregistraties, Integrale veiligheidsmonitor De Integrale Veiligheidsmonitor (IVm) is een jaarlijks terugkerend bevolkingsonderzoek naar veiligheid, leefbaarheid en slachtofferschap. De IVm wordt uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Veiligheid en Justitie, gemeenten en politie.

Het strafrechtelijk systeem in actie Belangrijkste onderdelen van het Nederlands systeem: Strafwetgever De politie Het Openbaar Ministerie De rechters Het gevangeniswezen De reclassering Trias Politica: wetgevende-, uitvoerende- en rechterlijke macht. Scheiding der machten? Kijken in de Ziel (vanaf 11:50) Strafwetgever: centrale overheid en lokale overheid Politie is uitvoerend: handhaving, dienstverlening en opsporing OM (rechterlijke macht): strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde. Bepalen of een zaak voor de rechter komt. Het opportuniteitsbeginsel is het beginsel dat in Nederland een officier van justitie kan beslissen dat een strafbaar feit niet vervolgd wordt op grond van het algemeen belang (art. 167 en 242 Wetboek van Strafvordering). In de wet is bepaald dat het OM van vervolging kan afzien "op gronden aan het algemeen belang ontleend". Rechters: rechtsprekend. Onafhankelijk.

Veel aandacht en kritiek op alle actoren Rechters: ‘Te lage straffen’ OM: ‘Te selectief’ Politie: ‘Ook te selectief’ Herkenbaar? Stelling: Etnische profilering door de politie is zeer actueel. Selectiviteit bij politie: Sociaal milieu, sekse, etniciteit Ook bij het OM. Vooral veel aandacht voor etnische profilering. http://www.nrc.nl/nieuws/2015/08/17/politie-gouda-bezorgd-om-mensen-met- negroide-uiterlijk/ https://www.youtube.com/watch?v=LvHXrfYiRGk voorbeeld etnische profilering?

Resumé Criminologie houdt zich bezig met bestudering van menselijk gedrag ten aanzien van sociale veiligheid; Dit gebeurt door dergelijk gedrag te beschrijven, verklaren en voorspellen; Criminologie heeft verschillende aandachtsgebieden en is een interdisciplinaire wetenschap; Criminologie is een wetenschap die op verschillende niveaus opereert: micro/meso/macro;

Resumé Statistiek veel gebruikt om uitspraken over criminaliteit te doen, maar pas op voor dark number en registratie-effecten. Criminologen gebruiken diverse meetmethoden om criminaliteit te beschrijven.

Volgende week Oorzaken crimineel gedrag: psychologisch perspectief. Boek Actuele Criminologie hoofdstuk 4.