De toekomstige uitdagingen voor de zorg Een half vol glas met aantrekkelijke zorgberoepen Eleonora Holtzer Zorgambassadeur 7 September 2011

Indeling Focus van de opdracht als ambassadeur Evolutie –in de zorg –in de werkgelegenheid in de zorg –het aanbod van studenten Probleemstelling Plan van aanpak voor het actieplan ‘werk maken van werk in de zorgsector’

Focus van de opdracht Verpleegkundigen / verzorgenden / zorgkundigen  Zijn de grootste groep zorgverleners in de zorg (thuiszorg, bejaardenzorg, geestelijke gezondheidszorg, ziekenhuis) en vormen het grootste knelpunt in de continuïteit van de zorgverlening Andere knelpuntberoepen: nu nog niet aan de orde vb. medische beeldvormers, laboranten, opvoeders, … Daarnaast zijn wel ook acties nodig i.f.v. logistiek werkers en poetshulpen

Gezondheidszorg anno 1960

Gezondheidszorg anno 2011

De zorg uitgedrukt in cijfers Vergrijzing van de bevolking. Bevolkingsvooruitzichten Start van de babyboom- generatie Bevolkingsvooruitzichten Prognose 65+ in Mechelen: 20,5 % in 2020 en 26,8% in 2060 (studie Resoc Mechelen)

Evolutie werkgelegenheid in de zorg Bron: Werk maken van werk in de zorgsector. Actieplan ter bevordering van de werkgelegenheid in de zorgsector, Conceptnota Min. Vandeurzen, 21/05/2010 Quid: percentage versus absolute aantallen

Overzicht vacatures VDAB

Evolutie in # studenten BSO personenzorg

Evolutie in # studenten TSO personenzorg

Recente stijging studenten verpleegkunde per provincie

Indicatoren studenten verpleegkunde per provincie Bacheloropleiding: VLHORA telling 4/10/2010 en diploma’s DHO; HBO5: 1/2/2011www.ond.vlaanderen.be Versie 01/08/2011 Oost-Vlaanderen # inwoners # studenten '10-' # diploma's '09-' student / inw 0,20% diploma’s / inw 0,032% % bachelor 64% West-Vlaanderen # inwoners # studenten '10-' # diploma's '09-' student / inw 0,29% diploma’s / inw 0,059% % bachelor 46% Brussel # inwoners # studenten '10-' # diploma's '09-'10 96 student / inw 0,05% diploma’s / inw 0,009% % bachelor 80% Vlaams-Brabant # inwoners # studenten '10-' # diploma's '09-' student / inw 0,10% diploma’s / inw 0,017% % bachelor 69% Limburg # inwoners # studenten '10-' # diploma's '09-' student / inw 0,26% diploma’s / inw 0,041% % bachelor 43% Antwerpen # inwoners # studenten '10-' # diploma's '09-' student / inw 0,19% diploma’s / inw 0,041% % bachelor 63%

Uitgereikte diploma’s verpleegkunde Bachelordiploma’s: bron DHO

Instroomonderzoek Mechelse zorgopleidingen OZ bij 1716 leerlingen naar reden van studiekeuze –Er is potentieel in niet verwante vooropleidingen –Perceptieprobleem over het inkomen –Potentieel in ASO richtingen is onduidelijk –Keuze om jongeren te begeleiden is evidenter dan het zorg dragen voor ouderen –Het mensgerichte en de jobzekerheid spreken aan –Studenten verpleegkunde zijn overtuigd van hun keuze. 14 Bron: De zorgsector of toch maar niet? Studiekeuzedeterminanten van leerlingen Michel Albertijn en Lies Devrieze, oktober 2009, Resoc Mechelen

Uitstroom van zorgwerknemers uit woon- en zorgcentra Enquête bij 138 werknemers die een WZC verlaten hebben –Geen jobhoppersprofiel –Klein aantal uitstromers verlaat de zorgsector –Onvredesignalen zoeken en snel opnemen – Aandacht voor de rol de leidinggevende (meest frequente reden is een slechte relatie met de leidinggevend) 15 Bron: De uitstroom van werknemers uit woon- en zorgcentra Michel Albertijn en Lies Devrieze, oktober 2009, Resoc Mechelen

Evolutie in verpleegkunde en zorg ADL VPK Hande- lingen 50 jaar Verpleegkunde vroeger 1960 Verpleegkunde vandaag 2010 ADL VPK handelingen en case- management Ontstaan zorgkundigen Thuiszorg - ouderenzorg

Inhoud van de zorg wijzigt Een intensifiëring van de zorg: in de ziekenhuizen, maar ook in de thuiszorg en de ouderenzorg. Verschuiving –van traditionele ziekenhuiszorg naar de ouderensector en de thuiszorg (bijvoorbeeld psychiatrie) –van totaalzorg naar zorg op maat Toenemend belang van –Multidisciplinaire en interprofessionele samenwerking –met aansturing van een zorgteam –mantelzorg en vrijwilligerswerk

Bezorgdheid werkveld inzake kwaliteit, en patiënt- en werknemersveiligheid Ontwikkeling Tijd Patiëntveiligheid Veiligheid van werknemers Geneeskunde Verpleegkunde en zorgkunde / verzorging

Het actieplan ‘Werk maken van werk in de zorgsector’ beleidsdocumentenwww.ministerjovandeurzen.be Actieplan werk focust op acties gericht op: –Instroom (hoe jongeren aantrekken naar een zorgopleiding?) –Doorstroom (hoe zorgverstrekkers naar verschillende sectoren toe leiden?) –Retentie (hoe zorgverstrekkers in de zorgsector houden?) Ambassadeur aangesteld om zorgberoepen te promoten ism. Vlaams Overlegplatform Promotie Zorgberoepen en provinciale werkgroepen ter ondersteuning

Aantrekkelijkheid van de zorgsector De witte woede overheerst nog altijd als begrip in de publieke opinie.  Tijd om dit om te buigen  Gezamenlijke verantwoordelijkheid  Bouwen aan een gezamenlijk positief lexicon

Baseline-elementen in de beeldvorming Onderscheid in opleidingsprofielen en creëren van duidelijkheid wie wat doet in de zorgsector Diversiteit in tewerkstellingsmogelijkheden in de sector De combinatie van EQ en IQ De zorgsector als innovatiesector bij uitstek De multidisciplinariteit in de zorgsector De rijkdom van het intermenselijke contact De werkomstandigheden in de zorgsector

Onderscheid in opleidingsprofielen Logistiek assistent / poetshulp Verzorgende Zorgkundige Verpleegkundige HBO5 Bachelor verpleegkundige Verpleegkundige met beroepstitel / beroepsbekwaamheid Master in de verpleegkunde  Hoe maken we dit onderscheid duidelijk?  Wie doet wat in het zorgproces?  Ontwikkelen van een goed organisatiemodel, over alle zorgsectoren heen (ontschotting), dat helder is voor patiënten, voor andere zorgverstrekkers en voor de zorgverleners zelf. ‘Verantwoordelijk algemeen ziekenverpleger’

Diversiteit in de zorgsector  Diversiteit in beeld brengen is belangrijk om jongeren met verschillende competenties en interesses aan te spreken  Technisch  Psychologisch  Organisatorisch  Klinisch  Educatief  Ethisch  ….  Flexibele uren  Regelmatige uren  Dag / nacht  Zorgomgeving  Welzijn  Onderwijs  ….

IQ x EQ= VQ x DE KRACHT VAN ZORGVERLENING HandenHartHersenen xx

Zorgsector als innovatieve sector Evolutie van geneeskunde is gekend Wat met de evolutie in zorg?  Hoe maken we die bekend?  Hoeveel publiceren zorgverleners in de publieke media over veranderingen in hun beroepsuitoefening? Belangrijk appèl naar de sector: Inhoudelijke publicaties in kranten, tijdschriften, maar ook op facebook, twitter, linkedin, youtube ….  De beste manier om aan de (jongeren)gemeenschap te laten zien waar we echt mee bezig zijn en de stereotypen te doorbreken.

Mulitidisciplinair teamwork Teamwork wordt door jongeren uit secundair onderwijs als 2 e belangrijkste aspect in een toekomstige job aangeduid N= 385 Laatste jaars studenten ASO en TSO uit Limburg en Vlaams-Brabant Scriptie Marktonderzoekstage, Imago onderzoek verpleegkunde, Geelen, Montoro Sadia, Thomas, Vermeire, olv. Walraevens en Jacques KHLeuven, academiejaar

Rijkdom van het intermenselijke contact Moeilijker in beeld te brengen Komt wel tot uiting in getuigenissen van mensen –Zorgverleners zelf –Maar ook patiënten en andere zorgverleners Belangrijk onderzoek lopend door Chris Gastmans –Wat is een goede verpleegkundige door de ogen van de patiënt. Grijpt terug naar de basis waarom iemand voor verpleegkunde / zorgkunde gekozen heeft.

Werkomstandigheden Onregelmatige uren Slecht betaald Geen carièrekansen Hard werken Slechte combinatie werk-gezin Flexibele uren 2 e beste verdienende professionele bachelor (Startloon, mediaan, Loonkompas Vacature) Functiedifferentiatie Zoek mee naar nieuwe collega’s Zeer veel arbeidsregimes mogelijk en voordelen zoals ADV

Waar zitten de problemen dan nog ? Door tekorten  openstaande vacatures Door onvoldoende functiedifferentiatie  onduidelijke profilering van de diverse beroepen Door sfeer in de sector  eerder klaagcultuur Door slecht imago  onvoldoende aantrekkingskracht Tijd om in gang te schieten…. Volgens iemand op Facebook :

Structuur voor promotie zorgberoepen vanaf 2011 Organisatie in een gelaagde structuur –Vlaams Overlegplatform Promotie Zorgberoepen –Overlegplatform per provincie (+ Brussel) –Voltallige groep als resonantiegroep –Ad hoc werkgroepen (rond specifieke thema’s) indien nodig

Vlaams Overlegplatform Promotie Zorgberoepen (VOPZ) Reeds vertegenwoordigd –Opleiding bachelor –Opleiding gegradueerde VK –Opleiding verzorgenden –Ziekenhuizen –Woon- en zorgcentra –Psychiatrie –Thuisverpleegkunde –Thuiszorg –VIVO –Beroepsorganisaties –Huis voor gezondheid Bijkomende partners –Voorzitters van de provinciale werkgroepen –Vertegenw. RESOC’s / RTC’s –Vertegenw. VDAB –Vertegenw. VVDG –Werkgeversorganisaties –Opleiding BSO –Secundair onderwijs –Universitair onderwijs –Kabinet Werk –Kabinet Onderwijs –Kabinet Welzijn, Gezondheid en Gezin

Provinciale werkgroepen In nauwe samenwerking met de provincies (via een convenant) Elke provinciale werkgroep duidt deelnemers aan die deel uit maken van stuurgroep Opdracht: –Uitgewerkte baseline vertalen naar lokale noden en omgekeerd –Draagvlak creëren en doelgroepen bereiken

Resonantiegroep –Stuurgroep + lokale groepen samen –Globale Vlaamse verhaal beoordelen en draagvlak vergroten –Frequentie: 2 maal / jaar Ad hoc werkgroepen –Eventueel in functie van bepaalde thema’s die moeten uitgewerkt worden Vb. ad hoc werkgroep gestart voor de voorbereiding van de dag van de verzorgende (19 oktober 2011)

Korte termijn actie Toer door Vlaanderen op 12 mei: internationale dag van de verpleegkunde Openbrief aan verpleegkundigen in de geschreven pers Boodschap van algemeen nut ZorgverlenersV0027-Web.mov ZorgverlenersV0027-Web.mov Website:

Lange termijn strategie COMMUNICATIESTRATEGIE Wervingscommunicatie zorgverleners In samenwerking met Choco

Strategische uitgangspunten DOELSTELLING meer zorgverleners in 2014 via -positievere beeldvorming -omdraaien perceptie -communiceren dikwijls ongekende meerwaarden van de job

Boodschap per doelgroep PRIMAIRE DOELGROEP: Ontdek de zorgverlener in jezelf. PRIMAIRE DOELGROEP: Ontdek de zorgverlener in jezelf. SECUNDAIRE DOELGROEP: Sector intermediairen Spring mee op de kar om het tekort weg te werken. AFZENDER

Boodschap per doelgroep PRIMAIRE DOELGROEP Taak van de reclame 1.Attentie: Zorg in zijn volledige nuancering in keuzebewustzijn brengen 2.Imago-opbouw: zorgverleners beroep aantrekkelijk communiceren 3.Activering: aanzetten om zich te informeren en de zorgverlener in zichzelf te ontdekken. Naast de boodschap: -dat je zorgverlener moet worden -het spelen op herkenbaarheid Ook: -op eigen individualiteit / persoonlijke potentie wijzen -hen concreet helpen jouw wereld te ontdekken

LOGO EN BASELINE ARGUMENTATIE / COPYPLATFORM HERTALING MEERWAARDE NAAR VASTE ‘ENGAGEMENTEN’ (5-tal) - diversiteit beroep/opleiding - hoofd, hart en handen - intermenselijk contact - groeimogelijkheden & permanente vorming - multidisciplinair teamwerk - goede arbeidsomstandigheden/loon Sectorieel en regionaal declineerbaar Ifv ontvangers

AFZENDER: DUIDELIJKE SIGNERING EN INHOUDELIJK COPYPLATFORM Online platform als basis voor alle communicatie communicatietools voor de secundaire doelgroep jaarlijkse focus campagne 1 jaarlijkse focus campagne Jaarlijkse focus Campagne 2 Jaarlijkse focus Campagne Jaarlijkse focus Campagne 3 Jaarlijkse focus Campagne 3 Jaarlijkse focus Campagne 4 Jaarlijkse focus Campagne gerichte triggercommunicatie naar primaire doelgroep: imago en activering in hun leefwereld Communicatie-opbouw

FOCUSCAMPAGNES INHOUD -Opbouw inhoud jaarlijkse campagnes: -1 visuele lijn / herkenbare verhalen -1 inhoudelijke spijker -steeds dezelfde signering BEELD/ HERKENBAAR FORMAT/ VERHALEN TESTIMONIALS? TEKST 1 SPIJKERPROPOSITIE PER JAAR SIGNERING EN ACTIVERING ONTDEK DE ZORGVERLENER IN JEZELF EN SURF Communicatie-opbouw

Uitwerken basis RESULTAAT EINDE 2011: - Een performant online platform -Een sterk vormgegeven boodschap -Een promotietool dat doelgroep de kans biedt om de zorgverlener in zichzelf te ontdekken Plan van aanpak 2011

4 belangrijke pijlers 1.Promotie zorgsector uitbouwen –Korte termijn BAN, –Langere termijn Onderbouwde professionele campagne Juiste beeldvorming Eenduidig, duidelijk, krachtig en overtuigend –Continu lopende acties ontwikkelen Inleefmomenten Goede informatieve websites Zorgberoepen in de moderne communicatie brengen 2.Boordtabellen (back-office)

4 belangrijke pijlers 3.Innovatie en ontwikkeling stimuleren –Onderzoek als belangrijke pijler om de zorgsector te ontwikkelen en te professionaliseren –Niet alleen medische ontwikkeling –Ook paramedisch en zorg –Vooral multidisciplinair 4.Herbekijken van zorgorganisatie –Voor elke competentie is er plaats in het zorgproces ! –Juiste man/vrouw op de juiste plaats –Functiedifferentiatie en taakuitzuivering –Ontschotting bewerkstelligen

Besluit

We hebben nog veel grote harten nodig ! Geen probleem, die van zorgverleners zijn super !

Contactgegevens Eleonora (Lon) Holtzer Zorgambassadeur GSM: