Pesten in groepsverband Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in.

Presentatie over: "Pesten in groepsverband Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in."— Transcript van de presentatie:

1

2 Pesten in groepsverband

3 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. Pesten is een complex sociaal gebeuren met een negatieve uitwerking op individuele jongeren en op het groepsgebeuren, met mogelijke persoonlijke en sociale gevolgen tot in de volwassenheid. Onderzoek in binnen- en buitenland wijst uit dat het te vaak voorkomt (23 % van de jongeren uit het lager onderwijs zegt regelmatig slachtoffer te zijn, 16 % van de jongeren blijkt regelmatig anderen te pesten, in het middelbaar is dit respectievelijk 15 % en 12 %).

4 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. Het probleem kan op verschillende wijzen opgevat worden : als een individueel probleem van slachtoffer of pester, als een interactief probleem tussen pester en gepeste, als groeps- of (leef)groep probleem, als voorzieningprobleem, als opvoedingsprobleem, als ontwikkelingsprobleem, als algemeen omgangsprobleem.

5 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. Elk van deze invalshoeken en niveaus biedt aandachtspunten en handvaten om het probleem aan te pakken. Omdat het in verschillende interactie- en sociale processen verweven zit, is elk erop betrokken en kan elk op zijn manier hier iets aan doen. Het is de gezamenlijke aanpak van alle betrokkenen (jongeren, leerkrachten, opvoeders, ouders, (leef)groep, voorziening, samenleving) die kan helpen het probleem terug te dringen. Dit vraagt de nodige sensibilisering en de overtuiging invloed te kunnen uit- oefenen.

6 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. Elkaar vinden in het negatieve, zoals bij pesten, gebeurt vaak. Onderzoek en ervaring wijzen uit dat het ook anders kan. Dat het mogelijk is elkaar te vinden in het positieve. De uitdaging is niet te scoren ten koste van de andere, de gepeste, die vanuit angst en negatieve verwachtingen hier steeds maar meer redenen voor geeft. De opgave is iedereen te laten scoren, ook de eerder gepeste die vanuit zich ontwikkelend zelfvertrouwen en positieve verwachtingen hiervoor steeds maar meer redenen geeft.

7 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. Pesten aanpakken vraagt bijgevolg gezamenlijke actie via overleg en samenwerking. Het komt er vaak op aan voldoende gesensibiliseerd te geraken, voldoende inzicht te verwerven in de zich afspelende individuele, interactieve en groepsprocessen, en ideeën en werkwijzen te vinden voor concrete aanpak voor elk. Om in de toekomst voornamelijk preventief te kunnen werken zullen na overleg afspraken moeten gemaakt worden en vervolgens duidelijk gecommuniceerd worden. Dan zal vanuit doelstellingen en verwachtingen waarin elk zich kan terugvinden, door gezamenlijke actie moeten getracht worden ze samen continu waar te maken.

8 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. Een slachtoffer, een pester, een (midden)groep helpen in het nu, blijkt ook een slachtoffer, een pester, een (midden)groep helpen voor later. Beslist een te nemen kans om een bepaalde vorm van sociaal geweld te helpen bannen.

9 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. Pesten wordt gemakkelijk moraliserend en beoordelend opgevat als fout, verkeerd, slecht, verwerpelijk, te veroordelen en te bestraffen. Er wordt dan van buitenaf aangegeven dat het niet kan en dient op te houden. Vaak wordt ook de persoon van de pester geviseerd en krachtig aangepakt.

10 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999. Wellicht ontbreekt dan een precieze omschrij- ving wat er aan de hand is zodat wie pest kan bewust gemaakt wat er precies aan de hand is, wat pesten precies inhoudt en wat er precies gebeurt met welke gevolgen en op die manier wie pest er zelf toe kan komen of er toe kan worden gebracht iets anders in de plaats te kunnen doen.

11 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. Pesten kan dan eerder opgevat als :

12 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. een vorm van geweld waardoor iemand een ander pijn doet, verlies, schade, nadeel of onrecht aandoet, of

13 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. een vorm van (over)macht waardoor het slachtoffer verliest aan controle, (zeggings)kracht en gezag over zichzelf, zijn situatie, wat tot hem of haar behoort en zijn omgeving, en de dader er aan tracht te winnen, of nog

14 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. een gedrag met verstrekkende negatieve gevolgen voor de ander die zich niet wel, niet veilig, niet aanvaard, niet gewaardeerd, niet vaardig, niet zichzelf kan voelen

15 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. een vorm van discriminatie

16 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999. Pesten dus als een verlies op verschillende vlakken, dat best kan ongedaan gemaakt of voorkómen worden. Pesten dat gebeurt door iemand (alleen of samen met anderen) die een ander vanuit overmacht geweld aandoet met negatieve gevolgen op korte en lange termijn. Pesten dus als een verlies op verschillende vlakken, dat best kan ongedaan gemaakt of voorkómen worden. Pesten dat gebeurt door iemand (alleen of samen met anderen) die een ander vanuit overmacht geweld aandoet met negatieve gevolgen op korte en lange termijn.

17 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. Het aandeel van leerkrachten-opvoeders in het tegengaan van pesten kan dan voornamelijk gesitueerd worden in de groep - en in de voorzieningsituatie (school, instelling, jeugdwerk, …)

18 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. 1. Pesten kan gezien worden als een groeps- aangelegenheid.

19 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999. Pesten blijkt veelvuldig te gebeuren door groepsgenoten. Soms houdt het rechtstreeks verband met wat in de groep gebeurt (presteren, meewerken,...). Soms houdt het onrechtstreeks hiermee verband (uitlaatklep voor groepspanningen,...).

20 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. De groepssituatie laat bijgevolg toe kansen te creëren om het pesten terug te dringen.

21 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. De formele leiding van de leerkracht of groepsopvoeder kan hierbij hulp en ondersteuning bieden.

22 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. Zo kan de problematiek van pesten pedagogisch-didactisch aangepakt worden naar aanleiding van concrete incidenten.

23 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. Of kan getracht worden de ontwikkeling van sociale vaardigheid binnen het onderwijs- of begeleidingsprogramma aan bod te laten komen.. Of kan getracht worden de ontwikkeling van sociale vaardigheid binnen het onderwijs- of begeleidingsprogramma aan bod te laten komen.

24 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. Didactisch en educatief materiaal is hiervoor beschikbaar (o.m. van de dienst Jeugd & Vrede te Brussel).

25 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. Zeker is door overzicht (monitoring) en toezicht houden het probleem grotendeels in te dijken.

26 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. Alzo kunnen met de groep afspraken gemaakt worden die het pesten moeten tegengaan.

27 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. Via individuele gesprekken als leerkracht of opvoeder met zowel slachtoffer en pester kan sturend en helpend worden tussengekomen.

28 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. Tegenover de pester kan hierbij gekozen worden voor een combinatie van druk, beslistheid, afspraak, controle en invitatie.

29 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. Op termijn kan gewerkt worden aan het nastreven van een open, positief groepsklimaat onder meer door zorg voor de relaties binnen de groep ; door het scheppen van een vriendelijke, open, niet-bedreigende, niet-spottende, constructieve en niet-defensieve sfeer; door het bieden van structuur, concreet-zijn, duidelijkheid en voorspelbaarheid; door het geven van terugkoppeling en aanmoediging; door het stimuleren van zelfwaardering en zelfvertrouwen, met mogelijkheid tot eigen initiatief; door het creëren van positieve verwachtingen en het geven van vertrouwen; door jongeren te laten meedenken, -oordelen, -kiezen en het toekennen van deelverantwoordelijkheden; door het formuleren van uitdagingen en concrete opdrachten die een eigen betrokkenheid en persoonlijk engagement toelaten; door het bieden van autonomie en vrijheid in de mate dat men die aankan; door het scheppen van verbondenheid; door te leren samenpraten, -werken, -leren, -spelen -con- flicten oplossen en het bieden van kansen hiertoe.

30 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. Beseffen dat zich ontwikkelen voor jongeren slechts mogelijk is in een context van welbevinden, veiligheid, aanvaarding en vertrouwen, zolang pesten dit laatste verstoord zal het ook het eerste verstoren

31 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. 2. Pesten kan ook aanzien worden als een voorzieningaangelegenheid

32 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999. Het treedt meest frequent binnen de voorzieningmuren op en tijdens vrije momenten in een situatie van jongeren onder en tegenover elkaar. Het treedt meest frequent binnen de voorzieningmuren op en tijdens vrije momenten in een situatie van jongeren onder en tegenover elkaar.

33 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. Getracht kan worden beter overzicht te krijgen op het voorkomen van dit gebeuren.

34 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. Nagegaan kan worden hoe meer concrete structurering aan te brengen op ogenblikken dat dit aan jongeren zelf wordt overgelaten en het hen niet lukt.

35 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. Hoe een voorzieningklimaat (kwaliteit van de relaties en de structuren in de voorziening) en een voorzieningcultuur (werkelijkheid van waarden, normen en betekenissen die het leven op voorziening richting en structuur geven) tot stand te brengen waarin pesten niet opgenomen is.

36 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. Als uitgangspunt kan genomen worden hoe thans wordt opgetreden tegenover pesten en welke hierbij de vastgestelde hiaten zijn.

37 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. Van hieruit kan een verdere regeling uitgewerkt worden.

38 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. Dit kan via het opstellen van een gedragscode, het formuleren van positieve verwachtingen en het aangeven wat er subsidiair zal gebeuren zo men de gemaakte afspraken niet involgt.. Dit kan via het opstellen van een gedragscode, het formuleren van positieve verwachtingen en het aangeven wat er subsidiair zal gebeuren zo men de gemaakte afspraken niet involgt.

39 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. Nagegaan kan worden hoe alle jongeren kansen te geven en te helpen om pluservaringen op te doen zonder minervaringen voor anderen.

40 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. Via een grotere sensibilisering kan ieders betrokkenheid bij het probleem en het terugdringen ervan vergroot worden.

41 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. Nagegaan kan worden hoe steun, aanmoediging en bereikbaarheid te voorzien bij het indijken van pesten en hoe een continue aandacht en zorg te organiseren ter preventie.

42 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. In dit verband zullen afspraken gemaakt dienen te worden wie van het personeel wat hoe op zich zal nemen en hoe dit concreet kan worden georganiseerd.

43 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. Nagegaan kan worden hoe structurering (groepverant- woordelijken, raden, werkgroepen, jongerenbegeleiding,...) en optimaliseren van openheid en communiceerbaarheid (meldpunt, brievenbus, vertegenwoordigers, peterschap,...) kan bijdragen.

44 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. Nagegaan kan worden hoe gedane inspanningen te beoordelen en bij te sturen. Onderzocht kan worden wat op te nemen in een strategie op korte termijn en wat in een strategie op lange termijn.

45 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. Een anti-pest beleid kan ge-formule-erd worden.

46 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. 3. Handelingsmogelijkheden voor individuele leerkracht of opvoeder :

47 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. leren opmerken van pesten als onderscheiden van plaag- en conflictgedrag. leren opmerken van pesten als onderscheiden van plaag- en conflictgedrag

48 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. niet tolereren van pestgedrag (geen negeren, geen onverschilligheid, geen minimaliseren,...)

49 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. reageren bij zien, horen of vermoeden na zich eerst goed geïnformeerd te hebben vanuit verschillende hoeken. doen ophouden van pesten

50 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. pestafspraakprocedure in werking stellen

51 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. aandeel in pestafspraakprocedure uitvoeren

52 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. op één lijn stellen met collega's

53 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. praten met pester en slachtoffer en meepesters en afspraken maken met elk

54 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. inlevingsvermogen van jongeren stimuleren, gevoelens van medejongeren leren opmerken

55 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. regels, verwachtingen, afspraken waaronder pestafspraak- procedure informeren aan jongeren

56 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. jongeren sensibiliseren en behoefte stimuleren om pesten terug te dringen

57 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. jongeren leren meer communicatief te zijn onder elkaar en naar je toe en ze stimuleren tot melding van elk pestgedrag, zowel slachtoffer als getuigen

58 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. aandeel van jongeren in negatief gedrag leren onderkennen (toelaten, meedoen, lachen, niet reageren,...)

59 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. het op de hoogte zijn van pesten communiceren

60 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. modelstaan rond pestgedrag

61 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. gedragsmatig ingrijpen, zo mogelijk ook passende mentaliteitsveranderingen stimuleren

62 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. preventieve aanwezigheid of bereikbaarheid, toelaten je nabijheid te komen zoeken zonder over pesten te moeten praten

63 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. preventieve structurele ingrepen, zonodig curatieve (uit elkaar, tijdje afzonderen,...)

64 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. preventieve (pauze-)activiteiten mee mogelijk maken

65 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. in groep positieve groepsvorming stimuleren

66 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. op voordeel wijzen voor elk van veilige en prettige groep

67 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. waar nodig overzicht en toezicht houden

68 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. signaal- en bijsturingstussenkomsten opnemen

69 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. overbodige spanningen doen verminderen of wegnemen en jongeren leren rekening houden met elkaars gevoelens

70 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. attent maken iemand niet te kijk zetten voor anderen of een ganse groep

71 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. praten rond pesten en over positieve gedragsvormen

72 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. openheid stimuleren

73 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. je afkeuring verwoorden en laten zien

74 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. aangeven bereikbaar te zijn en inspanningen te zullen leveren om pesterijen te doen ophouden

75 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. laten blijken te verwachten dat pestgedrag kan verdwijnen mits voldoende aandacht en inspanning van elk

76 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. groeps- en leeftijdsgenoten aanmoedigen meer slachtoffer te steunen en er mee om te gaan

77 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. betrokken groeps - en leeftijdsgenoten stimuleren minder blindelings pester te volgen

78 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. slachtoffer helpen bij betere integratie binnen groep, zonder overbescherming

79 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. informeren van collega's, staf en directie over concreet aanwezig pestprobleem

80 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. opvolgen van evolutie pestgebeuren

81 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. zich informeren bij pester, slachtoffer, anderen over deze evolutie

82 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. andere kant van elkaar leren aanspreken

83 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. conflict of anders-zijn dat mogelijk aan de basis ligt van het pesten trachten onderkennen en zo mogelijk hier aandacht aan besteden

84 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. onderkennen dat jongeren mogelijk verkiezen van zich te weerbaar tegenover elkaar op te stellen dan te kwetsbaar en hierdoor pesten instandhouden

85 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. jongeren leren elkaar belonend tegemoet te treden in plaats van bestraffend

86 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. jongeren er op wijzen welk gedrag tegenover elkaar te behouden en welk gedrag te veranderen

87 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. jongeren leren niet bedreigend te zijn voor elkaar

88 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. jongeren leren dat elk tot zijn recht mag komen

89 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. jongeren leren dat elk het recht heeft te zijn wie hij of zij is

90 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. jongeren met problemen (slachtoffer, pester,...) zo wenselijk passend doorverwijzen

91 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. een uitstapruimte voorzien om zich tijdelijk terug te trekken, zich veilig te kunnen voelen en tot rust te kunnen komen

92 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. aanvangen met enkele basisstrategieën en deze aanvullen en bijsturen naargelang vastgestelde behoeften en noden, dit door tussentijdse observatie en evaluatie van aanwezig pestgedrag en toegepaste aanpak

93 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. aandacht besteden aan de groepssfeer en een open relatie bevorderen

94 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. de kansen om te pesten zoveel mogelijk terugdringen

95 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. winnen van aanzien door te pesten tegengaan (teken van zwakte, niet beantwoorden aan eigen normen en verwach- tingen en die van anderen,...)

96 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. nagaan wat je concreet en praktisch kan doen om de sfeer, relatie, communicatie en interactie in het algemeen te verbeteren binnen en buiten de groep

97 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. via tijdige, gerichte, korte tussenkomsten en signalen de omvang van pestgedrag beperken

98 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. 4. Doelstellingen naar jongeren toe :

99 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. pesten bespreekbaar stellen

100 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. betrokkenheid van ieder verhogen

101 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. actiebereidheid doen toenemen

102 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. reactievaardigheid bij pesten en bij tussenkomen bevorderen

103 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. sensibiliseren dat pesten voorkomt en dat pesten best kan teruggedrongen worden

104 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. jongeren het onderscheid duidelijk maken tussen ruzie als conflict, plagen als spel en pesten als geweld

105 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. jongeren doen aanvoelen dat ze belangrijke partner zijn in het afbouwen van pesten

106 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. bijbrengen dat gepeste jongeren niet ongewoon zijn en niets 'verkeerd' doen

107 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. bijbrengen dat pesten jongeren onzeker maken en hen heel wat plezier ontneemt, niet het minst omdat het zich vaak herhaalt, dat pesten slachtoffers maakt

108 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. verhelderen dat pesten helemaal niet zo onschuldig is en de ernst van de gevolgen vaak wordt onderschat en het slachtoffer gevolgen vaak verbergt voor anderen (om niet nog zwakker over te komen) en voor zichzelf (uit een soort zelfbescherming)

109 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. aangeven hoe te signaleren zonder te klikken en hoe te kunnen tussenkomen en niet aan te wakkeren

110 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. garantie geven dat als ze een ernstig probleem als pesten komen melden ze niet zullen vernoemd worden, maar het zult voorstellen alsof er zelf achter gekomen

111 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. onderscheid duidelijk maken tussen klikken en meedelen van een moeilijkheid, tussen klikken en helpen

112 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. duidelijk maken dat elk slachtoffer van wie of wat ook recht heeft op hulp

113 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. door hulp trachten voorkómen dat iemand slachtoffer wordt of nog langer is

114 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. leren zich af te zetten tegen onrechtvaardigheid

115 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. bewust maken hun verantwoordelijkheid op te nemen en te durven uitkomen voor wat ze voorstaan

116 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. individuele bijdrage en verantwoordelijkheid in (voort)- bestaan en doen verdwijnen pesten aanwijzen : met elke jongere individueel overlopen hoe door zijn denken en doen pesten te laten voortduren en hoe door een ander denken en doen pesten te kunnen afremmen

117 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. met jongeren overlopen of ze handelen vanuit zichzelf (zelf zo denken, voelen, willen,...) of door toedoen van anderen

118 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. uitleggen hoe discreet te kunnen helpen.

119 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. duidelijk maken dat ze mogelijk klankbord zijn waardoor pesten aangemoedigd wordt

120 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. bijbrengen hoe je niet te laten gebruiken en niet te steunen en hoe andere voorstellen te doen (sport, vertellen, plannen,...)

121 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. duidelijk maken dat zo je elkaar niet kan hebben, er voor kiezen of er om vragen tijdelijk uit elkaars buurt te blijven en elkaar met rust te laten

122 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. bijbrengen hoe je mening en afkeur te uiten

123 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. hoe niet in te volgen van de ander, maar in te volgen van jezelf

124 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. jongeren zelf oplossingen voor pesten laten zoeken

125 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. tot afspraken komen over pesten

126 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. samen met jongeren een gedragscode opstellen

127 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. als groep samen afspreken hoe te reageren (stop 5, melden, afsprakenlijst,...)

128 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. zo verkieslijk engagement van elke jongere concreet afspreken (waar let elk op, wat zal elk doen,...)

129 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. aanreiken van mogelijkheden van assertief reageren en niet sub-assertief (te weinig weerwerk) of agressief (te hevig weerwerk)

130 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. jongeren wijzen op het mogelijk te veel aanwezig zijn van (over)macht in hun omgang met elkaar (elkaar iets willen opleggen, elkaar willen domineren, sterkte winnen uit de zwakte van een ander, elkaar opzijzetten, baas willen spelen over elkaar,...)

131 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. leren eigen en elkaars gevoelens te onderkennen

132 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. leren vooraleer tot handelen te komen zich voor te stellen welke gevoelens dit bij de ander zou teweegbrengen

133 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. leren hun sociaal-emotionele expressiviteit te optimalise- ren: hoe vriendelijk, prettig en tof zijn voor elk, hoe mee te zorgen voor een prettige groepssfeer

134 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. slachtoffer leren zoeken naar wat te behouden in zijn reactie en wat anders te kunnen doen om pesten te verminderen (gevoelens meedelen, vragen naar waarom, verlangen meedelen, alternatief aangeven, omgangs- voorbeeld tonen, herinneren aan regel, spiegel voorhouden, iemand anders zoeken om mee te spelen, iets onverwachts doen, zijn voor pester belonende reactie veranderen, mentaal niet overnemen van pesterijen, positieve in zichzelf uitstralen, conflict achter pesterijen zoeken en oplossen,...)

135 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. slachtoffer leren zoeken naar expressieve, uitnodigende in plaats van reactieve, defensieve opstelling

136 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. pesters leren verkennen waarom of waartoe ze pesten en leren zoeken hoe ze dit op een andere manier kunnen

137 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. met pesters overlopen wat hun pestgedrag uitlokt (groeps- verwachting en -druk, verveling, kans, wat in slachtoffer, situatie, reactie,...) en hoe hierin verandering te krijgen (andere groep, interesse, toezicht, geen aandacht besteden aan, situatievermijding, zelfde resultaat andere wijze,...). met pesters overlopen wat hun pestgedrag uitlokt (groeps- verwachting en -druk, verveling, kans, wat in slachtoffer, situatie, reactie,...) en hoe hierin verandering te krijgen (andere groep, interesse, toezicht, geen aandacht besteden aan, situatievermijding, zelfde resultaat andere wijze,...)

138 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. pesters en gepesten helpen niet op hun eerste 'reflexen' in te gaan, maar tot een meer bewust tweede handelen te komen (stilstaan bij zwakte of kans trachten geven aan sterkte)

139 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. samen voor en met de hele groep precies visueel in kaart brengen wie wie pest waar wanneer hoe waar_om met welk gevolg, dit regelmatig herhalen

140 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. vanuit de vaststelling dat zowel pesters als gepesten zich op de rand van de groep bevinden en buiten de gebruikelijke sociale activiteit, beiden helpen om meer in de groep te komen binnen de gangbare interactiestroom

141 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999.. er rekening mee houden dat er een wederzijds pesten kan zijn en elk pest vanuit een zich slachtoffer voelen van de ander, waardoor zich gerechtigd te voelen op een meer of minder bewuste, expliciete en waarneembare wijze te pesten

142 Uit : Probleembenadering in schoolverband. Praktische gids benadering sociale, relatie-, gedrags- en communicatieproblemen in schoolverband. Psychcom-research, 1999. @ Psychcom-research vzw, 2000 Sound : @ Psychcom-research vzw, 2000 Sound : http://humanum.arts.cuhk.edu.hk/Lexis/Canton/sound/be1.wav