Symposium Medicatiebeoordeling 30 juni 2016 Mevr. Dr. K.P.G.M. Hurkens ‘Effectiviteit en efficiency medicatiebeoordeling.’

Effectiviteit en efficiëntie van medicatie beoordelingen Dr. Kim Hurkens, internist-ouderengeneeskunde/klinisch farmacoloog

Medicatie lisinopril 10mg 1dd1; bumetanide 2mg 1dd1; metoprolol ret 100mg 1dd1; hydrokinine 100mg 1dd1; fentanyl pleister 12 mcg/uur 1x/3 dagen;simvastatine 10mg 1d1; carbasalaatcalcium 100mg 1d1; oxycodon 5mg 2dd1; gliclazide 30mg 1dd1; temazepam 10mg 1dd1; levothyroxine 37,5mcg 1dd1 digoxine 0,25mg 1dd1 alendroninezuur 70mg 1x/week 1 Mevr Bakker, 88 jaar

Welke informatie gebruikt u voor een medicatiebeoordeling? Verricht u een medicatiebeoordeling alleen? Met anderen? Hoeveel tijd kost één medicatie beoordeling?

Multimorbiditeit Polyfarmacie Verandering in farmacokinetiek en dynamiek Cognitieve problemen Compliantie Wensen patiënt Time to benefit

Het risico op interacties Bij 5 geneesmiddelen: 365 potentiële interacties C AB A B A C AB C A BC AC B

 Vallen  Delier  Toename cognitieve stoornissen  Toename morbiditeit  Bloedingen  Lage bloeddrukken  Hypoglycaemieën  …. Onderbehandeling Overdiagnostiek Ongeplande ziekenhuisopname Opname verpleeghuis Overlijden

 35% van alle ambulante ouderen ervaart ADE’s (2x zo hoog in verpleeghuispatiënten)  5-6% van alle ongeplande ziekenhuisopnames is medicatie-gerelateerd  Ongeveer de helft van de opnames potentieel te voorkomen  Gedurende een opname heeft 60% van de ouderen bijwerkingen  Ouderen significant meer kans op medicatie-gerelateerde problemen

Medicatiebeoordeling  een beoordeling van de farmacotherapie door patiënt, arts en apotheker op basis van een periodieke gestructureerde, kritische evaluatie van de medische-, farmaceutische- en gebruiksinformatie.  Maatstaf bij de beoordeling zijn de individuele behoeften van een patiënt ten aanzien van zijn of haar geneesmiddelgebruik. Multidisciplinaire Richtlijn Polyfarmacie bij Ouderen 2012

Proefschrift bestaat uit twee delen: Het hoe en wat van medicatiebeoordelingen Ontwikkeling van een Clinical Decision Support systeem

Hoe en wat? 1. Hoe gaat een medicatiebeoordeling in zijn werk? Elektronische vragenlijst aan 134 specialisten ouderengeneeskunde (SO’s) en huisartsen Non respons resulteerde in 2 de mailing en papieren vragenlijst Vragenlijst ontwikkeld door expert panel Responsrate 47%  30% HA, 70% SOG

Hoe en wat?

Verschil in tijdsinvestering HA en SOG Verschil in frequentie HA en SOG Werkdruk belangrijke beperkende factor Geen regulaire overlegmomenten arts en apotheker Matige informatieoverdracht tussen eerste en tweede lijns artsen Hoe en wat?

2. Wat is de kwaliteit van een medicatiebeoordeling? SO’s, huisartsen, apothekers Opmerkingen vergeleken met expert panel Patient A Patient B Patient C Tijdstip 1 medicatielijst Tijdstip 2 + bloeduitslagen en reden van opname Tijdstip 3 + medische voorgeschiedenis

Hoe en wat? Ph= apotheker NH= specialist ouderengeneeskunde GP= huisarts

Zes typen medicatiefouten Indicatie zonder medicatie Medicatie zonder indicatie Contra-indicatie of interactie Doseerfouten Dubbelmedicatie Verkeerde medicatie Hoe en wat?

3. Welke informatie is belangrijk voor een medicatiebeoordeling? Vragenlijst aan 50 artsen en apothekers Responsrate 59%  60% arts, 40% apotheker

Hoe en wat?

CDSS Clinical Decision Support: Elektronische beslissystemen Antibioticum Check nierfunctie Geen actie Goed Staken of aanpassing dosering Niet goed

CDSS Is een Clinical Decision Support Systeem nuttig ter ondersteuning van de medicatiebeoordelingen?

CDSS

 Type 1 en 2 fouten meest frequent opgemerkt in GV (21 resp 39%)  Type 3 fout meest frequent opgemerkt door CDSS (49%, p<0.001)

CDSS Nauwelijks overlap tussen de meldingen van de CDSS en de meldingen van de zorgverleners Meldingen met betrekking tot medicatie zonder indicatie en indicatie zonder medicatie werden het meest gemaakt door de zorgverleners Meldingen met betrekking tot contra-indicaties en bijwerkingen werden vooral gemaakt door CDSS 75% van de meldingen van de CDSS waren relevant, 92% van de meldingen van de zorgverleners waren relevant

 Het kritisch beoordelen van medicatie is essentieel om veilig medicatiegebruik te waarborgen  (Grotendeels) handmatige medicatiebeoordelingen zijn op dit moment de gouden standaard

Echter: Positieve uitkomsten zijn aangetoond voor procesmatige en intermediaire uitkomstmaten Effecten op harde uitkomstmaten zoals ziekenhuis(her)opnames, mortaliteit en kwaliteit van leven wisselen sterk  Weinig evidence voor de waarde van een medicatiebeoordeling en hoe deze er dan idealiter uit zou moeten zien Multidisciplinaire richtlijn polyfarmacie ouderen, Patterson et al. Interventions to improve the appropriate use of polypharmacy for older people. Cochrane Database Syst Rev. 2012

Momentopname (valse zekerheid) Tijdrovend De invulling van medicatiebeoordelingen is divers Suboptimale overdrachtsmomenten arts-apotheker, tweede lijn-eerste lijn blijven punt van aandacht Kwaliteit van beoordelingen lijkt matig Op zoek naar manieren om medicatiebeoordelingen optimaal te standaardiseren

Contact: Kim Hurkens