Fonemisch bewustzijn & Letterkennis in groep 1 en 2 Mariët Förrer

Presentatie over: "Fonemisch bewustzijn & Letterkennis in groep 1 en 2 Mariët Förrer"— Transcript van de presentatie:

1 Fonemisch bewustzijn & Letterkennis in groep 1 en 2 Mariët Förrer

2 Boodschap Besteed in groep 1 en 2 gericht aandacht aan:
een goede leesstart Boodschap Besteed in groep 1 en 2 gericht aandacht aan: Fonologisch bewustzijn Fonemisch bewustzijn Letterkennis

3 Een goede leesstart Mondelinge taalvaardigheid
Fonologisch bewustzijn, in het bijzonder: Fonemisch bewustzijn Letterkennis Deze vaardigheden zijn nodig voor het verwerven van het alfabetisch principe.

4 Doorgaande leeslijn een goede leesstart + Woordenschat
Spraakontwikkeling: techniek ◊ Mondelinge taalvaardigheid Fonemisch bewustzijn en letterkennis Leren lezen Voortgezet technisch lezen Begrijpend lezen + Woordenschat + Positieve ervaringen met mondelinge en schriftelijke taal

5 Tussendoelen Beginnende geletterdheid groep 1 en 2
een goede leesstart Tussendoelen Beginnende geletterdheid groep 1 en 2 Boekoriëntatie Verhaalbegrip Functies van geschreven taal Relatie gesproken - geschreven taal Taalbewustzijn Alfabetisch principe Functioneel ‘schrijven’ en ‘lezen’

6 Taalbewustzijn een goede leesstart Woordbewustzijn
Vrachtwagen is langer dan trein Fonologisch bewustzijn (v.a. 3 jaar) Zon zit ook in zonnebloem Fonemisch bewustzijn (groep 1,2,3) Molen begint met mijn letter Alfabetisch principe klank - letterkoppeling

7 Vaardigheden fonologisch en fonemisch bewustzijn
een goede leesstart Vaardigheden fonologisch en fonemisch bewustzijn goed luisteren rijmen bewustzijn van zinnen en woorden bewustzijn van lettergrepen sorteren van klanken op beginklank isoleren van klanken synthetiseren van klanken analyseren van klanken klanken weglaten, toevoegen of vervangen letters kunnen benoemen

8 CPS aanpak Doelen Tijd + extra tijd voor risicoleerlingen Aanbod
een goede leesstart CPS aanpak Doelen Tijd + extra tijd voor risicoleerlingen Aanbod Effectieve instructie Differentiatie (convergent) Monitoren van de ontwikkeling van leerlingen

9 Doelen eind groep 2 Voldoende mondelinge spreekvaardigheid
een goede leesstart Doelen eind groep 2 Voldoende mondelinge spreekvaardigheid Fonemisch bewustzijn: auditieve synthese, auditieve analyse Letterkennis (kunnen benoemen): 15 letters Woordenschat

10 Tijd voor taal in groep 1&2
een goede leesstart Tijd voor taal in groep 1&2 5 uur per week: Dagelijks een kwaliteitsuur doelgerichte taalactiviteiten Risicokinderen minuten per week extra intensieve begeleiding Fonemisch bewustzijn Grote groep 3-5 x 15 min. Kleine groep 3-5 X 15 min. extra

11 Methoden en Materialen
een goede leesstart Methoden en Materialen Computer: Schatkist lezen Leescircus Klankie Bouw! Taalpoppen Lettermuur Lettergroeiboekje Werkmap Fonemisch bewustzijn Kinderklanken Wat zeg je? Spreekbeeld Schatkist Leeshuis Piramide Ik & Ko

12 De leerkracht maakt het verschil!
een goede leesstart Effectieve werkwijze De leerkracht maakt het verschil! Doelgericht & systematisch + Aangrijpen van leermomenten Speels, plezierig en interactief Betekenisvolle context Aandacht voor het schrijven van letters: invented spelling

13 Invented spelling Dagelijkse schrijfactiviteiten door kinderen
een goede leesstart Invented spelling Dagelijkse schrijfactiviteiten door kinderen Meer inzicht in de relatie tussen letters en klanken in woorden Het gaat niet om een juiste spelling

14 Differentiatie: Wie zijn de risicoleerlingen in groep 1 en 2?
een goede leesstart Differentiatie: Wie zijn de risicoleerlingen in groep 1 en 2? Leerlingen met geringe mondelinge taalvaardigheid / spraaktaalproblemen Leerlingen die geen belangstelling hebben voor taalspelletjes en letters Tweetaligen: verschillen in klank - betekenis

15 een goede leesstart Differentiatie: Wat maakt het verschil voor de risico- leerlingen in groep 1 en 2? Vroegtijdig signaleren: Niet afwachten maar aanbieden De leerkracht doet ertoe! Dagelijkse instructie en begeleiding in een kleine groep Geen andere aanpak, maar aanpak intensiveren Extra tijd per week Samenwerking met ouders Zo nodig: Inschakelen deskundigen

16 Voorschotbenadering Anneke Smits
een goede leesstart Voorschotbenadering Anneke Smits Combinatie van foneembewustzijn en letters: auditieve analyse/synthese + letterklankkoppeling Dagelijks invented spelling Kleine groepjes met begeleiding Positieve ervaring Drie fasen

17 Fase 1 identificatie van fonemen/letters
een goede leesstart Fase 1 identificatie van fonemen/letters Beperkt aantal letters (6-10): letters die functioneel zijn voor het kind (eigen naam), letters groep 3, kun je er woordjes mee maken? Letterboeken Presentatie van de letter op verschillende manieren Nog geen eisen stellen aan het benoemen

18 Fase 2 manipulatie van fonemen/letters
een goede leesstart Fase 2 manipulatie van fonemen/letters Oefenen van analyse en synthese, ondersteund met letters Geschikt hiervoor: Drietal Spreekbeeld

19 Fase 3 aanleren klank-tekenkoppeling
een goede leesstart Fase 3 aanleren klank-tekenkoppeling Alfabet en letterboeken Spreekbeeld Tekeningen en klankgebaren Klankie Activiteiten rond letters Lettermuur Lettertafel Letterboekjes Lettergroeiboek Neem de tijd: per letter minstens een week Speels houden Niet ‘overhoren’ Tempo van benoemen bij kleuters niet belangrijk

20 Monitoring: volgen van de ontwikkeling
een goede leesstart Monitoring: volgen van de ontwikkeling Goede intake bij start op school Toetsen en observeren in groep 1 en 2 Wat betekenen de verzamelde gegevens voor ons onderwijs?

21 een goede leesstart Mariët Förrer