Dorpsgericht werken: ‘ Vertrouwen in het dorp’ door Lukas Westra

Opzet van de presentatie: even terug in de geschiedenis van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving ervaringen uit het G6 programma communicatie en werkstructuur regierol gemeente interactieve beleidsontwikkeling en bewonersparticipatie maatwerk leveren succesfactoren dorpsgericht werken

Even terug in de geschiedenis: Na WO II: wijkaanpak met name gericht op de wijk als sociale gemeenschap Jaren ’60: Jaren ’70: stadsvernieuwing en welzijnsplanning Jaren ’80: Jaren 90 : sociale vernieuwing en lokaal sociaal beleid programma ‘frontlijnverwaarlozing’ 2007: WMO - participatie er boven op er naast van elkaar er op af Beleid: burger, beroepskracht, overheid * Met dank aan Jos v.d Lans

Even terug in de geschiedenis: burger, beroepskracht, overheid er boven op er naast van elkaar er op af

Van verzorgingsstaat naar een activerende participatiesamenleving Burgerschap in verandering Vanaf 1990 : 1. De zelfverantwoordelijke burger (eigen gezondheid, eigen zorg, eigen inkomen) 2. De medeverantwoordelijke burger voor naasten en directe omgeving. o.a. mantelzorgers,vrijwilligerswerk 3. De participerende burger ( meedoen, meehelpen, meedenken) Jaren ’70 : Accent op de rechten van burgers Jaren ‘80 : Meer plichten voor burgers bijv.: * meer inzet voor werk en inkomen * herintreden (gedeeltelijk) arbeidsongeschikten * sollicitatieplicht uitkeringgerechtenden * accepteren passende arbeid 3 fasen

Wat betekent dit voor de rol van - de burger, - sociale professionals - de lokale overheid ???

Zelfverantwoordelijk eigen gezondheid wonen opvoeden eigen zorg eigen inkomen etc. De participerende burger. Participerend: meedoen meehelpen meedenken ‘‘Help, een burgerinitiatief” Medeverantwoordelijk voor naasten en directe omgeving W.W.B. W.M.O. L.S.B.: Interactieve beleidsontwikkeling Wet Participatiebudget Wet inburgering Wet W.I.J.

“In onze huidige participatiesamenleving hebben sociale professionals andere rollen dan in de klassieke Verzorgingsstaat.” Intermediair: activeren stimuleren vraagverheldering ondersteunen Zorgdiensten: begeleiden dienstverlening hulpverlening zorg Vangnet kwetsbare groepen Frontlijnwerkers: “er-op-af-professional” samenwerken afstemmen met mandaat

Rol van de gemeente : regisseur beleid en bestuur dienstverlening cliëntondersteuning beheer en onderhoud etc.

Actieve participatie van bewoners Regierol gemeente Samenwerking met maatschappelijke organisaties Samenwerkingsstructuur op wijkniveau

- werkwijze

Samenwerkingsstructuur: gemeente regievoerder Maatschappelijke organisaties Uitvoerders Bewoners(vertegenwoordiging) vereniging dorpsbelangen maatschappelijk middenveld dorpsbewoners Politiek en beleid Dorpsregisseur Opbouwwerk etc frontlijnwerkers

Organisaties (vrij naar Henry Mintzberg) Operationele kern: Wil vak zo goed mogelijk doen Strategische top: ‘wil centraliseren’ Steunstaf: ‘wil helpen’ Regelstaf: ‘planning en control’ Lijnmanagement: ‘Wil rust in de tent’ * Met dank aan Ab Meijerman

Organisaties (vrij naar Henry Mintzberg) Operationele kern: Wil vak zo goed mogelijk doen Strategische top: ‘wil centraliseren’ Steunstaf: ‘wil helpen’ Regelstaf: ‘planning en control’ Lijnmanagement: ‘Wil rust in de tent’

mijn domein ons domein jouw domein Er-op-af – professionals: frontlijnsturing

Uitwerking: Strategische top: Steunstaf: ‘wil helpen’ Regelstaf: ‘planning en control’ Lijnmanagement: ons domein Operationele kern mijn domeinjouw domein ‘er-op-af’

Randvoorwaarden regievoering gemeente: sturing vanuit politiek en beleid positionering binnen ambtelijke organisatie mandaat competenties en vaardigheden regisseur

Wat is regie ? ‘Regie is een bijzondere vorm van ‘sturen’ en is gericht op de afstemming van actoren, hun doelen en handelingen tot een min of meer samenhangend geheel, met het oog op een bepaald resultaat‘ (1) (1)Partners+Pröpper, Vught. april 2004 (2)Denters, S.A.H. et al, De regiefunctie in gemeenten, preadvies Raad voor het Openbaar Bestuur, Den Haag, 1999 ‘De regierol heeft betrekking op situaties waarbij de gemeente de verantwoordelijkheid heeft zaken voor elkaar te krijgen, maar hiervoor afhankelijk van de medewerking van andere partijen.’(2) Delfzijl:

Typen regie (1) (1) Partners+Pröpper, Vught, april 2004 Eigen ‘script’ of beleidskader janee Doorzettingsmacht ja nee (I) Beheersgerichte Regisseur (inhoudelijk én procesmatig (II) Uitvoeringsgerichte regisseur (III) Visionaire regisseur (IV) Faciliterende regisseur

Interactieve dorpsontwikkeling en bewonersparticipatie.

Dorpsgericht werken is maatwerk. ‘Het dorp aan zet’ ‘Het dorp de baas’ Bewoners nemen zelf (mede)verantwoordelijkheid. Actieve participatie (participatieladder) Meedoen en meewerken aan de oplossing. Gelijkwaardige partner in de samenwerking. Dorpsontwikkeling Schoon, heel en veilig Weet wat er speelt! Dorpsvisie- fysiek en sociaal op basis van * feiten en cijfers * kennis * beleving en ervaring Dorpsontwikkelingsplan – ‘wat werkt’ Uitvoeringsplannen - ‘wat, hoe, wanneer en door wie’ Basisvoorzieningen Maatschappelijk middenveld en initiatief Informatie, steun en ontmoeting. (steunsteevarianten) Wonen, welzijn, zorg. Onderwijs, sport, recreatie, cultuur

Succesfactoren dorpsgericht werken. Gemeente intern: ambitie eenduidige visie bestuurlijk en ambtelijk draagvlak en draagkracht gemeentelijke regie met mandaat – dorpsregisseur Frontlijnwerkers: “Er op af” samenwerken afstemmen mandaat Bewoners: actieve participatie medeverantwoordelijkheid dorpsbewoners betrekken professionele ondersteuning communicatie duidelijke taal gelijkwaardig begrip en respect doelgericht meetbaar Weet wat er speelt?

Participatie gaat niet zo maar …… Belang Gemeente Maatschap- pelijke organisaties Burgers Bewoners

‘Eigen-kracht-dorp’

Krimp in Groningen

Dank u voor uw aandacht ‘ In het dorp is de burger meester’, maar wel onder regie van de gemeente vrij naar

De inzet van CMO Groningen in de ontwikkeling en ondersteuning van wijk- en dorpsgericht werken is gebaseerd op de procesmethodiek ‘ Waar resultaten tellen’ ( results based accountability)

Regie is in de eerste plaats communiceren en …… Visie ontwikkelen, koers bepalen, doelen formuleren Andere partijen aanspreken op hun verantwoordelijkheid Gezamenlijk een plan van aanpak afspreken Met andere partijen de uitvoering financieren Regierol gemeente:

De regisseur ……… neemt initiatief stimuleert zorgt voor draagvlak bemiddelt faciliteert en beslist

De regisseur kan …………….. overleggen overtuigen verleiden bemiddelen binden faciliteren sturen