Achtergrondartikel E. D E S MET, Het Onzevader Onverwachts in het Nieuw, in Kerk en Leven, 10 september 2014, p

Achtergrondartikel  G. V AN H OOF, Het Onzevader Doorgelicht – 1. Het Gebed der Leerlingen, in Het Teken 76 (2004) 269 – 272.  G. V AN H OOF, Het Onzevader Doorgelicht – 2. God Krijgt een Naam, in Het Teken 76 (2004) 295 – 298.  G. V AN H OOF, Het Onzevader Doorgelicht – 3. Eerste Strofe: Gods Zaak, in Het Teken 77 (2004) 9 – 12.  G. V AN H OOF, Het Onzevader Doorgelicht – 4. De Toekomst is Nabij, in Het Teken 77 (2004) 45 – 48.  G. V AN H OOF, Het Onzevader Doorgelicht – 5. Wat Ons Betreft, in Het Teken 77 (2004) 77 – 88.

Het onzevader doorgelicht Een talenkwestie  Jezus’ moedertaal was vermoedelijk een West-Syrisch dialect van het Aramees. Het onzevader werd in die taal niet teruggevonden.  In het Nieuwe Testament staat de tekst in het koine-Grieks weergegeven, het volkse Grieks  De huidige vertalingen zijn gebaseerd op de Vulgaat –de Latijnse vertaling van het Nieuwe Testament door Hieronymus.  Er wordt een nieuwe vertaling gemaakt van het Romeins Missaal van 2002, met daarin ook een aanpassing van de tekst van het onzevader, zodat Vlaanderen en Nederland dezelfde versie kunnen bidden in de toekomst.

Het onzevader doorgelicht Wat leert de bijbel ons?  Het onzevader vinden we terug in de evangelies van Matteüs en Lucas. Bij Marcus en Johannes wordt het niet vermeld. Wetenschappers vermoeden dat Mt en Lc zich baseerden op de Q-bron.  De versies van Mt en Lc verschillen van elkaar. Ze spreken elkaar niet tegen, maar die van Mt is uitgebreider dan die van Lc. Vermoedelijk zijn de verschillen te wijten aan de herkomst van de doelgroep. Bij Mt is de achtergrond van het publiek joods-christelijk. Bij Lc is die Hellenistisch- heidens.

Het onzevader doorgelicht Wat leert de bijbel ons? Mt 6, 9-13 Jullie moeten zo bidden: Onze Vader in de hemel, uw naam worde geheiligd, uw koninkrijk kome, uw wil geschiede, op aarde zoals in de hemel. Geef ons vandaag het nodige brood, en vergeef ons onze schulden. En breng ons niet in beproeving, maar red ons van het kwaad. Lc 11, 2-4 Hij zei tegen hen: ‘Wanneer je bidt, zeg dan: Vader, uw naam worde geheiligd, uw koninkrijk kome; geef ons elke dag het nodige brood en vergeef ons onze zonden, want ook wij vergeven ieder die ons iets schuldig is, en breng ons niet in beproeving.

Het onzevader doorgelicht Pure poëzie  Het onzevader is opgebouwd als een gedicht:  Het bestaat uit 2 strofes  Elke strofe bestaat uit 3 verzen: in de eerste strofe de jij-beden, in de tweede strofe de wij-beden.  In de eerste strofe: duidelijke staf- en eindrijmen, duidelijk ritme  In de tweede strofe: minder duidelijk aanwezig, onderzoekers vermoeden latere aanpassingen.  Door de rijm en het ritme in het gebed, is het gemakkelijker om het gebed vanbuiten te kennen en samen op te zeggen.  “Een sacrale of literaire tekst is zoveel mooier in een feestgewaad.”

Het onzevader doorgelicht Pure poëzie  Een weergave van de poëzie in de Griekse versie van het onzevader in het Nederlands: Vader, onze Vader, waar kunnen wij u vinden? Wij bidden u: maak dat iedereen uw naam kent, maak dat iedereen u erkent, maak dat iedereen uw wil doet. Wij zijn uw kinderen, u onze God. U weet wat wij nodig hebben: wij vragen u: geef het ons. En het kwaad: wij willen elkaar het kwaad vergeven, wil u dat kwaad dan veranderen in goed? Ja, God, u bent goed: neem alle kwaad van ons weg, voorgoed, doe ons altijd weer geloven in u. (Paul Vereecke)

Het onzevader doorgelicht De bedes van naderbij bekeken  onzevader  Waarschijnlijk is het onzevader een gebed dat Jezus aan zijn leerlingen leerde, op hun uitdrukkelijke vraag, omdat de leerlingen van Johannes de Doper wel een herkenbaar gebed hadden (Lc 11,1).  Het is dus meer het gebed van de leerlingen dan van Jezus zelf.  Naam ‘Vader’ is cruciaal: het leert ons hoe Jezus zich verhoudt tot God, maar tegelijk geeft Jezus het gebed ook zo door aan ons, dus ook wij mogen ons verhouden tot God als kinderen tot een vader. Dat was voor Jezus’ tijd zeer ongewoon: joden waren gewoon van de godsnaam niet uit te spreken, nu mocht God plots aangesproken worden als Vader.

Het onzevader doorgelicht De bedes van naderbij bekeken  die in de hemelen zijt  God is de totaal Andere, is een transcendente God.  ‘die in de hemelen zijt’ is een manier om God aan te spreken zonder zijn naam te noemen, analoog aan de joodse gewoonten.  Verwijzing naar het antieke wereldbeeld van de aarde als een schijf drijvend op het water, met erboven verschillende hemelen. In het Aramees bestaat –door dit wereldbeeld- zelfs geen woord voor hemel. Er wordt alleen in het meervoud over hemelen gesproken.  Bij Lc is dit deel afwezig: vermoedelijk omdat het om een kosmopolitische verwijzing gaat die bij zijn publiek niet meer heerste (Hellenistisch-heidense achtergrond).

Het onzevader doorgelicht De bedes van naderbij bekeken

Het onzevader doorgelicht De bedes van naderbij bekeken

Het onzevader doorgelicht De bedes van naderbij bekeken

Het onzevader doorgelicht De bedes van naderbij bekeken

Het onzevader doorgelicht De bedes van naderbij bekeken

Het onzevader doorgelicht De bedes van naderbij bekeken

Het onzevader doorgelicht De bedes van naderbij bekeken

Het onzevader doorgelicht De bedes van naderbij bekeken  Amen  Het gebed wordt afgesloten met een bevestiging ‘het zij zo’.