Recht in Gedwongen Kader WIGK Recht WIGK

2 Waarom Recht? Functie van recht is ordening: dat er geen chaos ontstaat Wat is recht? Recht omvat een stelsel van regels waaraan zowel de overheid als de burger zich aan moet houden Waar zijn de regels voor bedoeld? Om de samenleving te ordenen en conflicten te voorkomen of op te lossen WIGK Recht in gedwongen kader

Rechten en plichten Rechten en plichten komen voort uit normen en waarden die algemeen gelden in de maatschappij (Voorbeeld: recht op een schadevergoeding. Plicht om belasting te betalen) 3

Recht in gedwongen kader Rechtsregels Liggen vast (wetten) en moeten worden nagekomen. Handhaving d.m.v. sancties (Kan worden afgedwongen) 4

Recht in gedwongen kader WIGK Rechtsbronnen -Wet – en regelgeving (vastgesteld door de overheid; 1 e, 2 e kamer en de Staten- Generaal. Eveneens door lagere overheden; ministers, Provinciale Staten, Gemeenteraad) -Jurisprudentie (interpretaties van de regels door de rechter in individuele gevallen) -Gewoonte recht (ongeschreven regels; niet in strijd met het recht) -Verdragen (tussen twee of meer staten) 5

Recht in gedwongen kader Regels Dwingend: Mag niet worden afgeweken Semidwingend: Inhoud van de overeenkomst kun je zelf bepalen (cao) 6

Recht in gedwongen kader Rangorde in regelingen van hoog naar laag -Verdragen -Grondwet -Overige wetten -Algemene maatregelen van bestuur -Ministeriele regelingen en richtlijnen -Provinciale verordeningen -Gemeentelijke verordeningen 7

Recht in gedwongen kader Objectief en subjectief recht -objectief: rechtsbronnen (wetboeken) -Subjectief: afgeleid van objectief recht (het proces om je recht te halen) 8

Recht in gedwongen kader Grondrechten Staat in Grondwet; hoogste wet in Nederland Klassieke grondrechten Vrijheid van meningsuiting, verbod op discriminatie Sociale grondrechten Recht op gezondheidszorg 9

Recht in gedwongen kader Indeling van het recht -Publiek en privaatrecht -Materieel en formeel recht -Beginselen en het procesrecht 10

Recht in gedwongen kader Les 2 Samenlevingsvormen en scheiding WIGK Er bestaan verschillende samenlevingsvormen al dan niet op wettelijke basis: -Huwelijk tussen man de vrouw -Huwelijk tussen personen van gelijke sekse -Geregistreerd partnerschap -Samenwonen Opm.: In art. 8 EVRM en art.17 IVBPR is het recht op eerbiediging van het familie- en gezinsleven voor eenieder opgenomen 11

Recht in gedwongen kader Les 2 Samenlevingsvormen en scheiding In 1998 is Boek 1 BW gewijzigd op het terrein van familie- en gezinsrelaties, naamgeving, het gezag na scheiding en buiten huwelijk, omgang, afstamming en adoptie. Opm.: De woonplaats van iemand bepaalt welke rechter er ingeschakeld moet worden bij familierechterlijke besluiten en welke instantie (zoals Bureau Jeugdzorg) ingeschakeld moet worden bij opvoedings- en andere vraagstukken. 12

Recht in gedwongen kader Les 2 Samenlevingsvormen en scheiding Volgens de wet is een persoon iemand die rechten en plichten heeft (hij heeft een persoonlijkheid/ hij is een rechtssubject) Persoonlijkheid ontstaat bij geboorte (het kind moet levend levend geboren worden). Opm.: een baby kan rechten en plichten niet uitoefenen, maar is wel een rechtssubject (denk aan erfrecht). 13

Recht in gedwongen kader Les 2 Samenlevingsvormen en scheiding Uitzondering: Een ongeboren kind wordt als geboren beschouwd, als dit in het belang is van het kind en als vaststaat dat het kind later levend ter wereld komt. Opm.: Indien een ongeboren kind beschermd moet worden tegen het gedrag van de zwangere moeder, kan er Kinderbeschermingsmaatregel worden opgelegd. (In Nederland vanaf 24 weken van de zwangerschap) 14

Recht in gedwongen kader Les 2 Samenlevingsvormen en scheiding Bloedverwantschap en aanverwantschap: Bloedverwantschap; personen die rechtstreeks van elkaar afstammen (rechte lijn) of die een gezamenlijke stamvader of stammoeder hebben (de zijlijn). Bloedverwantschap zijn een moeder, vader, broer, zus. Grootouder, neef enz. (relatie binnen de familie) 15

Recht in gedwongen kader Les 2 Samenlevingsvormen en scheiding Onderscheid tussen biologische bloedverwantschap en juridische bloedverwantschap. - Juridische bloedverwantschap is ten gevolge van een juridische relatie (voor de juridische bloedverwantschap is het niet nodig dat de ouder ook biologisch een bloedverwant is). Opm.: Niet elke biologische bloedverwant is ook een juridische bloedverwant. 16

Recht in gedwongen kader Les 2 Samenlevingsvormen en scheiding De ouder en de grootouder van het kind zijn bloedverwanten in de rechte lijn van het kind. De mate waarin iemand bloedverwant is, wordt uitgedrukt in graden. Elk kind is een tweedegraads bloedverwant van de grootouder en eerstegraads bloedverwant van de ouder in de rechte lijn. Opm.:De graad wordt via de gemeenschappelijke stamouder bepaald. 17

Recht in gedwongen kader Les 2 Samenlevingsvormen en scheiding Aanverwantschap: Aanverwantschap ontstaat alleen door huwelijk en geregistreerd partnerschap (is de relatie tussen echtgenoot en familieleden; blijft bestaan ondanks beëindiging van het huwelijk, dood of echtscheiding) 18

Recht in gedwongen kader Les 2 Samenlevingsvormen en scheiding In de keuze van voornaam zijn ouders vrij. Het mag alleen geen ongepaste naam zijn of hetzelfde als de achternaam. De achternaam geeft aan tot welke familie iemand hoort. De keuze van de achternaam moet bij het eerste kind worden gemaakt. Broers en zussen die later geboren worden krijgen dezelfde achternaam. 19

Recht in gedwongen kader Les 2 Samenlevingsvormen en scheiding Als ouders geen keuze maken, gelden binnen het huwelijk de achternaam van de vader. Buiten het huwelijk geldt de achternaam van de moeder. Naamwijziging is mogelijk door een meerderjarige en indien een kind en de verzorgende ouder niet meer willen dat het kind de naam van de niet- verzorgende ouder houdt. Het verzoek richt men tot de min. Van Veiligheid en Justitie 20

Recht in gedwongen kader Les 2 Samenlevingsvormen en scheiding Binnen het huwelijk of geregistreerd partnerschap kan men kiezen welke achternaam een partner gebruikt. 21

Recht in gedwongen kader Les 2 Samenlevingsvormen en scheiding Woonplaats De woonplaats van het kind is de woonplaats van de gezaghebbende ouder. Opm.: Iemand die onder curatele staat, heeft de woonplaats van de curator. 22

Recht in gedwongen kader Les 2 Samenlevingsvormen en scheiding Belangrijke gebeurtenissen in het leven van mensen worden vastgelegd in akten (ingeschreven in de registers van het burgerlijke stand). -Geboorte -Huwelijk -Geregistreerd partnerschap -Echtscheidingsbeschikking -Ontbinding geregistreerd partnerschap 23

Recht in gedwongen kader Les 2 Samenlevingsvormen en scheiding Samenlevingsvormen Geregistreerd partnerschap tussen man en vrouw en voor twee mannen of twee vrouwen. April huwelijk mogelijk tussen partners van gelijk geslacht Opm.: Partners van gelijk geslacht worden niet automatisch beiden de juridische ouders van het kind. 24

Recht in gedwongen kader Les 2 Samenlevingsvormen en scheiding Huwelijksvereisten (zie pagina 167) Rechtsgevolgen huwelijk ( zie pagina 169) 25

Recht in gedwongen kader Les 2 Samenlevingsvormen en scheiding Geregistreerd partnerschap De rechtsgevolgen van geregistreerd partnerschap zijn vrijwel gelijk aan huwelijk. Uitzondering: Er ontstaan geen familierechtelijke betrekking tussen beide ouders en de kinderen als kinderen in een geregistreerd partnerschap worden geboren. 26

Recht in gedwongen kader Les 2 Samenlevingsvormen en scheiding Samenwonen Bij samenwonen is er geen onderhoudsplicht voor partner of kinderen. Wille partners rechtsgevolgen verbinden aan hun relatie, dan moeten ze een samenlevingsovereenkomst opmaken (een notariële akte). 27

Recht in gedwongen kader Les 2 Samenlevingsvormen en scheiding Scheiding door beslissing van de rechter Een huwelijk wordt beëindigd door: -Overlijden -Vermist verklaring -Ontbinding van et huwelijk -Omzetting van huwelijk in geregistreerd partnerschap (flitsscheiding) 28

Recht in gedwongen kader Les 2 Samenlevingsvormen en scheiding Ouderschapsplan: Dwingt ouders het welzijn van kinderen voorop te stellen en goed te communiceren. Inhoud ouderschapsplan: -Gezamenlijk gezag -Gelijkwaardigheid in uitoefening gezag -Verdeling kosten -Schoolkeuze, medische zorg, opvoeding en verzorging Opm.: tot 18 jaar (studerend kind tot 21 jaar onderhoudsplicht) 29

Recht in gedwongen kader Les 2 Samenlevingsvormen en scheiding Voorlopige voorziening -Toewijzing woning -Beschikbaarheid goederen -Vaststelling bedrag te betalen aan de andere echtgenoot -Toevertrouwing kinderen 30

Recht in gedwongen kader Les 2 Samenlevingsvormen en scheiding Alimentatie (echtgenoot en kinderen) Naar draagkracht Na aftrek vaste lasten en eigen onderhoud) Duur alimentatie Na een huwelijk van 5 jaar of langer voor de andere partner 12 jaar ( er komt een wetswijziging) Kinderen tot 18 jaar of 21 jaar als het kind studeren is. 31