Wet Zorg en Dwang

Vrijheid Een van de belangrijkste rechten van de mens: het Recht op Vrijheid Dit betekent dat niemand zomaar in zijn/haar vrijheid mag worden beperkt: bewegingsvrijheid / opname achter een “gesloten deur” Ook keuzevrijheid valt onder het recht op vrijheid. Hoe gaan we binnen Ananz om met cliënten, voor wie vrijheid een basisrecht is, maar in die vrijheid ook risico’s lopen…

Visie Ananz op vrijheid Uitgangspunt voor Ananz: respect voor wie de cliënt is, de eigen regie van de cliënt en individuele visie op kwaliteit van leven. Ook bij dementie ! Zorgvisie Ananz: 1) Behoud van identiteit / eigenheid van de cliënt 2) Behoud keuzevrijheid en bewegingsvrijheid van de cliënt

Visie Ananz op vrijheid “Nee, tenzij….” “Nee” tegen inzet vrijheidsbeperkende maatregelen ( VBM ) “Nee” tegen inzet gedragsregulerende medicatie bij onbegrepen gedrag (voorheen “probleemgedrag”) bij dementie of andere ziekte en aandoening met eenzelfde onbegrepen gedrag en/of regieverlies

Visie Ananz op vrijheid Dit betekent.. risico’s inschatten: Zoeken naar de oorzaak van onbegrepen gedrag en hierop inspelen Zoeken naar alternatieven om risico’s en ontstaan onbegrepen gedrag te beperken Afwegen van risico’s per cliënt in overleg met familie, arts en team Accepteren van het risico op vallen, risico op sonde eruit trekken, risico op dwalen, risico op gedrag dat tot negatieve reacties van de omgeving kan leiden…

Vrijheidsbeperkende maatregelen Afzondering, fixatiehandschoen, gordel in bed of stoel, werkblad Rolstoel op rem, kantelen rolstoel, stoel op plank Medicatie onder dwang of verdekt, bij onbegrepen gedrag Leefregels zoals kast op slot, roken onder begeleiding Bedhekken omhoog, bedbescherming, jumpsuit, tentbed Gesloten afdeling, belsensor, detectieband Uitluisteren, akoestische melding, cameratoezicht GPS-systeem

Alternatieven Ananz Omgangsplan voor gerichte aandacht en bejegening, heldere communicatie Aanpassen fysieke ruimte en toezicht bieden, belevingsgerichte tuin Signaleringsplan met stappenplan voor interventies, 1 op 1 begeleiding Muziek, digitale fotolijst, beeld- of spraakhorloge, timetimer, clowns Meer bewegen, herinneringen ophalen, dier-aai-project, relaxstoel Sta- en loophulpmiddelen, loopcircuit, trippelstoel, safe-hip, ballenvest Tafelschikking, fingerfood, maaltijdritueel, rookschort, pop Snoezelstoel, ballendeken, extra laag bed, valmat naast bed, half bedhek of bedbeugel, bedritueel, nachtverlichting, Mindfulness voor medewerkers Consultatie preventieteam

Nee…tenzij…. Wanneer mag het dan wel… Tenzij: - Valrisico zodanig is dat er sprake is van gevaar / ernstig nadeel… Gedrag, ondanks alle alternatieven, zodanig is dat de cliënt lijdensdruk ervaart of de cliënt een gevaar vormt voor zichzelf of de omgeving…

Heden: Wet BOPZ Op de gesloten afdelingen geldt de Wet BOPZ = Wet Bijzondere Opnemingen Psychiatrische Ziekenhuizen. De Wet BOPZ is met name gericht op de psychiatrie, waardoor deze onvoldoende aansluit bij psychogeriatrische cliënten en cliënten met een verstandelijke beperking.

Twee nieuwe wetten Wet Zorg en Dwang Clienten met een vorm van dementie (psycho-geriatrie) of een verstandelijke beperking. Cliënten met ziekten en aandoeningen die eenzelfde gedragsproblemen en regieverlies kunnen veroorzaken – CVA, neurologische ziekten (bij algemene maatregel van bestuur). Wet Verplichte Geestelijke Gezondheidszorg Cliënten met een psychiatrische diagnose

Twee nieuwe wetten Deze wetten liggen nog bij de Eerste Kamer. Oktober 2015: tweede nota van wijziging: meer samenhang tussen WZD en WvGGZ en betere uitvoerbaarheid. Pas in 2017 is de verwachting dat beide wetten in zullen gaan. Echter…

Wet Zorg en Dwang Van zorgorganisaties wordt verwacht dat zij nu al handelen “in de geest van” de Wet Zorg en Dwang…. Inspectie toetst hierop…

Wet Zorg en Dwang vs WGBO WGBO = Wet Geneeskundige Behandelovereenkomst Voor cliënten die wilsbekwaam zijn. Zij kiezen uit vrije wil voor eventuele maatregelen . WZD geldt niet voor deze cliënten die niet kwetsbaar zijn. N.B. Algemene maatregel van bestuur Ananz wel onder WZD: Cliënten met ziekte en aandoeningen met eenzelfde onbegrepen gedrag en regieverlies ( st na CVA, neurologische ziekten).

Wet Zorg en Dwang binnen Ananz Vanaf eind 2014 start “werken in de geest van de Wet Zorg en Dwang” binnen Ananz Informeren medewerkers: zorgteams, nachtdienst, VKT, facilitair bedrijf, B&B /artsen, managementteam, cliëntenraad, Raad van Bestuur, Raad van Toezicht, familieavonden, ZAR-symposium Scholing voor zorgpersoneel wordt aangepast: e-learning Preventieteam: ergotherapeut, psycholoog, teamleider PG en coördinator huisvesting Overzicht van alternatieven binnen Ananz ( vanuit “60 alternatieven voor vrijheidsbeperking ” Vilans ) en VBM binnen Ananz. Checklist voor EVV-ers rondom inzetten vrijheidsbeperkende maatregelen Invoer vrijheidsbeperkende maatregelen in ECD volgens WZD

Wat wordt anders? Terminologie verandert Wet BOPZ: - Gevaar - Middelen en Maatregelen ( M&M ) Dwang Wet Zorg en Dwang: - Ernstig nadeel - Vrijheidbeperkende maatregelen ( VBM ) - Onvrijwillige zorg

Wat wordt anders? 2a) Wet BOPZ = afdelingsgebonden = is alleen van toepassing op cliënten die opgenomen zijn op een gesloten afdeling binnen een zorginstelling = zorgorganisaties hebben een BOPZ-aanmerking voor een gesloten afdeling Wet Zorg en Dwang = cliëntgebonden met zorg door zorgaanbieder verleend. = is van toepassing op cliënten met een dementiesyndroom en verstandelijke beperking. = ongeacht de verblijfsplaats van de cliënt; verpleeghuis, kleinschalige woonvormen met zorg, ziekenhuis, thuis met wijkzorg

Wat wordt anders? 3) De Wet BOPZ spreekt over “dwang” = een maatregel of medicatie tegen de wens van cliënt of vertegenwoordiger in = verzet De Wet Zorg en Dwang spreekt over “onvrijwillige zorg” = alle middelen die de bewegingsvrijheid beperken = alle gedragsregulerende medicatie bij onbegrepen gedrag

Wat wordt anders? Middelen die de bewegingsvrijheid beperken: Beperken van de bewegingsvrijheid is zo ingrijpend, dat het altijd “onvrijwillige zorg” is Valgevaar wordt niet gezien als “ernstig nadeel” Valgevaar is geen reden voor het toepassen van vrijheidsbeperkende maatregelen, zoals fixatie door bedhekken, blad op rolstoel, plank onder een stoel of gordel.

Wat wordt anders? Gedragsregulerende medicatie bij onbegrepen gedrag: Het gebruik van gedragregulerende medicatie bij onbegrepen gedrag bij wilsonbekwame cliënten is altijd “onvrijwillige zorg” Antipsychotica, benzodiazepines en antidepressiva Tenzij deze middelen ingezet worden op basis van een medische diagnose: bv. delier, depressie, psychose Bezwaar Verenso: is dementie geen medische diagnose?

Wat wordt anders? 4) Uitgebreid documenteren en verantwoorden: Het beschrijven van de situatie, oorzaken, afwegen, uitproberen, evalueren van alternatieven en inzet “onvrijwillige zorg” Methodische aanpak moet zichtbaar zijn in het ZorgLeefPlan Continu afstemming met arts, EVV-er, betrokken behandelaars en wettelijk vertegenwoordiger vastleggen Bij inzet “onvrijwillige zorg”: afbouwen en stoppen moet. Lukt stoppen na 6 maanden niet: extern deskundige komt toetsen!

Stappenplan Constateren van gevaar of risico. Signalering door zorg, behandelaren, client en familie Waartegen dient client beschermd te worden? Komen tot besluit. i.o.m. behandelend arts, psycholoog, client en wettelijk vertegenwoordiger Alternatieven of minder ingrijpende VBM mogelijk? WGBO of WZD, toetsen wilsbekwaamheid, toestemming en verzet. Noteren in ECD en ZLP Toepassen van gekozen alternatief of VBM Evaluatie VBM maandelijks

Doel: behoud van vrijheid => behoud van bewegingsvrijheid => behoud van eigenheid van de mens

Wat betekent dit…? Bij valgevaar eerst zoeken naar “vrijwillige” alternatieven die de bewegingsvrijheid niet beperken Bij onbegrepen gedrag eerst onderzoeken wat de oorzaak van het gedrag is en hierop aansluiten en daarmee onbegrepen gedrag voorkomen / beperken

Zoek alternatieven bij valgevaar Uitgangspunt is behoud van bewegingsvrijheid en accepteren valrisico. Zolang mogelijk behouden van de sta- en loopfunctie. Voorbeelden van alternatieven: Ruim loopcircuit, veilige huiselijke omgeving Chip in kleding - Safehip - Trippelstoel - Bed in laagste stand - Valmatras Domotica: bv. sensoren, cameratoezicht ( wel vrijheidsbeperkend, minder ingrijpend )

Zoek alternatieven bij onbegrepen gedrag Uitgangspunt is het leren begrijpen van de oorsprong van het gedrag: -Informatie familie/mantelzorgers: wie is de cliënt, levensverhaal, gewoonten -Observatie door team, psycholoog, Video-Interactie-Training Fotoboeken: aanknopingspunt voor gesprek, afleiding Activiteiten welke aansluiten bij cliënt Snoezelen, massage, aromatherapie Individuele aandacht Prikkelarme omgeving …

Toch inzet onvrijwillige zorg… In overleg met wettelijk vertegenwoordiger, arts en team wordt geconcludeerd dat er, ondanks alle alternatieven, sprake is van “ernstig nadeel” voor deze individuele cliënt Na maximaal 3 maanden moet “onvrijwillige zorg” afgebouwd / gestopt worden. Indien “onvrijwillige zorg” toch voortgezet moet worden: maximale verlenging van 3 maanden. Indien na 6 maanden de “onvrijwillige zorg” nog noodzakelijk geacht wordt, dient een extern deskundige ingeschakeld te worden. Documenteer alles

Informeren familieleden - Familieavonden, foldermateriaal - Tijdens multidisciplinair overleg (MDO) spreken over vrijheidsbeperkende maatregelen en gedragsregulerende medicatie: beoordelen of deze afgebouwd of gestopt kunnen worden - samen zorgen dat we uw familielid goed leren kennen en u de ruimte geven om mee te helpen bij het zoeken naar oplossingen of alternatieven!

Client na CVA met voedingssonde Ziekenhuisopname na CVA Hemiparese, afasie en dysphagie met verslikken waarvoor voedingssonde WGBO – WZD ? Na acute fase transfer naar verpleeghuis voor revalidatie met toekomst.. Naar huis of opname op verblijfsafdeling ? WGBO of WZD ? Wilsbekwaam ter zake ?

Client met beginnende dementie Thuis gevallen en heupfractuur waarvoor OK Post OK delirant, wil uit bed opstaan en mag niet belasten. valgevaar! WGBO of WZD ?