De presentatie wordt gedownload. Even geduld aub

De presentatie wordt gedownload. Even geduld aub

Dirk Beeckman Mathias Baert

Verwante presentaties


Presentatie over: "Dirk Beeckman Mathias Baert"— Transcript van de presentatie:

1

2 Dirk Beeckman Mathias Baert
LEGAL UPDATE 2013 Dirk Beeckman Mathias Baert

3 Inleiding De WCO hervormd: aandachtspunten voor cijferberoepen
Verhoging RV op liquidatiebonus De acquisitie van vennootschappen Actuele rechtspraak De advocatenakte

4 1. De WCO hervormd: aandachtspunten voor cijferberoepen

5 De WCO hervormd Wet Continuïteit Ondernemingen van 31 januari 2009 lijkt succesverhaal: sinds 2011: 1377 ondernemingen aangemeld voor WCO procedure Vergelijking: evenveel als totale aantal procedures onder WGA

6 De WCO hervormd MAAR: ondanks populariteit toch een aantal pijnpunten:
70% van de reorganisatiepogingen  toch faillissement Ondernemer doet immers slechts beroep op procedure wanneer het zo goed als te laat is Procedure WCO zorgt voor frustratie bij schuldeisers WCO procedure vaak enkel ingesteld om dreigend beslag of faillissement te verhinderen Daarom: nood aan hervormingen

7 De WCO hervormd Wijzigingen:
Wet 27 mei 2013 tot wijziging van de verschillende wetgevingen inzake de continuïteit van de ondernemingen Verbeterde preventie Tegengaan van misbruiken en bescherming voor de schuldeisers Informatie aan de schuldeisers Strengere toegangsvoorwaarden Verduidelijkingen en verbeterde procedureregels Uitbreiding van het toepassingsgebied

8 1. Verbeterde preventie Probleem: te laat beroep doen op WCO procedure
 meer aandacht voor preventie Oude WCO: RSZ en Fiscus: periodiek info doorspelen over ondernemingen aan griffie van Rb Kh Griffies Rb Kh moeten gegevens en info verzamelen over ondernemingen in moeilijkheden

9 1. Verbeterde preventie Nieuwe regeling (art. 10 en 12 WCO)
Snellere doorstroming van informatie vanwege RSZ en fiscus: Lijst van die ondernemingen die sociale zekerheidsbijdragen/ btw/ bedrijfsvoorheffing gedurende 1 kwartaal niet hebben betaald Overmaken aan griffie Rb Kh Uiterlijk 1 maand na het verstrijken van elk kwartaal

10 Nieuwe regeling (art. 10 en 12 WCO)
1. Verbeterde preventie Nieuwe regeling (art. 10 en 12 WCO) 2 verplichtingen voor cijferberoepen: i. Inlichtingen verstrekken ii. Inschakeling in het handelsonderzoek

11 i. Inlichtingen verstrekken
Cijferberoepen moeten cliënt inlichten wanneer zij vaststellen dat continuïteit van de onderneming wordt bedreigd. Cliënt = termijn van 1 maand om nodige maatregelen te nemen om continuïteit van onderneming voor minimaal 12 maanden te waarborgen Na maand = geen maatregelen  cijferberoeper kan voorzitter Rb Kh schriftelijk inlichten Inlichten = mogelijkheid waarbij beroepsgeheim terzijde wordt geschoven  geen verplichting Art. 458 Sw zal niet van toepassing zijn

12 i. Inlichtingen verstrekken
Welke cijferberoepen moeten cliënt inlichten? Externe accountant Externe belastingconsulent Externe erkend boekhouder Externe erkend boekhouder- fiscalist Bedrijfsrevisor Welke cijferberoepen kunnen voorzitter inlichten?  Extern erkend boekhouder(- fiscalist) kan voorzitter niet inlichten

13 ii. Inschakeling in het handelsonderzoek
Wanneer de continuïteit van een onderneming in het gedrang komt volgen kamers voor handelsonderzoek  rechter onderzoek laten voeren Rechter kan in kader van onderzoek inlichtingen inwinnen bij: Externe accountant Externe belastingconsulent Externe erkend boekhouder Externe erkend boekhouder- fiscalist bedrijfsrevisor

14 ii. Inschakeling in het handelsonderzoek
Welke inlichtingen? Over aanbevelingen die cijferberoepen hebben gedaan aan hun cliënt Over maatregelen die genomen zijn om de continuïteit van de onderneming te waarborgen In dergelijk geval speelt art. 458 Sw niet

15 2. Tegengaan van misbruiken en bescherming voor de schuldeisers
Bescherming van de rechten van de schuldeisers (art. 49/1 WCO): Vrijwillige betalingen tijdens reorganisatieprocedure = enkel indien vereist voor continuïteit van de onderneming Voorstel reorganisatieplan: alle schuldeisers minstens 15% van schuldvordering Openbare overheden die algemeen voorrecht hebben (RVA/fiscus) = niet slechter behandelen dan best behandeld Lagere percentages zijn in principe mogelijk op basis van dwingende en met redenen omklede vereisten die verband houden met de continuïteit van de onderneming

16 2. Tegengaan van misbruiken en bescherming voor de schuldeisers
Bescherming van de rechten van de schuldeisers (art. 49/1 WCO): Verminderingen/kwijtscheldingen zijn niet mogelijk voor: Schuldvorderingen voor arbeidsprestaties ontstaan voor de opening van de procedure Onderhoudsschulden Schulden uit de verplichting tot herstel van de veroorzaakte schade verbonden aan overlijden / aantasting lichamelijke integriteit persoon Strafrechtelijke boeten Lagere percentages zijn in principe mogelijk op basis van dwingende en met redenen omklede vereisten die verband houden met de continuïteit van de onderneming

17 3. Informatie aan de schuldeisers
Verbeterde informatie van SE = een van de belangrijkste doelstellingen wetswijzigingen Hoe? Opmaak dossier gerechtelijke reorganisatie in elektronische vorm + mogelijkheid om (op termijn) op afstand te consulteren Mogelijkheid om SE via elektronische wijze op de hoogte te brengen van procedure Rechtbank kan onderneming in moeilijkheden bijkomende informatieverplichtingen opleggen (e.g. het periodiek aanvullen lijst SE)

18 4. Strengere toegangsvoorwaarden
Verstrenging van formele toegangsvoorwaarden tot procedure Meer objectiviteit op vlak overgelegde informatie Taak cijferberoepers: Actuele staat activa/passiva ( i.e. max. 3 maand oud): ‘onder toezicht’ (art. 17 § 2, 5° WCO) Begroting raming inkomsten/uitgaven duur geraamde schorsing: ‘bijstand’ (art. 17 § 2, 6° WCO) Actuele staat van activa en passiva die bij het verzoekschrift wordt gevoegd dient opgesteld te zijn onder toezicht van één van de cijferberoepers

19 4. Strengere toegangsvoorwaarden
Strenge sanctie  onontvankelijkheid van het verzoekschrift (art. 17 § 2, 1° WCO) Verzachting mogelijk (art. 24 WCO): Rechtbank heeft mogelijkheid om herstel toe te laten (i.e. stukken alsnog neerleggen) Voorwaarde: ontbrekende gegevens mogen beoordeling inhoudelijke toelatingsvoorwaarden tot de procedure niet onmogelijk maken

20 5. Verduidelijkingen en verbeterde procedureregels
Hierboven vermelde zaken verzoekschrift Verduidelijking hoe SE kan tussenkomen in procedure (art. 5 WCO): Vrijwillige tussenkomst: Elke belanghebbende Via verzoekschrift Op straffe van nietigheid de middelen en conclusies bevat Gedwongen tussenkomst: Bij dagvaarding of vrijwillige verschijning

21 5. Verduidelijkingen en verbeterde procedureregels
Verduidelijking hoe SE beroep kan instellen tegen beslissing tot homologatie (art. 56 WCO) Bij verzoekschrift aan HvB Neerleggen binnen 15 dagen na kennisgeving vonnis

22 6. Uitbreiding toepassingsgebied
Vroeger WCO van toepassing op (3 WCO): Kooplieden (NP/RP) Landbouwvennootschappen Burgerlijke vennootschappen met handelsvorm Nu ook van toepassing op landbouwers die hun activiteiten uitoefenen als NP Nog steeds uitgesloten: vrije beroepers verenigingen

23 2. Verhoging RV op Liquidatiebonus

24 Liquidatiebonus Programmawet van 28 juni 2013
Verhoging roerende voorheffing (“RV”) op liquidatieboni van 10% naar 25% Inwerkingtreding: 1 oktober 2014 Om nog van 10% tarief te kunnen genieten, is men infeite verplicht zijn vennootschap te ontbinden en de vereffening voor deze datum af te sluiten Uit vrees dat dit effectief massaal zou gebeuren werd in een overgangsregeling voorzien

25 Liquidatiebonus Overgangsregeling:
“De belaste reserves die op 31 maart 2013 bestaan, zullen kunnen worden uitgekeerd met toepassing van slechts 10 pct. roerende voorheffing (en overeenstemmende personenbelasting) op voorwaarde dat de aandeelhouder of vennoot de aldus verworven dividenden onmiddellijk aanwendt voor het verhogen van het maatschappelijk kapitaal van de betreffende vennootschap en die kapitaalverhoging minstens gedurende een bepaalde termijn behouden blijft.”

26 Liquidatiebonus Overgangsregeling dus van toepassing op dividenden die: Overeenkomen met vermindering van de belaste reserves Die ten laatste op 31 maart 2013 zijn goedgekeurd door de AV Door de aandeelhouders: Onmiddellijk worden ingebracht in het kapitaal Tijdens het boekjaar dat afsluit voor 1 oktober 2014

27 Liquidatiebonus Tijdstip vaststellen maximumgrens dividenden:
Belaste reserves zoals ten laatste goedgekeurd op 31 maart 2013: Belaste reserves verbonden met BT waarvoor JR uiterlijk op 31 maart 2013 door de AV is goedgekeurd Effectieve aanrekening op belaste reserves: moeten dus aanwezig zijn op afsluitdatum laatste BT

28 Liquidatiebonus Praktische toepassing:
Vennootschap met bj 31/12 en AV na 31/03: Maximum = belaste reserves bj 2011 Op voorwaarde dat niveau belaste reserves in bj minstens even hoog (dus laagste van de twee te nemen) Vennootschap met bj 30/09 Maximum = belaste reserves bj afgesloten 30/09/12 (JR moet immers voor 30/03/13 reeds zijn goedgekeurd)

29 Liquidatiebonus Maximumgrens:
Vennootschapsrechtelijke limiet: art. 617 W. Venn. Geen uitkering mag geschieden indien het netto-actief gedaald is of ten gevolge van de uitkering zou dalen beneden het bedrag van het gestorte of, indien dit hoger is, het opgevraagde kapitaal, vermeerderd met de reserves die volgens de wet of de statuten niet mogen worden uitgekeerd Het netto-actief mag niet omvatten: Nog niet afgeschreven bedrag van de kosten van oprichting en uitbreiding Behoudens uitzonderingsgevallen nog niet afgeschreven bedrag van de kosten van onderzoek en ontwikkeling

30 Liquidatiebonus De staat voor berekening grens art. 617 W. Venn.:
Principe staat op basis waarvan bedrag ivm liquidatiebonus wordt berekend Maar: gezien deze meestal van vroeger dateert, dient tussentijds staat opgemaakt te worden Indien sinds de eerste staat de resultaten negatief zouden zijn geëvolueerd, moet dit in rekening worden gebracht zoniet risico op bestuursaansprakelijkheid op grond van art. 527 W. Venn. Dividenden worden in principe onmiddellijk weer ingebracht maar is geen verplichting (bv.: vennootschappen) – intenties partijen dienaangaande steeds na te gaan

31 Liquidatiebonus Tijdstip dividenden
Inwerkingtreding overgangsregeling: 1 juli 2013 Dus: dividenden toegekend vanaf 1 juli 2013 Maar: goedkeuring JR uiterlijk zes maand na afsluiting vorig boekjaar Vennootschappen met boekjaar per 31/12: tijdstip dividenden n.a.v. resultaatsbestemming jaarlijkse AV voorbij

32 Liquidatiebonus Tijdstip:
Dividend moet ingebracht worden tijdens laatste belastbaar tijdperk dat afsluit vóór 1 oktober 2014 Venn met bj 31/12 = voor 31/12/13 Voor deze vennootschappen enkel mogelijk via toekennen tussentijds dividend

33 Liquidatiebonus Tussentijds dividend: Mogelijkheid vroeger betwist
Arrest Hof van Cassatie 23 januari 2003 aanvaarde “dat de algemene vergadering, binnen de in artikel 77bis van de gecoördineerde wetten op de handelsvennootschappen bepaalde perken, op elk ogenblik kan beslissen om aan de aandeelhouders aan dividend uit te keren dat aan de beschikbare reserves is onttrokken” Enkel beschikbare reserves en overgedragen winst kunnen uitgekeerd worden – niet resultaat lopend boekjaar

34 Liquidatiebonus Uitkering tussentijds dividend niet geregeld:
In principe geen nieuwe balans nodig en geen controle door commissaris vereist Maar aan te raden om aansprakelijkheid bestuurders in te dekken Bij beslissing AV duidelijk aangeven dat dividenden geput worden uit belaste reserves om discussies met fiscus dienaangaande te vermijden

35 Liquidatiebonus Vaststelling maximum dividend (belaste reserves)
Boekjaar 31/12/2011 Boekjaar 31/12/2012 Effectieve aanrekening op belaste reserves Jaarlijkse AV Tussen 01/04/2013 en 30/06/2013 Tussentijds dividend Tweede semester 2013 1 oktober 2014 01/07/2013 Inwerkingtreding wet Boekjaar 31/12/2013

36 Liquidatiebonus Vaststelling maximum dividend (belaste reserves)
Boekjaar 30/09/2012 Jaarlijkse AV mbt boekjaar Vóór 31/03/2013 01/07/2013 Inwerkingtreding Wet Dividend Jaarlijkse AV mbt boekjaar 1 oktober 2014 Boekjaar 30/09/2013 Effectieve aanrekening op belaste reserves Boekjaar 30/09/2014

37 Liquidatiebonus Vaststelling maximum dividend (belaste reserves) en effectieve aanrekening Boekjaar 31/10/2012 Jaarlijkse AV mbt boekjaar Vóór 31/03/2013 01/07/2013 Inwerkingtreding Wet Boekjaar 31/10/2013 Boekjaar 31/10/2014 Tussentijds dividend Periode 01/07/2013 tot 31/10/2013 1 oktober 2014

38 Liquidatiebonus Bedrag Kapitaalverhoging:
“op voorwaarde dat en in de mate dat minstens het verkregen bedrag” wordt opgenomen in het kapitaal “Verkregen bedrag” Gedecreteerde bedrag verminderd met de RV van 10% “In de mate dat minstens” Wordt per aandeel bekeken – indien Aandelen waarvan dividend niet of niet volledig wordt ingebracht zullen voor dit deel onderworpen zijn aan 25%RV

39 Liquidatiebonus Onmiddellijke opneming in kapitaal
Aanleiding tot heel wat discussie Circulaire fiscus Onmiddellijk = zonder verwijl en dit met toepassing van de uitdrukkelijke bepalingen van het vennootschapsrecht Procedures moeten nageleefd worden en tijd daarvoor vereist gerespecteerd Term “uitdrukkelijk” onduidelijk maar wijst er waarschijnlijk op dat geen andere procedures mag aan koppelen die tijdsverlies zouden kunnen veroorzaken Om te bewijzen dat aan vereiste onmiddellijk voldoet, best in notulen AV aangeven dat aandeelhouders verklaard hebben dividend onmiddellijk te willen inbrengen

40 Liquidatiebonus Onmiddellijke opneming in kapitaal
Uitgiftepremie is ook kapitaal (art. 184, lid 2 WIB 92) Twee technieken Inbreng in natura via keuzedividend (“stockdividend): keuze aan aandeelhouder voor ofwel uitbetaling in cash ofwel inbreng van dividend-schuldvordering Inbreng in geld na effectieve uitbetaling van het dividend in cash

41 Liquidatiebonus Inbreng in natura
Verslaggeving kan ev. voorafgaandelijk voorbereid worden (vrijstelling mogelijk?) Onmiddellijke inbreng gemakkelijk te organiseren Geen voorkeurrecht Geen voorafgaande storting op geblokkeerde rekening en afgifte deponeringsbewijs Sequens van verrichtingen: Bijzondere verslagen kunnen ev. reeds op voorhand voorbereid worden Beslissing tot dividenduitkering (stockdividend) met onmiddellijke betaalbaarstelling Inbreng van dividend-schuldvordering Vaststelling K-verhoging

42 Liquidatiebonus Zou BAV reeds voorafgaandelijk kunnen beslissen onder opschortende voorwaarde van toekenning dividend? Toekennen dividend en kapitaalverhoging in zelfde akte mogelijk?

43 Liquidatiebonus Inbreng in geld
Complicatie 1: voorafgaande storting op geblokkeerde rekening en afgifte deponeringsbewijs Storting voorafgaand aan dividend met eigen middelen mogelijk? Storting mogelijk rechtstreeks vanuit vennootschap op geblokkeerde rekening? Complicatie 2: inschrijvingsperiode 15 d. in kader van het voorkeurrecht Tenzij voorafgaande afstand van voorkeurrecht door alle aandeelhouders Betaalbaarstelling dividend laten samenvallen met einde inschrijvingsperiode

44 Overgangsmaatregel RV
Voorwaarde kapitaalbehoud: 8 “jaar” na de “laatste” inbreng in kapitaal Indien voordien: K-vermindering = dividend Binnen de 4 jaar volgend op inbreng: 15% Tijdens 5de en 6de jaar volgend op inbreng: 10% Tijdens 7de en 8ste jaar volgend op inbreng: 5% 4 jaar voor KMO’s (cf. art. 15 W. Venn. criteria te beoordelen voor BT waarin inbreng is gedaan) Binnen de 2 jaar volgend op inbreng: 15% Tijdens 3de jaar volgend op inbreng: 10% Tijdens 4de jaar volgend op inbreng: 5% K-verminderingen worden geacht prioritair uit onder overgangsregime ingebrachte kapitalen voort te komen

45 3. Acquisitie van vennootschappen

46 Acquisitie van vennootschappen
Onderscheid tussen: Koop/verkoop van aandelen (‘share deal’) De bestaande aandeelhouders verkopen aandelen van de vennootschap aan een nieuwe aandeelhouder Koop/verkoop van activa (‘asset deal’) De vennootschap verkoopt bepaalde van haar activa

47 Acquisitie van vennootschappen
Talrijke variaties: Aandelentransactie met voorafgaande verkoop van een onroerend goed door de doelvennootschap; Voorafgaande inbreng van bedrijfstak in andere vennootschap; Partiële splitsing; Oprichting van een nieuwe vennootschap met inbreng van bedrijfstak en opeenvolgende verkoop van de aandelen in de nieuwe vennootschap;

48 Acquisitie van vennootschappen
Keuze? Aandelentransactie Minder complex dan activatransactie (geen tegenwerpelijkheidsvereisten) Voordeel verkoper: niet belast op de verkoop van zijn aandelen Koper is minder beschermd en dient daarom te voorzien in contractuele mechanismen (R&W) Activatransactie

49 Share Deal Verkoop van aandelen =
Overdracht van lidmaatschaps- en vermogensrechten NIET: overdracht van het vermogen van de vennootschap waarvan de aandelen worden overgedragen Koper verwerft slechts onrechtstreeks onderliggende activa/passiva Bestaande rechten en plichten blijven in target

50 Share Deal 3 fasen: Pre- contractuele fase Contractuele fase
Post contractuele fase

51 Structuur

52 Pre- contractuele fase
Voorafgaandelijk aan de effectieve overeenkomst = groot aantal stappen Precontractuele informatie Intentieverklaring (‘Letter of Intent/ LOI’) Geheimhoudingsovereenkomst (‘Non disclosure Agreement/ NDA’) Due Dilligence (‘DD’) Beginselakkoord (‘Heads of Agreement’)

53 i. Precontractuele informatie
Tijdens onderhandelingen wisselen partijen informatie uit Vragen: Is verkoper verplicht inlichtingen mee te delen en zo ja welke inlichtingen? Is de koper verplicht om zelf inlichtingen in te winnen? In principe geen algemene regels

54 i. Precontractuele informatie
Meedelen van informatie? In principe geen spontane algemene informatieplicht verkoper Uitzonderingen: wet / beroepsverplichtingen verkoper Meestal deelt verkoper wel info mee Meegedeelde info Moet juist zijn Moet zich uitstrekken tot alle bestanddelen van de overeenkomst waarvan de infoverstrekker wist of behoorde te weten dat ze voor de medecontractant een substantieel karakter had

55 i. Precontractuele informatie
Onderzoeksplicht koper? Bedrijfsonderzoek (due dilligence) Professionele hoedanigheid koper + gespecialiseerd adviseurs  RS = verstrengende onderzoekschrift Full disclosure garanties verkoper Verkoper verplichten om te antwoorden (dataroom, Q&A)

56 i. Precontractuele informatie
Sancties?? Culpa in contrahendo Bedrog? Nietigheid

57 ii. Intentieverklaring
Bij onderhandelingen = vaak Intentieverklaring of Letter of Intent (LOI) = een veelal in briefvorm, opgesteld geschrift ter voorbereiding van de overeenkomst De juridische betekenis van de LOI is niet eenduidig  naargelang inhoud kunnen verschillende gradaties voorkomen Belangrijk hierbij is intentie van de partij(en) Kan gaan van vrijblijvende intentieverklaring tot voorstel tot aanbod

58 ii. Intentieverklaring
Nut LOI: Verplicht partijen tot een verhoogde zorgvuldigheidsplicht Geen onaanvaardbare voorstellen formuleren om onderhandelingen te rekken Onderhandelingen niet zonder reden vertragen Geen parallelle onderhandelingen met concurrent  Soort van morele druk op de partijen – schending hiervan leidt tot BCAS. Kan eventueel ook aantal zaken bindend regelen Leidt tot contractuele AS

59 ii. Intentieverklaring
Verschillende categorieën: Procedurele LOI: document waarin afspraken worden gemaakt betreffende verloop en voorwaarden onderhandelingen Vaak voorkomende clausules zijn: Exclusiviteit: partijen zullen wel/niet exclusief onderhandelen (al dan niet gedurende bepaalde termijn) Termijn: hoelang mogen de onderhandelingen duren? Kosten: wie draagt welke kosten? Geheimhouding: kan ook voor aannemen van NDA (cf. infra) Exoneratieclausule/schadebeding Bepalingen zijn bindend  schending = contractueel

60 ii. Intentieverklaring
Zuivere LOI waarbij onderhandelaars uitdrukking geven aan voornemen om te onderhandelen Dergelijke LOI is in de regel niet bindend Eventuele aansprakelijkheid voor afbreken onderhandelingen = buitencontractueel (1382 BW) Nut van dergelijke LOI = morele verplichting om loyaal te onderhandelen

61 ii. Intentieverklaring
LOI waarin partijen uitdrukkelijk verklaren dat ze zijn nog niet willen verbinden i.e. een LOI met gedetailleerde lijst van punten die de partijen als verworven beschouwen indien er nadien een (latere) overeenkomst wordt gesloten Zogenaamde ‘subject to contract’ E.g. ‘All the foregoing shall become legally operative only in the event that we execute a contract… It is our present thinking that all of the foregoing would be incorporated into such contract Meer Angelsaksisch gebruik – komt in Belgische recht minder voor

62 ii. Intentieverklaring
Opletten met dergelijke clausules: Indien wilsovereenstemming bestaat over de essentiële bestanddelen: zaak (aandelen) en prijs  Naar Belgisch recht = koop gesloten

63 iii. geheimhoudingsovereenkomst
Tijdens onderhandelingen = uitwisseling van vertrouwelijke informatie Financieel Commercieel Fiscaal Organisatorisch Know how Partijen willen deze info beschermen via: LOI Aparte geheimhoudingsovereenkomst (NDA)

64 iii. Geheimhoudingsovereenkomst
Goede geheimhoudingsovereenkomst moet aantal essentiële clausules bevatten: Omschrijving van de geheime informatie: Lijst van documenten die onder geheimhouding vallen Via definitie van wat als vertrouwelijke info moet worden beschouwd Via algemene bepaling: ‘Alles wat door de Partijen als geheim wordt beschouwd’ Omgekeerd: wat niet als vertrouwelijke info moet worden beschouwd (e.g. info bekend in de markt, die door ontvangende partij werd ontwikkeld, …)

65 iii. geheimhoudingsovereenkomst
Gebonden personen Wie zijn de partijen? Verkoper – potentiële koper – vennootschap zelf Wie krijgt effectieve toegang tot de vertrouwelijke informatie? Gebruik van lijst personen/ definitie / ev. oplijsting van personen die geen toegang mogen hebben c) Gebruik van de informatie Hoe mag de informatie worden gebruikt? Mag de info worden opgeslagen/ gekopieerd Quid met info bij afspringen onderhandelingen? (teruggave, vernietiging) Zijn de onderhandelingen zelf vertrouwelijk?

66 iii. Geheimhoudingsovereenkomst
d) Duur Wat is de duur van de overeenkomst? Kan de duur worden verlengd? Werkt de geheimhoudingsplicht door na het afbreken van de onderhandelingen? Zo ja, voor hoelang? Wordt niets bepaald  redelijke termijn Sanctie Vaak moeilijk om te bepalen wat de schade zal zijn bij een verbreking van de confidentialiteit In praktijk: aansprakelijkheid koppelen aan forfaitaire schadevergoeding (per inbreuk) Schadebeding = onderworpen aan art BW (rechter kan matigen)

67 iii. Geheimhoudingsovereenkomst
Bewijslast kan op verkrijger van info worden gelegd Aansprakelijkheid kan worden uitgestrekt tot daden van werknemers of aangestelden Wat indien er niet werd voorzien in een geheimhoudingspicht? RL: misbruik van vertrouwelijke informatie kan gesanctioneerd worden Basis: O.D – 1383 BW WMPC Eventueel mogelijkheid om stakingsvordering in te stellen

68 iv. Due Diligence Uitvoeren van een Due Dilligence of DD:
praktijk overgewaaid uit Angelsaksische rechtsstelsels Niet gedefinieerd in Belgische recht Definitie ( A reasonable investigation of a proposed investment deal and of the principal offering it before the transaction is finalised to check out an investment’s worthiness; generally performed by the investor’s attorney and accountant.

69 iv. Due Diligence Verwijzing naar een algemene en redelijke zorgvuldigheid die elke persoon zou in acht moeten nemen Nut = inzicht in: (i) de waarde van de onderneming (ii) de eventuele aansprakelijkheden en risico’s die aan te transactie kunnen verbonden zijn.

70 iv. Due Diligence Vormen van DD: Strategische DD Financiële DD
Wat zijn de gevolgen voor de markt Financiële DD E.g. doorlichten balans, jaarrekening, nagaan cashflow en werkkapitaalbehoeften, … Operationele DD Wat is de cultuur van het bedrijf, wie bepaalt het beleid, …

71 iv. Due Diligence Hier verder enkel richten op juridische DD
Onderzoek naar milieuaspecten R&D onderzoek Hier verder enkel richten op juridische DD

72 iv. DD: overzicht

73 iv. Due Diligence Open v Closed DD Open: Closed:
de potentiële koper heeft toegang tot alle contracten, gebouwen, documenten. Opgelet: bij dergelijk type van DD zullen ook alle WN op de hoogte zijn  kan soms leiden tot onrust Closed: De potentiële koper heeft slechts gedurende beperkte periode toegang tot aantal documenten Meestal in een dataroom / op elektronische drager

74 iv. Due Diligence Inhoud en omvang:
Afhankelijk van budget, beschikbare tijd, omvang en aard van de transactie

75 iv. Due Diligence Wat wordt onderzocht : een leidraad
Algemene informatie Op te vragen documenten Oprichtingsakte en de laatste gecoördineerde statuten Publicaties in bijlage tot het B.S. Inschrijving in de KBO Aandeelhoudersregister Aandeelhoudersovereenkomsten Boek met notulen van de RvB en de AVA Hypotheken, inschrijvingen op het handelsfonds

76 iv. Due Diligence Vennootschapsgegevens:
Maatschappelijke zetel, KBO nummer, BTW nummer Samenstelling RvB (naam en adres, duur van het mandaat, actief of niet actief, bezoldigd of onbezoldigd) Naam en adres van bedrijfsrevisor, duur mandaat, jaarlijkse vergoeding (voor zover van toepassing) Kapitaalstructuur van de vennootschap Bedrag geplaatste kapitaal, aantal aandelen Vermelding of aandelen werden volstort Bedrag toegestaan kapitaal Werden er obligaties, converteerbare obligaties, winstbewijzen, aandelen zonder stemrecht uitgegeven?

77 iv. Due Diligence Eigendom van aandelen die overgedragen worden
Inclusief aandelen dochterbedrijven Zekerheden die eventueel op de aandelen rusten Vertegenwoordiging van banken Naam en adres van alle personen die volmacht hebben (verduidelijking volmacht) Naam en adres van banken en financiële instellingen waar onderneming rekening heeft

78 iv. Due Diligence Lijst van activa van de vennootschap
Roerende en onroerende goederen Zekerheden waarmee ze bezwaard zijn Intellectuele eigendom Lijst van intellectuele eigendomsrechten en kopie van de registraties en aanvragen tot registratie Beperkingen aan het eigendoms- en gebruikrecht van de intellectuele eigendomsrechten Geschillen inzake intellectuele eigendomsrechten Licentieovereenkomsten

79 iv. Due Diligence Overeenkomsten
Lijst en (voor zover mogelijk) kopie van alle overeenkomsten (andere dan verzekeringsovereenkomsten en overeenkomsten met vakbonden): Overeenkomsten met leveranciers Overeenkomsten met klanten Leasing- en huurovereenkomsten ivm materiaal Leningen Overeenkomsten met onafhankelijke consultants Agentuur- en distributieovereenkomsten ... Eventueel voorzien dat enkel overeenkomsten boven bedrag X moeten worden meegedeeld

80 iv. Due Diligence Lijst van verzekeringspolissen en eventuele kopie
Geldigheid en afdwingbaarheid van voornoemde overeenkomsten Huurovereenkomsten (zowel als huurder als verhuurder) Overeenkomsten met familieleden, personeel Lijst van verzekeringspolissen en eventuele kopie Lijst, beschrijving en kopie van alle verzekeringspolissen Beschrijving van premies, looptijd, datum hernieuwing

81 iv. Due Diligence Werknemers
Kopie van de arbeidsovereenkomsten Voordelen, pensioenen, verekeringen Sociale zekerheid Administratieve of andere specifieke toelatingen Geschillen waarin de vennootschap betrokken is Invloed van de aandelenoverdracht op bestaande overeenkomsten

82 iv. Due Diligence Bevoegdheid om de aandelenovereenkomsten te tekenen
Jaarrekeningen en financiële informatie Kopie van de goedgekeurde jaarrekeningen van de drie laatste jaren (incl. verslag commissaris) Belastingen Werden alle belastingaangiftes correct gedaan? Wanneer was de laatste controle en wat was het resultaat Hangende betwistingen en geschillen Details in verband met aftrekbare bedrijfsverliezen en investeringsaftrekken.

83 iv. Due Diligence Bovenstaande opsomming is niet exhaustief en dient voor elk geval aangepast te worden

84 v. Beginselakkoord (‘Heads of Agreement’)
Definitie: Een overeenkomst waarbij de Partijen vaststellen over welke elementen er reeds wilsovereenkomst bestaat, en waarbij zij zich ertoe verbinden om de onderhandelingen voort te zetten over de modaliteiten die nog nader moeten worden uitgewerkt Kenmerkend: Overeenkomst maar niet definitieve overeenkomst Let op: HoA en definitieve overeenkomst kunnen samenvallen indien er wilsovereenkomst is over de essentiële elementen Partijen moeten duidelijk aangeven wat essentieel is

85 v. Beginselakkoord Gevolgen
HoA = contract  verbindende kracht van de overeenkomst (1134 BW) : partijen kunnen niet eenzijdig terugkomen Tot stand gekomen overeenkomst = te goeder trouw uitvoeren Vermits er reeds contract is, wordt vertrouwen in goede afloop versterkt. Onderhandelingen kunnen niet lichtzinnig worden afgebroken Niet mogelijk om parallelle onderhandelingen te voeren Wordt meestal gesloten onder ontbindende voorwaarde dat beoogde overeenkomst effectief tot stand zal komen Springen onderhandelingen toch af, dan zal HoA meestal tenietgaan

86 Contractuele fase Geldigheidsvereisten Zaak/ Prijs
Verklaringen en garanties Afstand recht – kwijting Voorwaardelijke verbintenissen Niet concurrentie Boilerplate

87 1. Geldigheidsvereisten
SPA = overeenkomst  1108 B.W.: Geldige toestemming Bekwaamheid Bepaald voorwerp Geoorloofde oorzaak

88 Geldige toestemming Geen aantasting door wilsgebreken
Wilsgebreken: quid? Dwaling (art B.W.) Geweld (art – 1115 B.W.) Bedrog (art B.W.) Benadeling (art B.W.)

89 Dwaling Definitie: Bijkomende voorwaarde:
Een onvrijwillige verkeerde voorstelling van één van de essentiële bestanddelen van de overeenkomst die een van de partijen ertoe brengt om de overeenkomst te sluiten Bijkomende voorwaarde: Verschoonbaarheid: gemiddeld redelijk persoon zou in dezelfde omstandigheden ook gedwaald hebben

90 Dwaling Essentiële bestanddelen = zelfstandigheid van de zaak
Alle punten waaraan partijen een beslissend belang hechten Bij afsluiten van de overeenkomst Zonder een van die elementen zou de overeenkomst niet gesloten zijn

91 Dwaling Sanctie: nietigheid Weinig voorkomend:
Prijs / waarde van de verkochte zaak ≠ zelfstandigheid van de zaak Uitzondering: indien koper kan aantonen dat de waarde een essentieel element is

92 Geweld Ruwe behandeling of een bedreiging
Met een dadelijk en gevoelig leed Van die aard dat ze op een redelijk mens indruk maakt En hem/haar er toe brengt een overeenkomst te sluiten Waar dit niet zou gebeurd zijn zonder de Bedreiging Ruwe behandeling

93 Bedrog Aanwenden van kunstgrepen Van die aard dat de andere partij
De overeenkomst niet zou hebben getekend Zonder die kunstgrepen Verschil met de dwaling zit in het opzet waarmee men de andere partij op een dwaalspoor zet Moedwillig iets doen om de andere partij te misleiden Moedwillig gegevens achterhouden / verzwijgen

94 Bedrog Let op bedrog moet niet verschoonbaar zijn volgens het Hof van Cassatie Eens bewezen dat de Verkoper het voornemen had de koper te bedriegen listige kunstgrepen heeft gebruikt Dan kan de Verkoper zich niet beroepen op de nalatigheid en/of onvoorzichtigheid van de Koper Men mag zich niet beroepen op zijn eigen kwade trouw

95 2. Zaak / Prijs Gemeen recht:
koop van zodra er overeenstemming is over zaak en prijs (art BW) Op dat ogenblik: eigendomsoverdracht (van rechtswege) Zaak: in share deal = aandelen (en eventueel winstbewijzen en converteerbare obligaties, warrants) Prijs: bepaald of bepaalbaar zijn (art BW) Bepaald: er is geen specifieke appreciatie mogelijk – prijs uitdrukkelijk aangeduid door de partijen (e.g. nominaal bedrag, beurskoers op een bepaalde dag) Bepaalbaar: a.h.v. objectieve gegevens onttrokken aan de loutere wil van de Partijen (Cass. 21 september 1987)

96 2. Zaak / Prijs Belang: Sanctie
Uitgestelde betaling ahv variable koopprijselementen Prijscorrecties ‘Closing Accounts’ ‘Earn-out’ betalingen Sanctie Rechter kan zich niet in plaats stellen van partijen om ontbrekende gegevens te bepalen Nietigheid van de koop

97 2. Zaak / Prijs Vaststelling van prijs Door partijen zelf (1591 B.W.)
Door bindende derdenbeslissing (1592 B.W.) Vastgestelde prijs = definitief en bindend voor partijen Uitzondering fraude/bedrog/kennelijke grove vergissing (Cass. 30 juni 1966)

98 2. Zaak / Prijs Bindende Partijbeslissing
Hoe dergelijke clausule opstellen? Bepaling identiteit / kwalificatie expert Aanstelling expert / aanvaarding mandaat Termijnen waarbinnen prijs moet worden bepaald Verdeling kosten/erelonen expert Verwijzing naar 1592 BW (i.e. finaal en bindende beslissing)

99 3. Verklaringen en garanties
Wettelijke garanties en vrijwaringen: Conforme levering (art B.W.) Vrijwaring voor verborgen gebreken (art – 1649 B.W.) Vrijwaring voor uitwinning (eigen daad / aanspraken van derden) (art – 1640 B.W.) Probleem: bij share deal worden enkel aandelen geleverd  wettelijke garanties zijn niet voldoende

100 3. Verklaringen en garanties
Contractuele uitbreiding Contractuele garanties ‘representations and warranties’ Verklaring van de verkoper dat bepaalde feiten en assumpties correct zijn (m.a.w. garanties van de verkoper omtrent de target vennootschap) Schadevergoeding Schadevergoeding die de koper dient te betalen indien de verklaringen en garanties niet correct blijken te zijn

101 3. Verklaringen en garanties
R&W worden zeer zwaar onderhandeld Verdeelt immers het risico tussen de partijen Als koper wil je zoveel mogelijk R&W Als verkoper wil je zo weinig mogelijk Belang van due diligence zal hier ook spelen

102 3. Verklaringen en garanties
Meest voorkomende R&W Geldige oprichting van de target vennootschap Eigendom aandelen / activa / afwezigheid van overdrachtbeperkende clausules Afwezigheid van faillissementsvoorwaarden Garanties inzake de balans en boekhouding van de target Fiscaalrechtelijke en sociaalrechtelijke conformiteit Arbeidsrechtelijke garanties Milieurechtelijke aangelegenheden Verklaringen aangaande de overeenkomsten van de onderneming Afwezigheid van geschillen Verzekeringen

103 3. Verklaringen en garanties
Voorbeeld 1: jaarrekeningen De Verkoper garandeert dat de jaarrekeningen consistent werden opgesteld volgens de algemeen aanvaarde boekhoudprincipes en geven een volledig en getrouw beeld van de financiële toestand van de Vennootschap. De Jaarrekeningen vermelden alle lasten en opbrengsten en geven waarheidsgetrouw en alle verrichtingen weer die de bedrijvigheid en de handel van de Vennootschap aanbelangen. De Verkopers bevestigen dat er tot op de Datum van Overdracht geen buiten-balansverplichtingen bestaan in hoofde van de Vennootschap.

104 3. Verklaringen en garanties
Voorbeeld 2: insurance ‘The policies referred to in Exhibit 17.(a) to the Disclosure Letter (hereinafter, the “Policies”) are in full force and effect and are not voidable (and no coverage can be refused) by the relevant insurance company on the basis of any act, error, omission, non-disclosure, misrepresentation or breach of applicable policy term or condition committed by or on behalf of any of the Group Companies. No notice of cancellation or termination or suspension or reduction of coverage thereunder or of non-renewal has been received by any of the Group Companies with respect to any such Policy.’

105 3. Verklaringen en garanties
Voorbeeld 2: onroerend goed Het Onroerend Goed maakt, naar best weten van de Koper, niet het voorwerp uit van enig bevel, voorschrift of beschikking vanwege welke overheid of dienst dan ook (inclusief de brandweer) die op enige manier het gebruik, de exploitatie of bezetting van het Onroerend Goed zou kunnen beïnvloeden. De Verkopers hebben geen kennis van elementen die dergelijk bevel, voorschrift of beschikking zouden kunnen rechtvaardigen of de basis zijn voor een eventuele opkomst van dergelijk bevel, voorschrift of beschikking na de ondertekening van deze Overeenkomst. Het Onroerend Goed is, naar best weten van de Koper, conform alle regels inzake ruimtelijke ordening, bouwvoorwaarden, veiligheids-, gezondheids- en milieuwetgeving of reglementering alsmede aan alle andere relevante federale, regionale, provinciale of gemeentelijke wet- en regelgeving (hierna, gezamenlijk of afzonderlijk, de "Reglementeringen"), waaronder alle vergunningen, attesten, certificaten, criteria, vereisten en andere normen

106 3. Verklaringen en garanties
Schadevergoeding Gemeenrechtelijk begrip (1149 – 1151 B.W.): SE moet in de situatie worden geplaatst waarin hij zich zou hebben bevonden indien SA zijn verbintenis zou zijn nagekomen Is niet evident om toe te passen op R&W (target / koper Eigen contractueel schadebeding opnemen Waar wordt schade aan toegemeten? Schade koper niet gelijk aan schade vennootschap Pro rata in functie van de koper Uitsluiting van zogenaamde gevolgschade – gederfde winst

107 3. Verklaringen en garanties
Verdere modulering is mogelijk: Disclosures (zogenaamde ‘disclosure letter’) Kenniscirkel (‘to the best of its knowledge’) Beperkingen: In tijd (algemeen – specifiek) In bedrag (minimum – maximum)

108 4. Afstand recht en kwijting
Soms komen partijen overeen om afstand te doen van bepaalde rechten Afstand koper t.a.v. verkoper tegen inbreuk op R&W Afstand verkoper t.a.v. (regres-)vorderingen tegen de target Afstand van vorderingen tegen bestuurders

109 4. Afstand recht en kwijting
Afstand van recht: Wordt niet vermoed Steeds restrictief interpreteren Voorwaarde = afstand kan pas indien het met kennis van zaken wordt gegeven Voorbeeld “Door deze Overeenkomst te ondertekenen doen de overdragers onherroepelijk en onvoorwaardelijk afstand van elke vordering of aanspraak die zij zou hebben tegen de vennootschap of haar organen, bestuurders, zaakvoerders, aandeelhouders of werknemers in welke hoedanigheid en op welke grond dan ook.”

110 4. Afstand recht en kwijting
Geregeld in W.Venn. (art. 554 NV en 284 BVBA) Beperkte draagwijdte: enkel voor die zaken waarvoor er kennis was Door algemene vergadering op ogenblik closing Vaak tussentijdse kwijting op closing + herhaling op eerstvolgende jaarvergadering

111 4. Afstand recht en kwijting
Voorbeeld: “De Koper verbindt zich er op onvoorwaardelijke wijze toe en maakt zich, voor zover dit nodig zou zijn, sterk dat (1) de Vennootschap onmiddellijk volgend op de ondertekening van deze Overeenkomst een bijzondere algemene vergadering zal houden waarbij tussentijdse kwijting zal worden verleend aan de ontslagnemende bestuurders voor de uitvoering van hun mandaat tot op datum van de ondertekening van deze overeenkomst en (2) dat deze kwijting zal worden bevestigd en opnieuw zal worden verleend op de eerstvolgende jaarvergadering van de vennootschap.”

112 5. Voorwaardelijke verbintenissen
Inleiding: Voorwaarde: quid? Toekomstige onzekere gebeurtenis (art – 1183 BW) Opschortende voorwaarde Ontbindende voorwaarde

113 5. Voorwaardelijke verbintenissen
Opschortende voorwaarde: voorbeelden Toestemming autoriteiten (e.g. mededinging) Vrijgave zekerheden Goedkeuring vennootschapsorganen MAC Afstand van voorkooprecht Instemming contractspartijen target indien er een change of control is

114 5. Voorwaardelijke verbintenissen
Opschortende voorwaarde: onderscheid tussen closing en signing Continuïteit van bedrijfsvoering Positieve loyauteitsplicht Vervulling voorwaarde niet foutief verhinderen Redelijke inspanningen leveren opdat voorwaarde wordt vervuld Sanctie: voorwaarde vervuld – verbintenis wordt opeisbaar (1178 B.W.)

115 5. Voorwaardelijke verbintenissen
Bij het opstellen: zuiver potestatieve voorwaarde is verboden (art B.W.) Quid: verbintenis waarvan de vervulling afhankelijk is van 1 partij Zuiver potestatief? Goedkeuring RvB / AVA Goede uitkomst audit / DD Financiering Sanctie: verbintenis (niet enkel voorwaarde) is nietig

116 5. Voorwaardelijke verbintenissen
Opschortende voorwaarde Vervuld: Verbintenis neemt van rechtswege aanvang Werkt terug tot op dag waarop VB is aangegaan (retroactiviteit kan eventueel worden uitgesloten) Niet vervuld (binnen overeengekomen tijdspannen) Voorwaardelijk verbintenis gaat teniet door verval Termijn / ultimate date

117 5. Voorwaardelijke verbintenissen
Ontbindende voorwaarde: Minder courant Vervulling voorwaarde: overeenkomst gaat teniet (ex tunc) Partijen moeten geplaatst worden in de toestand alsof er geen overeenkomst was (1183 B.W.) Teruggave verkochte zaak (in natura – niet mogelijk SV) Verkoper is steeds eigenaar gebleven (beschikkingsdaden = vervallen)

118 5. Voorwaardelijke verbintenissen
Ontbindende voorwaarde Risico ontbindende voorwaarden zonder tijdsbepaling in overeenkomst: = doorverkopen van aandelen aan derde te goeder trouw. Voorbeeld HvC 24 januari 2011

119 Ontbindende voorwaarde
Cassatie 24 januari 2011 Gevolgen ontbindende voorwaarde in overeenkomst overdracht aandelen Feiten: 27 november 2001: A verkoopt aandelen van X NV aan B (resterende aandelen in handen van C die vermoedelijk tot groep van A behoort) Modaliteiten: Volgplicht: men zocht immers overnemer voor alle aandelen zodat B verplicht werd om bij verkoop van minstens 50% van de aandelen, haar aandelen ook te verkopen

120 Ontbindende voorwaarde
Uitstel betaling van de prijs voor de aandelen: Pas te voldoen bij vinden koper alle aandelen van de vennootschap Ontbindende voorwaarde: “In geval van faillissement van MVD Plastics NV wordt onderhavige overeenkomst van rechtswege en door het loutere feit van het faillissement volledig ontbonden, met het tenietgaan van alle rechten en plichten van de partijen.”

121 Ontbindende voorwaarde
22 augustus 2001: Overnemer gevonden (“D”) voor alle aandelen B draagt aandelen over aan C ingevolge volgplicht 24 augustus 2001: C verkoopt alle aandelen aan C 19 december 2001 B vordert betaling van de aandelen 27 november 2002: faillissement MVD Plastics NV wordt uitgesproken (i.e. realisatie ontbindende voorwaarde) 27 juni 2004 A vordert betaling jegens B van de koopprijs van de aandelen

122 Ontbindende voorwaarde
Beslissingen Eerste aanleg en beroep Vordering van A op B ontvankelijk toch ongegrond verklaard Ingevolge faillissement X oorspronkelijke overeenkomst vervallen van rechtswege en met terugwerkende kracht zodat B bevrijd is van betaling Hof gaat echter niet in op verzoek teruggave van de aandelen en aanstelling deskundige Acht niet opportuun daar A reeds volledige betaling had ontvangen vanwege D

123 Ontbindende voorwaarde
Het hof bevestigt wel opeisbaarheid koopprijs door B Ontbinding eerste overeenkomst, heeft niet tot gevolg dat de overeenkomst van 22 augustus 2001 ontbonden is daar nauw samenhangt met verkoopovereenkomst van 24 augustus Cassatie: Verbreekt vonnis Hof van Beroep: Inzake gevolgen van de ontbinding van de eerste overeenkomst, en Inzake geldigheid overeenkomst van 22 augustus 2001

124 Ontbindende voorwaarde
Cassatie: Ingevolge realisatie ontbindende voorwaarde is koper verplicht tot teruggave van de verkochte zaak in natura of bij equivalent (art B.W. Ingevolge nietigheid verkoopovereenkomst wordt de oorspronkelijke verkoper geacht steeds eigenaar geweest te zijn + komen de beschikkingsdaden van de koper (gesteld onder de ontbindende voorwaarde) te vervallen (art en 1183 B.W.) In casu: Overeenkomst van 27 maart 2001 was van rechtswege ontbonden door realisatie ontbindende voorwaarde Overeenkomst 22 augustus 2001 (tussen B en C) kwam hierdoor eveneens te vervallen Eis om deel verkoopprijs te ontvangen die door D betaald werd, moet afgewezen worden

125 Ontbindende voorwaarde
Conclusie: Art B.W.: Bij vervulling van de ontbindende voorwaarde: Moeten de zaken in hun oorspronkelijke toestand worden hersteld alsof de handeling nooit heeft plaatsgevonden De ontbonden overeenkomst kan in hoofde van de partijen geen bron meer zijn van rechten of plichten Alles wat in tussentijd, in uitvoering van de overeenkomst, is gepresteerd of betaald, moet ongedaan gemaakt worden (in natura of bij equivalent)

126 Ontbindende voorwaarde
Gevolgen ten aanzien van derden Derden moeten de toestand die tussen de partijen tot stand is gekomen, erkennen Ontbinding is tegenstelbaar Wel bescherming van de goede trouw Bij ontbinding van verkoopovereenkomst: Verkoper wordt geacht steeds eigenaar gebleven te zijn Ev. door koper aan een derde toegekende zakelijke rechten vervallen wat impliceert dat koper enkel voor ontbinding vatbare rechten mag toestaan

127 Ontbindende voorwaarde
Belang: Doorgedreven onderzoek vereist bij overname van aandelen onder meer m.b.t. eigendomstitels op de aandelen niet enkel beperken tot nakijken aandeelhoudersregister maar historiek overdrachten analyseren

128 6. Niet concurrentiebeding
Verplichting om aan tegenpartij geen concurrentie aan te doen Basisprincipe: Decreet d’Allarde 1791 = vrijheid van handel en onderneming Grenzen aan beperking: Beperking moet proportioneel en redelijk zijn Proportioneel: legitiem belang begunstigde Redelijk : reële mogelijkheid om beroep / bedrijf uit te voeren

129 6. Niet concurrentiebeding
Grenzen: RS toetst aan 3 cumulatieve criteria Duur 3 tot 5 jaar Territorium Waar effectief prestaties Activiteit Identiek Risico: één van de criteria onredelijk  gehele clausule: ongeldig

130 6. Niet concurrentiebeding
Is er nood aan een niet- concurrentiebeding? Verkoop activa (handelszaak) : NEE Vrijwaringsplicht verkoper Cf. infra Uitdrukkelijke clausule kan eventueel verduidelijken Verkoop aandelen : JA Zonder uitdrukkelijke bepaling is er geen verplichting

131 6. Niet concurrentie Partijen: Vaak enkel met rechtspersoon afgesloten
 Risico: zaakvoerder/bestuurder niet persoonlijk gebonden Verbonden ondernemingen: nood aan uitdrukkelijke uitbreiding Dochter: zelf onder controle Verbonden ondernemingen: beding ten behoeve van derden zal nodig zijn

132 6. Niet concurrentie Uitbreiding is mogelijk:
Afwervingsverbod (‘non solicitation’) Activiteiten als adviseur Klanten, leveranciers niet aanzetten om handelsactiviteiten te verbreken of substantieel te verminderen Onrechtstreekse handelingen In welke hoedanigheid Direct/indirect WN/bestuurder/JV Via stroman

133 6. Niet concurrentie Schadebeding: bewijslast voor schade is moeilijk
Praktijk: werken met forfaitair schadebeding

134 6. Niet concurrentie Voorbeeld:
“ De overdrager verbindt zich ertoe om gedurende een periode van x jaar vanaf de ondertekening van deze Overeenkomst binnen een straal van 20 kilometer vanuit het centrum van vennootschap x geen gelijkaardige onderneming uit te baten of geen rechtstreeks of zijdelings belang te nemen in een onderneming werkzaam in accountancy, fiscaliteit of boekhouding, die met de Vennootschap zou kunnen concurreren of de verwezenlijking van haar doel zou kunnen vermoeilijken. De overdrager verbindt zich er tevens toe om gedurende de hogervermelde periode geen cliënten te aanvaarden die op het ogenblik van het ondertekenen van deze Overeenkomst cliënt zijn van de Vennootschap.

135 6. Niet concurrentie Ingeval van schending van deze bepaling, zal de overdrager ertoe gehouden zijn aan de vennootschap een forfaitaire vergoeding te betalen ten belope van EUR per overtreding, te vermeerderen met EUR per dag dat de inbreuk wordt verdergezet en dit onverminderd het recht van de vennootschap om een hogere schade te bewijzen De Partijen erkennen dat de bepalingen in dit artikel redelijk en vereist zijn met het oog op het beschermen van de belangen van de vennootschap. Indien de bepalingen van dit artikel, naar aanleiding van een geschil tussen de Partijen, in rechte geheel of gedeeltelijk, ongeldig, nietig of overdreven zou worden beschouwd, zullen Partijen geacht worden overeenstemming te hebben bereikt omtrent dusdanige vervangende clausule die beantwoordt aan het maximaal wettelijk of rechtelijk toelaatbare en zullen de betreffende bepalingen voorzien in dit artikel dienovereenkomstig automatisch worden vervangen/herleid.”

136 7. Boilerplate clausules
Boilerplate clausules = algemene clausules aan het einde van de overeenkomst Definitie uit Black Law Dictionary “Language which is used commonly in documents having an definite meaning in the same context without variation; used to describe standard language in a legal document that is identical in instuments of a like nature.” Wordt frequent over het hoofd gezien of als minder belangrijk beschouwd maar kan partijen belangrijke rechten toekennen/ontnemen

137 7. Boilerplate Clausules
Welke zijn de meest frequente clausules? Toepasselijk recht / toepasselijke rechtbank Vierhoekenbeding (volledige overeenkomst) Amendering Kennisgevingen Afstand van rechten Force Majeure Bindende kracht en overdracht Overleving

138 Post contractuele fase
Sluiten van de overeenkomst ≠ eindpunt

139 OVERDRACHT HANDELSZAAK
Asset Deal OVERDRACHT HANDELSZAAK

140 Overzicht Begrip en kenmerken Verschil met andere transacties
Verkoop handelszaak Niet concurrentieverbintenis Vrijwaring en andere vormen van overdracht Fiscale en sociale formaliteiten

141 1. Begrip en kenmerken Geen algemene wettelijke definitie en statuut
Moeilijk om een sluitende definitie te geven “Een feitelijke algemeenheid van goederen, die de mogelijkheid biedt, door de doelmatige aanwending ervan, winst te maken”

142 1. Begrip en kenmerken Feitelijke Algemeenheid
Geen rechtspersoonlijk Geen drager van rechten en plichten zoals vennootschap of vereniging met rechtspersoonlijkheid Bevat lichamelijke en onlichamelijke goederen

143 1. Begrip en kenmerken Onlichamelijke goederen Handelsnaam Uithangbord
Industriële eigendomsrechten Knowhow / bedrijfsorganisatie Handelsovereenkomsten / lopende contracten Huurrechten Cliënteel Schuldvorderingen

144 1. Begrip en kenmerken Lichamelijke bestanddelen Meubilair
Machines en gereedschap De voorraad Vaste activa en vlottende activa

145 1. Begrip en kenmerken Bij overdracht van de handelszaak zijn:
Schuldvorderingen; Schulden Onroerende Goederen Liquiditeiten Kas Bankrekening in principe niet inbegrepen, tenzij partijen anders overeenkomen

146 1. Begrip en kenmerken Handelszaak kan uitgebaat worden in een vennootschap of als natuurlijke persoon Vennootschap in principe beperkte aansprakelijkheid Natuurlijke persoon staat borg met gans zijn vermogen

147 1. Begrip en kenmerken Inpandgeving Handelszaak
Bij overdracht Handelszaak volgt pandrecht Dus voorafgaand verkoop Lichting Doorhaling inschrijving pand hypotheekkantoor

148 2. Verschil met andere transacties
Aankoop van activa en/of handelszaak verschilt fundamenteel van : Overdracht aandelen Inbreng van bedrijfstak of een algemeenheid Reden In al die gevallen is er juridische continuïteit Alle rechten en plichten gaan over op de nieuwe entiteit

149 2. Verschil met andere transacties
Bij overdracht of inbreng van een actiefbestanddeel Worden enkel het betrokken bestanddeel gekocht of ingebracht Zonder rekening te houden met de rechten en de plichten die daaraan verbonden zijn Gevolg Elk specifiek actief bestanddeel moet overgedragen worden met inachtname met de daarop toepasselijke regels

150 3. Verkoop Handelszaak Regels koop verkoop zijn van toepassing (art.1582 B.W.) Ene partij verbindt er zich toe een zaak te leveren Andere partij verbindt er zich toe een prijs te betalen Indien men geen prijs ontvangt: Ruil Inbreng Schenking

151 3. Verkoop handelszaak Wilsovereenstemming Geldigheidsvereisten Prijs
Verplichtingen van partijen

152 A. Wilsovereenstemming
Koop komt tot stand door de loutere wilsovereenstemming tussen koper en verkoper over het voorwerp en de prijs Hoe komt wilsovereenstemming tot stand? Ene partij doet aanbod Andere partij aanvaardt dit: Uitdrukkelijk Stilzwijgend

153 A. Wilsovereenstemming
De eigendomsoverdracht komt tot stand door de loutere wilsovereenstemming van partijen over: Zaak Prijs Essentiele bestanddelen van de overeenkomst Eventueel kan er eigendomsvoorbehoud voorzien worden in de overeenkomst

154 A. Wilsovereenstemming
Meestal gaan aan de overdracht onderhandelingen vooraf Besprekingen Voorstellen Tegenvoorstellen In principe zijn deze niet bindend Is dit dan volledig vrijblijvend?

155 A. Wilsovereenstemming
Neen, onderhandelen is geen vrijblijvende activiteit Aanleiding geven tot pre-contractuele aansprakelijkheid op basis van de gewone aansprakelijkheidsregels (art B.W.) Algemene zorgvuldigheidsnorm die alle feitelijke / buitencontractuele relaties beheerst

156 A. Wilsovereenstemming
Van alle deelnemers aan het rechtsverkeer Dus : ook de contractspartijen Wordt verwacht dat ze zich fatsoenlijk gedragen en handelen Zoals een normaal en zorgvuldig persoon dat zou doen Abstract criterium dat in de praktijk ingevuld wordt door de concrete omstandigheden

157 A. Wilsovereenstemming
Partijen hebben dus ook een precontractuele informatieplicht Doel : vrijwaring van de volwaardige toestemming van elke partij Informatieverstrekking rationele en weloverwogen beslissing Partijen moeten doordacht hun “ja-woord” geven

158 A. Wilsovereenstemming
Informatieverplichting zal de toestemming die met kennis van zaken moet gegeven worden als het ware beschermen

159 A. Wilsovereenstemming
Sanctiemechanisme Via precontractuele informatieplicht Ontsporingen in het het wilvormingsproces sanctioneren via : Nietigverklaring Schadevergoeding

160 B. Geldigheidsvereisten (art.1108 B.W.)
Gelijk als bij share deal Toestemming van de partijen Gebrek in de toestemming Dwaling Geweld Bedrog Partijen moeten bekwaam zijn Voorwerp moet bepaald zijn De oorzaak van de verbintenis moet geoorloofd zijn

161 Toestemming Om een handelszaak over te dragen is toestemming overdrager en overnemer nodig Let op: Bij overdracht handelszaak is de toestemming van beide echtgenoten vereist (art.1418 B.W.); Indien gehuwd onder het wettelijk stelsel Sanctie nietigverklaring door andere echtgenoot

162 Gebreken in de toestemming
Geen toestemming is geldig indien : ingegeven door Dwaling Afgeperst door Geweld Verkregen door Bedrog Partij waarvan de toestemming is aangetast door wilsgebrek nietigverklaring vragen indien zij daardoor benadeeld werd schadevergoeding

163 Dwaling Zie ook share deal Voorbeeld
Koper kreeg mogelijkheid om alle inlichtingen over de handelszaak in te winnen waaronder ook het personeelsbestand Achteraf kan men dan niet klagen over een te hoof sociaal passief Niet beroepen op eigen onzorgvuldigheid

164 Geweld Zie share deal

165 Bedrog Bedrog Zie share deal
Bij transportfirma – niet meedelen dat vergunning niet kan overgedragen worden

166 Toestemming Partij wiens toestemming is aangetast door een wilsgebrek:
Nietigverklaring vorderen Schadevergoeding

167 Bekwaamheid Al wie de wet het niet verbiedt kunnen kopen of verkopen
Algemene Onbekwaamheden Minderjarigen Onbekwaamverklaarden Bijzondere onbekwaamheden Verkoop ts echtgenoten verboden (art.1595 BW)

168 Bekwaamheid Bij openbare verkopen mogen volgende personen geen kopers worden: Voogden (ORG die zij onder hun voogdij hebben) Lasthebbers m.b.t. de verkoop van goederen waarmee ze belast zijn Bestuurders, voor wat betreft goederen van gemeenten of van de openbare instellingen, die aan hun zorg zijn toevertrouwd

169 Bekwaamheid Straffe van nietigheid
Openbare ambtenaren wat betreft de goederen van de staat, waarvan de verkoop door hun tussenkomst geschied Straffe van nietigheid

170 Bekwaamheid Rechtspersonen moeten vertegenwoordigd worden door hun bevoegd orgaan Verkoop door vennootschap via een onbevoegd persoon Mogelijke nietigheid wegens verkoop van andermans eigendom (art 1599 BW) Bewijs publicatie Staatsblad Volmacht voorleggen

171 Voorwerp Bedrijfsactiva moeten bestaan in de handel zijn
eigendom zijn van de verkoper Men kan niet meer rechten overdragen dan men zelf heeft Verkoop van iemand anders goed is nietig

172 Voorwerp Het voorwerp van de verkoop moet voldoende bepaald zijn:
indien het contract daarvoor voldoende objectieve elementen bevat Zodat geen nieuw akkoord tussen partijen noodzakelijk is

173 Voorwerp De omvang van de handelszaak of de overgedragen activa moeten voldoende omschreven zijn Uitdrukkelijk oplijsten wat er overgedragen wordt en wat niet Inventaris van de overgedragen bestanddelen

174 Voorwerp Dus geen algemene bewoordingen zoals :
‘Het materieel, de roerende goederen, de voorwaarden die deel uitmaken van de handelszaak’ ‘Alle roerende goederen die zich bevinden in de bedrijfsgebouwen te ….’

175 Voorwerp Ingeval van onduidelijke omvang van de overgedragen goederen
Gelden algemene regels en handelsgebruiken Geen overdracht schulden en schuldvorderingen Geen overdracht ORG

176 Oorzaak Een overeenkomst : Kan geen gevolg hebben Is ongeoorloofd:
zonder oorzaak Valse oorzaak Ongeoorloofde oorzaak Kan geen gevolg hebben Is ongeoorloofd: Verboden door de wet Strijdig met de openbare orde of goede zeden

177 C. Prijs Prijs moet bepaald zijn en door partijen worden vastgesteld
Prijs is bepaalbaar als Kan worden vastgesteld Op basis van objectieve criteria Onttrokken aan de wil van partijen

178 C. Prijs Derde? Overeenkomst moet
derde / deskundige aanduiden Basiselementen voor de berekening van de prijs bevatten Derde kan of wil waardering niet doen? Geen verkoop Indien niets bepaald in de overeenkomst zijn de kosten voor de waardering voor de koper

179 D. Verplichtingen van Partijen
Overdracht Handelszaak is koop-verkoop Eigendomsoverdracht op ogenblik van wilsovereenstemming Kan uitgesteld worden in overeenkomst Leveringsplicht van de verkoper Conforme levering Vrijwaring voor verborgen gebreken Vrijwaring voor uitwinning Ontvangstneming door Koper Betaling koopprijs door koper

180 Goederen eigendom overdrager
Onbetaald gebleven goederen waarvoor de leverancier van de Verkoper eigendomsvoorbehoud heeft bedongen Verkoper handelszaak = Geen eigenaar Zolang Verkoper prijs niet heeft betaald Tegenover Verkoper geldt een vervreemdingsverbod Geen zakelijke werking

181 Goederen eigendom overdrager
Leverancier van de onbetaalde goederen beschikt niet over een volgrecht Eigendomsvoorbehoud stopt wanneer goederen niet meer aanwezig zijn bij Verkoper Eigendomsvoorbehoud is tegenstelbaar bij samenloop Thans enkel faillissement (ingevolge cassatierechtspraak) Ten laatste op 1 december 2014 in alle gevallen van samenloop Beslag, vereffening, faillissement

182 Goederen eigendom overdrager
Overnemer (koper) te goeder trouw is beschermd door art BW bezit geldt als titel Voorwaarde dat overnemer goed reeds daadwerkelijk in bezit heeft Zolang het goed niet geleverd is geldt het eigendomsvoorbehoud Vermoeden van goede trouw Tendens naar behoorde te weten Zeker voor professionele verkoper Elke twijfel over eigendomsrecht Elk teken of informatie Sluit goede trouw uit

183 Goederen eigendom overdrager
Voorrecht onbetaalde verkoper (art. 20,5 Hyp W) Prijs Voor bedrijfsmateriaal dat onroerend door bestemming is geworden Factuur neergelegd binnen de 15 dagen Voorrecht voor 5 jaar Voorrecht gaat teniet bij vervreemding

184 Goederen eigendom overdrager
Uitgezonderd bij derde medeplichtigheid van de koper aan de contractbreuk Bij de beoordeling van derde medeplichtigheid Professionele koper streng beoordeeld Wordt geacht op de hoogte zijn van wat in de handel “gebruikelijk” is

185 Goederen eigendom overdrager
Algemeen: overnemer zich als professional informeren eigendomsrecht bedrijfsmaterieel Huur Leasing Contractuele garantie vragen aan verkoper Wel niet tegenstelbaar aan derden in geval van kwade trouw van de koper

186 Leveringsplicht Algemeen
Verkoper heeft verplichting verkochte zaken te leveren aan overnemer Resultaatsverbintenis

187 Leveringsplicht Levering van roerende goederen gebeurt door:
werkelijke overgave van het goed Afgifte sleutels van het gebouw waarin de goederen zich bevinden Door de enkele toestemming van partijen indien: Overdracht niet op dat ogenblik kan gebeuren Koper reeds in het bezit van de goederen

188 Leveringsplicht Kosten van levering ten laste van de verkoper
Kosten van afhaling ten laste van de koper De plaats van de levering wordt bepaald door de wil van partijen Uitdrukkelijk Stilzwijgend Handelsgebruiken

189 Leveringsplicht Kan de plaats van levering niet bepaald worden
Levering op de plaats waar het goed zich op het moment van de koop bevond

190 Staat van de goederen Wat met standaardclausule :
“de goederen worden verkocht in de staat dat ze zich bevinden, gekend door de koper” Geen bewijs van levering Impliceert dat Koper afziet van vordering wegens zichtbare gebreken

191 Staat van de goederen Koper heeft ook plicht informatie in te winnen
Voorbeelden: Verkoper verzwijgt dat handelshuur ontbonden is door rechterlijke uitspraak Hoofdbedrog Degene die bedrog heeft gepleegd kan zich niet op de nalatigheid van de Koper beroepen

192 Staat van de goederen Bij overname café moet overnemer informeren naar exclusieve afnameverplichting Doet hij dat niet en negeert hij bevoorradingsverplichting Dan kan hij aangesproken worden wegens derde medeplichtigheid aan contractbreuk

193 Vrijwaring Verkoper moet koper vrijwaren Tegen: Uitwinning
Ongestoord bezit Tegen verborgen gebreken of koopvernietigende gebreken

194 Vrijwaring Ongestoord bezit Eigen daden
Vrijwaring voor eigen daden en derden Eigen daden Verkoper moet zich onthouden van handelingen die het rustig bezit van de koper verstoren Kan niet bij overeenkomst uitgesloten worden Komt vooral tot uiting in mededingingsverbod Verkoper mag cliënteel niet terugwinnen of afwenden van de handelszaak

195 4. Niet-concurrentieverbintenis
Vrijwaringsverplichting wordt niet-concurrentieverbintenis als cliënteel wordt overgedragen In dat geval belemmert concurrentie het rustig genot van de zaak Cliënteel zou men kunnen omschrijven als een totaliteit contractkansen Onbetwistbaar vermogenswaarde En dus ook overdraagbaar

196 4. Niet-concurrentieverbintenis
Na overdracht van het cliënteel bezit overdrager een bevoorrechte positie om aan de contractkansen die hij heeft overgedragen afbreuk te doen Overdracht is gedeeltelijk een fictie Verbod om in concurrentie te treden bestendigt die fictie Overdracht cliënteel en niet concurrentie vormen dus de twee zijden van eenzelfde medaille

197 4. Niet-concurrentieverbintenis
Zonder niet concurrentieverbintenis is overdracht cliënteel niet mogelijk of minstens onafdwingbaar Als loutere vertaling van de vrijwaringsverbintenis kan men niet beweren dat dit indruist tegen de vrijheid van ondernemen Vrijwaringsexceptie is in principe eeuwigdurend Is het voorwerp echter overdracht cliënteel dan kan men de vrijwaringsexceptie niet inroepen als het concurrentieel voordeel is uitgedoofd Beperkt tot plaatsen en markten waar concurrentie met verkrijger mogelijk is

198 4. Niet-concurrentieverbintenis
Beperking niet- concurrentieverbintenis Niet concurrentieverbintenis kan niet volledig weg bedongen worden Art BW zegt dat men conventioneel niet kan bedingen niet gehouden te zijn tot vrijwaring voor zijn eigen daad Relatieve nietigheid

199 4. Niet-concurrentieverbintenis
Het volledig uitsluiten van de niet concurrentieverbintenis zou dan slechts mogelijk zijn als het cliënteel wordt uitgesloten van de overdracht van de handelszaak Cliënteel is echter essentieel bestanddeel van een handelszaak In dat geval kan men niet meer spreken van een overdracht handelszaak

200 4. Niet-concurrentieverbintenis
Kan men een specifieke beperking van de niet concurrentieverbintenis bedingen? Enkel een volledige uitsluiting voor vrijwaring eigen daad is verboden Dus een partiële niet vrijwaring is geldig Een beperking in tijd en ruimte kan beschouwd worden als invulling van het overgedragen cliënteel (voorwerp van de overeenkomst)

201 4. Niet-concurrentieverbintenis
Als we een partiële niet vrijwaring aanvaarden Dan moeten we aannemen dat het concurrentiebeding ook in zijn werkingssfeer kan beperkt worden Voorbeelden Verbintenis neemt een einde na een bepaalde termijn (duur)

202 4. Niet-concurrentieverbintenis
Het verbod beperkt zich tot bepaald omschreven regio (ruimte) Verkoper behoudt zich het recht voor om : bij een concurrent in dienst te treden (uitoefeningswijze) Bepaalde producten of diensten aan te bieden (activiteitssfeer) Deze bedingen primeren dan op algemene vrijwaringsverbintenis

203 5. Vrijwaring en andere vormen van overdracht
Vrijwaring bij inbreng in vennootschap Niet concurrentieverbintenis ten laste van de inbrenger Art. 22 W.Venn. bepaalt dat de vennoot gehouden is tot vrijwaring voor uitwinning van de door hem ingebrachte zaak Op dezelfde manier als de verkoper voor de verkochte zaak

204 5. Vrijwaring en andere vormen van overdracht
Hieruit kunnen we afleiden dat de vennoot die een handelszaak inbrengt in een vennootschap gehouden is tot een niet concurrentieverplichting jegens: Medevennoten Vennootschap (met rechtspersoonlijkheid)

205 5. Vrijwaring en andere vormen van overdracht
De niet concurrentieverbintenis kan worden gemoduleerd in de overeenkomst van inbreng of de statuten Duur = onafhankelijk van het feit dat men vennoot blijft Algemene regel blijft gelden Binding van het cliënteel aan de koper

206 5. Vrijwaring en andere vormen van overdracht
Vrijwaring bij aandelenoverdracht Economisch weinig verschil tussen overdracht handelszaak en overdracht aandelen van een vennootschap waaraan de handelszaak toebehoort Juridisch mag de verkoop van aandelen niet gelijkgesteld worden met een overdracht van het maatschappelijk vermogen

207 5. Vrijwaring en andere vormen van overdracht
De vrijwaringsplicht geldt evengoed bij de verkoop van aandelen Maar de vrijwaringsplicht geldt dan enkel voor het ongestoord bezit van de aandelen en niet van de onderliggende activa Concurrentieverbod kan hier niet gestoeld worden op de overdracht van het cliënteel Omdat de aandelen en niet het cliënteel worden overgedragen

208 5. Vrijwaring en andere vormen van overdracht
Om die redenen kan een impliciet concurrentieverbod niet gestoeld worden op vrijwaring voor uitwinning Oplossing : uitdrukkelijk een concurrentiebeding opnemen in de overeenkomst

209 Vrijwaring uitwinning derden
De Verkoper moet de Koper ook beschermen tegen daden van derden Niet voor iedere daad van een derde Enkel rechtsstoornissen die reeds verwezenlijkt zijn en die voortvloeien uit een grond die aan de koop voorafging (huur, vruchtgebruik, ...) Deze stoornis mag niet bij de koop zijn meegedeeld Raakt de openbare orde niet Contractueel uitbreiden of beperken is mogelijk

210 Vrijwaring voor verborgen gebreken
De verkoper moet de koper ook vrijwaren tegen verborgen gebreken Verborgen gebrek maakt de zaak Ongeschikt voor het gebruik waarvoor ze bestemd is Verminderd dit gebruik in zulke mate dat de Koper niet gekocht zou hebben of een mindere prijs zou bedongen hebben

211 Vrijwaring voor verborgen gebreken
Het gebrek moet bestaan op het ogenblik van de koop of minstens in kiem aanwezig zijn Het moet een ernstig gebrek zijn Niet gekend aan de Koper Ongeschiktheid van de zaak voor het voorgenomen gebruik Bewijs moet door de Koper geleverd worden

212 Vrijwaring voor verborgen gebreken
Sanctie Ontbinding Prijsvermindering Niet van openbare orde Contractueel afwijken Geen exoneratie bij kwade trouw Vermoeden van kwade trouw bij beroeps verkoper

213 6. Fiscale en sociale formaliteiten
Problematiek van het zich insolvabel maken door overdracht van zijn handelsfonds voor schulden: Directe belastingen BTW RSZ

214 Niet tegenstelbaarheid
Invoering niet tegenstelbaarheid overdracht handelsfonds aan : Directe Belastingen (art. 442bis WIB) BTW (art. 93undecies b) Sociale Zekerheid (art. 41quinquies)

215 Toepassingsgebied (2 voorwaarden)
Overdrachten in volle eigendom, In vruchtgebruik of door vestiging vruchtgebruik Overdracht onder levenden Nvt op overlijden Overdrachten ten bewarende titel Verkoop inbreng Overdrachten om niet schenking

216 Toepassingsgebied (2 voorwaarden)
Van een geheel van goederen samengesteld uit onder meer elementen die het behoud van het cliënteel mogelijk maken Minstens betrekking op elementen van de handelszaak die nodig zijn om het cliënteel te behouden en/of uit te breiden Een autonome exploitatie moet mogelijk zijn

217 Toepassingsgebied (2 voorwaarden)
Dus vallen onder het toepassingsgebied: Klassieke handelszaak Geheel van goederen die het behoud van cliënteel mogelijk maken: Vrije beroepen Ambt Industrieel, handels- of landbouwbedrijf

218 Toepassingsgebied (2 voorwaarden)
Uitzonderingen Overdracht handelszaak door curator of commissaris inzake opschorting Fusie Splitsing Inbreng van algemeenheid of tak van werkzaamheid Overdracht van aandelen Elementen onderneming die het niet mogelijk maken cliënteel te behouden

219 Niet-Tegenstelbaarheid
Draagwijdte Overdracht is pas na verloop van een bepaalde termijn tegenstelbaar t.o.v. directe belastingen, BTW en RSZ Geldt niet t.o.v. derden en andere administraties

220 Niet-Tegenstelbaarheid
Termijn Overdracht wordt maar tegenstelbaar t.o.v. de bevoegde administraties Na verloop van de maand die volgt op Die waarin origineel eensluidend afschrift van de akte tot overdracht Ter kennis is gebracht van: ontvanger Directe belastingen Ontvanger BTW Inningsinstelling RSZ

221 Niet-Tegenstelbaarheid
De overdracht is maar tegenstelbaar na kennisgeving Na afloop van de maand volgend op die waarin deze kennisgeving is voldaan Termijn begint dus maar te lopen vanaf de kennisgeving Best aangetekend Geen kennisgeving = niet-tegenstelbaarheid Bewarende en uitvoerende maatregelen om de rechten van de schatkist te vrijwaren

222 Hoofdelijke aansprakelijkheid overnemer
De overnemer van de handelszaak is hoofdelijk aansprakelijk voor de betaling de fiscale en sociale schulden van de overdrager Welke schulden? Alle schulden die de overdrager verschuldigd was op het ogenblik dat de termijn van niet-tegenstelbaarheid afloopt

223 Hoofdelijke aansprakelijkheid overnemer
Dubbele beperking op de hoofdelijke aansprakelijkheid Tijdstip : fiscale schulden en/of sociale zekerheidsbijdragen Verschuldigd op het einde van de maand die volgt op de datum van kennisgeving Fiscus en RSZ kunnen overnemer maar aanspreken op einde van die termijn

224 Hoofdelijke aansprakelijkheid overnemer
Bedrag : Beperkt tot het bedrag dat de Overnemer betaald heeft voor het verstrijken van de termijn van niet-tegenstelbaarheid Tot het bedrag van de nominale waarde van de aandelen die in ruil voor de overdracht zijn verkregen voor afloop van de termijn van niet tegenstelbaarheid

225 Hoofdelijke aansprakelijkheid overnemer
Dus: geen hoofdelijke aansprakelijkheid als overnemer niets betaald voor het verstrijken van de termijn van niet-tegenstelbaarheid Bedingen in overeenkomst dat betaling maar zal gebeuren na het verstrijken van de termijn van niet-tegenstelbaarheid

226 Hoofdelijke aansprakelijkheid overnemer
Voorwerp van de hoofdelijke aansprakelijkheid De ontvanger van directe belastingen De ontvanger van BTW De inninginstelling van de sociale zekerheidsbijdragen

227 Hoofdelijke aansprakelijkheid overnemer
Kunnen elk Op het einde van de termijn van niet tegenstelbaarheid Betaling vragen van de op dat ogenblik openstaande fiscale en sociale schulden van de overdrager Met een maximum het bedrag van de reeds betaalde overname prijs Qui paie mal paie deux fois

228 Hoofdelijke aansprakelijkheid overnemer
Risico in het slechtste geval vier maal betalen: Overdrager Directe belastingen BTW RSZ Mogelijk tot terugvordering bij Overdrager Chirografaire schuldeiser

229 Certificaat van afwezigheid van schulden
Belangrijke uitzondering op niet-tegenstelbaarheid en hoofdelijke aansprakelijkheid = de toevoeging van een certificaat Door de overdrager bij de kennisgeving van de akte van overdracht Certificaat wordt uitgereikt door: Ontvanger directe belastingen BTW ontvanger Inningsinstelling RSZ Certificaat zegt dat overdrager geen fiscale of sociale schulden heeft

230 Aanvragen certificaat
Aanvragen certificaat door overdrager Bevoegde ontvanger Inningsinstelling Verblijfplaats Maatschappelijke zetel Aanvraag in dubbel Totaal 3 certificaten Certificaat wordt enkel opgesteld om te attesteren dat er geen fiscale of sociale schulden zijn

231 Aanvraag certificaat Moet opgesteld zijn binnen de 30 dagen voor de kennisgeving van de overeenkomst van overdracht

232 Afleveren of weigeren Certificaat
Ontvangers en inningsinstelling moeten certificaat binnen de maand na de aanvraag afleveren of weigeren Weigering Op de dag van aanvraag aanslag gevestigd Aanvraag ingediend na aankondiging of tijdens fiscale en/of sociale controle Vraag om inlichtingen (fiscaal) Geen proportionaliteit / Geringe schuld is voldoende

233 Overmaken certificaat
Certificaat moet samen met overeenkomst van overdracht overgemaakt worden aan de respectievelijke ontvangers en inninginstelling. Belangrijk is dat het certificaat niet ouder is dan 30 dagen Gevolg van de overmaking van het certificaat: Geen termijn van niet-tegenstelbaarheid Geen hoofdelijke aansprakelijkheid

234 Overmaken certificaat
Kennisgeving aan de bevoegde ontvanger en/of inningsinstelling Door overdrager of overnemer Met origineel eensluidend afschrift van de akte van overdracht Vorm kennisgeving is niet geregeld Afgifte Exploot Aangetekende brief Gewone brief

235 Hoe vermijden dat je nogmaals overnameprijs moet betalen
Gelijktijdig overmaken van certificaat aan bevoegde instanties Betaling overnameprijs uitstellen tot na afloop termijn niet-tegenstelbaarheid Overname prijs consigneren bij notaris of gerechtsdeurwaarder (openbaar ambtenaar)

236 Hoe vermijden dat je nogmaals overnameprijs moet betalen
Niet bij advocaat, vastgoedmakelaar, andere tussenpersoon Er wordt niet betaald aan overdrager Consignatie gebeurt voor rekening wie er recht op blijkt te hebben Na verstrijken termijn niet-tegenstelbaarheid betaling aan: Overdrager Respectievelijke Ontvangers Inningsinstelling

237 BTW Overdracht handelszaak wordt voor de toepassing van de BTW gelijkgesteld met overdracht van een algemeenheid (art.11 BTW) Voorwaarde dat overdracht betrekking heeft op alle elementen van de handelszaak Cliënteel Koopwaren handel uitrusting, IP Vrijstelling voor BTW

238 BTW Moet niet inbegrepen zijn: Onroerend goed
Schulden en schuldvorderingen Gevolg : vrijstelling van BTW Overnemer zet voor BTW persoon van de overdrager verder Geen keuzestelsel Geen BTW : Navordering Wel BTW : Niet in aftrek brengen BTW

239 Bewijs overdracht De overdracht van handelszaak gebeurt door de loutere wilsovereenstemming over de prijs en het goed Handelsrechtelijke transactie dus bewijs met alle middelen van recht Dus ook factuur Beter overeenkomst op te maken Onderhands Authentiek als overdracht onroerend goed Roerende goederen geldt bezit als titel

240 Specifieke overdrachten
Overdacht handelshuur Overdracht schuldvordering Overdracht schulden Overdracht contracten Overdracht vergunningen Overdracht IP Overdracht personeel

241 Overdracht handelshuur
Beschikking over een huurovereenkomst is essentieel gegeven voor eigenaar van een handelszaak Wetgever ter hulp : (Art. 10 Handelshuur) Contractueel verbod tot onderverhuring of overdracht van de huur kan onderverhuring of overdracht niet beletten Indien dit gepaard gaat met : Overdracht of verhuring handelszaak Slaat op de gezamenlijke rechten van de hoofdhuurder

242 Overdracht handelshuur
Formaliteiten Overdrager moet aan de eigenaar-verhuurder Het ontwerp van de akte van overdracht betekenen bij aangetekende brief of deurwaardersexploot Eigenaar-verhuurder heeft 30 dagen om zich op basis van wettige redenen te verzetten tegen de overdracht

243 Overdracht handelshuur
Geen verzet = akkoord Huurder kan tegen het verzet verhaal aanteken bij vrederechter Overdracht belet niet dat overdrager samen met de overnemer aansprakelijk blijft tgo eigenaar-verhuurder Dus overdrager doet er goed aan te bedingen met eigenaar dat hij ontslagen wordt van zijn verplichtingen

244 Overdracht schuldvorderingen
Een van de activa bestanddelen van de handelszaak Kan bestaan uit een schuldvordering op een schuldenaar Hoe wordt schuldvordering overgedragen (art BW) ?

245 Overdracht schuldvorderingen
Tussen Overnemer en Overdrager door loutere wilsovereenstemming Tgo de gecedeerde schuldenaar door Kennisgeving aan SN In principe : gewone brief volstaat Beter : aangetekende brief voor bewijs Wie : overdrager of overnemer Erkenning door SN Tgo Derden Door het louter sluiten van de overeenkomst

246 Overdracht Schulden Het burgerlijk wetboek bevat geen regeling voor overdracht schulden Overdracht van een schuld zal dus maar mogelijk zijn mits uitdrukkelijke instemming van de schuldeiser Dit in tegenstelling tot een (schuld)vordering Men kan schuldeiser niet dwingen een andere schuldenaar te aanvaarden in zijn plaats

247 Overdracht schulden Schuldoverdracht maar mogelijk mits medewerking en toestemming SE Driepartijenovereenkomst Waarbij overdrager bevrijd wordt van zijn verbintenissen

248 Overdracht van een contract
Een contract als geheel van rechten en plichten Waarbij men zowel schuldenaar als schuldeiser zal zijn Gemengd – geen regeling in BW Check overeenkomst Verbod tot overdracht Change of control clausule Oplossing driepartijenovereenkomst

249 Overdracht vergunningen
Milieuvergunning – melding – mogelijkheid tot wijziging door overheid Vestigingsgetuigschrift voor toegang bepaalde beroepen Indien persoon die beroepskwalificaties bezit mee overgaat/activiteit blijkt uitoefenen Geen probleem Is dit niet het geval moet de nieuwe exploitant een nieuw attest aanvragen Basiskennis bedrijfsbeheer

250 Overdracht IP Een actiefbestanddeel dat wordt overgedragen kan bestaan uit een intellectueel eigendomsrecht Merk Octrooi Tekening en modellen De overdracht van elk van deze rechten is onderworpen aan een specifiek regime

251 Overdracht Arbeidsovereenkomsten
cao 32bis regelt het behoud of de bescherming van de rechten van werknemers in alle gevallen van wijziging van werkgever ingevolge de overgang van de onderneming of een gedeelte ervan krachtens overeenkomst

252 Overdracht Arbeidsovereenkomsten
Alle rechten en plichten die voortvloeien uit de arbeidsovereenkomsten Gesloten tussen overdrager en zijn werknemers Gaan ongewijzigd over naar de Overnemer Wanneer de overnemer met WN-ers overeenkomt dat ze afstand doen van bepaalde verworvenheden is nietige overeenkomst Wegens strijdig met de openbare orde

253 Overdracht Arbeidsovereenkomsten
Overdrager en Overnemer samen aansprakelijk voor de schulden personeel op moment van overdracht Let op vakantiegeld en eindejaarspremies

254 Vennootschapsrecht Quasi-inbreng Belangenconflictregeling

255 Aandachtspunten Geen overdracht algemeenheid
Ieder bestanddeel moet volgens zijn specifieke regels overgedragen worden Toelating van een derde partij Kan bepaald bestanddeel overdragen worden? Zijn er overdrachtsbeperkingen Is handelszaak in pand gegeven Voorrecht onbetaalde verkoper Retentierecht Eigendomsvoorbehoud Ontbindend beding

256 Aandachtspunten Beslagen Faillissement Vergunningen Personeel
Attesten fiscus en RSZ BTW ……

257 4. Actuele rechtspraak

258 Overzicht Termijn commissaris Ad nutum afzetbaarheid van bestuurders
Overdracht aandelen Aansprakelijkheid bestuurders

259 A. Termijn commissaris

260 Ontslag commissaris Art. 135 W. Venn.:
Commissaris benoemd voor periode van drie jaar Kunnen enkel om wettige redenen ontslagen worden Verschil in mening over boekhoudkundige verwerking of controleprocedure Geen wettige reden voor ontslag Recht op schadevergoeding bij onrechtmatig ontslag

261 Ontslag commissaris Rb. Koophandel Dendermonde Feiten:
Benoeming als commissaris op AV 2007 Periode van 3 jaar = boekjaren 2007 – 2008 – 2009 Herbenoeming op de AV 2009 In beslissing bepaald dat termijn zou aflopen na boekjaar 2011 Herbenoeming niet gepubliceerd AV 2010 Ontslag als commissaris – wel kwijting verleend Benoeming nieuwe commissaris – vergoeding gehalveerd

262 Ontslag commissaris Vordering ontslagen commissaris Verweer
Ontslag ingegeven door vaststelling lacunes in boekhouding Schadevergoeding op grond van artikel 135 lid 1 W. Venn. = equivalent van ereloon voor de resterende boekjaren (Vroegtijdige) herbenoeming 2009 Resterende boekjaren 2010 – Verweer Herbenoeming was contra legem daar vroegtijdig gebeurde en niet na de wettelijke termijn van 3 jaar Nooit als commissaris aangesteld daar geen bezoldiging werd afgesproken zoals vereist door art. 134, § 2 W. Venn. Vergoeding onrechtmatig daar ereloon exuberant in vergelijking met nieuwe commissaris + geen timesheet voorgelegd

263 Ontslag commissaris Beoordeling
Besluit tot herbenoeming kan niet zomaar als onbestaande of nietig beschouwd worden Herbenoeming is een rechtshandeling die gevolgen heeft eenmaal ter kennis gebracht van diegene die er het voorwerp van uitmaakt en de aanstelling aanvaard werd Art B.W.: Lastgeving komt tot stand door de aanneming (kan stilzwijgend)

264 Ontslag commissaris Rechtsverhouding – contractueel
Art B.W. Contract kan niet eenzijdig beëindigd worden Feit dat aanstelling op bepaalde vlakken dwingend is geregeld doet daar geen afbreuk aan Geen enkele bepaling vereist dat lastgeving onmiddellijk moet worden uitgevoerd om rechtsgeldig te zijn Meerzijdige rechtshandeling Geldig zolang nietigverklaring niet in rechte vastgesteld is door een rechter Benoemd orgaan behoudt die hoedanigheid totdat rechterlijke beslissing nietigheid benoeming vaststelt Zie o.a. art. 130 W. Venn.: nietigheid moet uitgesproken worden

265 Ontslag commissaris In casu:
nietigheid beslissing herbenoeming op zich nooit gevorderd Toestaan zou miskenning van de wettelijke vervaltermijnen inzake nietigheidsvorderingen inhouden: moet gevorderd worden binnen 6 maanden Publicatie in B.S. is van geen belang in verhouding tussen vennootschap en commissaris Publicatie enkel voor tegenstelbaarheid naar derden Ontbreken notulen waaruit bezoldiging blijkt heeft geen belang Vereisten m.b.t. bezoldiging zijn geen geldigheids- of bestaansvoorwaarden

266 Ontslag commissaris Opm.: Besluit Rb
In casu werd het advies van de Ondernemingsraad m.b.t. de herbenoeming niet gevraagd Had grond voor nietigheid kunnen vormen maar werd niet opgeworpen Besluit Rb Herbenoeming commissaris was geldig Ontslag ongeldig daar geen wettige redenen voorhanden waren

267 Ontslag commissaris Wettige redenen voor ontslag
Elke aan de commissaris te wijten omstandigheid waardoor van de vennootschap redelijkerwijs niet kan verwacht worden dat zij nog langer haar vertrouwen in de commissaris behoudt Redenen moeten: ernstig zijn objectief controleerbaar kunnen getoetst worden door de rechten

268 Ontslag commissaris Geen reden tot ontslag
Verschil in menig over boekhoudkundige verwerking Loutere vertrouwensbreuk Vertrouwensbreuk moet te wijten zijn aan de commissaris Commissaris moet handeling hebben gesteld die een normaal zorgvuldig commissaris in gelijkaardige omstandigheden niet zou hebben gesteld

269 Ontslag commissaris Omvang schadevergoeding:
Art. 135 § 1 W. Venn.: op onwettige wijze ontslagen commissaris heeft recht op schadevergoeding In casu was vroegtijdig herbenoemd Rb: niets belet een dergelijke vroegtijdige benoeming mits tijdspanne tussen benoeming en effectieve uitwerking ervan niet onredelijk lang is In casu niet geval en dus herbenoemd voor de boekjaren 2010/2011/2013

270 Ontslag commissaris Begroting schade:
Sommigen stellen dat vergoeding in de mate van het mogelijke de schadelijder in toestand moet geplaatst worden alsof prestatie werd uitgevoerd Rb.: begroting schade naar billijkheid Derving inkomsten wordt getemperd door feit dat commissaris meer tijd kan besteden aan andere audits en moet zij geen kosten meer maken ivm verloren opdracht Schatting ex aequo et bono Doel deze schattingstechniek: tegemoet komen aan lacunes bewijsvoering wat juiste omvang van schade betreft Schatting naar billijkheid

271 Ontslag commissaris Verweerster: bezoldiging werd niet bepaald door de AV en is dus niet verschuldigd Sommigen stellen dat in dergelijk geval de commissaris niet in staat is zijn bezoldiging in rechte op te eisen Rb: Wet bepaalt niet dat bij afwezig van beslissing bezoldiging niet verschuldigd zou zijn Betaling is slechts onverschuldigd als er een rechtsgrond voor ontbreekt, daar waar in casu de rechtsgrond precies de aanstelling als commissaris is Niet melden bezoldiging in jaarrekening eveneens geen reden om niet toe te kennen: vennootschapsrechtelijke lastgeving wordt immers vermoed bezoldigd te zijn

272 B. Add nutum afzetbaarheid bestuurders

273 Ontslag bestuurder Hof van Beroep – Brussel Feiten:
Benoeming Dhr. J.V. als bestuurder door B.A.V. 19 augustus 1999 voor periode eindigend op de A.V. van 2004 – mandaat onbezoldigd Ontslag in 22 april 2000 Dagvaarding 16 juni 2000 vanwege de bestuurder Eist vergoeding wegens ontijdig ontslag daar hij omwille van zijn mandaat zijn andere economische activiteiten sterk verminderd heeft terwijl hij reeds na 6 maanden ontslagen werd Bedrag vergoeding forfaitair bepaald op basis van de beloning die hij zou hebben gehad indien mandaat had kunnen uitdoen

274 Ontslag bestuurder Vordering gegrond op volgende feiten:
Sinds december 1999 zou appellante alles aan het voorbereiden zijn geweest om Dhr. J.V. zogenaamd te “lozen” door zijn vrouw en zoon reeds te ontslaan Appellante zou te “laf” geweest zijn om hem toen te melden dat zijn ontslag als bestuurder ook zou volgen en zou sindsdien een denigrerende houden hebben aangenomen waaruit kwaadwilligheid van ontslag zou blijken (van dit alles wordt echter geen bewijs geleverd) Appellante had Dhr. J.V. voordien wel reeds verzocht zelf ontslag te nemen

275 Ontslag bestuur Rb Oudenaarde Hof van Beroep:
Kende Dhr. J.V. vergoeding toe van EUR Hof van Beroep: Vonnis Rb Oudenaarde vernietigd

276 Ontslag bestuurder Motivering Hof van Beroep
Geen verplichting tot horen van bestuurder Art. 518, § 3 W. Venn.: ad nutum afzetbaarheid van bestuurders Uitz.: statutaire zaakvoerder binnen een BVBA Bijgevolg geen motivering van ontslag vereist of plicht tot horen van de betrokken bestuurder Echter: A.V. moet zich correct gedragen en mag niet onrechtmatig handelen Als uit de omstandigheden en concrete feiten, fouten in het ontslag zouden blijken, kan wel vergoeding toegekend worden

277 Ontslag bestuurder Geen ontijdig ontslag
Ontslag zou ontijdig geweest zijn daar hij omwille van zijn mandaat zijn andere economische activiteiten stopt gezet heeft terwijl hij reeds na 6 maanden ontslagen werd Hof van Beroep Appellante werd niet verplicht andere activiteiten stop te zetten Mandaat was kosteloos zodat het terugschroeven van zijn activiteiten niet met benoeming kan te maken hebben

278 Ontslag bestuurder Bestuurder wierp op dat ontslag ongeldig was daar AV niet formeel werd bijeengeroepen: Maar: alle aandeelhouders waren aanwezig en geen van hen heeft bezwaar gemaakt tegen afwezigheid oproepingen AV kon bijgevolg rechtsgeldig beraadslagen en beslissen

279 Ontslag bestuurder Hof van Beroep Gent – 7 november 2011 Feiten:
1988 neemt S.V. de NV X over van zijn vader 1990 bouwt samen met L.V. uit tot een ondernemingsgroep 2001: S.V. neemt de vennootschap V.M. over V.M. wordt hoofdaandeelhouder van NV X 2003: L.V. overlijdt W.V.L. wordt aangesteld als CEO – zal via zijn BVBA werken

280 Ontslag bestuurder Overeenkomst wordt gesloten tussen holding V.M. en BVBA W.V.L. Sterkmaking dat BVBA W.V.L. zal voordragen als bestuurder van NV X Sterkmaking dat voor herbenoeming zal stemmen en tegen herroeping mandaat – Bij niet naleving van deze verplichtingen: forfaitaire schadevergoeding te betalen door V.M. Duur overeenkomst: 24 jaar (tot 2027) Maandelijkse vergoeding + recht op bonus Wordt een aantal maal verhoogd tijdens uitvoering van de overeenkomst

281 Ontslag bestuurder 23 mei 2007:
V.M. verbindt er eveneens toe dat bij verkoop van haar aandelen zij de overeenkomst en daaruit voortvloeiende verplichtingen zal overdragen aan koper V.M. blijft eveneens hoofdelijk gehouden tot naleving van de verplichtingen uit deze overeenkomst 23 mei 2007: V.M. verkoopt haar aandelen aan NV Y NV Y neemt ook expliciet de overeenkomst met BVBA W.V.L. over en: Vrijwaart V.M. tot naleving van alle verplichting dienaangaande (vanaf datum overname) V.M. blijft wel gehouden voor periode van voor de overname

282 Ontslag bestuurder 23 mei 2007 21 januari 2008 29 januari 2009:
Brief van NV Y aan BVBA W.V.L. kennisgeving overname en voorstel om mandaten op te nemen als bestuurder in verschillende vennootschappen 21 januari 2008 BVBA W.V.L. ontvangt uitnodiging van algemene vergadering van de diverse vennootschappen Agenda: ontslag en benoeming bestuurder 29 januari 2009: BVBA W.V.L. wordt ontslagen als bestuurder en vervangen in de verschillende vennootschappen

283 Ontslag bestuurder 28 februari 2008 Juni 2008
Dagvaarding NV Y vanwege BVBA W.V.L. om betaling forfaitaire schadevergoeding + openstaande facturen te bekomen Juni 2008 Dagvaarding V.M. in gedwongen tussenkomst Vraag tot hoofdelijke aansprakelijkheid Tusseneis V.M. lastens NV Y tot vrijwaring voor elke veroordeling (cfr. overeenkomst 23 mei 2007)

284 Ontslag bestuurder Argumentatie NV Y:
Bepaling tot zou stemmen om mandaat BVBA W.V.L. te steunen en niet te ontslaan strijdig is met ad nutum afzetbaarheid bestuurder (art. 518, § 3 W. Venn.) Cassatie 13 april 1989: Elke clausule die het recht algemene vergadering om bestuurder te ontslaan te beperken of op te heffen = nietig Evenwel: beding waarbij een aandeelhouder zich ertoe verbindt zijn stemrecht aan te wenden om bepaalde persoon te steunen Tast vrijheid orgaan niet aan en dus toelaatbaar Clausule waarbij V.M. zich ertoe verbond te stemmen voor (her)benoeming van BVBA W.V.L. als bestuurder en tegen ontslag, is bijgevolg geldig

285 Ontslag bestuurder Argumentatie NV Y
Overeenkomst voldoet niet aan wettelijke voorwaarden voor een stemovereenkomsten (art. 551 W. Venn.) die: beperkt in tijd moeten zijn, en in het belang van de vennootschap. Betreft in casu echter overeenkomst met een niet-aandeelhouder Art. 551 veronderstelt afspraken tussen aandeelhouders onderling en is dus niet van toepassing

286 Ontslag bestuurder Argumentatie NV Y Art. 1162 B.W.:
Bij twijfel moet de overeenkomst uitgelegd worden ten nadele van hem die bedongen heeft (i.e. BVBA W.V.L.) en ten voordele van hem die zich verbonden heeft (i.e. NV Y) Niet van toepassing daar de overeenkomst duidelijk was en uitdrukkelijk werd overgenomen Heeft nog facturen betaald na overname zonder enig protest Heeft BVBA W.V.L. zelf op hoogte gesteld van de overdracht

287 Ontslag bestuurder Argumentatie NV Y
Vergoeding van januari 2008 moet worden geprorateerd daar niet volledige maand werd gepresteerd (wegens vakantie) Verworpen daar vast forfaitaire maandvergoedingen betrof en overeenkomst voorzag in 26 verlofdagen (of zijnde 2 per maand)

288 Ontslag bestuurder Hof van Beroep Gent – 8 november 2010 Feiten:
28 september 2001: NV S en Dhr. L. enerzijds en Dhr. D en Mevr. B. anderzijds sluiten overeenkomst: VOF D & B zal ten laatste op 1 juni 2001 benoemd worden tot bestuurder Op einde ieder boekjaar: VOF D & B een premie ontvangen (15 % nettowinst voor belastingen) Premie zolang VOF D & B bestuurder is met een minimum van 10 jaar Overeenkomst met Dhr. D. waarbij de handelsactiviteiten verkoopt van een vennootschap waarvan hij aandeelhouder is

289 Ontslag bestuurder 19 december 2006: 2 januari 2007: Eerste aanleg
BAV besluit tot ontslag VOF D & B 2 januari 2007: VOF D & B vordert: Betaling openstaande bedragen Resterend deel van de vaste premie (nog 5 jaar) Eerste aanleg Vordering wordt verworpen wegens schending art. 518, § 3 W. Venn. Dhr. L. niet persoonlijk verbond daar enkel sterk maakte voor NV S

290 Ontslag bestuurder Gedeeltelijke hervorming vonnis door Hof
Art. 518, § 3 W. Venn.: Is van openbare orde: Werd bevestigd door Hof hoewel in rechtsleer sommigen stellen dat dit niet het geval zou zijn: Sommige rechtsleer stelt dat dit artikel enkel de belangen van de vennootschap en aandeelhouders beschermd en dus van dwingend recht is Andere verdedigen echter openbare orde karakter daar dit de enige garantie is voor de aandeelhouders tegen bestuurder die vennootschap gebruikt in puur eigen belang beschermd zo economische fundamenten daar ad nutum afzetbaarheid ultiem beschikkingsrecht vormt van de aandeelhouders

291 Ontslag bestuurder Hof heeft openbaar orde karakter van art. 518, § 3 W. Venn. bevestigd Ad nutum afzetbaarheid is essentieel in economisch leven Aandeelhouders brengen immers enkel kapitaal in en geven dan beheer volledig uit handen aan bestuursorgaan Beperking van dit recht van belang voor privébelangen aandeelhouders maar eveneens voor economisch leven ter bescherming tegen uitwassen Hof bevestigt echter wel dat de nietigheid van een clausule ingevolge schending art. 518, § 3 W. Venn. enkel geldt t.a.v. de vennootschap en niet t.a.v. een derde (i.e. Dhr. L.)

292 Ontslag bestuurder Verschillende hoedanigheden
Dhr. L is in hoedanigheden verschenen in de overeenkomst: Als vertegenwoordiger van de NV S (in welke hoedanigheid wel niet bepaald) In eigen naam, als stermaker voor de NV S In eigen naam en voor zichzelf Is niet nodig dat de persoonlijke verbintenissen waartoe Dhr. L zich verbonden heeft apart vermeld worden daar hij en de NV S dezelfde verbintenissen aangingen Feit dat NV S uitvoering gaf aan de overeenkomst via betaling bestuursvergoeding wijzigt dit niet

293 C. Overdracht aandelen

294 Bewijs eigendom aandelen
Rb Gent – 8 oktober 2012 Feiten: Notariële akte van 20 april 2004: Akte vermeldt dat Mevr. M.H. aanwezig was met 165 aandelen en dit onder de categorie “aandeelhouders” Afdoende bewijs van aandeelhouderschap? Notaris moet enkel vaststellen wie zich aanbiedt met de aandelen maar moet niet hoedanigheid nagaan: Enkel vermoeden dat eigenaar van de aandelen is Geen vaststaand en onbetwistbaar bewijs

295 Bewijs eigendom aandelen
Verschijnen met aandelen voor notaris Creëert enkel vermoeden aandeelhouderschap Echter: geen vaststaand en onbetwistbaar bewijs In casu wordt vermoeden aandeelhouderschap weerlegt: M.H. geeft niet aan hoe aandelen verkregen werden Historiek aandeelhouderschap van de vennootschap wordt zij op geen enkel ogenblik vermeld M.H. gehuwd onder stelling volledig scheiding van goederen met G.P. (aandelen die hij reeds bezat behoren niet tot huwgemeenschap) Vennootschap was al decennialang in handen van familie G.P. M.H. is nooit als aandeelhouder verschenen op een A.V.

296 Bewijs eigendom aandelen
Artikel 2279 W.B. (bezit geldt als titel) Geldt enkel in de mate dat bezit ondubbelzinnig is – moet voldoen aan voorwaarden art – 2229 B.W. In casu bezit niet ondubbelzinnig Hiervoor vermelde feiten wijzen er op dat Mevr. M.H. aandelen louter bezat voor Dhr. G.P. maar niet optrad als eigenaar Ondertekening notariële akte geeft enkel aan dat Mevr. M.H. verschenen is met de aandelen als houderster ervan maar bewees niet eigendom ervan Op grond van de feiten van het dossier kon eigendom niet aangetoond worden zelfs integendeel

297 Bewijs eigendom aandelen
Analyse: Oud artikel 220 W. Venn.: Was verboden aan de stemming op AV deel te nemen met aandelen waarvan men geen eigenaar was Wet 14 december 2005 afschaffing toondereffecten heeft deze bepaling echter afgeschaft: Doel: niet langer te werken met individueel aan te duiden aandelen maar met een depot van vervangbare effecten (i.e. gedematerialiseerde effecten) Kan nu als bewaarnemer of lasthebber aanmelden op de AV maar die hoedanigheid moet niet vermeld worden Verschijning op AV geeft bijgevolg enkel vermoeden van aandeelhouderschap dat kan weerlegd worden

298 D. Aansprakelijkheid bestuurders

299 Aansprakelijkheid bestuurders
Hof van Beroep Gent – 20 oktober 2008 Feiten: NV D.R. = familiebedrijf Sinds 2002 aandeelhouders in conflict waarbij X en diens zoon Y tegenover rest van de familie staan 7 december 2005: Overige aandeelhouders worden gedwongen aandelen van X over te nemen op beslissing voorzitter Rb Kh

300 Aansprakelijkheid bestuurders
19 juli 2005: Dagvaarding NV D.R. tegen X en Y die vraagt: Veroordeling X wegens te goedkope overname bedrijfswagen Veroordeling Y wegens uitvoeren werken aan diens woning door bedrijfspersoneel Veroordeling van X en Y wegens daden oneerlijke handelsconcurrentie Veroordeling van X en Y wegens anomalieën in de boekhouding Verbod om nog binnen straal van 25 km van zetel van NV D.R. concurrerende activiteiten te ontplooien

301 Aansprakelijkheid bestuurders
Beslissing Hof van Beroep Vordering tegen Y is ontvankelijk daar bestuurder in feite: Uit stukken blijkt dat Y bestuursdaden stelde nl. beslissingen die bepalend waren voor commerciële, financiële of industriële positie van de vennootschap Y had zelf verklaard de facto als leidinggevende persoon te zijn binnen NV D.R.

302 Aansprakelijkheid bestuurders
Aansprakelijkheid X Inbreuk art. 523 W. Venn.? Verkoop bedrijfswagen was handeling dagelijks bestuur met een relatief gering belang: Cass. 21 februari 2000: “Handelingen van dagelijks bestuur zijn verrichtingen die door het dagelijks leven van de vennootschap worden vereist of die zowel wegens hun gering belang als wegens de noodzaak van een snelle oplossing, de tussenkomst van de raad van bestuur zelf niet rechtvaardigen”

303 Aansprakelijkheid bestuurders
Aansprakelijkheid Y: Y had een deel van de werken reeds betaald terwijl de NV D.R. niet kan aantonen dat het resterend deel door haar werd uitgevoerd Aansprakelijkheid X en Y voor boekhoudkundige anomalieën Verworpen: Voor stuk van de betrokken jaren was kwijting verleend Opstellen is bevoegdheid van de RvB waar de klagers zelf de meerderheid in vormden Jaarrekeningen werden zonder meer goedgekeurd Klagers waren op de hoogte van de boekhouding daar zij zelf boekhouding voerde samen met externe accountant

304 Aansprakelijkheid bestuurders
Niet-concurrentie: X en Y zouden met hun vennootschap concurreren met NV D.R. en zo schuldig zijn aan onrechtmatige concurrentie Deze grieven worden pas 14 maanden na vermeende inbreuk geformuleerd Waren nog louter aandeelhouders en die zijn vrij met andere vennootschappen te werken Op aandeelhouders rust geen concurrentieverbod tenzij zulks zou zijn overeengekomen

305 Aansprakelijkheid bestuurders
Sinds Decreet d’Allarde van 1791 geldt principe van vrijheid van handel en concurrentie Afwerving personeel en cliënteel van een concurrent daarom ook geoorloofd Afwerving slechts onrechtmatig omwille van doel dat zij zou beogen of omstandigheden waarin deze plaatsvindt In casu: - website is niet verwarrend - verkooppunten en visitekaartjes zijn niet identiek - van overgang van een aantal klanten kan niet aangetoond worden dat gevolg is van actieve benadering - expertise toont niet aan dat databestand werd gekopieerd - Y beschikte over de gegevens als werknemer en ex-werknemer mag gebruik maken van zijn verworven kennis verworven bij huidige concurrent

306 Aansprakelijkheid bestuurders
- afwerving personeel is geoorloofd als gevolg van de vrijheid van arbeid is enkel onrechtmatig indien gebeurde met doel verwarring te scheppen tussen de ondernemingen, vertrouwelijke gegevens te verkrijgen, de werking van ondernemingen te desorganiseren of wanneer gepaard gaat met derde-medeplichtigheid aan contractbreuk van het afgeworven personeelslid

307 Aansprakelijkheid bestuurders
Analyse: Bestuurders zijn aansprakelijk t.a.v. de vennootschap voor hun fouten Actio mandati Vereist beslissing van de AV Bestuurder moet verantwoording afleggen aan orgaan dat hem benoemd heeft Uitvoering van deze beslissing door RvB Aansprakelijkheidsvordering door RvB zonder voorafgaandelijke beslissing van de AV is onontvankelijk Instellen procedure kan wel worden bekrachtigd door AV Bekrachtiging is geldig weliswaar onder voorbehoud van ev. verworven rechten van derden (zo moet dit gebeuren voor verjarings- of vervaltermijn is ingetreden) Kan niet meer ingesteld worden indien kwijting werd verleend

308 Aansprakelijkheid bestuurders
Kwijting: Indien gestemd op gewone algemene vergadering dan is de kwijting algemeen en dekt zij alle fouten gemaakt tijdens boekjaar waarop jaarrekening betrekking heeft Fouten ingevolge inbreuken op statuten of Wetboek van vennootschappen is uitdrukkelijke melding in oproepingen vereist Kwijting buiten goedkeuring jaarrekening: heeft enkel uitwerking op de fouten die toen gekend waren door de aandeelhouders die toen stemde – andere aandeelhouders kunnen dan wel nog vordering instellen (minderheidsvordering)

309 Aansprakelijkheid bestuurders
Aansprakelijkheid feitelijke bestuurders: Feitelijke bestuurder heeft geen bestuursmandaat Geen contractuele verhouding tot de vennootschap en gelden de regels betreffende de contractuele aansprakelijkheid niet Maar: Is algemeen aansprakelijk voor zijn onrechtmatig gedrag Is aansprakelijk voor zijn fouten op grond van art B.W. Kan door vennootschap (tenzij de AV hem heeft gedoogd) zowel als door derde worden aangesproken

310 Aansprakelijkheid bestuurders
Beslissing aanspreken feitelijk bestuurder Ligt bij raad van bestuur Geen beslissing van de AV nodig Kwijting kan niet gegeven worden Is immers geen mandataris van de vennootschap en kwijting kadert in verantwoording van de uitoefening van zijn mandaat

311 Aansprakelijkheid bestuurders
Verjaring: Gemeenrechterlijke termijn (art. 2262bis B.W.) 5 jaar vanaf dag volgend op deze waarop benadeelde kennis heeft gekregen van de schade en de identiteit van de dader en in ieder geval door verloop van 20 jaar vanaf dag volgend op die waarop schadeverwekkend feit zich heeft voorgedaan.

312 5. De advocatenakte

313 Advocatenakte Wet van 23 mei 2013 tot wijziging van art van het Burgerlijk Wetboek (B.S. 1/07/13) Verjaringsstuitende werking ingebrekestellingsbrief Art B.W. verjaring burgerlijk gestuit door “een dagvaarding voor het gerecht, een bevel tot betaling of een beslag”. Gewone ingebrekestelling werkte niet stuitend als gevolg waarvan rechtsvorderingen werden ingesteld louter om de verjaring te stuiten Nieuwe paragraaf 2 onder artikel 2244 B.W. tracht hier nu een oplossing aan te bieden

314 Advocatenakte Voorwaarden: Ingebrekestelling verstuurd door: Advocaat
Gerechtsdeurwaarder Persoon die krachtens art. 728, § 3 Gerechtelijk Wetboek in rechte mag verschijnen namens de schuldeiser (bv. vakbondsafgevaardigde)

315 Advocatenakte Volmacht moet daartoe gegeven worden:
Gerechtsdeurwaarder, persoon volgens Art. 728, §3 Ger. W.: steeds Advocaat: indien in kader van een procedure dan wettelijk vermoeden van volmacht Indien niet betrokken in proces: volmacht vereist Wijze van versturen Aangetekend schrijven Fax, werken niet stuitend

316 Advocatenakte Te gebruiken adres: Natuurlijke personen:
Woon- of verblijfplaats: in principe eerst naar woonplaats met (indien van toepassing) kopie naar gekende verblijfplaats Rechtspersonen: Maatschappelijke zetel Indien woon-, verblijfplaats of zetel in buitenland Stuitende werking werkt niet

317 Advocatenakte Gegevens moet gebaseerd zijn op administratief document van minder dan 1 maand oud Via Rijksregister of KBO Voor persoon onder art. 728, § 3 Ger. W. wijze bekomen gegevens is onduidelijk daar zij geen toegang hebben tot Rijksregister Taal Geen specifieke regel vooropgesteld Best taal waarin ev. procedure zal moeten gevoerd worden of taal waarin handelsrelatie verloopt

318 Advocatenakte Verplichte vermeldingen
de gegevens van de schuldeiser : voor een natuurlijke persoon, de naam, de voornaam en het adres van de woonplaats, of, in voorkomend geval, van de verblijfplaats of van de gekozen woonplaats; voor een rechtspersoon, de juridische vorm, de benaming en het adres van de maatschappelijke zetel of, in voorkomend geval, van de administratieve zetel; de gegevens van de schuldenaar : voor een natuurlijke persoon, de naam, de voornaam en het adres van de woonplaats, of, in voorkomend geval, van de verblijfplaats of van de gekozen woonplaats; voor een rechtspersoon, de juridische vorm, de benaming en het adres van de maatschappelijke zetel of, in voorkomend geval, van de administratieve zetel; de beschrijving van de verbintenis die de schuldvordering heeft doen ontstaan;

319 Advocatenakte indien de schuldvordering betrekking heeft op een geldsom, de verantwoording van alle bedragen die van de schuldenaar worden geëist, met inbegrip van de schadevergoeding en de verwijlinteresten; de termijn waarbinnen de schuldenaar zijn verbintenissen kan nakomen alvorens bijkomende invorderingsmaatregelen kunnen worden getroffen; de mogelijkheid in rechte op te treden met het oog op de uitwerking van andere invorderingsmaatregelen indien de schuldenaar niet binnen de vastgestelde termijn reageert; de verjaringsstuitende werking van deze ingebrekestelling; de handtekening van de advocaat van de schuldeiser, van de gerechtsdeurwaarder daartoe aangesteld door de schuldeiser of van de persoon die krachtens artikel 728, § 3, van het Gerechtelijk Wetboek in rechte mag verschijnen namens de schuldeiser

320 Advocatenakte Stuitende werking Principe: Uitzonderingen:
Ingebrekestelling stuit de verjaring en doet nieuwe termijn van 1 jaar ontstaan Eenmalig Uitzonderingen: Vordering kan niet voor de vervaldag van initiële verjaringstermijn vervallen Bv.: verjaring van 5 jaar dan kan vordering niet ingesteld worden in 2° jaar Indien de door de wet bepaalde verjaringstermijn minder dan 1 jaar bedraagt, is de duur van de verlenging dezelfde als deze van de verkorte verjaringstermijn

321 Vragen

322 Contactgegevens Dirk Beeckman Questa Advocaten Desguinlei Antwerpen Tel: Mathias Baert Questa Advocaten Desguinlei Antwerpen Tel:


Download ppt "Dirk Beeckman Mathias Baert"

Verwante presentaties


Ads door Google