OMGAAN MET LIJDEN VANUIT SCHRIFT EN THEOLOGIE HDGI-Gent, 2007 PRESENTATIE 6 Kruis en opstanding

Uit een interview met Willem Jan Otten (Kerk en Leven, ) “Hoe stelt u zich God voor? ‘Niet. Hij is diegene die er is als je aan het bidden bent. Als ik Hem dan toch met een beeld voorstel, is het Christus aan het kruis. Maar dat is meer ont-beelding : je kijkt er liever niet naar.’”

Samengevat leven en sterven voor anderen nabijheid in het lijden overwinning op het lijden strijd voor het leven en verzet tegen het lijden

KRUISDOOD De dienstknecht van de Heer

KRUISDOOD : ‘De dienstknecht van de Heer’ Tragisch einde van een religieus genie? Heilsbetekenis : “In de toewending tot de gekruisigde heeft God definitief getoond wie Hij is.” Leven én sterven van Jezus : woorden en daden “Man van Smarten” – Ebed Jahwe

Plaatsvervangend, verzoenend en verlossend lijden “Gestorven voor onze zonden”  Bijbels sleutelbegrip = relatie, verbond Alles wat relaties verbreekt, noemt de bijbel zonde (= af-zonde-ring) (blz. 8) Leven is relatie : met zichzelf, met anderen, met de maatschappij, met de natuur, met God. Zonde is de breuk in de relatie die onmisbaar is voor het geluk. Zonde leidt tot ‘dood’ en dat is : ‘relatieloosheid’.

Plaatsvervangend, verzoenend en verlossend lijden Psalm 72 : “Ver weg van U is het geen leven meer, U ontrouw zijn is niemand zijn.”

Plaatsvervangend, verzoenend en verlossend lijden “Gestorven voor onze zonden”  Bijbels sleutelbegrip = relatie, verbond Alles wat relaties verbreekt, noemt de bijbel zonde (= af-zonde-ring)  Bijbelse (menselijke) ervaring van verbonds- vervreemding (= relatie-breuk) – afstand/kloof tussen God en de mens  Tegenover de ‘vervreemding’ staat de ‘verzoening’ (= de vereniging van God en mens)

Plaatsvervangend, verzoenend en verlossend lijden  OFFER : (blz.6) Offer stichten verzoening tussen God en de mensen. Het bloed van het offer was ‘het bloed van het verbond’.  Het was de grondovertuiging van de vroegste kerk dat heel deze offercultus met de dood van Jezus zijn einde had bereikt.

Plaatsvervangend, verzoenend en verlossend lijden  Als het NT belijdt dat Jezus voor ons of voor onze zonden is gestorven, wil dat zeggen dat Hij op onze plaats is gaan staan, uit solidariteit.  Ook tijdens zijn leven had hij het opgenomen voor de onreinen, de zondaars. Als een ‘zondaar’ en een ‘verworpene’ is hij gestorven.  (blz.7) Dit alles wordt als in een flits duidelijk door het gebaar van brood en wijn op de avond voor zijn dood.

Plaatsvervangend, verzoenend en verlossend lijden (H.BERKHOF)  De profeten beseften meer en meer dat Israël in zijn vervreemding van God iemand nodig had die de partijen verzoenend bijeenbracht door de mensen bij God en God bij de mensen te vertegenwoordigen = een representant, middelaar  Onze mensenwereld is niet bij machte gebleken deze mens voort te brengen. In Jezus schept God deze mens : ‘de nieuwe Adam’  Maar mensen konden deze nabijheid van God niet verdragen. Daarom ‘moest’ Jezus sterven en is dit sterven de consequentie van zijn verzoenend leven.

Plaatsvervangend, verzoenend en verlossend lijden (H.BERKHOF)  Aan het kruis heeft de definitieve ontmoeting plaats tussen de oude mens, de nieuwe mens en God.  Daarin wordt het geheim van de nieuwe en de ware menselijkheid openbaar : Levensbehoud door levensverlies Vrucht dragen door te sterven : “Als de graankorrel…”  God is in het lijden omdat Hij zich op Golgotha met de lijdende Christus vereenzelvigt. Daarom kan de mens God ontmoeten in het lijden

Plaatsvervangend, verzoenend en verlossend lijden (H.BERKHOF) “Er blijft een ondoorzichtig waas hangen, waardoor wij de beslissende relatie tussen sterven en heil niet onder woorden kunnen brengen ; en wie het wel meent te kunnen, maakt die verbintenis vlak, rationeel en al te menselijk.” (Henk Berkhof)

(Carol Cairns)

vanuit de post-moderne ervaring “Ma condition humain” :  De post-moderne ervaring  Leven in het meervoud  Leven in fragmenten  Verbrokkeling

vanuit de post-moderne ervaring Deze verscheurdheid - die zich zowel manifesteert op individueel, relationeel, maatschappelijk en ecologisch vlak - doet de mens verlangen naar heelheid en verbondenheid, of anders gezegd : naar bevrijding en verzoening. De illusie van de autonome moderne mens was dat hij dit ook zelf zou bewerkstelligen. Het moderne vooruitgangsgeloof sterkte hem daarin. De postmoderne mens weet beter. Die verzoening kan niet van hem alleen afhangen.

vanuit de post-moderne ervaring Wat verzoening betekent hebben de leerlingen ervaren na Jezus’ dood. Op het verraad van de leerlingen volgde verzoening, vergeving en sjaloom. Het eerste woord dat Hij zijn laffe leerlingen toespraak was “vrede zij u” (Jo 20,19). In de verscheurdheid wordt verzoening gesticht. De levende God zelf is in de dood gekomen. Door zelf in de dood, in de relatieloosheid, aanwezig te komen heeft God die dood overwonnen op Golgotha en heeft Jezus’ dood verzoening gesticht.

vanuit de post-moderne ervaring Geen pessimistische visie Geen individualistische visie : ze geldt de hele schepping (relationeel, maatschappelijk, ecologisch)

vanuit de post-moderne ervaring “Zo is dus iemand die in Christus is, een nieuwe schepping : het oude is voorbij, het nieuwe is er al. En dit alles komt van God, die ons door Christus met zich heeft verzoend en ons de dienst van de verzoening heeft toevertrouwd. Ja, God heeft in Christus de wereld met zich verzoend zonder de mensen hun overtredingen aan te rekenen, en ons heeft Hij de boodschap van de verzoening toevertrouwd. Wij zijn dus gezanten van Christus, alsof God zelf u oproept door ons woord. Wij smeken u in Christus’ naam: laat u met God verzoenen!” (2 Kor 5, 17-20)

vanuit de post-moderne ervaring Een verzoende gemeenschap “Enkel nieuwe mensen zijn in staat een nieuwe wereld te scheppen.”

OPGEWEKT UIT DE DOOD

Opgewekt uit de dood “In zijn dood houdt God Jezus vast” Kruis en opstanding : ‘De Gekruisigde Verrezene’ Opstandingsgeloof Leven over de dood heen

Gij die geroepen hebt licht ….