Staatssteun voor bvo's: ontwikkelingen en procedures Robert-Jan van Lotringen Coördinatiepunt Staatssteun Decentrale Overheden Utrecht, 3 oktober 2012
Staatssteun voor bvo's; ontwikkelingen en mogelijkheden2 Wat doet BZK hier? Bij alle decentrale staatssteun: BZK coördineert namens Nederland de procedures en onderhoudt contact met de Europese Commissie. BZK adviseert over (voorgenomen) meldingen en kennisgevingen, en stemt af met de PVEU, andere departementen, koepels, etc. BZK bevordert goede naleving van de staatssteunregels, door middel van beleid en voorlichting. Alles met inachtneming van de decentrale autonomie; in beginsel beslissen gemeenten en provincies zelf over hun staatssteunbeleid.
Staatssteun voor bvo's; ontwikkelingen en mogelijkheden3 Staatssteun in een notendop (niet alleen bvo's!) Als met overheidsgeld een voordeel wordt verleend aan een bepaalde onderneming die dat voordeel onder normale marktomstandigheden niet zou krijgen, en als dat (potentieel) leidt tot oneerlijke concurrentie op de interne markt, is er sprake van staatssteun. Staatssteun mag niet, tenzij de Europese Commissie vindt dat het wel mag (exclusieve bevoegdheid, primair recht sinds 1957). Zo lang de Commissie geen oordeel over de steun heeft gegeven, mag die niet toegekend en/of verleend worden (stand still). Om de Commissie de kans te geven dat oordeel te geven, moet een steunmaatregel gemeld worden.
Staatssteun voor bvo's; ontwikkelingen en mogelijkheden4 Wat hebben mijn bvo en ik daarmee te maken? Een gemeente maakt deel uit van de overheid van een lidstaat. Een gemeente is zelf verantwoordelijk voor de naleving van de staatssteunregels, inclusief de beoordeling of er (mogelijk) sprake is van staatssteun. Een bvo is een onderneming en de staatssteunregels zijn dus van toepassing als een club financieel bevoordeeld wordt. Naleving van de staatssteunregels is een juridische verplichting. Niet melden van staatssteun is onrechtmatig.
Staatssteun voor bvo's; ontwikkelingen en mogelijkheden5 Steun aan bvo's: centrale boodschap 1.Als overheden bvo's ondersteunen, moeten zij zich houden aan de staatssteunregels. 2.De Europese Commissie pakt staatssteun aan voetbalclubs definitief aan. Brief Almunia/Platini maart 2012: actieve aandacht voor staatssteun, ook in het kader van Financial Fair Play. 3.Een staatssteunmelding is geen drama.
Staatssteun voor bvo's; ontwikkelingen en mogelijkheden6 Wat mag er eigenlijk wel? Geen staatssteun, melden niet nodig: Financiering van jeugd, amateurs, sportonderwijs. Compensatie voor extra kosten die in het publieke belang moeten worden gemaakt, bijvoorbeeld voor sociale projecten. Marktconforme transacties: geen begunstiging en geen vervalsing van de mededinging. Financiering van het stadion is alleen geen steun als die volledig marktconform gebeurt. Investeren in (sport-)infrastructuur die commercieel zal worden geëxploiteerd is een economische activiteit.
Staatssteun voor bvo's; ontwikkelingen en mogelijkheden7 Wat te doen bij twijfel? Twijfel is al gerechtvaardigd als de maatregel de bvo een niet- marktconform voordeel oplevert. Aantonen dat de gemeente geen nadeel heeft is niet voldoende. Zou een marktpartij onder dezelfde omstandigheden hetzelfde doen? Tijdig staatssteunanalyse laten maken door deskundige. Bij conclusie mogelijk meldingsplichtige steun: overleg met BZK, en eventueel (informeel) met de Commissie. Zorgvuldige risico-afweging maken (10 jaar lang kans op klachten, eigen onderzoek van de Commissie, oppositie, media-aandacht, kamervragen, terugvordering). Reddings- en herstructureringssteun is altijd meldingsplichtig.
Staatssteun voor bvo's; ontwikkelingen en mogelijkheden8 Wat te doen bij staatssteun? Melden (via BZK) bij de Europese Commissie. Doel: rechtvaardigen van de steunmaatregel. Voordelen: Rechtszekerheid tegenover (politieke) tegenstanders en klagers. Dwingt tot zorgvuldige besluitvorming en afspraken. Steun in de rug t.o.v. aandringende clubs ('mag niet van Brussel'). Goed verhaal, ook in de media. Nadelen: Minimaal 2 maanden procedureduur, tenzij acute reddingssteun. Op dit moment geen specifieke voetbalregels.
Staatssteun voor bvo's; ontwikkelingen en mogelijkheden9 Berichten uit Brussel Omslag in beleid is definitief. Het valt op dat staatssteun aan bvo’s nooit gemeld is, terwijl de media regelmatig berichten over vaak grote steunoperaties. Klachten worden nu onmiddellijk in behandeling genomen. De Europese Commissie vraagt alle lidstaten formeel staatssteun (nogmaals) onder aandacht te brengen, en om inzicht te verschaffen in de financiële huishouding.
Staatssteun voor bvo's; ontwikkelingen en mogelijkheden10 Publicaties en regelgeving Nationaal Referentiekader steun aan betaald voetbal. Staatssteunwijzer voor Decentrale Overheden. Mededeling grondtransacties. Richtsnoeren Reddings- en Herstructureringssteun. Mededeling Europese Dimensie van Sport. Hongaarse sportbeschikking (SA.31722).
Staatssteun voor bvo's; ontwikkelingen en mogelijkheden11 Meer informatie Kenniscentrum Europa decentraal (Maarten Aalbers) Bij twijfel of voorgenomen melding: Coördinatiepunt Staatssteun Decentrale Overheden (BZK) (Doortje Ninck Blok) (Robert-Jan van Lotringen)