Thema BOPZ: Wanneer kunnen we de BOPZ gebruiken om de veiligheid en leefbaarheid in de buurt te verbeteren en overlast tegen te gaan? 10 oktober 2016 Henk van den Berg Geneesheer-directeur / lid Raad van Bestuur Mediant 1

 4 casusAchtervolgingswaanzin + agressieVergiftigingswaan + stelenPersoonlijkheidsstoornis + drugsmisbruik + overlastPolydrugsverslaafd + overlast 2

Kun je verantwoordelijk gehouden worden voor het gevaar dat je aanricht? - Ja,als het gedrag, dat gevaar geeft, niet voortkomt uit een stoornis van je geestesvermogens, of als je de mogelijkheid had dit gedrag te voorkomen. - Neen,als het gedrag, dat gevaar geeft, voortkomt uit een stoornis van je geestesvermogens. - 3

4 casusAchtervolgingswaanzin + agressieVergiftigingswaan + stelenPersoonlijkheidsstoornis + drugsmisbruik + overlastPolydrugs verslaafd + overlast 4

overlast “Overlastgevende psychiatrische risicopersonen” Domein GGz Gezamenlijke verantwoordelijkheid -> samenwerking - vrijwillig - onvrijwillig Domein politie / justitie psychiatrische patiënten 5

Wie behoren tot het grijze gebied? Onderzoeksrapport: “Verward Persoon of Verward Gedrag” -een zoektocht naar de verhalen achter overlastmeldingen Politie Oost-Nederland Dimence Veiligheidshuis IJsselland 6

7

Niet al het onmaatschappelijk gedrag houdt verband met psychiatrie Gevaar-simplificeren -stigmatiseren -framing Van “bemoeizorgpatiënt” tot “verwarde man” Psychiatrische patiënten zijn vaker slachtoffer dan dader van geweld. 8

7 x 24 uur beschikbaar !? - Politie ! - Gezondheidszorg ! 9

Voor beide openbare diensten gelden wetten !Burgers hebben rechten !Overlastgevende psychiatrische risicopersonen hebben ook rechten ! 10

Procedure:Huisarts / politie -> Crisisdienst -> psychiater -> geneeskundige verklaringIBS -> Burgmeester -> OvJ -> RechterRM -> OvJ -> Rechter 11

Wet BOPZExterne Rechtspositie - criteria voor gedwongen opneming in een psychiatrisch ziekenhuisInterne Rechtspositie - rechten en verplichtingen in de verhouding patiënt-psychiater / pyschiatrisch ziekenhuis 12

Externe Rechtpositie Opnemingscriteria / Geneeskundige verklaringPsychiatrische stoornisGevaarOntbreken van bereidheid tot vrijwillig bedrijfOntbreken van een alternatief om gevaar af te wenden 13

Causaal verbandPersoonlijkheidsstoornisPsychische stoornis 14

Gevaar (1)de te duchten schade is ingrijpendde kans dat het onheil optreedt is aanzienlijk 15

Gevaar (2)voor de persoon zelf voor anderenvoor de algemene veiligheid van personen en goederende psychiater omschrijft het gevaar zo concreet mogelijk in de geneeskundige verklaringde rechter oordeelt over de ernst van het gevaar 16

Bereidheid (1)van betrokkene zelf, indien 12 jaar of oudervan ouders met gezag, indien jonger dan 12 jaarvan betrokkene + ouders, indien tussen 12 en 18 jaar 17

Bereidheid (2)VrijwilligNiet vrijwillig:-IBS -Rechterlijke machtiging“Geen bereidheid geen bezwaar” 18

IBS – 21 dagenKlinische machtiging:-1 e: maximaal 6 maanden vervolg maximaal 12 maanden (rechter) -ontslag op voorwaarden (psychiater)Ambulante machtiging:-maximaal 12 maanden voorwaarden (rechter) 19

Rechtsbeginselen:proportionaliteit: verhouding tussen doel en middelensubsidiariteit: bij keuze -> de minst ingrijpende interventiedoelmatigheid: de ingreep is volstrekt noodzakelijk om het doel te bereiken 20

Detentie De machtiging, die ten grondslag ligt aan de dwangopneming legitimeert slechts tot detentie in een psychiatrisch ziekenhuis. 21

22

23

Interne Rechtspositie: Opnamewet Maar iemand tegen zijn/haar wil behandelen? Mogelijkheden tot behandeling ? 24

Mogelijkheden tot beklag: -Patiënten vertrouwens Persoon (PvP) -Klachtenfunctionaris -Geschillencommissie -Tuchtrechter -Civiele rechter -Strafrechter 25

Samenhang: Over en Weer !Sociaal domein-huisvesting -dagbesteding, werk, studie -inkomenGGZ-psychische - / psychiatrische problematiek -(licht)verstandelijke beperking -verslavingPolitie / Justitie-delictgedrag 26

- Complexe sociaal maatschappelijke en psychische problemen - Niet één probleem eigenaar -Maar: een gezamenlijke inspanning van: betrokkene + familie en naasten gemeente, ggz, politie, officier van justitie, huisarts, woningbouwcorporaties, nutsbedrijven, wijkteams, Veiligheidshuis, Veilig Thuis Twente, 10 in Twente, etc. 27

Veranderingen rond de BOPZ Gabriëlle Dessing, adviseur Openbaar Ministerie Commissie Hoekstra Verbeterprogramma maatschappelijke veiligheid

Alle arrondissementen Als er gevaar voor anderen en/of de maatschappij is  politiemutaties van de laatste 3 maanden  Justitiële documentatie De BOPZ-officier is aanwezig bij de BOPZ-zitting als  De voorlopige hechtenis dreigt te worden opgeheven en de officier vindt een BOPZ-vordering noodzakelijk  er tijdens de strafvervolging signalen zijn dat er gevaar is voor de samenleving en de verdachte weigert mee te werken aan een NIFP-rapportage.

Pilot arrondissementen: Rotterdam, Oost- en Midden-Nederland Naast de politie-mutaties ook:  PJ-rapporten,  informatie van reclassering, GGZ, Veiligheidshuis, familie, omgeving. De BOPZ-officier is óók aanwezig op de BOPZ-zitting zonder strafbaar feit, als er kans op ernstig gevaar voor samenleving is, blijkend uit informatie uit het Veiligheidshuis of de omgeving van de verwarde.

samenwerken  Bij het opstellen van een medische verklaring  Bij verlof of ontslag  In strafzaken tegen verwarden  Met sociale wijkteams/ veiligheidshuizen

Udo D. Inspecties VWS en V&J: -4hoek benutte alle beschikbare bevoegdheden en wettelijke instrumenten om overlast en criminaliteit te voorkomen -casus illustreert op pijnlijke wijze dat incidenten niet te voorkomen zijn Reactie VWS/V&J: -De praktijk is complex en weerbarstig. -Wet verplichte GGZ -Goed samengewerkt, goede informatie-uitwisseling -programma continuïteit van zorg -Wet forensische zorg -Niet alle risico’s zijn uit te sluiten. Wel zoveel als mogelijk beperken.