Meisjesbesnijdenis: beleid en vervolging Netwerkcongres meisjesbesnijdenis GGD Naam spreker: Anoek Voermans Datum:22 november 2011

Cijfers 2009/2010: Risicogroep in Nederland: ong meisjes Aantal (afgedane) strafzaken: 0 Land van HerkomstPrevalentie* Aantal mannen (2009) Aantal vrouwen** (2009) Aantal vrouwen jaar (2009) Egypte96% Ethiopië74% Ghana4% Nigeria19% Sierra Leone94% Soedan90% Somalië98% Overige1% TOTAAL

Beleidsontwikkelingen Vòòr 2006: nadruk ligt op preventie en voorlichting Eind 2006: Beleidsbrief VWS ‘Beschermd en Weerbaar’ 2007/2008: Onderzoek Van Montfoort naar gevallen VGV die niet zijn doorgemeld aan OM door Raad voor de kinderbescherming en AMK: 27 gevallen 2008: Ontwikkelingen in internationaal perspectief: Werkbezoek Frankrijk 2008/2009: Invoering KNMG-meldcode 2009: Aanwijzing Kindermishandeling met paragraaf VGV: strafrecht is ondersteunend aan de preventie 09/10: Voorlichtingen aan AMK en RvdK m.b.t. doen van aangiften VGV: bevorderen van het aantal aangiften

Uitgangspunten Aanwijzing KM: Het Openbaar Ministerie is van mening dat de inspanningen bij de aanpak van meisjesbesnijdenis vooral gericht moeten te zijn op het voorkomen van meisjesbesnijdenis en dat dit het beste kan gebeuren door voorlichting en deskundigheidsbevordering te intensiveren. Meisjesbesnijdenis wordt echter beschouwd als een ernstige inbreuk op de lichamelijke integriteit van zeer kwetsbare personen. Als zich zo’n geval heeft voorgedaan, zal (zullen) de dader(s) mede uit oogpunt van generale preventie zo mogelijk ook strafrechtelijk moeten worden vervolgd. Een vermoeden van (aanstaande / geplande) VGV dient derhalve serieus te worden onderzocht en er dienen mogelijkheden van tijdelijke OTS te worden overwogen, om ouders onder druk te zetten de reis af te zeggen of ‘vrijwillige’ controle voorafgaand en na afloop van de reis af te dwingen.

Uitgangspunten voor vervolging van VGV Criteria ten aanzien van de competentie (I): Valt het feit onder een d.o.? 300 WvSr : mishandeling (vier jaar) 301 WvSr : mish. met voorb. rade (6 jaar) 302 WvSr : zware mishandeling (8 jaar) 303 WvSR: zware mish met voorb. rade (12 j) 304 WvSR: een derde verhoging bij familierechtelijke betrekking tot het kind

Criteria ten aanzien van de competentie (II) Relatieve competentie: WvSr art. 2: Pleegplaats in Nederland WvSr art. 5: Pleegplaats in buitenland Verdachte is Nederlander WvSR art. 5a: Pleegplaats in buitenland -Verdachte is geen Nederlander, maar -Verdachte woont in Nederland of is er gaan wonen, ten tijde van het plegen van het delict of direct erna (sinds 1 februari 2006)

Criteria ten aanzien van het bewijs Er moet sprake zijn van een uitgevoerde VGV Er zijn verklaringen van s.o. / getuigen die leiden naar een verdachte ex artikel 5 of 5a WvSr Verdachtenspoor kan uitgerechercheerd worden Verklaring verdachte dat VGV is uitgevoerd Snijdster is bekend Aanwijzingen dat ouder(s) betrokken zijn (uitlokker en/of medeplichtig / medepleger)

Hoe stellen politie en justitie besnijdenis vast Inzetten deskundige Wie is deskundig bij zo weinig besnijdeniszaken? - forensisch pediatrisch arts NFI - forensisch pediatrisch arts van Forensische Polikliniek Utrecht De deskundige moet het kind onderzoeken - er is geen kliniek waarin dat onderzoek kan plaatsvinden - er wordt dus veelal gewerkt aan de hand van de medische gegevens van behandelend artsen; - die gegevens zijn nu juist onvoldoende deskundig

Mogen we in het kader van Strafvordering het kind onderzoeken? het kind is minderjarig; toestemming van de ouders de ouders zijn verdachte(n): zij mogen weigeren Sv kent niet de mogelijkheid een slachtoffer ergens toe te dwingen art 195 lid 3 Sv: bij dringende noodzakelijkheid kan de rc degene van wie wordt vermoed dat zij sporen van het strafbare feit aan het lichaam of de kleding dragen aan zijn lichaam of kleding laten onderzoeken rectaal en vaginaal onderzoek zijn NIET onderzoeken aan het lichaam

Problemen ten aanzien van de compentie / het bewijs Snijdster is geen Nederlander en feit gepleegd in het buitenland Hoe toon je een uitgevoerde VGV aan? -herkenning/kennis -culturele barrière Problemen rond de opzet / voorwaardelijke opzet Wat te doen bij een voorgenomen, maar nog niet uitgevoerde VGV?

Overige problemen waarmee het OM geconfronteerd wordt: Geen aangiften Medisch beroepsgeheim Angst’ voor het OM zorg versus straf goed ouderschap / daad in cultureel perspectief plaatsen

Kortom: het opsporen en vervolgen van VGV is een lastige zaak Voor nu is het: - wachten op aangiften! - wachten op de eerste veroordeling - nadruk ligt op preventie en voorlichting - strafrecht is ondersteunend aan de preventie - OM is graag bereid mee te denken op casus-nivo

Dank voor de aandacht Vragen?