HA en POHggz: diagnostiek

Presentatie over: "HA en POHggz: diagnostiek"— Transcript van de presentatie:

1 HA en POHggz: diagnostiek
Vierdimensionale Klachtenlijst priska israel ggz kaderarts

2 Programma Inleiding Huisartsgeneeskundige ggz
Toepassing diagnostisch hulpmiddel 4DKL Samenwerking HA-POH ggz Taakafbakening

3 Komt een vrouw bij de dokter
die huilt en moe is…… diagnostische praktijk

4 De dokter = Huisartsgeneeskundige voorziening
Hidha Waarnemer Aio Assistente POH somatiek POH ggz NP AMW ELP Diëtiste Verloskundige FT Apotheker …. welkom in het huis van de huisarts

5 Huisartsen-ggz-zorg NHG ggz standpunt NHG standaarden Thuisarts.nl
LESA’s Nhg.artsennet.nl Thuisarts.nl psychoeducatie Klachten Stoornissen Stepped Care

6

7 Stepped care HA/POH ggz
Basisinterventies: Psycho-educatie Dagstructurering Activiteiten planning Fysieke inspanning/ lichamelijke activiteit Stap 1 interventies: Bibliotherapie/ E-health In de put, uit de put/ Kleur je leven Kortdurende psychologische behandeling: PST Verwijzen Praktische hulp: AMW Arbogeneeskundige voorziening nhg standaarden/ multidisciplinaire richtlijnen

8 Kortdurende behandeling POH ggz
5 gesprekken model PST Afspraken HA/ POH ggz Hoeveel gesprekken? Evaluatie? ROM? Consultatie/ telepsy? Verwijzen?

9 Organisatie ggz zorg anno 2014:

10 9/17/2018 10

11 Verwijsmodel Ernst: lijdensdruk en dysfunctioneren
Risico: suicidaliteit? Verwaarlozing? Kinderen? Context (steunsysteem)? Vermogen tot zelfmanagement? Complexiteit: Comorbiditeit? Beloop: duur/ recidief/chronisch?

12 Komt een vrouw bij de dokter
die huilt en moe is…… diagnostische praktijk

13 Somatische presentatie
Huisarts kan mensen helpen in te zien dat hun lichamelijke klachten te maken kunnen hebben met psychische problemen

14 Komt een patiënt bij de dokter…..
Triage Diagnostiek Nu actie? Faseren?

15 (Vage)Klacht Somatiek Psychiatrie Psychosociaal Organischh
SOMATISCHE klacht Somatisch onderzoek en behandeling +/- psycho-sociale aandacht Somatiek ja N E  N PSYCHIATRISCHE klacht DSM classificatie Psychotische syndromen Depressie Angststoornissen Somatoforme stoornis Middelenafhankelijkheid Psychiatrisch ja Psychiatrie N E Aanpassing-stoornissen Psychosociaal ja Functionele klachten ja Vnl. lichamelijke klachten  nee Psychosociaal N E N  Spannings-klachten: Surmenage burn out Vage klacht/ solk

16 Diagnostisch gesprek Psychische klacht/ stoornis? Actief volgen
K=PxO Actief volgen Zelf behandelen Verwijzen Diagnostische hulpmiddelen SCEGS 4DKL

17 Voorbeeld Casus dhr B 47 jaar
Moeheid, futloosheid Vage buikklachten Hulpvraag? SCEGS: ? Tracti: gb Lo: gb Gescheiden 2007 arbeidsconflict Somatiek, cognitie, emotie, gedrag, sociaal huisarts

18 2 sporen beleid Oriënterend lab 4DKL

19 Uitslagen: Lab: Hb 7,8 BSE 31 4DKL: Distress 15 (matig verhoogd) Depressie 2 Angst 0 Somatisatie 4 Interpretatie veel spanningsklachten, ga angst/ depressie

20 Diagnostisch hulpmiddel
4DKL +/- Five Shot/ AUDIT C

21 Achtergrond Gemaakt door een huisarts voor de huisarts Klacht gericht
Evidence based Klacht gericht DD spanningsklachten

22 De kern: De 4DKL is een handzaam hulpmiddel om veelvoorkomende psychosociale klachten in kaart te brengen en te bepalen of nadere diagnostiek nodig is. Bespreking van de 4DKL-scores is een goede manier om de patiënt te betrekken bij het formuleren van een gezamenlijke ‘diagnose’ en een plan van aanpak.

23 Klachtendimensies in 1e lijn
algemene aspecifieke component bij praktisch iedereen aanwezig o.b.v. levensproblemen (stress en coping) uiting: ‘distress’ specifieke component bij sommigen aanwezig o.b.v. bepaalde kwetsbaarheden uitingen: angst, depressie, somatisatie 23

24 Angst Depressie Distress Somatisatie 24

25 Wat meet de Vierdimensionale Klachtenlijst - 4DKL?
Distress: ervaring van spanningen hoe moeilijk iemand het heeft/ ernst lijdensdruk Objectiveren mate van herstel (ROM) Depressie: kans op depressieve stoornis Angst: kans op angststoornis Somatisatie: lichamelijke spanningsklachten o.b.v. een bepaalde overgevoeligheid, en de neiging daar ongerust over te zijn 25

26 Wat meet de 4DKL niet? Hoge distress score: psychiatrisch onderzoek
Psychose Cognitie Middelen-afhankelijkheid Angst: OCS, PTSS, hypochondrie Gedragsstoornis zonder psychisch lijden Doorvragen! Consultatie telepsy

27 Indicatie voor de 4DKL psychische klachten
overspanning, vermoeden van depressie of angststoornis lichamelijke klachten met mogelijke psychische component 2-sporenbeleid patiënt moet er in principe wel open staan orienterend lab + 4DKL 27

28 Toepassingen 4DKL Opsporen psychische problemen
bij vage (lichamelijke) klachten detectie van depressieve en angststoornissen Faseren/ POH-ggz bewustwording bij patiënt/ arts gemeenschappelijke taal arts-patiënt Distress schaal: kwantificeren ernst van problematiek mate van distress = mate van ernst vervolgen van beloop (ROM) 28

29 Hoe? Huisarts POH somatiek POH ggz Wachtkamer Scoren Interpreteren
Vervolg afspraak

30 Vervolg casus dhr B: somatiek
Coloscopie: coloncarcinoom X-thorax: multipele granulomen, ws tgv beroepsziekte (verfspuiter) Moeheid en futloosheid tgv granulomen Coloncarcinoom toevalsbevinding?

31 Vervolg casus dhr B. Geopereerd
Gaat goed, weer aan het werk en sport weer.

32

33 Voorbeeldcasus mevr H.

34 Voorbeeldcasus mevr H. Moe, overal pijn, ‘neiging bijltje erbij neer te gooien’, ongerust, afgevallen. VG: hypothyreoidie Heeft al gesprekken met MW via werk (reorganisatie) Hulpvraag: wat klopt er niet met mijn lichaam SCEGS: Bang voor lichamelijke ziekte Gaat steeds meer rusten Geen leuke dingen meer Omgeving steunt op haar Vraagt geen steun LO: gda

35 2 sporen beleid Lab: 4DKL:
gb 4DKL: Distress 24 sterk verhoogd Depressie 5 matig verhoogd Angst 6 niet verhoogd Somatisatie 14 matig verhoogd Interpretatie:hoge lijdensdruk, kans op depressie, burn out? en nu?

36 Vervolgafspraak na 2 weken:
Agenda dokter: Actie patiënte: Uitslagen bespreken Depressie uitvragen Verwijzing gen basis ggz? Afstemming arbo? Zelfbeoordeling = interventie Afspraak leidinggevend: tijdelijk halve dagen Sociaal steunsysteem Aandacht voor eigen stress coping Naar buiten gegaan Vanaf morgen volledig hervatten

37 Komt een vrouw bij de dokter
die huilt en moe is en verwezen wordt naar de POH ggz…… toepassing 4DKL

38 Samenwerking HA/ POHggz
Is jouw huisarts gewend de 4DKL te gebruiken bij het in kaart brengen ggz problematiek?

39 Mevrouw O(42) ‘ingestort’ niet te stoppen huilbui
overbelasting door bezuinigingen loopt al tijd op haar tenen Ziek gemeld steeds meer lichamelijke klachten slaapproblemen, moe, concentratieproblemen HA → POH ggz (assistente geeft 4DKL mee)

40 Mevrouw O: 4DKL Distress: 26 (sterk verhoogd)
Depressie: (niet verhoogd) Angst: (niet verhoogd) Somatisatie: 12 (matig verhoogd)

41 Distressscore: betekenis
Spanningen / stress “Ik kan wel zien dat u het (heel) moeilijk hebt” Conclusie: overspanning Verschil met spanningsklachten: dysfunctioneren (ziekteverzuim) aanpak? zie lesa surmenage

42 Toepassen van oplossingen
Fase Indicatie fase duur Oriëntatie patiënt op Screenende vragen HA Interventies Herstel-taken Crisisfase < 3 W De crisis Dagritme Rust/activiteit Lichamelijke conditie piekeropdracht Oriëntatie fase 3 weken De problemen Stress inventarisatie en beinvloedingsscore Oplossing 6 weken De oplossingen Probleem analyse Herstelfase 9-12 weken Toepassen van oplossingen Herstel Uitvoering acties om problemen op te lossen

43 POH somatiek Maastricht University SMS studie
self management support Interventie cursus POH somatiek 3 dagen  Vaststellen ervaren last bij chronische zieke patiënt: 3 vragen: piekeren, lusteloosheid en gespannenheid de daily functioning thermometer op indicatie de 4DKL Bij minstens 1 score ernstig op 4 dkl: verwijzing naar huisarts (Oefenen met) PST en (Oefenen met) re-attributie

44 gesprekstechnieken: structuur
Meneer B. (54) DM II POH somatiek Laatste lab uitslagen vallen tegen Gewicht  Is weer gaan roken Drinkt nu dagelijks 3 glazen wijn Geen tijd gehad om te sporten In contact wat geprikkeld en kijkt steeds op zijn horloge Vorige afspraak vergeten gesprekstechnieken: structuur

45 Meneer B. (54) DM II Piekeren: +/- Lusteloos: +/- Gespannen: ++
niet lekker, misselijk, drukkend gevoel in buik vaak hoofdpijn, gauw moe drukke baan, werkt uur per week verhuizing 4 maanden geleden werkt nog gewoon, wel met moeite samenvatting en 4DKL

46 overleg POH somatiek/ POH ggz
Meneer B: 4DKL Distress: (matig verhoogd) Depressie: (niet verhoogd) Angst: (niet verhoogd) Somatisatie: 9 (niet verhoogd) overleg POH somatiek/ POH ggz

47 Distressscore: betekenis
Spanningen / stress Moeite om de stress het hoofd te bieden (falende coping) Uitleg: “Ik kan wel zien dat u het moeilijk hebt” Conclusie: “spanningsklachten”

48 Vervolg? Overleg met HA (Extra) aandacht voor leefstijl/ coping
AMW/ POH ggz/ POH somatiek? (Extra) aandacht voor leefstijl/ coping Afspraak wanneer vervolg bij POH somatiek

49 Casus Meneer van D (47) DMII

50 Meneer van D (47) DMII POH somatiek Komt stilletjes binnen
Maakt nauwelijks oogcontact Heeft geen lab laten prikken Laatste tijd vaker vergeten medicatie in te nemen

51 Meneer van D (47) DMII Piekeren: + Lusteloosheid: ++ Gespannenheid:
slapeloosheid, moeheid, pijn in borst ziek gemeld geeft leiding aan bedrijfsrestaurant reorganisatie: verloop, zieken, toename werkdruk en onzekerheid tevens: relatieproblemen samenvatting en 4DKL

52 Meneer van D: 4DKL Distress: 29 (sterk verhoogd)
Depressie: (sterk verhoogd) Angst: (niet verhoogd) Somatisatie: 10 (niet verhoogd) overleg HA/ POH ggz

53 Depressiescore: betekenis
Grote KANS op depressieve stoornis

54 Vervolg? Wie doet nadere diagnostiek?

55 Casus Mevrouw K (37) Astma
POH somatiek -> HA

56 Mevrouw K (37) Astma POH somatiek
visite Controle: heel veel extra salbutamol gebruikt HR Vaak ‘s nachts hap gebeld AB gekregen en vaak verneveld Vroeg om een visite omdat ze niet naar de praktijk kon komen…

57 Mevrouw K (37) Astma Rustig, geen zichtbare benauwdheid
Inhalatietechniek goed Extra salbutamol als ze de deur uit moet/ ‘s nachts angstig wakker wordt Helpt niet echt Waar denk je aan?

58 Mevrouw K (37) Astma Piekeren: ++ Lusteloos: - Gespannenheid: ++
Ze durft niet naar buiten administratief werk periode van grote drukte gehad op haar werk durft (weer) niet meer in openbaar vervoer ziek gemeld samenvatting en 4DKL

59 Mevrouw K: 4DKL Distress: 23 (sterk verhoogd)
Depressie: (niet verhoogd) Angst: (sterk verhoogd) Somatisatie: (niet verhoogd) Interpretatie?

60 Angstscore: betekenis
Grote KANS op een angststoornis Verder uitvragen door huisarts/ POH ggz

61 Casus Mevrouw de H (50) HA -> POH ggz

62 Mevrouw de H (50) Toename migraine Bekend met “ME”
Chronische moeheid Apothekersassistente 50% WAO (reïntegratietraject) Opgeroepen voor herkeuring UWV Wat nu? Wat signaleer je? Komt op eerste afspraak op advies van de huisarts Heeft een briefje bij zich met een waslijst aan lichamelijke klachten Heeft een ingevulde 4DKL bij zich

63 samenvatting en lab/ 4DKL
Mevrouw de H (30) Piekeren: - Lusteloosheid: moe en hoofdpijn en pijn hele lichaam en druk op de borst en duizelig en droge mond en… Gespannenheid: - Herkeuring…. samenvatting en lab/ 4DKL

64 Mevrouw de H: 4DKL Distress: 19 (matig verhoogd)
Depressie: (niet verhoogd) Angst: (niet verhoogd) Somatisatie: (sterk verhoogd) Interpretatie?

65 Somatisatiescore: betekenis
lage score: normale reactie op stress Voel je ook lichamelijk verhoogde score: grotere KANS op “somatisatie” Lipowski: Somatisatie is de neiging om medisch onverklaarde lichamelijke klachten te ervaren, ze toe te schrijven aan een lichamelijke oorzaak, en daar medische hulp voor te zoeken Fibromyalgie/ IBS/ spanningshoofdpijn/ CVE

66 Somatisatiescore: betekenis
Ik zie dat u het moeilijk heeft en dat zich dat bij u vooral lichamelijk uit. U lijkt niet zozeer angstig of depressief bij al die spanningsklachten, maar uw lichaam protesteert hevig. Tactiek? Wie brengt dit goede/ slechte nieuws? Huisarts? POH ggz?

67 Somatisatie mechanismen
oorzaak: stress ??? sensitisatie effect ‘gewone’ dagelijkse stress lichamelijke klachten meer stress ongerustheid gedachten ziektegedrag

68 Vervolg? Afgrenzen! Overleggen met huisarts
Uitleg wat bij jou hoort en wat niet Gevolgenmodel? ‘Rest’ is voor huisarts Overleggen met huisarts Afstemmen benadering Afspraak over vervolg bij jou PST/ 5 gesprekken model Motiveren?

69 Voorbeelden Iemand met hoge scores op alles?

70 Mevrouw V (40) niet lekker, depressief, al half jaar
loonadministratie, periode veel overwerk gescheiden, 2 grote kinderen in jeugd verwaarloosd claustrofobie v.a. 20-ste jaar werkt nog zo goed en zo kwaad als het gaat

71 Mevrouw V: 4DKL Distress: 31 (sterk verhoogd)
Depressie: (sterk verhoogd) Angst: (sterk verhoogd) Somatisatie: (matig verhoogd)

72 4DKL-profiel alles hoog
Wijst op kwetsbaarheid

73 Aanpak?

74 Vervolg Implementatie 4DKL in de huisartspraktijk Succes ervaringen?

75 Wat heeft het je opgeleverd?
Vragen? Opmerkingen? Vervolg? Scholing huisarts en POH ggz