Op weg: het MOVE-project meting 3 Charlotte de Heer Ingrid van der Zee Sandra Vos

Inhoud MOVE: – Op weg – Beschermd wonen in beweging – Van onderzoek naar praktijk – RAAK project: TOPPER Toolkit

De RIBW Doelstelling: Zo goed en zo zelfstandig mogelijk functioneren in de samenleving. Door: Herstelgericht werken: Cliënten zijn ‘de regisseurs’ van hun leven: hun eigen wensen en doelen staan centraal.  WMO

Uitdagingen Langdurende zorg voor mensen met EPA Gebrek aan methodieken die aansluiten bij de doelgroep Achterstanden o.h.g.v. scholing professionals handelingsverlegenheid Hospitalisatie van medewerkers Hospitalisatie van cliënten Crises en dagelijkse ‘sleur’

MOVE onderzoek: STAVAZA Longitudinale, kwantitatieve follow-up studie – 2 jaar: 4 metingen 4 metingen afgerond, 3 metingen geanalyseerd en gerapporteerd – 129 cliënten en hun begeleiders Twee kwalitatieve studies – Focusgroepen tbv zelfredzaamheidschecklist – Beschermd wonen in Beweging

VANDAAG kwantitatieve studie: 3 e meting – Op weg, derde rapportage van het MOVE-project kwalitatieve studie – Beschermd Wonen in Beweging

Kwantitatieve studie: Op weg Deze presentatie: derde meting – Wat maakt nou dat mensen zelfstandig gaan en kunnen wonen? – Wat is nodig, wat kan anders/beter? 3 perspectieven 1.Maatschappelijk perspectief 2.Persoonlijk perspectief 3.Zorgperspectief

Deelnemers Socio-demografische kenmerken (n=129) Man, % (n)74 (95) leeftijd, gemiddelde (sd)42 (13) Zorgduur, % (n) 0-4 jaar37 (45) 4-8 jaar29 (35) >8 jaar34 (42) Diagnose, % (n) Schizofrenie43 (52) Stemming/Angst17 (21) Overig40 (49) Verslaving (yes), % (n)29 (36)

Deelnemers: woonwens en woonsituatie op T3 Meting 1: 2 groepen – BW-cliënten met wens: 59% – BW-cliënten zonder wens: 41% Meting 3: 3 groepen – 19%: zelfstandig/ ambulante hulp – 48%: wel een wens – 33%: geen wens

Deelnemers: Wens op T1  woon/leefsituatie op T3 Deelnemende cliënten BW-wel wens Beschermd Wonen (B)ZW BW-geen wens Beschermd Wonen n= % (n=42) 48 % (n=62) 59 % (n=76) 19 % (n =25) 41 % (n= 53) n=3 n=11 n=3 T1 T3

Woonwens belangrijke intrinsieke motivatie ambulante cliënten zouden het weer doen steeds minder mensen zonder wens BW-cliënten zonder wens aparte groep

3 perspectieven: kwantitatieve analyse SPSS 20 & Statistica Beschrijvende en toetsende statistiek Doel: – Vaststellen van verschillen tussen cliëntengroepen – Identificeren van voorspellers voor zelfstandig wonen

Maatschappelijk perspectief 1 Voorspellers voor de woonsituatie

Maatschappelijk perspectief 2 Een vorm van werk Activiteiten in je vrije tijd Grootte van het sociale netwerk – Aantal sociale relaties: (B)ZW

Persoonlijk perspectief Kwaliteit van leven Persoonlijk herstel  Wat vinden cliënten zelf?  Voorspellers voor de woonsituatie

Persoonlijk perspectief: Kwaliteit van leven Voorspellers vanuit BW 1.wel/geen relatie 2.sociale relaties 3.psychische gezondheid 4.wel/geen huisgenoten 5.persoonlijke veiligheid 6.seksuele leven 7.dagbesteding Voorspellers door de tijd 1.wel/geen relatie 2.sociale relaties 3.psychische gezondheid 4.lichamelijke gezondheid 5.woning

Persoonlijk perspectief: Herstel – Mental Health Recovery Measure 30 stellingen sterk mee oneens - sterk mee eens ‘Ondanks mijn psychische problemen ben ik de moeite waard’ ‘Mijn manier van denken helpt mij mijn doelen te bereiken’

Persoonlijk herstel 1 Ontwikkelingen tussen T1 en T3 →BZW-cliënten zijn het meest ver sociale contacten manier van denken begrip voor zichzelf

Persoonlijk herstel 2 → BW-cliënten zonder wens blijven achter minder geloof in betere toekomst minder vaak hard werken aan psychisch herstel minder risico’s voor herstel minder geloof in zichzelf minder positieve groei en verandering

Persoonlijk herstel 3 Voorspellers door de tijd, o.a.: ervaren van positieve groei en verandering dichter bij doelen komen elke dag kans om te leren risico’s nemen voor herstel activiteiten die het leven verrijken sociale contacten en vrienden begrip voor zichzelf geloof in zichzelf omgaan met stigma

Zorgperspectief Zorgbehoeften: CANSAS – Heb je een zorgbehoefte? Zo ja: krijg je ondersteuning? – Zo ja: is die ondersteuning voldoende? Zelfredzaamheid: – Zelfredzaamheidschecklist Vervulde behoefte Onvervulde behoefte ja nee

Zorgbehoeften Voorspellers door de tijd Vervuld: – onderdak – huishouden – zelfzorg – voeding – psychotische symptomen – betaald werk – drugs – zelfverzorging – vervoer – alcohol Voorspellers door de tijd Onvervuld: – telefoon – veiligheid voor zichzelf

Zorgbehoeften Voorspellers door de tijd Vervuld: – onderdak – huishouden – zelfzorg – voeding – psychotische symptomen – betaald werk – drugs – vervoer – alcohol Voorspellers door de tijd Onvervuld: – telefoon – veiligheid voor zichzelf BW-cliënten (zonder wens) vaker vervulde behoefte BW-cliënten met wens

Zelfredzaamheid Zelfredzaamheidschecklist Ontwikkeld i.s.m. staf en cliënten van RIBW – kun je het zelf, of kun je zelf hulp organiseren? persoonlijke zorg sociale vaardigheden welbevinden sociale en fysieke omgeving hulpverlening en ondersteuning regelgeving

Zelfredzaamheid BW-cliënten zonder wens meeste aandachtspunten (9 vs 5 vs 3) sociale vaardigheden welbevinden kennis van hulpverlening & ondersteuning ! motivatie: geen! – aantal aandachtspunten T1-T3 licht toegenomen: andere groepen juist lichte daling

Zelfredzaamheid Overeenstemming cliënten en begeleiders:  BW-cliënten met wens en hun begeleiders aard van zelfredzaamheidstekort mate van overeenstemming

Zelfredzaamheid Voorspellers voor woonsituatie Overeenstemming tussen cliënten en begeleiders: – sociale aspecten eenzaamheid, omgaan met stigma, sociale contacten – randvoorwaarden beschikbare woning, veilige ondersteuning, woonvaardigheden

Samenvattend  BW-cliënten zonder wens aparte groep  motivatie/wens = heel erg belangrijk  herstel is van belang  zelfredzaamheid: onduidelijkheid en veiligheid  begeleiding kan dus echt wat betekenen!

2 e kwalitatief onderzoek Beschermd wonen in beweging  RIBW-begeleiders en –managers over ambulantisering Hoe denken managers en begeleiders over ambulantisering? – hoe zetten zij in op zelfstandig wonen? – welke rol speelt hospitalisatie?

Beschermd wonen in beweging Deelnemers: 1.Stichting Anton Constandse 2.RIBW Brabant 3.RIBW AVV – Zes begeleiders 45 jaar, 10 jaar werkervaring, HBO SPH/MWD Rehabilitatiescholing (IRB/SRH) – Vier managers 50 jaar, 5 jaar werkervaring

Beschermd wonen in beweging Semi-gestructureerd interview – Thema’s: Visie op ambulantiseren Aansturen van ambulantisering Knelpunten en mogelijkheden Samenwerking met lokale partners

Visie op ambulantisering 1 Zo zelfstandig mogelijk is goed Ambulantiseringsbeleid is goede prikkel Maar: gaat om mensen, niet om systemen – Individuele inschatting van mogelijkheden – ZZP-perikelen Inhoudelijke visie is belangrijk, raakt soms op de achtergrond

Visie op ambulantisering 2 Een paar citaten: ‘Bij cliënten zonder woonwens werk ik eigenlijk niet rehabilitatiegericht.’ ‘Er blijft niets van de cliënten over als ze zelfstandig gaan wonen. Als ze dat zouden kunnen, zouden ze dat al doen.’ ‘Wanneer een cliënt een woonwens uit, ga ik hier ondanks dat ik hier grote twijfels bij heb, wel mee aan de slag.’

Aansturing van ambulantisering 1 Management: – verantwoordelijkheden lager in organisatie – functie van begeleiders verandert meer verantwoordelijkheid én vrijheid resultaatgericht werken scholing – herstelgericht werken: uitdaging! – duidelijk sturen op ambulantisering – uitdragen van succes

Aansturing van ambulantisering 2 Begeleiding: – Veel veranderingen Functie Inhoud: herstelgericht, eigen regie & participatie – Veel vragen: voor begeleiders en voor cliënten – Scholing: vertaling naar dagelijkse praktijk? – Meenemen van cliënten in de ontwikkelingen

Knelpunten en mogelijkheden Managers Knelpunten (inter)persoonlijk Hospitalisatie Stigmatisering praktisch Woningmarkt Financiën Mogelijkheden begeleiding Attitude begeleiders Tijdelijkheid BW inzet ervaringsdeskundigen Rolmodel Risico: nieuw!

Knelpunten en mogelijkheden Begeleiders Knelpunten (inter)persoonlijk Hospitalisatie Stigmatisering Overvragen cliënt praktisch Woningmarkt Financiën Mogelijkheden begeleiding Tijd Ondersteunen van contacten in de wijk Aanpakken van hospitalisatie en angst Meer oefenwoningen

Samenwerking lokale partners Managers RIBW als organisatie werkt hard aan profilering Zoekende naar samenwerking Praktijk is lastig: gemeenten weten het ook nog niet (d.d. april 2014) Begeleiders Samenwerking = lastig Andere partijen/maatschappij staan niet open Handelingsverlegenheid bij RIBW-begeleiders Onzekerheid en onervarenheid

Samenvattend Maatschappelijke context: verandering/ onduidelijkheid Stigmatisering en hospitalisatie knelpunten Handelingsverlegenheid: vertaling van scholing naar de praktijk

Van onderzoek naar de praktijk Psychiatrie/GGz Patiënt Cliënt Rehabilitatie Maatschappij Burger Wonen Leren Sociale contacten Vrije tijd Werken

Work in Progress: RAAK project TOPPER TOOLKIT TOolkit voor Professionals ter bevordering van Participatie, Empowerment en Rehabilitatie Projectleiders: - Dr. Lisette van der Meer - Dr. Charlotte de Heer Stuurgroep: - Prof.dr. Jaap van Weeghel - Dr. Marieke Pijnenborg

TOPPER Toolkit Toolkit gericht op persoonlijk en maatschappelijk herstel Tools, training en skills voor professionals die werken met mensen met EPA – Klinische verblijfsvoorziening tot beschermd en begeleid zelfstandig wonen Professionals zijn in het gehele project betrokken bij de ontwikkeling

TOPPER Toolkit Persoonlijk herstel: – Dit Ben Ik Levensverhaal van cliënten Omgevings- en identiteitsbesef Gelijkwaardigheid cliënt en DBI-teamlid WENS-kaart: wens voor de toekomst Springplank voor de Woonschool

TOPPER Toolkit Maatschappelijk en sociaal rolherstel – De Woonschool Zelfredzaamheid Participatie Zelfstandig wonen Wonen = breed – Sociale steun en contacten – Werken en leren – Vrije tijd

De Woonschool Client Traject 1: Woonbegeleider Behouden-doel: vaardigheden en steun om succesvol te zijn in De Woonschool Traject 2: Persoonlijk begeleider

De Woonschool Client Traject 1: Woonbegeleider Rehabilitatie doel: (begeleid) zelfstandig wonen Traject 2: Persoonlijk begeleider

De Woonschool Ervaringsdeskundigen: – Persoonlijk herstel – Coachen van het professionele team in herstelondersteuning IRB-Expert/Rehabilitatie-coach: – Methode: ondersteuning richting pb-er O.a. ondersteuning bij het maken van het rehabilitatieplan – Coachen van het professionele team op rehabilitatiegerichte zorg

De Woonschool Client Traject 1: Woonbegeleider Traject 2: Persoonlijk begeleider Behouden-doel: Vaardigheden en steun voor verblijf in de Woonschool Rehabilitatiedoel: (begeleid) zelfstandig wonen Werken samen Coachen IRB-Expert: Rehabilitatie-coach Ervaringsdeskundige

De Woonschool Traject is afgebakend: 1.5 jaar – Inventarisatiefase: ± 2 maanden – Leer fase: ± 8 tot 9 maanden – Transitie fase: ± 6 tot 7 maanden

RAAK Eind 2015/begin 2016: subsidie – Jaar 1: Doorontwikkeling Dit Ben Ik & Woonschool – Jaar 2: Pilot en definitieve TOPPER Toolkit Aanvragen van subsidie voor Randomized Controlled Trial (RCT)

Bedankt voor jullie aandacht! Angst voor vernieuwing Ik ben vooral bang dat alles hetzelfde blijft Loesje