“If the Kaiser does not abdicate, the social revolution is inevitable. But I do not want it, I even hate it like sin.” Friedrich Ebert, SPD politician (November 1918) 37De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie 38Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme en fascisme/nationaalsocialisme Voorbeelden stofomschrijving Spartakus-opstand (1919) (KA 38) Dawesplan (1924) (KA 39)

Oktober 1918 wijst de keizer een nieuwe regering aan die met de geallieerden over vrede moet gaan onderhandelen Tegelijk breken er overal opstanden uit o.l.v. van communisten en socialisten De regering dracht de macht over aan de socialistisch partij in de hoop dat die de orde kan herstellen 11 november tekent de socialistische regering een wapenstilstand in Compiège De keizer vlucht naar Nederland én gelijk wordt de republiek uitgeroepen Nadagen van de oorlog De Keizer vlucht

Tegelijk breken er overal opstanden uit o.l.v. van communisten en socialisten. Echter, de SPD wilde via de democratische weg regeren, de communisten wilden een revolutie. In meerdere steden wisten de communisten de macht te grijpen (november maart 1919). De SPD werd door legeronderdelen en zogenaamde Frei Korpsen gesteund Deze slaan in een (soort) burgeroorlog de opstanden neer, stoppen de Spartacusopstand (Berlijn) (voorbeeld stofomschrijving) en breken de zogenaamde Radenrepublieken (zie dia) Spartacusopstand - En wat er aan vooraf ging

Münchense Radenrepubliek

Proclamatie van de Radenrepubliek Bremen

Revolutionaire troepen in Augsburg. Foto uit 1919.

Revolutionaire troepen in Berlijn – begin 1919

Berlijn Spartakisten gegen Regierungstruppen

Vanwege de blijvende onrust in Berlijn kwam de Rijksdag bijeen in Weimar om de nieuwe grondwet te bekrachtigen. Op 31 juli 1919 werd de nieuwe grondwet met een ruime meerderheid. Dolkstootlegende wordt geboren (zie dia). Vijanden in het parlement KPD; zaten er alleen maar om propagandaredenen Nationaliseer en conservatieven wilden de keizer terug en beperking macht politieke partijen Geen van de partijen had de meerderheid Dus een coalitieregering was noodzaak Socialisten, Katholieken (Centrum Partij) en progressieve liberalen (DDP) waren tot elkaar veroordeeld Socialisten en Katholieken wantrouwden elkaar Weimar - Weinig republikeinen en veel vijanden

Dolkstoot door ….

De grote 3 hadden alle andere belangen aan de onderhandelingstafel Frankrijk wraak en klein maken Duitsland opdat zij weer het machtigste land op het continent zou worden Engeland handelsbelangen en behoud wereldmacht VS orde en vrede in de wereld Wilson, Clemenceau & Lloyd George Vrede van Versailles a.k.a. “Das Dictat”

Resultaten Duitsland (werd als schuldige aangewezen) moest Herstelbetaling van 228 miljard goudmark betalen Verloor haar koloniën Leger mocht slechts een versterkte politiemacht zijn Vloot ontmanteld Verloor stukken van haar grondgebied Elsas-Lotharingen terug naar Frankrijk Polen werd opnieuw gevormd ten kosten van Duitsland Amerikanen hadden grote moeite met het verdrag, maar stemde in doordat ook de oprichting van de Volkenbond werd geregeld Vrede van Versailles (28 juni 1919) a.k.a. “Das Dictat”

Frustratie over het Verdrag van Versailles veroorzaakte de aanhoudende economische problemen een explosieve stemming in Duitsland. Vooral onder rechts-nationalistische groeperingen was de woede hierover groot. In maart 1920 bezetten leden van extreem-rechtse vrijkorpsen grote delen van Berlijn. De regering, die al eerder vanuit Weimar naar de Duitse hoofdstad was teruggekeerd, vluchtte opnieuw, ditmaal naar Stuttgart. Kapp-Putsch (maart 1920)

De WO I generaals Ludendorff en Von Hindenburg (latere president) verkondigde het idee dat Duitsland helemaal niet verslagen was. Opstandige militairen rukten op naar Berlijn en Kapp – oprichter van de radicaal-conservatieve partij (en generaal von Lüttwitz) eisten dat de regering zou aftreden. Freikorpsen trachten elders in het land de macht te grijpen. De regering vroeg het leger om hulp maar kreeg dit niet. Mislukt Doordat arbeiders in het hele land achter de regering gingen staan. Het leger hield zich echter afzijdig en de coupplegers werden niet vervolgd! Kapp en Von Lüttwitz vluchtten naar Zweden. Kapp-Putsch (maart 1920)

Kapp-Putsch, Brigade Erhardt

Buitenlands 1923 kon men de herstelbetalingen niet meer nakomen Franse reactie bezetting Ruhrgebied Als reactie hierop leggen de industriearbeiders in dit gebied hun werk neer, maar kregen wel doorbetaald drukken van geld geldontwaarding Hyperinflatie Meer problemen voor de jonge republiek

Hyper-inflatie Prijs van 1 kilo brood December 1921: 4 Mark December 1922: 163 Mark Januari 1923: 250 Mark April 1923: 474 Mark Augustus 1923: Mark November 1923: Mark

VS springen op de bres Dawesplan (voorbeeld stofomschrijving), 1924 Jaarlijkse aflossing gekoppeld aan economische draagkracht Geldleningen Investeringen van bedrijven 1929 Wereldwijde Economische Crisis Duitsland werd het hardst getroffen leningen stop en terugbetaling Werklozen fabrieken sluiten enz. Tijdelijke hulp

AVO