GGZ DIAGNOSTIEK IN DE 1 E LIJN HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Doel 1: leren om in 1 a 2 consulten te komen tot een verantwoorde werkdiagnose. Doel 2: leren gebruiken van de 4 DKL HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

1 WAAROM DIAGNOSTIEK ? 2 HOE DIAGNOSTIEK: dsm ? 4 dkl ? 3 WAT KOMT ER VOOR IN DE 1 E LIJN ? 4 BELEMMERINGEN: OVERDRACHT, WEERSTAND, SLACHTOFFERS, 5 SYSTEMATISCHE SNELLE DIAGNOSE 6 4 DKL 7 WANNEER VERWIJZEN ? 8 WAT HEB JE MET PSYCHISCH 9 BELANGRIJK VOOR EEN HUISARTS ? 10 ONTWIKKELINGEN IN DE GGZ HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Programma diagnostiek in de 1 e lijn kennismaking, doel van het programma, persoonlijk doel ervaringen met GGZ diagnostiek inleiding pp dia rollenspel eigens casus 1, in 2 tallen, 7 min consult nabespreken video Pauze DKL pp oefenen met eigen casus: in 2 tallen, geef uitleg over de score huisarts, GGZ, ontwikkelingen evaluatie persoonlijk doel, evaluatie cursus, uitloop HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Waarom diagnostiek in de GGZ ? -Om de ernst van de klacht te bepalen -Om deze te plaatsen in de geschiedenis van de patiënt -Om een werkhypothese te hebben waarmee je verdere aktie kunt bepalen -Omdat de huisarts steeds meer geacht wordt regie te voeren en de POH aan te sturen. HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Hoe vaak ? - 25 % van de huisartspatiënten heeft psychische klachten -Van de groep: solk / veelkomers / psychosociale problematiek heeft 43 % een depressieve / angst / paniek of somatoforme stoornis ( WittKampf 2012 ) HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Veel GGZ-problemen worden gepresenteerd als somatiek Maar….. Bedacht zijn op een somatische oorzaak kan geen kwaad. HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Welke diagnoses komen het vaakst voor bij de huisarts ? -Overspanning / burnout -Aanpassingsstoornis -Angst -Somberheid / depressie -Afhankelijksproblematiek -Relatieproblematiek HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Welke diagnostische systemen zijn er ? -DSM IV, binnenkort V as 1: actuele stoornis as 2: persoonlijkheidsproblematiek as 3: somatiek as 4: psychosociaal as 5: sociaal functioneren -ICPC (in het HIS) PTSS: P (KOP: Klacht Omstandigheden Persoonlijkheid) HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

IPCP P01 Angstig/nerveus/gespannen gevoel P02 Crisis/voorbijgaande stressreactie P02.01 Post-traumatische stressstoornis P03 Down/depressief gevoel P04 Prikkelbaar/boos gevoel/gedrag P05 Zich oud voelen/gedragen P06 Slapeloosheid/andere slaapstoornis HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Wat is belangrijk in het gesprek ? -Dat je de regie voert en uitlegt wat de de bedoeling is -Dat je ruimte geeft wanneer zinvol, maar beperkt wanneer niet -Dat je op 2 niveau’s kunt denken -Dat je je bewust bent van je attitude -Dat je bewust bent van overdracht en tegen overdracht HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Overdracht: Dat je bij de patiënt gevoelens op kunt roepen die te maken hebben met anderen in zijn/haar leven, maar op jou geprojecteerd kunnen worden HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Tegenoverdracht: Gevoelens die de patiënt bij jou oproept, maar die met emoties uit je eigen leven te maken hebben. HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Begin van het gesprek: -Waar gaat het om ? -Wat merkt u daarvan ? -Hoezo ? Want ? Waarom ? -Is er een aanleiding/begin ? HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Loopt het gesprek stroef ? -Patiënt eens met de bedoeling van het gesprek ? -Voelt patiënt zich veilig ? -Gaat het te snel ? -Komt het te dichtbij ? -Is er weerstand ? HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

HOE ERNSTIG IS DE KLACHT ? -Hoe lang ? -Hoeveel invloed ? -Voor het eerst ? -Hoe groot is het lijden ? -Hoe gevaarlijk ? HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Aan welke diagnose kun je denken ? - Aanleiding bekend ? Aanpassingsstoornis ? -Bent u angstig ? -Bent u somber ? -Overbelasting door thuis / werk ? -Overmatig gebruik van ? -Relatie met persoonlijkheidsprobleem? HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Persoonlijkheidsproblematiek ? -Gaat om oriëntatie -Veel banen, relaties, conflicten, -Neiging tot externaliseren ? -Groot ego ? -Zonderling ? -Dwangmatig ? HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Biografische anamnese: -normale jeugd, verwaarlozing, contact ouders, schooltijd HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Snelle manier: -Huiswerk volgende consult: -Noem 5 goede en 5 slechte kanten van je jeugd -Noem 5 goede en 5 slechte zaken uit je leven nu -Of: wat vindt je in je leven een succes en wat niet ? HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Maak een eerste balans op: -Wat is het hoofdprobleem ? -Wat is de aanleiding ? -Welke plaats in het leven van hem/haar -Kracht en zwakte van hem/haar -Wat is je plan: HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Plan: -2 e consult nodig ? - Huiswerk ? - Zelf behandelen ? -verwijzen 1 e of 2 e lijn ? Naar ? HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Oefening: probeer in korte tijd een beeld te krijgen van de klacht Taak observator: Wat viel op ? Wat ging er goed ? Wat is lastig ? HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Vierdimensionale Klachtenlijst (4DKL) Distress Distress Depressie Depressie Angst Angst Somatisatie Somatisatiewww.EMGO.nl/researchtools/4DSQ.asp HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Wat meet de 4DKL?  Distress: ervaring van spanningen (hoe moeilijk iemand het heeft)  Depressie: kans op depressieve stoornis  Angst: kans op angststoornis  Somatisatie: lichamelijke spanningsklachten o.b.v. een bepaalde overgevoeligheid, en de neiging daar ongerust over te zijn HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Toepassingen 4DKL  opsporen psychische problemen (bij vage klachten)  bewustwording bij patiënt  gemeenschappelijke taal arts-patiënt  kwantificeren ernst van problematiek (distress)  detectie van depressieve en angststoornissen  vervolgen van beloop  NB: klinische blik blijft belangrijk HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Distress Depressie Somatisatie Angst

Meneer Beekman (54)  niet lekker, misselijk, druk in buik  vaak hoofdpijn, gauw moe  drukke baan, werkt uur per week  verhuizing 4 maanden geleden  werkt nog gewoon, wel met moeite HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Meneer Beekman: 4DKL  Distress: 13 (matig verhoogd)  Depressie: 1 (niet verhoogd)  Angst: 2 (niet verhoogd)  Somatisatie: 9 (niet verhoogd) HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Distressscore: betekenis  Spanningen / stress  Moeite (effort) om de stress het hoofd te bieden (coping)  NB: bij zuivere overspanning is score op depressie en angst laag  Conclusie: “spanningsklachten” HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Mevrouw Oldenhoven (42)  ‘ingestort’ / ziek gemeld  niet te stoppen huilbui  overbelasting door bezuinigingen  loopt altijd op haar tenen  steeds meer lichamelijke klachten  slaapproblemen, moe, concentratieproblemen HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Mevrouw Oldenhoven: 4DKL  Distress: 26 (sterk verhoogd)  Depressie: 2 (niet verhoogd)  Angst: 5 (niet verhoogd)  Somatisatie: 12 (matig verhoogd) HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Distressscore: betekenis  Spanningen / stress  “Ik kan wel zien dat u het (heel) moeilijk hebt”  Conclusie: overspanning  Verschil met spanningsklachten: disfunctioneren (ziekteverzuim) HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Meneer Van Doorn (37)  geeft leiding aan bedrijfsrestaurant  reorganisatie: verloop, zieken, werkdruk, onzekerheid  tevens: relatieproblemen  slapeloosheid, moeheid, pijn in borst  ziek gemeld HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

 Distress: 29 (sterk verhoogd)  Depressie: 10 (sterk verhoogd)  Angst: 4 (niet verhoogd)  Somatisatie: 10 (niet verhoogd) HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013 Meneer Van Doorn (37)

Depressiescore: betekenis  KANS op depressieve stoornis  NB bij depressie of angst ook hoge distress-score distress-score HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Mevrouw Kooiman (27)  administratief werk  na periode van grote drukte: paniekaanvallen  durft niet meer in openbaar vervoer  ziek gemeld HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Mevrouw Kooiman: 4DKL  Distress: 23 (sterk verhoogd)  Depressie: 3 (niet verhoogd)  Angst: 18 (sterk verhoogd)  Somatisatie: 6 (niet verhoogd) HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Angstscore: betekenis  KANS op een angststoornis HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Mevrouw De Haan (30)  Toegenomen migraine  Bekend met “ME”  Apothekersassistente  50% WAO (reïntegratietraject)  Opgeroepen voor herkeuring UWV HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Mevrouw De Haan: 4DKL  Distress: 19 (matig verhoogd)  Depressie: 1 (niet verhoogd)  Angst: 6 (niet verhoogd)  Somatisatie: 25 (sterk verhoogd) HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Somatisatiescore: betekenis  verhoogde score: KANS op “somatisatie” vaak samen met hoge distress-score vaak samen met hoge distress-score  Lipowski: Somatisatie is de neiging om medisch onverklaarde lichamelijke klachten(signalen) te ervaren, ze toe te schrijven aan een lichamelijke oorzaak, en daar medische hulp voor te zoeken HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Wanneer overwegen om te verwijzen: - Bij gevaar: psychose, suicide, agressie -Bij PTSS, OCS, ernstige depressie -Bij moeilijke behandelrelatie (bij persoonlijkheidsproblematiek) HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Kennis en vaardigheden GGZ belangrijk voor de huisarts ? HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Wat heb je met psychisch ? moeilijk ? Vervelend ? Hoort er bij ? Interessant ? Uitdaging ? Spannend ? HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Ontwikkelingen nabije toekomst: POH GGZ Basis GGZ Beperking van het verzekeringspakket Jeugdzorg naar gemeente Invoering generalistische basis GGZ Druk zorgverzekeraars op verwijsbeleid HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

Toename GGZvraag aan huisarts Goed beeld verwijsmogelijkheden en kosten Goede beoordeling wat naar 2 e lijn Goede beoordeling wat je zelf kan/wil HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

einde HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

definitie ‘overspanning’ Er is sprake van overspanning als voldaan is aan alle vier onderstaande criteria. A Ten minste drie van de volgende klachten zijn aanwezig: - moeheid - gestoorde of onrustige slaap - prikkelbaarheid - niet tegen drukte/herrie kunnen - emotionele labiliteit - piekeren - zich gejaagd voelen - concentratieproblemen en/of vergeetachtigheid. B Gevoelens van controleverlies en/of machteloosheid treden op als reactie op het niet meer kunnen hanteren van stressoren in het dagelijks functioneren. De stresshantering schiet tekort; de persoon kan het niet meer aan en heeft het gevoel de grip te verliezen. C Er bestaan significante beperkingen in het beroepsmatig en/of sociaal functioneren. D De distress, controleverlies en disfunctioneren zijn niet uitsluitend het directe gevolg van een psychiatrische stoornis. HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013

definitie burnout Er is sprake van burnout als voldaan is aan alle drie onderstaande criteria. A Er is sprake van overspanning. B De klachten zijn meer dan 6 maanden geleden begonnen. C Gevoelens van moeheid en uitputting staan sterk op de voorgrond. HUISARTSOPLEIDING ERASMUS 2013