Hoe leren leerlingen? Het leerproces Overzicht hoofdstuk 1 Handboek voor leraren Het leerproces Het leerproces Overzicht hoofdstuk 1

Overzicht presentatie wat is leren? werking van de hersenen werking van het geheugen zintuiglijk, kortetermijn- en langetermijngeheugen mnemonische technieken leerlingen en het leerproces vier niveaus van beheersing wat zegt de leertheorie? behaviorische, cognitieve, handelingspsychologische en constructivistische theorie een krachtige leeromgeving basisbehoeften, leerstijlen en meervoudige intelligenties Handboek voor leraren Het leerproces

Wat is leren? Een mentaal proces waarbij als gevolg van leeractiviteiten een relatief stabiele gedragsverandering tot stand komt. intentioneel leren impliciet leren Handboek voor leraren Het leerproces

Werking van de hersenen Handboek voor leraren Het leerproces

Drie soorten geheugen zintuiglijk geheugen poortwachterfunctie kortetermijngeheugen werkgeheugen langetermijngeheugen Handboek voor leraren Het leerproces

Zintuiglijk geheugen poortwachtersfunctie Taak het kort vasthouden van ruwe nieuwe informatie Doel vergelijken met reeds aanwezige informatie Alleen de informatie die wordt herkend en dus betekenis heeft, krijgt toegang tot het kortetermijngeheugen. Het selectief waarnemen gebeurt op onbewust niveau. Handboek voor leraren Het leerproces

Verschillen Kenmerken Kortetermijngeheugen Langetermijngeheugen Capaciteit circa 7 elementen onbeperkt Duur 18 tot 30 seconden ongelimiteerd Vorm van opslag spraakklanken betekenissen Vergeten spontane verzwakking interferentie Mentale operaties selectie / herhaling zoekproces Handboek voor leraren Het leerproces

Kortetermijngeheugen werkgeheugen Manieren om informatie langer vast te houden informatieprocessen die elkaar ondersteunen luisteren naar teksten tijdens het bekijken van een plaatje aanbieden van nieuwe informatie binnen een betekenisvolle context of het activeren van voorkennis controleprocessen herhaling (onderhoudsherhaling, uitgewerkte herhaling - >mnemonische technieken) codering Handboek voor leraren Het leerproces

Mnemonische technieken toepassen van ezelsbruggetje knoop in je zakdoek ’t kofschip loci-methode mindmapping Handboek voor leraren Het leerproces

Langetermijngeheugen Principes: egocentrisch tintje sleutelbegrip persoonlijke lens laatste versie gereproduceerd Handboek voor leraren Het leerproces

Leerlingen en het leerproces Leeractiviteit van de leerling in vier categorieën: directe ervaring ondergaan of te handelen (by trial and error) sociale interactie het proces van het uitwisselen van informatie met anderen nadenken ofwel reflectie door actief over het onderwerp na te denken; vooraf, tijdens of na het handelen het verwerken van de theorie door gekregen opdrachten Handboek voor leraren Het leerproces

reproduceren begrijpen integreren toepassen Vier niveaus van beheersing (kennisverwerking) reproduceren begrijpen integreren toepassen Handboek voor leraren Het leerproces

Wat zegt de leertheorie? de behavioristische theorie cognitieve theorieën en de rol van metacognitie bij het leren de handelingspsychologische theorie het constructivisme Handboek voor leraren Het leerproces

Behavioristische theorie twee principes klassiek conditioneren (Pavlov) operant conditioneren(Skinner) Handboek voor leraren Het leerproces

Klassiek conditioneren emotioneel leren stimulusgeneralisatie wetmatigheden binnen het klassiek conditioneren (Thorndike) de wet van herhaling de wet van effect inzicht belonen van gewenst gedrag is effectiever dan het bestraffen van ongewenst gedrag Handboek voor leraren Het leerproces

Operant conditioneren Spontane gedrag is uitgangspunt gedrag aanscherpen: positieve versterker negatieve versterker (vermijdingsleren) De geprogrammeerde instructie zelfonderwijzende leerprogramma’s die de cursist stap voor stap moet doorlopen (bijv. computerspel) Handboek voor leraren Het leerproces

Hedendaagse elementen uit het behaviorisme van succesbeleving gaat een positieve werking uit positieve bekrachtiging van leerlinggedrag is effectiever dan negatieve bekrachtiging straffen die te laat plaatsvinden zijn niet effectief Handboek voor leraren Het leerproces

Cognitieve theorieën en de rol van metacognitie bij het leren cognitivisme de leerling als actief informatieverwerkend systeem als-dan verbinding declaratieve kennis procedurele kennis ‘kennis over onze kennis’ ->metacognitie vier soorten kennis situationele kennis strategische kennis (Met de recente aandacht voor het ‘ leren leren’ opnieuw in de aandacht.) Handboek voor leraren Het leerproces

De handelingspsychologische theorie het is via interactie dat het kind kennis, ideeën, normen en waarden ontwikkelt taal is belangrijk Handboek voor leraren Het leerproces

De mentale handeling vier principes uitgangspunt leraar is de expert (Vygotsky) vier principes interiorisatie de zone van naaste ontwikkeling de centrale volwassene de sociaalcommunicatieve achtergrond van mentale handelingen uitgangspunt alleen de juiste uitdaging zorgt voor het optimale leerproces (zie afbeelding) leraar is de expert Handboek voor leraren Het leerproces

De constructivistische leertheorie - uitgangspunten een leerling bezit van zichzelf de wens om dingen uit te zoeken een leerling die iets begrijpt, heeft iets met die informatie gedaan mentale voorstellingen worden vervangen door nieuwe ervaringen begrijpen is nooit definitief wat iemand kan leren, hangt samen met zijn ontwikkeling (leeftijd) reflectie, zelfcorrectie en feedback van anderen stimuleren het leren Handboek voor leraren Het leerproces

De constructivistische leertheorie Implicaties voor het onderwijs de lerende heeft een actieve rol nieuwe informatie moet worden gekoppeld aan voorkennis een leerproces is een individueel proces leren is een sociale ervaring Handboek voor leraren Het leerproces

Een krachtige leeromgeving te herkennen aan het welzijn van de leerling betrokkenheid van de leerling indicatoren daarbij zijn relatie competentie autonomie Handboek voor leraren Het leerproces

Basisbehoeften relatie competentie autonomie Handboek voor leraren ik hoor erbij ik voel me veilig ik voel me gewaardeerd competentie ik kan het! ik ben iemand die iets kan ik heb vertrouwen in eigen kunnen ik voel me geaccepteerd en gewaardeerd autonomie ik heb invloed! ik kan iets zonder hulp ik ben zelfstandig ik ben een uniek persoon Handboek voor leraren De ontwikkeling van kinderen vindt plaats in interactie met de omgeving. Kwaliteit van de omgeving is dan ook sterk bepalend voor het resultaat! Het leerproces

verschillende leerstijlen meervoudige intelligenties Autonomie verschillende leerstijlen meervoudige intelligenties Handboek voor leraren Het leerproces

Leerfasen van Kolb Handboek voor leraren Het leerproces

Leerstijlen van Kolb Handboek voor leraren Het leerproces

We leren van … wat we lezen 10% wat we horen 20% wat we zien 30% 100% wat we lezen 10% wat we horen 20% wat we zien 30% zien en horen 50% waarover we discussiëren 70% wat we persoonlijk ervaren 80% wat uitleggen aan anderen 95% Handboek voor leraren Het leerproces

Meervoudige intelligenties (Gardner) Intelligentie: de bekwaamheid om te leren het probleem op te lossen Het biedt de leerkracht: inzicht in sterke kanten leerlingen extra mogelijkheid sterke kanten van leerlingen te herkennen en daar je les op af te stemmen mogelijkheid om op bijzondere kwaliteiten van leerlingen in te zetten en mindere kwaliteiten hanteerbaar te maken Handboek voor leraren Het leerproces

Meervoudige intelligenties (Gardner) vervolg verbaal/ linguïstisch logisch/ mathematisch visueel/ ruimtelijk lichamelijk/ kinesthetisch muzikaal/ ritmisch naturalistisch interpersoonlijk intrapersoonlijk Handboek voor leraren Het leerproces

http://www.loesje.nl/files/posters/NL9509_8.pdf Handboek voor leraren Het leerproces