Onderwijstijd vliegwiel voor vernieuwing ? Werksessies Annemiek Staarman VO-raad

Vraagstukken  Welke vernieuwing / verbetering curriculumherziening en maatwerk  Hoe te komen tot meer tijd en ruimte voor leraren voor ontwikkeling en verlaging werkdruk  Welke rol speelt de wet onderwijstijd (is middel)  Wat betekent dat voor transitieplan

Curriculumherziening – Gemeenschappelijke kern en daarnaast veel ruimte eigen invulling scholen – Balans kwalificatie, socialiserende functie en persoonsvorming – In kern: taalvaardigheid, rekenvaardigheid, dig geletterdheid, burgerschap, kennis vd wereld, vakoverstijgende vaardigheden. – Domeinen ipv vakken: – In eigen ruimte: verdiepen en verbreden – meer ruimte voor leraren en ontwikkeling curriculum in de scholen.

Maatwerk (- diploma)  Alle leerlingen kunnen vakken zowel op verschillende niveaus, als in een verschillend tempo volgen.  Daarnaast verdiepen in onderwerpen die hun belangstelling hebben.  Naast het afsluiten op verschillende niveaus gaat het dus ook om versnellen (en in uitzonderingsgevallen vertragen), verbreden, verdiepen en verrijken.  En het maatwerkdiploma geeft een aanzienlijk beter beeld van de kennis en vaardigheden van de leerling dan het huidige diploma.

Ruimte voor leraren Belangrijk issue geworden: Tijd, ruimte, autonomie, werkdruk, nieuwe rol.  emancipatiebeweging komt op gang  rol in curriculumontw. vd toekomst  ruimte nodig voor een andere verdeling uitvoering en ontwerpen/ontwikkelen  werkdruk te hoog ervaren: minder uren les

Grijp uw kans met de nieuwe wet  Maak uw onderwijsprogramma wat u altijd al had willen maken (leerling centraal)  Vergeet de oude wet daarom – Er is geen beoordelingskader meer : de school bepaalt wat onderwijstijd is. – De onderwijsinspectie komt geen uren tellen en ook niet per leerling  De onderwijstijd wordt gemeten over de hele schoolloopbaan in plaats van per schooljaar

Voorbeelden van kansen  zelf bepalen wat en hoeveel Digitaal, Online, Buiten school, Vervolgonderwijs LOB en culturele activiteiten Projecten die plaats onafhankelijk zijn Mooc’s en flipping the classroom Zelfstudie uren  Meer maatwerk (afwijken op individueel niveau): niet allemaal hetzelfde doen, sneller, meer of minder, individuele programma’s  In het ene jaar meer dan in het andere jaar

Hoeft het dan nergens aan te voldoen? 1. Bewust gepland en verzorgd onder verantwoordelijkheid van de school 2. Onder pedagogisch – didactische verantwoordelijkheid van een leraar 3. Met vooraf instemming van de medezeggenschapsraad

Verantwoording  Oude situatie: per leerling bijhouden en verantwoorden in vensters  Nieuwe situatie: vastgestelde onderwijsprogramma en gerealiseerde onderwijsprogramma.  Nu wel meerjarige planning geven  En ook van elk jaar bijhouden en bijstellen als het af gaat wijken van de norm.

“onder verantwoordelijkheid van”  Bekwaam en bevoegd is een andere discussie  “Onder verantwoordelijkheid van” is in opdracht van een docent en waar ‘controle op de uitvoering’ is.  Het hoeft niet per se op school plaats te vinden.  Mag bij gepersonaliseerd leren dus ook digitaal lesmateriaal dat thuis wordt benut meegerekend worden met onderwijstijd? De grootste vraag bij dit criterium is waarschijnlijk waar ‘huiswerk’ begint en onderwijstijd eindigt, er is een grijs gebied.

De medezeggenschap stemt in De MR stemt in met  het totaal aantal vastgestelde uren en het soort activiteiten dat als onderwijstijd wordt geprogrammeerd  het lesuitvalbeleid. Opgevangen lessen tellen mee als onderwijstijd  op welke dagen er geen les is  De MR kijkt dus mee met de kwaliteit

Voorbeelden  Flipping de classroom invoeren  Taak/werkuren invoeren  Maatwerkuren uitbreiden, persoonlijke keuzelessen  LOB verstevigen en meetellen  Relatie met het vervolgonderwijs  Hoorcolleges invoeren  Verandering duur vd les: 45, 50, 80, 90  Hele dag op school van uur  Meer buiten de school  Verbreden en verdiepen: nieuwe vakken  Docenten komen als team naar de ll

Zijn er dan geen belemmeringen meer? Belemmeringen blijken vooral buiten de wet onderwijstijd te liggen maar raken het wel : Wat wordt genoemd? – Taakbeleid / afspraken transitieplan en werkdruk – Organisatie en verantwoording onderwijstijd bij invoering gepersonaliseerd leren – Draagvlak in de organisatie bij vernieuwing – Relatie onderwijstijd – lesuren leraar

Taakbeleid - Georganiseerd wantrouwen - Werkelijkheid is altijd anders - Het leidt tot hogere werkdruk - Ter weinig ruimte voor maatwerk - Werkdruk per taak verschilt - Gaat niet uit van professionele ruimte - Focus verkeerd: uren tellen ipv kwaliteit

Relatie onderwijstijd - leraren  Minder onderwijstijd leerlingen => minder lesuren leraren ?  Andere invulling van onderwijstijd => andere invulling van werk van leraren ? Minder werkdruk?  Belang leraar => belang leerling :

Transitieplan Afspraken in cao In het transitieplan wordt aangegeven wat de gevolgen zijn van de nieuwe inrichting van het onderwijs voor:  Werkgelegenheidsbehoud;  De lessentabel;  Het aantal lessen dat maximaal aan een docent kan worden opgedragen (taakbeleid);  De spreiding van de lesweken over de 37,8  Klassengrootte;  Werkdruk. Daarbij moet in het plan ingegaan worden op hoe de middelen die mogelijk vrijkomen dankzij de nieuwe wet onderwijstijd ten goede moeten komen aan werkdrukverlagende maatregelen voor docenten.

Wat is een transitieplan De bedoeling van het transitieplan is dat het inzichtelijk wordt welke (structurele!) veranderingen er plaats gaan vinden in de onderwijsprogrammering en hoe dit ten goede komt aan de werkdrukverlaging. Hier gaat het mis want dat gaat niet vanzelf

Waarom is dit zo lastig?  Verschillen per school; de ene school zal geen mogelijkheden zien (willen), de andere school zal ingrijpend willen veranderen (of heeft dat al gedaan).  Bij sommige scholen wordt het een langer durend proces waarin de komende jaren gewerkt wordt aan onderwijsvernieuwing die mogelijk wordt door de nieuwe wet.  De wet op de onderwijstijd helpt bij nieuwe programmering maar onderwijsvernieuwing staat ook op zichzelf.

Adviezen  Kijk naar elkaars (gezamenlijke) belang en breng dat samen: – onderwijstijd gebruiken voor vernieuwing/kwaliteit – onderwijstijd gebruiken voor werkdrukverlaging Benader het transitieplan als kans voor het aanpakken van kwaliteitsverbetering samen met verlaging werkdruk. En ga dus van ‘vrijkomen van middelen’ naar: ‘hoe werkdruk verlagen’ ?  Het is een proces, dus benader het als een proces  Het is een gezamenlijk plan, dus doe het gezamenlijk - Bepaal rol MR en meedenken van docenten. Drop het niet van bovenaf maar spreek ook af hoe dan wel.

Adviezen  Hoe groot maak je het: onderwijsvernieuwing versus werkdruk  Taakbeleid : Stap er vanaf en ga naar ander model: laat docenten zelf kijken naar hun taakinvulling: Wat is rol en taakopvatting van docenten.  Bespreek wat het begrip les inhoudt en wat onderwijstijd is. Het is niet hetzelfde.

Onderwijstijd vliegwiel voor vernieuwing