14.30 u.Inleiding (Wim Bergen, voorzitter SOE) u.Presentatie projectverloop en onderzoeksresultaten (Nele De Witte, projectmedewerker) u.Panelgesprek (gemodereerd door Mieke Dobbels) u.Receptie

Projectverloop Informatie- ronde Piloot- trajecten Op naar implementa- tie Ontwikkelen

Informatieronde (1) Informatieronde (1) september 2010 – februari 2011 bronnenantwoorden -literatuur -good practices -focusgroepen / enquêtes -werkveld -lerarenopleidingen -kenmerken krachtige leeromgevingen voor docenten -modellen van samenwerking -randvoorwaarden -effecten

Informatieronde (2): conclusies uit literatuur en good practices  mogelijke voordelen – professionele groei voor beide partners – dynamiseert – positieve reactie lerenden – schoolcultuur  randvoorwaarden – tijd! – relaties – vaardigheden (communicatie, organisatie, verbeeldingskracht en creativiteit, … ) – attitudes (openheid, respect, vertrouwen, …)

Informatieronde (3): bevraging docenten  onverwacht veel docenten uitsluitend observatie (strookt niet met literatuur, geïnterviewde experts en expertisegroepen)  voorkeur voor bepaalde periodes (bako: begin academiejaar en januari-april)

Informatieronde (4): aftoetsen project bij beleid en experten  voldoende beleidsvoerend vermogen S.O. en H.O.

Projectverloop Informatie- ronde Piloot- trajecten Op naar implementa- tie Ontwikkelen

Ontwikkelen piloottrajecten Ontwikkelen piloottrajecten maart – augustus 2011  visie  draaiboek  onderzoeksinstrumenten piloottrajecten

Ontwikkelen (1): Draaiboek

Ontwikkelen (2): Onderzoeksinstrumenten Leervraag Leervraag Gevoelsbarometer Tijdschrijven Ondersteunings- aanbod

Projectverloop Informatie- ronde Piloot- trajecten Op naar implementa- tie Ontwikkelen

Piloottrajecten BALSO Piloottrajecten BALSO oktober 2011 – juni 2012 Contactname Vaak zelf contact met gekende leerkracht Raamcontract + individueel contract Startdag Kennismaking coach en andere deelnemers Ondersteuning bij formulering leervraag Stagetraject Meer verspreide stages dan geblokt Vooropgesteld : 5 dagen, 10 lesuren Observeren, participeren, les geven 4 onderzoeks- opdrachten Leervraag, gevoelsbarometer, tijsdschrijven en beleving ondersteuning Ondersteuning Coach (KHL, mail, telefoon) Toledo Informele kanalen Slotdag Ervaringsuitwisseling en inschatten leerwinst

Piloottraject: vaststellingen (1)  Welke docenten namen deel? – 18 docenten BASO – 3 docenten BALO – 3 docenten BAKO + 1 opleidingshoofd schoolcultuur  Welke trajecten? – invulling van het eigen vak in S.O. (inhoudelijk en methodieken) – invulling van het eigen vak in L.O. (zowel nagegaan voor docenten BALSO als BALO; zowel inhoudelijk als qua methodieken) – zorgaanpak in S.O. en L.O. – overgang van het L.O. naar het S.O. – aanpak in het kleuteronderwijs (eigen vak of algemeen)

Piloottraject: vaststellingen (2) CategorieënNMin.Max.Mean Verkennend gesprek stageschool Afspraken hogeschool Verplaatsing Contact leerkracht(en) Voorbereiding lessen Praktische activiteiten Lesgeven Observatie Startdag Slotdag Opdrachten  activiteiten en tijdsbesteding BASO Gemiddelde belasting: - voor docenten: ongeveer 38 u. - voor mentoren: ongeveer 4 u.

 Gemiddelde belasting traject BASO: - voor docenten: ongeveer 38 u. - voor mentoren: ongeveer 4 u.

Piloottraject: vaststellingen (3) CategorieënNMin.Max.Mean Verkenning van docentenstage + netwerking Contacten met scholen/mentor Startdag3120 Observatie/participatie Voorbereiding lessen Lesgeven Afnemen en verbeteren van toets 1330 Overleg met college- leerkrachten 1150 Slotdag2120 Opdrachten2120  activiteiten en tijdsbesteding BALO/BAKO Gemiddelde belasting BALO/BAKO: - voor docenten: ongeveer 40 u. - voor mentoren: ongeveer 2,5 u.

 Gemiddelde belasting traject BALO en BAKO: - voor docenten: ongeveer 40 u. - voor mentoren: ongeveer 2,5 u.

Piloottraject: vaststellingen (3)  leervragen: – gevarieerd (didactische methode uitproberen, klasmanagement,...) – meestal vanuit een kwaliteit vertrokken – startdag is belangrijk bij bepaling leervraag (ook contact mentor en eerste lesdag) – BAKO/BALO: bijkomende leervragen ontstaan

Piloottraject: vaststellingen (4)  gevoelsbarometer – laag: 2 à 3 (minder goed lesverloop, grote tijdsinvestering, contacten, afwachtende houding collega, stress, onwennigheid) – hoog: 4 (contact collega, les geven, opgaan in ontwikkelen materiaal en contact leerlingen, uitdiepen eigen leervraag)

Piloottraject: vaststellingen (5)  tijdsinvestering – grote variatie – gemiddeld 38 u. (BASO), 40 u. (BALO-BAKO) – mentor S.O.: gemiddeld 4 u. extra – mentor kleuter- en lager onderwijs: gemiddeld 2,5 u. extra  ondersteuning – nood ervaren door 50% van de docenten – 1/8 deed extra individueel beroep op coach – vaak ondersteuning bij thuisfront, collega – geen gebruik Toledo

Piloottraject: vaststellingen (6)  leerrendement (o.b.v. gesprek tijdens slotdag) – voor de docent (inhoudelijk) authentieke voorbeelden ervaren hoe een methode in de praktijk werkt ervaren wat student op stage beleeft invloed schoolcultuur,... – voor de docent (persoonlijk) bewustwording kwaliteiten openheid en flexibiliteit realiteitszin creativiteit,..

Piloottraject: vaststellingen (7) – voor de stageschool uitbouw bepaalde initiatieven en materialen betere contacten kruisbestuiving: werderzijds leren (over werkvormen, digitale media,... – voor de hogeschool: kwaliteitszorg – kritische screening van het aanbod van de opleiding – leerrijke gesprekken tussen collega-docenten docenten (vooral masters) krijgen meer geloofwaardigheid bij studenten

Piloottraject: vaststellingen (8)  tevredenheid hoog – iedereen blikt tevreden terug (7/10 is laagste score)

Projectverloop Informatie- ronde Piloot- trajecten Op naar implementa- tie Ontwikkelen

Op naar implementatie: conclusies Op naar implementatie: conclusies september  voldoende goodwill bij alle betrokkenen  percepties veranderen (positiever) na de ervaring  meerwaarde is duidelijk voor alle betrokkenen – professionalisering lerarenopleider: meer dan verwachte en onmiddellijke gevolgen voor de eigen lespraktijk en begeleiding van studenten bij stage – kruisbestuiving --> win-win-situatie – kwaliteitszorg opleiding  randvoorwaarden – periodes voor de stage goed overdenken (vanuit alle partners) – voldoende investeren in tijd én ondersteuning  toekomstgerichte implementatie (nu reeds in KHL, wordt voorbereid aan LM)

Panelgesprek: de toekomst van docentenstages …  Moderator: Mieke Dobbels  Deelnemers: – Ilse Cornelis (docent Nederlands van Lessius Mechelen) – Liesbeth Martens (lector BALO Frans KHL) – Kathleen Somers (leerkracht PAV van COLOMAplus) – Gwendoline Hotton (onderzoeker VUB over o.a. professioneel leren van lerarenopleiders) – Danny Pijls (Coördinerend directeur Scholengemeenschap Katholiek Secundair Onderwijs Leuven) – Marina Steegmans (Coördinerend Directeur Scholengemeenschappen secundair onderwijs, Leuven (GO) – Brigitte Pycke (pedagogisch adviseur Provinciaal Onderwijs Vlaanderen ) – Piet Bloemen (Groepsdirecteur Onderwijs en Vorming Lessius Mechelen) – John Maes (Departementshoofd lerarenopleiding in KHKempen + verantwoordelijke professionalisering)

Stelling 1 Een week docentenstage draagt meer bij tot de kwaliteit van de opleiding dan 10 studiedagen.

Stelling 2 Enthousiaste mentoren en docenten alleen zijn een voldoende voorwaarde om van docentenstages een blijvend succes te maken.

Stelling 3 Hoe docentenstages inzetten als hefboom voor “samen opleiden”?