Leonardo da Vinci: 1452 – 1519Schilder Anatoom Tekenaar Theoreticus Homo universalis - renaissance Uitvinder Beeldhouwer Ingenieur

Santa Maria delle Grazie – kerk en klooster, Milaan Refter of eetzaal Bombardement – 1943 Onze-Lieve-Vrouwe van Genade, kerk – 1492

Leonardo da Vinci – 1495/’98 Zeng Fanzhi – 2001 Andy Warhol – 1986

Het laatste avondmaal, 1495 – 1498 Hoge renaissance Lijnperspectief Tempera + olieverf Droge kalk = al secco Natte kalk = al fresco Meetkundige compositie Symmetrie Plasticiteit Clair-obscurAfbladderen VORMGEVING TECHNISCHE FLOP

Het laatste avondmaal, kopie op doek in Tongerlo – 1506/’07 Andrea di Bartoli Solario, leerling Onder de maaltijd sprak hij: ‘Voorwaar, ik zeg u: een van u zal mij verraden.’ 1 = Bartholomeüs 2 = Jacobus de mindere 3 = Andreas 4 = Judas Iskariot 5 = Petrus 6 = Johannes 7 = Thomas 8 = Jacobus de meerdere 9 = Filippus 10 = Mattheüs 11 = Judas Thaddeüs 12 = Simon

Zeng Fanzhi Jonge pioniers Mao Jonge pioniers Stalin Kapitalisme als ‘verrader’ Op de Chinese versie dragen alle discipelen een rode communistische sjaal, terwijl Judas (de afgekochte verrader) een gele westerse stropdas draagt. Hiermee wil de kunstenaar de ontwikkelingen die China richting het kapitalisme maakt uitbeelden. Evelyn Lin, het hoofd van de veiling voor Aziatische hedendaagse kunst, verklaart aan CNN dat het schilderij symbool staat voor de verandering die de Chinese samenleving nu doormaakt. Dat die transformatie aan de gang is, blijkt wel uit het enorme bedrag ( euro) dat voor het schilderij is neergeteld. Waarom maskers?Waarom watermeloen?

Leonardo da Vinci was een alleskunner, in het Latijn heet dat een ‘homo universalis’. Net als Griekse en Romeinse denkers en kunstenaars in hun tijd wilde hij van alles weten en kunnen. Als genie combineerde hij wetenschap aan kunst. Naast filosoof, ingenieur en anatoom was hij tegelijk uitvinder, architect, beeldhouwer, schilder, dichter en muzikant. Het laatste avondmaal in de Santa Maria delle Grazie is het bewijs van die combinatie. Zijn voorstelling van Jezus en apostelen aan tafel was anders dan anders. Net als de Mona Lisa is zijn uitbeelding een icoon geworden. Maar niet alles pakte goed uit. Het meesterwerk is technisch gesproken een experiment. De verf viel al na enkele tientallen jaren van de muur. Leonardo heeft bij anderen gekeken. Net als anderen bij hem. Of niet. > Kies 4 opdrachten. Ga in op de voorstelling (wat) en de vormgeving (hoe). 1.Het laatste avondmaal hierboven is in de middeleeuwen gemaakt. Heel veel jaren eerder dus. Waar is dat aan te zien? 2.De kans is groot dat Leonardo o.a. de versie van Andrea del Castagno (1447) in Florence heeft gezien. Wat is hetzelfde en wat niet? 3.Dirk Bouts heeft voor in de Sint Pieterskerk te Leuven (1467) eerder een laatste avondmaal geschilderd. Maar anders. Hoe anders? 4.Frans Hals heeft veel later in 1616 Maaltijd van de officieren van de Sint Jorisschutterij geschilderd. Wat maakt deze maaltijd totaal anders? 5.Tintoretto’s Laatste avondmaal (1592/’94) is in vergelijking met die van Leonardo veel dynamischer. Waar is dat aan te zien? 6.De aardappeleters (1885) van Vincent van Gogh laat ook een avondmaal zien. Wat maakt dit schilderij anders? 2013 Middeleeuwen Vroege renaissance Andrea del Castagno, 1447