Ontwikkelingen bouwregelgeving: brandveiligheid

Presentatie over: "Ontwikkelingen bouwregelgeving: brandveiligheid"— Transcript van de presentatie:

1 Ontwikkelingen bouwregelgeving: brandveiligheid
Ministerie BZK WBI/Bouwkwaliteit Tjitske de Haas Bijeenkomst NVBR/NIFV 19 maart 2012

2 Even voorstellen… Naam: Tjitske de Haas Ministerie BZK DGWBI/Woningbouw Bouwkwaliteit

3 Waar wordt de bouwregelgeving gemaakt?
Sinds 15 oktober 2010: ministerie van BZK Directoraat-Generaal Wonen, Wijken en Integratie Directie Stad & Bouw Cluster Bouwkwaliteit; 18 mensen (14 FTE) die: De regelgeving rondom de bouw maken (Woningwet, Bouwbesluit, Gebruiksbesluit) Werken aan stimulering van naleving en handhaving Werken aan de kwaliteit van de gebouwde omgeving (binnenluchtkwaliteit op scholen tot en met vergunningvrij bouwen) 18 mensen bedenken de regelgeving < - > 16 miljoen mensen bedenken de uitzondering op de regel… 3 april 2017

4 Bouwregelgeving en brandveiligheid: ontwikkelingen
Bouwbesluit 2012 Uitvoering Adviezen Commissie Dekker, risicobenadering en fundamentele bezinning bouwregelgeving Brandveiligheid zorginstellingen 3 april 2017

5 Bouwregelgeving BZK Voorschriften voor bouwen, gebruiken en slopen van bouwwerken Alle bouwwerken (woningen, utiliteitsbouw, tunnels, viaducten etc) Nieuwe en bestaande bouwwerken Veiligheid, gezondheid, bruikbaarheid, energiezuinigheid, milieu Doel: waarborgen van de minimumkwaliteit

6 Brandveiligheid in de bouwregelgeving
Een bouwwerk is zodanig dat: Aanwezigen tijdig kunnen vluchten Uitbreiding van brand wordt voorkomen Schadebeperking geen doel van de bouwregelgeving Afbranden mag dus Zolang iedereen er op tijd uit is, en zolang de brand maar niet overslaat 3 april 2017

7 Het stelsel van de Bouwregelgeving
Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) Vergunningplicht bepaald door Wabo Materiële voorschriften aangestuurd via Woningwet Artikel 1a: zorgplicht Artikel 1b: aanwijzen voorschriften Bouwbesluit voor nieuwbouw en bestaande bouw Artikel 7b: aanwijzen voorschriften Bouwverordening voor bouwen, gebruik en slopen Voorschriften zijn rechtstreeks werkend tenzij een vergunning afwijken toestaat Vergunning is leidend! Was de wettelijke grondslag voor het aanvragen van een bouwvergunning tot 2010 geregeld in de Woningwet, tegenwoordig is dit de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (kortweg de Wabo). In het Besluit omgevingsrecht (Bor) en bijbehorende ministeriële regeling (Mor) is dit verder uitgewerkt. De materiele voorschriften worden aangestuurd via de Woningwett: Zorgplicht artikel 1a Woningwet geïntroduceerd in 2007 Vangnet bepalen voor onvoorziene omstandigheden Basis voor handhaving bevoegd gezag indien geen directe grondslag beschikbaar is Strafbaar gesteld onder WED Voorbeeld: asbest op braakliggend terrein Artikel 1a 1. De eigenaar van een bouwwerk, open erf of terrein of degene die uit anderen hoofde bevoegd is tot het daaraan treffen van voorzieningen draagt er zorg voor dat als gevolg van de staat van dat bouwwerk, open erf of terrein geen gevaar voor de gezondheid of veiligheid ontstaat dan wel voortduurt. Een ieder die een bouwwerk bouwt, gebruikt, laat gebruiken of sloopt, dan wel een open erf of terrein gebruikt of laat gebruiken, draagt er, voor zover dat in diens vermogen ligt, zorg voor dat als gevolg van dat bouwen, gebruik of slopen geen gevaar voor de gezondheid of veiligheid ontstaat dan wel voortduurt. Artikel 1b Woningwet is ook geïntroduceerd in 2007 Aangescherpte verantwoordelijkheid eigenaar / gebruiker ook rechtsopvolger is in overtreding Rechtstreekse werking geïntroduceerd Vergunning geeft nog steeds rechtszekerheid boven Bouwbesluit 2003 Verbod op afwijken Bouwbesluit 2003 “Tenzij een omgevingsvergunning het uitdrukkelijk toestaat, …” Wringt in geval van foutieve vergunning! Artikel 1b [bewerkt] Tenzij een omgevingsvergunning het uitdrukkelijk toestaat, is het verboden: […] een gebouw te bouwen [bouwwerk geen gebouw zijnde], voor zover daarbij niet wordt voldaan aan de op dat bouwen van toepassing zijnde voorschriften, bedoeld in artikel 2, eerste lid; 2. Het is verboden: […] een bestaand gebouw [bouwwerk geen gebouw zijnde] in een staat te brengen, te laten komen of te houden die niet voldoet aan de op de staat van dat gebouw van toepassing zijnde voorschriften, bedoeld in artikel 2, tweede lid;

8 Landelijk uniformeren
In 1983 voorstel tot landelijk uniformeren naar de Tweede Kamer 1 oktober 1992: Bouwbesluit fase 1 in werking 1 januari 2003: tweede fase + conversie 2003: verplicht landelijk formulier bouwvergunning 2003: indieningsvereisten landelijk uniform 2008: voorschriften brandveilig gebruik landelijk uniform Geen lokale kop (regeerakkoord 2010) Alle voorschriften rondom het bouwen in één document 1 april 2012: samenvoegen voorschriften over bouwen, gebruik en slopen De roep naar uniformering van bouwvoorschriften werd in de loop der jaren steeds groter. De gemeentelijke verschillen waren en bleven te groot. Begin tachtiger jaren is het voorstel gekomen tot het maken van een landelijk Bouwbesluit: een algemene maatregel van bestuur die voor het hele land geldt en bouwvoorschriften bevat die waren gebaseerd op de gemeentelijke bouwverordeningen. In 1992 is de eerste fase van het Bouwbesluit van kracht geworden. Het Bouwbesluit bevat voorschriften uit het oogpunt van veiligheid, gezondheid, bruikbaarheid, energiezuinigheid en milieu (de zogenaamde vijf pijlers). De bouwtechnische eisen uit de bouwverordening vervallen, alle voorschriften werden per gebouw geordend en er waren prestatie-eisen alleen voor woningen, kantoren, logies. De voorschriften golden niet voor de utiliteitsbouw. De regels voor utiliteitsbouw zijn met de tweede fase van het Bouwbesluit in 1998 gepubliceerd. Deze tweede fase is echter pas met het Bouwbesluit 2003 in werking getreden. De conversie van het Bouwbesluit hield in dat de voorschriften niet langer per gebouwonderdeel werden gesteld maar per gebruiksfunctie. Deze herziening omvatte een aanzienlijke verandering in systematiek en opbouw van het besluit. Tabellen werden ingevoerd als sturingsinstrument en gebruiksfuncties werden geintroduceerd. Inhoudelijk veranderde er niet veel. Het doel hiervan was een toegankelijk en gebruiksvriendelijk Bouwbesluit te maken dat beter bruikbaar is voor de praktijk. Nu zijn we aangeland in de volgende aanpassing van het Bouwbesluit. In het Bouwbesluit 2012 zijn de voorschriften voor bouwen, gebruik en slopen samengevoegd.

9 Bouwbesluit 2012 Er verandert veel maar tegelijk blijft ook veel hetzelfde! Wijzigingen op hoofdlijnen Een set technische voorschriften (ver)bouw, gebruik, sloop en uitvoering bouwwerkzaamheden Voorschriften zijn qua systematiek en begrippen beter op elkaar afgestemd Heroverweging voorschriften brandveiligheid Waarom hebben we bepaalde voorschriften? Vereenvoudiging voorschriften Complexe rekenregels zijn waar mogelijk vereenvoudigd Het Bouwbesluit 2012 bevat voorschriften voor bouwen, verbouwen, gebruiken, slopen van bouwwerken en voorschriften voor het uitvoeren van bouwactiviteiten. Deze voorschriften gelden voor nieuwe en bestaande bouwwerken en zijn van toepassing op alle bouwwerken (woningen, kantoren, maar ook tunnels, bruggen en viaducten). Deze voorschriften stonden eerst verspreid over diverse besluiten, regelingen en gemeentelijke bouwverordeningen. Het gaat hierbij concreet om: het Bouwbesluit 2003 met bijbehorende ministeriële regeling, het Gebruiksbesluit, paragraaf 2 van het Besluit aanvullende regels veiligheid wegtunnels en alle gemeentelijke bouwverordeningen. Door ze samen te voegen in één besluit ontstaat er een betere samenhang in de bouwregelgeving, wordt de regelgeving beter toegankelijk voor de gebruikers ervan en is er minder regeldruk. Tegelijk zijn de voorschriften aangepast op praktijkervaringen met de huidige regels en afgestemd met voorschriften uit milieuregelgeving, externe veiligheid, arbo en monumentenzorg.

10 De belangrijkste inhoudelijke wijzigingen
Aanscherping van de Rc-waarde voor isolatie van de gebouwschil Nieuwe voorschriften voor Buitenbergingen en buitenruimte bij nieuwbouwwoningen Veilig gebouwonderhoud bij nieuwe gebouwen (treedt op 1 juli in werking) Duurzaam bouwen (treedt op 1 juli in werking) Bouwen in risicozones en plasbrandaandachtsgebieden (treedt later in werking, mogelijk 1/1/2013) Buitenbergingen en buitenruimten Voorschriften geschrapt in 2003 “Marktwerking pakt dit op, geen publiek belang” Klacht 4 grote gemeenten: nieuwbouw zonder buitenruimten Dan maar opnieuw reguleren… Veiligheid gebouwonderhoud Veilig onderhoud van gebouwen geregeld in de ARBO-wet Constatering: regels worden niet nageleefd Politieke wens: dan maar in de bouwregelgeving opnemen Nieuwe eis: gebouw moet opstelplaats hebben zodat veilig gebouwonderhoud mogelijk wordt

11 De belangrijkste inhoudelijke wijzigingen
Verbouw vereenvoudigd Ontheffing nieuwbouwvoorschriften Bouwbesluit 2003 Bij verbouw kan gemeente toestemming geven voor een lager niveau dan nieuwbouw Bouwbesluit bepaalt voor welke onderdelen Minimaal niveau bestaande bouw Bouwbesluit 2012: landelijk uniform verbouwniveau Waarom: eenvoudiger transformatie kantoren naar woningen!

12 De belangrijkste inhoudelijke wijzigingen
Aanpassing voorschriften brandveilig gebruik Uitgaan van het echte aantal personen in een gebouw: Personenbenadering i.p.v. bezettingsgraad Uitbreiding brandcompartiment nieuwbouw  2500 m2 Herziening methodiek subbrandcompartimentering en vluchten bij brand Herziening noodzaak brandmeldinstallaties

13 Voorlichting en communicatie
September-december 2011 trainingen Bouwbesluit 2012 (afgerond) Praktijkboek Bouwbesluit 2012 (erratum in ontwikkeling: 1 april gereed) Algemeen infoblad Bouwbesluit 2012 (website RO.nl) Diverse infobladen over thema’s Bouwbesluit 2012 (1 april gereed) 25 april 2012: Congres Bouwbesluit 2012 (aanmelden via website) Voortzetting Helpdesk bouwregelgeving en brandveilig gebruik en Adviescommissie praktijktoepassing brandveiligheid Nieuw Meldpunt Bouwbesluit 2012 Actuele website: . - Integrale tekst Bouwbesluit 2012 - Integrale tekst toelichting Bouwbesluit 2012 - Transponeringstabel Het meldpunt Bouwbesluit 2012 is door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) ingericht om geconstateerde onduidelijkheden, inconsistenties of omissies in het Bouwbesluit 2012, de bijbehorende ministeriële regeling en de hierbij van toepassing zijnde indieningvereisten te kunnen melden. Zoals gezegd gaat het hierbij om meldingen over inconsistenties of onduidelijkheden in de regelgeving, en niet over wenselijkheden bij de toepassing en interpretatie ervan. Het Bouwbesluit 2012, gepubliceerd in september en het veegbesluit samen vormen het Bouwbesluit 2012 en zullen op 1 april 2012 in werking treden. Een doorlopende tekst van deze twee besluiten is te vinden op Rijksoverheid.nl . Er is ook een integrale tekst van de toelichting bij het Bouwbesluit gepubliceerd. Tevens is een transponeringstabel gemaakt waarin is terug te vinden waar artikelen uit het Bouwbesluit 2003, het Gebruiksbesluit, de Model Bouwverordening (MBV) en andere relevante regelgeving zijn terecht gekomen in het Bouwbesluit Deze tabel is eveneens te vinden op Rijksoverheid.nl.

14 Hoe verder “Groot onderhoud” Bouwbesluit af
Uitvoering adviezen commissie Dekker: “Privaat wat kan, publiek van moet” en fundamentele bezinning bouwregelgeving, risicobenadering Met de invoering van een nieuw Bouwbesluit per 1 januari 2012 is “groot onderhoud” gepleegd. Het bouwbedrijfsleven ziet dit als een verbetering en wil graag snelle invoering. De minister heeft echter aangegeven daarna weer een stap te willen zetten. Hij wil zich fundamenteel bezinnen op de bouwregelgeving. Bezinnen op het vraagstuk van kwaliteit in de bouw, het toezicht, het niveau van de technisch inhoudelijke voorschriften en het meer op het vormgeven van de eigen verantwoordelijkheid van de markt. Dit laatste gaat over de uitvoering van de adviezen van de Commissie Dekker (2008), zij heeft aanbevolen tot meer private kwaliteitsborging in de bouw te komen. Dit jaar gaat hij hierover nog een brief sturen naar de Tweede Kamer.

15 Uitvoering adviezen commissie Dekker
Regeerakkoord 2010  adviezen uitvoeren 3 april 2017

16 Privaat wat kan, publiek wat moet
Geeft marktpartijen vertrouwen en ruimte om verantwoordelijkheid te nemen voor bouwprojecten vertrouwen  verantwoordelijkheid Motivatie vanuit het kabinet: vermindering regeldruk en “je gaat er over of niet”: heldere verantwoordelijkheidsverdeling 3 april 2017

17 Aanbevelingen Dekker Privaat wat kan, publiek wat moet
Laat gemeenten niet meer toetsen aan de technische voorschriften Geen lokale “kop” op landelijke regelgeving Garandeer de uitvoerbaarheid van nieuwe regelgeving Bevorder vereenvoudiging van bestemmingsplannen Creëer experimenteerruimte voor gebiedsconcessies Professionalisering marktpartijen 3 april 2017

18 Juridisch traject Bouwtechnische deel omgevingsvergunning niet meer nodig bij private kwaliteitsborging Duaal stelsel: keuze initiatiefnemer Melding van een bouwvoornemen Bewijs van private kwaliteitsborging (voldoen aan Bouwbesluit) Reikwijdte: van initiatief tot oplevering Alleen toets/vergunning voor ruimtelijke ordening en welstand en veiligheid derden/omgeving Overleggen minimale set aan gegevens (nodig voor basisadministratie, aansluiting wegennet, bluswater, huisnummering e.d.) O.m. nog uit te werken: gelijkwaardigheid Wetsvoorstel na zomer 2014 in werking 3 april 2017

19 private kwaliteitsborging: instrumenten
Criteria instrumenten die publieke werking krijgen: is voldaan aan Bouwbesluit wie is verantwoordelijk wie is aansprakelijk Nader uit te werken. 3 april 2017

20 Enkele voorbeelden Erkenningsregeling Erkende architect
Lid van beroepsvereniging, permanente educatie Fouten: verlies erkenning, boete Ontwerpen onder certificaat Eigen verklaring dat plan voldoet Gekoppeld aan verzekerde garantie met onafhankelijk toezicht en opleveringskeuring Gecertificeerd toezicht Onafhankelijk toezicht op ontwerp en uitvoering Aansprakelijkheid bij toezichthouder 3 april 2017

21 Risicobenadering Visie op brandveiligheid: van regelgericht naar risicogericht In ontwikkeling: Hoogbouw: actualisering SBR Richtlijn, NEN-traject Grote brandcompartimenten: NEN-traject, Flora Holland (NIFV) Internationaal: FSE, prestatie-eisen, prescriptief Hoe in de NL-regelgeving op te nemen? hoogbouw: afronden actualisering Richtlijn Hoogbouw SBR medio 2012; afstemming NEN actieplan doorontwikkeling eisen hoogbouw medio 2012 (in afstemming met NEN-traject hoogbouw) (herziene Richtlijn SBR bevat nog geen richtlijnen die wij in Bouwbesluit kunnen overnemen, we moeten actieplan maken om hier uiteindelijk wel te komen); Fire safety engineering: NEN-traject ikv NEN 6055 Fysisch brandmodel: afstemming risiconiveau aan publiekrechtelijke regelgeving constructieve veiligheid. Niet koppelen aan termijn want lastig verhaal en niet te beïnvloeden door ons. Evt. fiinanciële bijdrage aan offerte Ruud van Herpen bij Brandweer Hengelo voor een handreiking FSE (budget 2012)! Grote brandcompartimenten: NEN-traject fase 1 opstellen NEN-norm obv geactualiseerde BvB 2007: moet dit jaar kunnen lukken, maar ook door ons niet te sturen; NEN-traject fase 2 Risicobenadering is traject van minimaal twee jaar. Afronding risicoonderzoek NIFV (n.a.v. pilot Flora Holland) medio 2012. Algemeen: per 1 mei uitgewerkt en in OPB (juni) besproken brandmodel (te gebruiken voor onderbouwing gelijkwaardige oplossingen huidige voorschriften Bouwbesluit). 3 april 2017

22 Fundamentele bezinning bouwregelgeving
Verder nadenken over set aan bouwregelgeving en functioneren bouwsector o.a.: Kerntaken overheid Positie gebruikers Rol opdrachtgever Flexibiliteit bouwregelgeving Verwijzing naar normen Functioneren bouwketen Omgevingswet Bief Tweede Kamer 15 december 2012 Hoorzitting TK 14 maart j.l.-- Algemeen Overleg volgt 3 april 2017

23 Brandveiligheid zorginstellingen (1)
Onderzoek van samenwerkende rijksinspecties 9 december 2011: VROM-Inspectie, Arbeidsinspectie, Inspectie Jeugdzorg en Inspectie Gezondheidszorg Vervolgonderzoek 2003/2007: inzicht in huidig brandveiligheidsniveau van zorginstellingen Bijna 100 zorginstellingen onderzocht (ouderen-, jeugd-, gehandicapten- en geestelijke gezondheidzorg, ziekenhuizen 3 april 2017

24 Brandveiligheid zorginstellingen (2)
Conclusies: Bouwkundige brandveiligheid: 30% schiet ernstig tekort (brand- en rookcompartimentering, subbrandcompartimentering) Gebruiksvoorschriften worden redelijk goed nageleefd De bedrijfshulpverlening: 30% structureel niet op orde (en 20% incidenteel): RI&E onvoldoende, oefenen en beleggen taken Onvoldoende geborgd brandveiligheidsbeleid Brandveiligheidsbewustzijn medewerkers onvoldoende Te weinig sturing door leden RvB en directieleden Te weinig voorlichting aan patiënten en cliënten Gemeentelijk toezicht schiet tekort (te weinig, te “snel geloofd”!) Versnipperd toezicht 3 april 2017

25 Brandveiligheid zorginstellingen (3)
Reactie bewindslieden VWS, BZK, VWS en SZW dd. 7 februari 2012: zorgelijk! Uitgangspunt: zorginstelling primair zelf verantwoordelijk! Daarom: aanspreken en ondersteunen zorginstellingen: matrix, bestuursmethodiek, specifieke voorlichting bouwregelgeving, rol koepels, aanspreken besturen en vragen naar verbeteracties Daarnaast: aanspreken gemeenten: prioriteit en inspectiefrequentie opvragen, evt. interventie o.g.v. artikel 5.24 Wabo Voor de zomer: rapportage aan de TK Nu alvast: 46 kamervragen! 3 april 2017

26 Dank voor uw aandacht Voor meer informatie:
Dossier bouwregelgeving: