Paardenbodem als sportvloer ir Erik van Swinderen Business Unit Manager, Normen & Certificatie 11 september 2014 www.isa-sport.com

Paardenbodems Inhoud Introductie Kiwa ISA Sport Normering Soorten paardenbodems Onderzoek Certificering

Kiwa ISA Sport opgericht in 1959 door NSF zelfstandig onderdeel Kiwa onafhankelijk instituut, geaccrediteerd door alle (inter)nationale sportbonden gevestigd op Papendal aantal werknemers: ca. 35 drie business units: - Inspectie - Advies, Onderzoek & International - Normen & Certificatie

topkwaliteit, duurzame en veilige sportaccommodaties en Missie het helpen realiseren en waarborgen van topkwaliteit, duurzame en veilige sportaccommodaties en sportondergronden www.isa-sport.com

Projecten Kiwa ISA Sport Onderzoek nieuwe sportvelden en accommodaties Advies opstellen bij problematiek bestaande sportvelden Keuren FIFA voetbalvelden Normeringscommissies Ontwikkelen apparatuur Certificering

Normen Definitie Normalisatie In de praktijk wordt onder normalisatie het proces verstaan waarin afspraken tussen belanghebbende partijen worden gemaakt en vastgelegd (in een norm). Deze afspraken zijn veelal technisch van aard. De bedoeling en verwachting van het vastleggen van deze afspraken is dat ze herhaald zullen worden gebruikt. www.isa-sport.com

Organisatie Nederland Deelnemers: Sport (NOC*NSF), voorzitter NNC Overheid (VSG) NEN, secretariaat Testinstituten Bedrijfsleven (aannemers, adviesbureaus en producenten)

Waarom normering? De norm voor een sportveld is van belang voor: de sport: vb 1863 de bal moet rond zijn de veiligheid: vb 1896 het speelveld dient vrij te zijn van bomen en struiken de competitie: vb. 1874 invoering van een onpartijdige scheidsrechter de continuïteit de economie het draagvlak de duidelijkheid vb 1970 invoering gele en rode kaarten de ontwikkeling het milieu

Normen Drie typen normen Sporttechnische (schokabsorptie, balrol, balstuit, …) Constructietechnische (laagdikte, stabiliteit, ..) Materiaaltechnische (korrelgrootte, waterdoorlatendheid, …)

Paardenbodems

Paardenbodems Ontwikkeling paard en bodem Van vier tenen naar één teen

Paardenbodems Aandachtspunten Blessurepreventie Bruikbaarheid Prestaties

Paardenbodems

Paardenbodems

Paardenbodems

Paardenbodems Blessures Instabiele (zware) bodem: overrekking van de pezen; peesblessure Te harde bodem: te hoge belasting gewrichten Ongelijke bodem: ongelijke belasting, verstappen, aantikken Te gladde bodem: uitglijden, vallen, gespannen lopen Te stroeve bodem: te hoge belasting

Paardenbodems Bruikbaarheid Waterdoorlatendheid Onderhoud Duurzaamheid Kosten

Paardenbodems Prestaties Stabiliteit Stroefheid Snelheid

Paardenbodems Soorten bodems Grasbodem Gras/kunststofbodem Zandbodem Zand/kunststof Zand/hout

Paardenbodems Indoor Outdoor

Paardenbodems Karakterisering Discipline Goed Redelijk Matig Zeer matig Dressuur zand-h-k zand-k(l) zand zand-k(h) zand-h gras-k gras Springen Draven/rennen Toelichting: h = hout k = kunststof (h) = hoog percentage (l) = laag percentage

Zand toplaag Hoe komt zand stabiel?

Zand toplaag Hoe komt zand stabiel? door wrijvingskrachten (spanning) tussen de zandkorrels dit wordt bepaald door: korrelgrootteverdeling korrelvorm verdichting (pakking) vochtgehalte

Zand toplaag Hoe komt zand stabiel? korrelgrootteverdeling

Zand toplaag Hoe komt zand stabiel? korrelvorm (haakweerstand)

Zand toplaag Hoe komt zand stabiel? verdichting (pakking) dezelfde hoeveelheid zandkorrels dicht gepakt (links) en los (rechts)

Zand toplaag Hoe komt zand stabiel? vochtgehalte (vochtspanning) grondspanning = korrelspanning + vochtspanning

Paardenbodems Onderzoek Historie Meetijzeronderzoek Realisatie verticale paardenbodemtester Inventarisatie bodems Opstellen normering

Paardenbodems Onderzoek Meetijzer

Paardenbodems Onderzoek Paardenbodemtester

3D Paardenbodemtester incl. horizontale component Paardenbodems 3D Paardenbodemtester incl. horizontale component Samenwerkingproject: NHB Deurne KNHS Stabitop, Equigrass ISA Sport

Paardenbodems 3D Paardenbodemtester Literatuuronderzoek Realistische metingen: Horizontaal en verticaal Realisatie meetapparaat Validatie: vergelijkende metingen paard – 3D tester Inventarisatie bestaande bodems Normering najaar 2013 Certificering

Key variables for design of horseshoe test equipment (linear movement) Type of shoe Leg angle γ, average 1250 Impact angle β -100 / +100 Average foot length 18 – 20 cm Average deflection (related to impact) 15 cm Impact angle α, max 500 Vertical Force: walk 1,8 kN, trot 3,6 kN, canter 10,5 kN, jumping 12 kN) Horizontal movement at impact, (trot, steel shoe) 15 mm Sliding time: dirt track 16 ms, Asphalt 21 ms unshod, 32 ms steel shoes

Metingen aan paardenbeen, validatie 3D-tester Paardenbodems Metingen aan paardenbeen, validatie 3D-tester

Paardenbodems Ontwikkeling 3D Paardenbodemtester

Paardenbodems

Paardenbodems

Paardenbodems

Paardenbodems

Paardenbodems Nieuwe normering Inventarisatie bestaande bodems Normering horizontale component

Paardenbodems Certificering Onderzoek paardenbodems uitgevoerd door ISA Sport; Certificering; Voorstellen voor invoering certificering: KNHS; FNRS; Stichting Veilige Paardensport.

Paardenbodems Certificering Voorstel KNHS NOC*NSF normen opgesteld door ISA Sport als normering. Twee certificeringsschema’s: type-certificaat bodemcertificaat. Per wedstrijdcategorie bepalen welk certificaat al dan niet verplicht is.

Paardenbodems Certificering Voorstel FNRS Sterrensysteem 0 = niet gecertificeerde bodem en niet onderhouden bodem (vlakheid en vochthuishouding) 1 = gecertificeerde (type en/of bodem) en niet onderhouden bodem (vlakheid en vochthuishouding) 2 = niet gecertificeerde en onderhouden bodem (vlakheid en vochthuishouding) 3 = gecertificeerde (alleen type) en onderhouden bodem (vlakheid en vochthuishouding) 4 = gecertificeerde bodem (zowel type als bodem) en onderhouden bodem.

Voorstel Stichting Veilige paardensport Paardenbodems Certificering Voorstel Stichting Veilige paardensport Veiligheidscertificaat Aanbeveling in het Handboek Veilige Paardensport voor in ieder geval een type gecertificeerde bodem.

info.isa-sport@kiwa.nl Slot www.kiwa-isa-sport.nl