De ultieme flexicurity tool? Deeltijd-WW Dimitris Pavlopoulos (VU) Katja Chkalova (CBS en UvA)

Deeltijd-WW (tijdelijke) Unilaterale reductie van werkuren ‐ Gebruik door bedrijven: weken ‐ Gebruik werknemers tot max. 52 weken (4x13 or 2x26) ‐ Training/opleidingsplan verplicht ‐ Toestemming OR noodzakelijk ‐ Gebruik WW rechten Tijdelijke maatregel (April 2009 t/m Juni 2011) om de groeiende werkloosheid tegen te gaan en ontslagen te voorkomen ‐ In andere landen (b.v. België): structurele maatregel

Doel van Deeltijd-WW Beperking van werkloosheidsgroei ‐ alternatief voor een definitief ontslag Behoud van gespecialiseerde krachten door bedrijven in tijden van crisis (minder vraag) Win-win-win situatie ‐ Werkgevers behouden vaardigheden ‐ Werknemers behouden banen ‐ Overheid beperkt werkloosheid Flexibiliteitsmaatregel: interne numerieke flexibiliteit

Onderzoek tot nu toe: Onderzoek alleen op bedrijfsniveau (Hijzen and Venn, 2011; de Groot et al, 2012) Het plaatje is nog niet compleet Onduidelijkheid over effecten op individueel niveau Gebruik Deeltijd-WW in relatie tot externe flexibiliteit

Onderzoeksvragen 1.Verlaagt de participatie in Deeltijd-WW de kans op werkloosheid en baanwisselingen? ‐ Is deeltijd-WW gebruikt om banen te beschermen? Focus op Deeltijd-WW als flexibiliseringsmaatregel (interne flex strategie). Hoe verhoudt het zich tot externe flexibiliteit van bedrijven? 2.Hoe is Deeltijd-WW gerelateerd aan het gebruik van flexibele contracten door de bedrijven?

Hypothesen 1.Werknemers in Deeltijd-WW bedrijven hebben lagere kans op werkloosheid en baanwisselingen 2.Deeltijd-WW is effectiever bij werknemers met een vast contract i.t.t. werknemers met een tijdelijk contract 3.De kans op werkloosheid en baanwissel is kleiner in bedrijven met groter aandeel werknemers in deeltijd-WW 4.Positiever effect in bedrijven met meer extreme numerieke flexibiliteit 5.Het modererende effect van extreme numerieke flexibiliteit is groter bij gebruik uitzendkrachten t.o. tijdelijke contracten

Statistieken Maatregel is gebruikt : ‐ door bedrijven ‐ voor werknemers (0.99% van de beroepsbevolking) voor gemiddeld 70% van hun werktijd De piek van werknemers in januari 2010 Totale kosten maatregel overheid: €360 miljoen homogene groep werknemers in Deeltijd-WW: mannen van middelbare leeftijd, hoog/middelbaar gekwalificeerd in specifieke sectoren (voornamelijk metaalindustrie, detail- en groothandel)

Data & methoden CBS registerdata ( ): experimentele groep, controlegroep 1 en in controlegroep 2 ‒Controlegroep 1: werknemers uit deeltijd-WW bedrijven ‒Controlegroep 2: werknemers uit bedrijven zonder deeltijd-WW Selectie oktober 2009 ‐ Controlegroepen: gestratificeerde steekproef (bedrijfsgrootte en sector) Selectie: geen bedrijven die failliet gingen Controle variabelen: leeftijd, inkomen (kwantielen), herkomst, omzetontwikkeling, sector, bedrijfsgrootte

Methoden 9 Competing risks discrete event history model (multinomiale logistische regressie) Risk set: werknemers Werknemers met Deeltijd-WW meegenomen pas na het verlaten van de regeling Competing risks: werkloosheid en baanwissel Unobserved heterogeneity: latente klassen/mass point approach

Uitkomsten deeltijd WW (coëfficiënten) 10 Positief effect deeltijd WW Sterker effect voor tijdelijke contracten Iets aan de hand binnen bedrijven Effect ‘optimaal’ –Weinig uren in deeltijd WW –Veel werknemers in deeltijd WW

Uitkomsten TAW en TC (odds ratios) 11 Inverse-U shaped effect bij TAW Sterker effect voor weinig uitzendkrachten Iets gecompliceerd voor TC Wel een soort van inverse-U voor controlegroep 2 Sterker effect voor medium TC

Conclusie 1.Deeltijd-WW meestal positief 2.Onderzoek op bedrijfsniveau is niet genoeg 3.Werknemers met tijdelijke contracten beter beschermd 4.Gebruiksintensiteit doet er toe: -Meer uren in Deeltijd-WW creëert afstand tussen werknemer en werkgever met hogere kans op werkloosheid als gevolg? -Meer mensen in Deeltijd-WW heeft juist positief effect: risicospreiding? 5.Flex-strategieën van bedrijven bepalend voor hoe Deeltijd- WW wordt ingezet -Deeltijd-WW werk het best in combinatie met wat externe flexibiliteit… -…maar niet met veel! Ziet flexibel bedrijf deeltijd-WW gewoon als extra flexibiliteit? 12

Discussie - beleidsvragen Overkoepelende vraag: in een crisis moet de overheid geld besteden aan de bescherming van banen of moeten we de markt laten alles zelf te regelen? Aanknopingspunten voor beleid: -Positief effect Deeltijd-WW alleen op bedrijfsniveau -Inzet Deeltijd-WW als externe flexibiliteit bij bedrijven zonder externe flexibiliteit en veel externe flexibiliteit -Meer uren in Deeltijd-WW leidt tot meer kans op baanverlies: introductie maximum aantal uren? -Positief effect Deeltijd-WW bij tijdelijke contracten 13

De ultieme flexicurity tool? Deeltijd-WW Dimitris Pavlopoulos (VU) Katja Chkalova (CBS)