De heroïek van het kijken

Presentatie over: "De heroïek van het kijken"— Transcript van de presentatie:

1 De heroïek van het kijken
Sontag S.

2 De rol van de camera Via foto’s wordt steeds schoonheid ontdekt, nooit lelijkheid. Foto’s zijn meer de norm voor schoonheid geworden dan de wereld zelf. Een foto als geïdealiseerd beeld Fotogeniek. De camera kon liegen maar een foto weerspiegelt echtheid

3 Foto - Schilderij Een schilderij kan die echtheid niet bereiken
Door schilderijvervalsing wordt de kunstgeschiedenis vervalst Een schilderij toont de werkelijkheid Door fotovervalsing wordt de werkelijkheid vervalst Een foto is de werkelijkheid

4 De geschiedenis van de fotografie
= de strijd tussen dingen mooier maken en de waarheid vertellen Een foto toont een naakte waarheid De fotograaf maakte het zien tot een nieuw project. Alsof het zien zelf in staat was de pretentie van waarheidsgetrouwheid en de noodzaak om de wereld mooi te vinden met elkaar te verzoenen

5 Foto’s zijn de norm geworden
Een foto geeft de realiteit niet zomaar realistisch weer. De realiteit wordt nauwlettend onderzocht en geschat op haar fotogetrouwheid Het is niet meer enkel de realiteit registreren, foto’s zijn de norm geworden voor de manier waarop de dingen aan ons verschijnen

6 Oorspronkelijk De camera als kopieerapparaat
De camera als nieuwe vorm van noteren De camera als onpersoonlijk en objectief Dit idee verandert Foto’s bewijzen niet alleen wat er is maar ook wat iemand ziet (evaluatie van de wereld)

7 Zien wordt een ruimer begrip
Van zien als een uniforme activiteit naar zien als veelvuldig begrip Zo ontstond het fotografisch zien/kijken = talent om schoonheid te ontdekken Door de uitvinding van de camera is ‘de heroïek van het kijken’ ontstaan.

8 De heroïek van het kijken
De fotografie gaf mensen de kans een bepaalde, unieke gevoeligheid te tonen Fotografen zouden het leven gaan betrappen met hun evaluerende blik Het juiste moment. Schoonheid werd datgene wat het oog net niet kan zien. Fotografie als brug tussen kunst en wetenschap

9 Fotografie en Schilderkunst
Invloed van fotografie op de schilderkunst Invloed van de schilderkunst op fotografie Toch zijn ze fundamenteel tegengesteld: De schilder bouwt iets op De fotograaf legt iets bloot. Elke foto is een stukje wereld. Fotografie als middel om de wereld te leren kennen

10 Nog steeds concurrentiestrijd
Fotografie heeft de taak van realistische uitbeelding van de schilderkunst overgenomen. Tegendruk van schilderkunst. Een foto kan nooit zo volledig boven zijn onderwerp uitstijgen als een schilderij. Schilderkunst bezit nog steeds argwaan tegenover de fotografie

11 Fotografie en Poëzie De fotografie lijkt dichter bij de moderne poëzie te liggen dan bij de schilderkunst Beiden houden een discontinuïteit in.

12 Weston Het fotograferen als elitair avontuur
Doel is aan anderen de wereld om hem heen te openbaren. Het cameraoog = een wereldomvattende machtsfactor in de herwaardering van het leven Fotografie is een middel tot zelfontplooiing. Maar afhankelijk van één bepaald zintuig: het zien => Fotografisch kijken eerder een vervreemding dan een vereniging

13 De fotografische manier van zien
Blijkt voornamelijk een soort dissociatief kijken te zijn, een subjectieve gewoonte die wordt versterkt door de objectieve discrepantie tussen de manier waarop de camera en het menselijk oog zich ergens op richten. Mensen leren fotografisch denken Succes van fotografie: levende wezens veranderen in dingen en omgekeerd. Tegenwoordig leggen fotografen nadruk op de doodgewone menselijkheid van hun onthulling.

14 Weston: fotografie als een werkelijk nieuwe manier van zien.
Frank: fotografie als niet doordringend maar democratisch Fotografie schept een andere wijze van zien. Het zien gaat zich aan de foto’s aanpassen Waar vroeger talent en intelligentie voor nodig was, kan nu iedereen zien. Waarom verslijten bepaalde traditionele opvattingen terwijl andere blijven bestaan?

15 Terwijl de schilder heeft getracht de natuur te verbeteren, heeft de fotograaf bewezen dat de natuur een eindeloos aantal volmaakte composities biedt (Weston) Fotograferen is de structuur van de wereld ontdekken. (Cartier-Bresson) Dat een foto in de eerste plaats mooi hoort te zijn (Weston) lijkt tegenwoordig te zwak en te weinig kritisch voor de feiten van de wanorde

16 De nieuwe generatie fotografen
Men is de onvolmaakte techniek gaan waarderen omdat ze de gelijkstelling van schoonheid en natuur doorbreekt De natuur is meer een object geworden voor nostalgie en verontwaardiging dan een object voor bespiegelingen Het werd steeds moeilijker om iets zinnigs te doen met het tijdloze begrip schoonheid => gevolg: een afkeer voor schoonheid en een voorkeur voor wanorde

17 Voorkeur voor wanorde Maar ondanks de verklaringen dat men streeft naar een indiscrete, niet-geposeerde, harde fotografie om waarheid en geen schoonheid te onthullen, maakt de fotografie de dingen nog steeds mooier dan ze zijn. VB: Foto’s van New Yorkse krotten (Jacob Riis) De evaluatie van foto’s is steeds doordrenkt van dergelijke esthetische dubbele normen. De democratisering van de formele normen. Foto’s onthullen dat schoonheid overal bestaat

18 Schoonheid Voor een fotograaf bestaat er geen verschil tussen het streven de wereld mooier te maken en het tegengestelde streven om de wereld te ontmaskeren De wreedheid van de camera: ze kan iets op een foto mooier maken dan in het werkelijke leven het geval is. Vb: modefotografie Fotografie heeft het begrip schoonheid verruimt

19 Fotojournalistiek onder druk
Door twee verwachtingen: Mensen bekijken foto’s als surrealistisch Mensen zien foto’s als informatie over het leven

20 Elke foto is slechts een fragment
Het morele en emotionele gewicht hangt dus af van de context. Ieder ander gebruik van een foto zorgt voor een andere betekenis. ‘De betekenis het gebruik is’ (Wittgenstein) Foto’s kunnen dus geen stabiele betekenis overbrengen

21 Walter Benjamin fan van fotografie, maar tegen de onverbiddelijke manier waarop deze de dingen mooier maakt De camera is niet meer in staat een ding te fotograferen zonder het ding te herscheppen Een foto kan gered worden door het juiste onderschrift. Maar dit is gevaarlijk want woorden spreken een luidere taal dan beelden. En een onderschrift is steeds een interpretatie van de foto.

22 De schoonheid triomfeert
Zelfs foto’s die hartverscheurend getuigen van een specifiek historisch moment, stellen hun onderwerp ter beschikking van de eeuwigheid (schoonheid) Zelfs fotowerk dat met de beste bedoelingen is gemaakt en van juiste ondertitels voorzien, resulteert in de consumptiemaatschappij altijd in de ontdekking van schoonheid. Foto’s kunnen verontrusten maar tegelijk die verontrusting neutraliseren.

23 Het realisme van de fotografie schept een bepaalde verwarring over de realiteit die moreel pijnstillend werkt en tegelijk stimulerend voor de zinnen Fotografie veegt onze ogen schoon De wereld wordt veranderd. Het verschil tussen kunst en kitch vervalt. Via de camera worden mensen klanten of toeristen van de realiteit. De hele wereld wordt bereikbaar als object voor taxatie

24 De kracht van een foto De drang om foto’s te nemen is niet-selectief
Alles ter wereld kan interessant gemaakt worden door de camera De fotografische macht maakt alles homoloog De fotografie is beperkend Ze verklaart de mens aan de mens Foto’s worden gebruikt als hulpmiddel voor nader begrip en tolerantie Door fotografie is er niet meer begrip gekomen Een foto maakt onderzoek mogelijk.