Goede zorg is belangrijk Zorg is mensenwerk, gevoelig voor ontwikkelingen op de arbeidsmarkt Noodzakelijke groei tot 2025: werknemers Beschikbaar op arbeidsmarkt: werknemers Goede arbobeleid: noodzakelijk voor duurzame inzetbaarheid Zorg en welzijn kent grote arborisico’s met als gevolg onnodige uitval Instellingen beheersen risico’s nog niet voldoende Gezamenlijke inzet op arbo levert bijdrage aan beheersing risico’s Politieke en maatschappelijke context Waarom is Zorg en Welzijn een van de prioritaire sectoren voor de inspectie SZW?

2 Arbeidmarkt: duurzame inzetbaarheid noodzakelijk Meervoudige arbeidsbelasting: PSA, fysieke belasting, biologische agentia en BHV Hoger verzuim Toename WIA instroom Evenveel ongevallen als in de bouw (agressie) Beroepsziekten: helft PSA, 30% fysieke belasting Pensioenleeftijd lager WAI lager Op zoek naar andere baan: hoger Maatregelen gewenst en noodzakelijk Handhaving in de zorg: %

Handhavings- communicatie Inspecteren Activeren en verbinden Verbeteren Arbeidsomstandigheden Oorzaken risico’s bekend Instellingen passen maatregelen uit catalogus toe Instellingen en subsectoren evalueren of risico’s worden beheerst Risicoselectie en focus op subsectoren Psychosociale arbeidsbelasting Fysieke belasting Biologische agentia Bedrijfshulpverlening Jeugdzorg Ouderenzorg Ziekenhuizen Kinderopvang Ambulancezorg Gehandicaptenzorg Maatschappelijke opvang Geestelijke gezondheidszorg Sectoraanpak Zorg en Welzijn CAO-partijen, IGZ, IJZ, VI, VWS SZW Doelen en keuzes

Grootste risico: Psychosociale arbeidsbelasting PSA: Werkdruk, Emotionele belasting, Sociale veiligheid, Werktijden Werkstress: Disbalans in de werkbelasting en belastbaarheid van de werknemer wat zich uit in psychische en/of fysieke klachten 4

Is uw instelling in balans? Werkdruk bronnen Energie bronnen Steun collega’s, leidinggevende Balans privé en werk Werkplezier Heldere prioriteiten Hoeveelheid werk Personeels bezetting Emotionele belasting Sociale veiligheid 5

Wat doen de instellingen? Alle instellingen serieus aan de slag met Werkdruk? Instellingen beheersen de risico’s voldoende? Instellingen kunnen de risico’s nog beter beheersen? 6

Handhavings- communicatie: Brochure Flyer Testimonials Presentaties Brieven Website Actieve inspecties Ouderenzorg 170 Jeugdzorg 170 Gehandicaptenzorg 10 Ziekenhuizen Inspecties op basis van signalen Actieve inspecties 2013 Ziekenhuizen Ambulancediensten Maatschappelijke opvang Inspecties op basis van signalen Overleg: Arbocatalogi Signalen en incidenten Duurzame inzetbaarheid Borgen arbo in primaire proces: Drang en dwang Personeels- bezetting PSA: Werkdruk, emotionele belasting, sociale veiligheid, werktijden Sectoraanpak Zorg en Welzijn Verdiepend onderzoek Maatregelen voor veroorzakers werkstress Evaluatie of maatregelen gewenste effect hebben Activiteiten PSA

Inspecties PSA Nieuwe inspecties, nieuwe kansen Onderwerpen: werkdruk, werktijden en agressie In de zorg is er werkdruk: omgekeerde bewijslast Inspecties moeten bijdragen aan het verminderen van psa Inspecties gericht op beleidscyclus: zelfwerkzaamheid Voorbeeld: succes van inspecties op agressie en geweld Inspecties hebben diepgang en prikken door Wanneer zijn we tevreden? Niet snel!! Meer hierover gaat Klaas Groeneveld vertellen!! 8

Werkdruk: Wat verwacht de Inspectie SZW van u? Actuele RI&E m.b.t. werkdruk Verdiepend Onderzoek naar werkdruk Maatregelen bepalen, inplannen en uitvoeren De maatregelen moeten voldoen aan kwaliteitseisen t.a.v. inhoud, proces en voortgang Evaluatie: nagaan of de maatregelen het gewenste effect bereiken: een gezonde werkdruk. 9

Kwaliteitseisen inventarisatie werkdruk Gangbare onderzoeksmethode, bijvoorbeeld uit de arbocatalogus of van een Arbodienst Voldoende respons op vragenlijsten over werkdruk Resultaten herleidbaar naar afdelingen en teams Verdiepend onderzoek daar waar werkdruk hoog scoort, d.m.v. vragenlijsten en/of interviews en bespreking in teams Inventarisatie: waar wordt de werkdruk in onze afdeling / ons team door veroorzaakt? Wat zijn de collectieve werkdrukbronnen in de organisatie? 10

Kwaliteitseisen werkdruk maatregelen Inhoud: Pakken de maatregelen de werkdrukbronnen echt aan? Wordt voorrang gegeven aan collectieve bronnen en maatregelen? Zijn er maatregelen voor de korte en lange termijn? Proces: commitment management deskundige begeleiding participatie medewerkers duidelijke taakverdeling heldere communicatie Voortgang: geplande doorlooptijd is realistisch de planning wordt gevolgd; traject t/m een evaluatie 11

Maatregelen (organisatie, team, individueel ) Goede afstemming bezetting op zorgvraag of andersom Goede afstemming deskundigheid en ervaring op de zorgvraag Reële bepaling van de benodigde tijd per handeling/cliënt Regelruimte creëren voor de uitvoerende medewerkers Goede begeleiding/coaching van uitvoerende medewerkers Goede en tijdige dossiervorming en dossieroverdracht Adequate vervanging van afwezige collega’s Zorgvuldige risicotaxatie bij nieuwe cliënten Inspraak bij de planning en uitvoering van de werkroosters Signaleren van problemen en knelpunten die de werkdruk verhogen Begrip en steun vanuit de leiding bij problemen in de uitvoering 12

Beleidsmatige aanpak Arbeids- en rusttijden RI&E m.b.t. de arbeids- en rusttijdenproblematiek Beleidsmatige aanpak van de arbeids-en rusttijden Schriftelijk vastleggen van de arbeids- en rusttijdenpatronen Rekening houden met persoonlijke situaties van werknemers Inspelen op nieuwe ontwikkelingen m.b.t. arbeids- en rusttijden Evalueren en bijstellen van de arbeids- en rusttijdenpatronen 13

Beheersmaatregelen Agressie en Geweld Inventarisatie van de risico’s m.b.t. agressie en geweld Protocol hoe te handelen tijdens en na een incident Procedure voor melden, registreren en analyseren incidenten Huisregels voor cliënten, bewoners en bezoekers Organisatorische en personele maatregelen Technische en bouwkundige maatregelen Alarmsysteem of communicatiemiddel en een alarmprocedure Opvang, ondersteuning en eventuele nazorg na een incident Cliëntinterventie / aanpak van de dader na een incident Voorlichting en instructie m.b.t. de risico’s en maatregelen Training in het beheersen van / omgaan met agressie en geweld Periodieke evaluatie van de aanpak van agressie en geweld 14

Wat doet de inspecteur bij een inspectie? Relevante documenten opvragen ter bestudering Intakegesprekken met vertegenwoordigers werkgever en OR Interviewen medewerkers, leidinggevenden en deskundigen Eindgesprek met werkgever en OR: wat moet er nog gebeuren Sturen handhavingscorrespondentie: waarschuwing en/of eis Controle: niet in orde: Boeterapport Zo nodig volgen van de aanpak PSA tot en met een evaluatie 15

Conclusies uit de pilots Veel instellingen nog in beginfase Medewerkerstevredenheidsonderzoeken Lange doorlooptijd aanpak PSA Er is toch al veel aandacht?! Als signalen niet tijdig en adequaat opgepakt worden, worden de problemen alleen maar groter Aan de slag met de belangrijkste risico’s Dus snel aan de slag met PSA! 16

TITELPAGI NA Dank voor uw aandacht Stilstaan bij werkdruk Hollen Inspectie SZW Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid dat maakt zorg beter