Socratisch Motiveren Een methode voor het probleemloos omgaan met ‘moeilijke gevallen’ die niet doen wat anderen verwachten of willen

Socratisch Motiveren Aanleiding: klachten van hulpverleners Doel: met een goed humeur naar huis gaan

Stilstaan voelt alleen maar als vastzitten als je vindt dat je verder moet

Gedragsverandering Lukt onszelf dat wel eens? Hoe lang houden we het vol?

Redenen om niet te veranderen Niet zeker weten wat je wilt Angst voor het verliezen van (illusoire) voordelen Dissociatie van de nadelen Genetische dispositie tot luiheid / automatismen Ziektewinst Faalangst

Genoeg redenen om niet te veranderen Waarom veranderen? Genoeg redenen om niet te veranderen

Verwachtings-patronen Verwijzers Roeping Opdracht Baas Conventies Productiecijfers Verwachtings-patronen Normen en waarden

Wat is Socratisch Motiveren Motiveren is iets anders dan bekeren! Motiveren volgens Van Dale: - argumenten aanvoeren voor - met redenen omkleden - niet ‘motiveren tot’ maar ‘motiveren van’ Bekeren volgens Van Dale: - tot inkeer brengen - overhalen van het kwade tot het goede

Een persoon kan niet ongemotiveerd zijn. Gedrag, gevoelens of gedachten wel!

Wat is Socratisch Motiveren Niet weten, geen eigen mening geven Iemand helpen zichzelf te leren kennen Psychologische verloskunde: ter wereld helpen van het antwoord dat al in iemand zit

Een waardeloze methode!

Socratisch Motiveren Socrates versus Hippocrates, Calvijn en Freud Handicapmodel versus ziektemodel

Socratisch Motiveren Het zonder bekeringsdrang reflecteren op het probleem en het verhaal van de cliënt om duidelijkheid te creëren over: het ‘hoe, wat en waarom’ van de situatie de maatregelen die daar volgens de cliënt het best bij passen de consequenties die daar door alle betrokken partijen aan worden verbonden

Vijf stappen Wat is het probleem volgens de cliënt? Levensmotieven - bij probleemloosheid: omgeving erbij betrekken Levensmotieven - hoe wil je leven? Wat zijn je doelen en wensen? Probleemmotieven - heeft het probleem voordelen? Helpt het je te leven zoals je wilt? Intermezzo: bepaal de cel (veranderingsfase x persoonlijkheidstype) Veranderen, doorgaan of wachten (verandermotieven)? Praktische consequenties van stap 4 - zo nodig: omgeving erbij betrekken

Veranderingsfase en type Houd daarbij rekening met: de veranderingsfase waarin iemand zit wat voor persoonlijkheidstype hij of zij is

Veranderingsfasen Fase 1: geen probleem of veranderwens Relatie onderhouden, vinger aan de pols, contact met omgeving (wat vinden zij ervan?), niet veranderen! Fase 2: zorgen, ambivalentie, twijfel Balans opmaken, informatie (laten) verzamelen gericht op mogelijke alternatieven, niet veranderen! Fase 3: wens tot verandering, actie Actie, verander, probeer alternatief: registreer voor- en nadelen, evalueer en stel bij

Persoonlijkheidstype Luiaard geen initiatief, laat de ander het doen, afwachten Motto: Verandering kan wachten, terugzitten en afremmen Betweter overtuigd van eigen gelijk, wil regie en uitzonderingspositie, kan niet tegen kritiek (sterke self-serving bias) Motto: U hebt gelijk, opheffen van eigen self-serving bias Angsthaas gespannen en afhankelijk, wil hulp van expert Motto: Toon expertise en neem de leiding, ‘Volg mij!’

Veranderfase x type Luiaard Betweter Angsthaas Geen veranderwens 1 2 3 Motto: Verandering kan wachten U hebt gelijk Ik weet het niet Expertise tonen Geen veranderwens 1 2 3 Twijfel 4 5 6 Veranderwens 7 8 9

Motiverende Gespreksvoering Overeenkomsten Accepterende, niet- moraliserende benadering Samen met de cliënt op zoek naar innerlijke motieven Huidige gedrag afzetten tegen doelen/wensen Rekening houden met stadia van verandering

Motiverende Gespreksvoering Verschillen Je begint pas met SoM als óók MG niet werkt! SoM bedoeld voor vastgelopen hulpverlenerscontacten MG uiteindelijk toch gericht op gedragsverandering MG benadrukt selectief discrepantie / tegenstrijdigheden MG gericht op inhoudsniveau ipv betrekkingsniveau Bij SoM wordt de omgeving er actief bij betrokken SoM houdt ook rekening met persoonlijkheidstype

Informatie Elske Bos / Martin Appelo Cure & Care Development telefoon: 026-3684411 e-mail: curecare@curecare.nl website: www.curecare.nl Appelo, M.T. & Hoogduin, C.A.L. (2003). Socratisch Motiveren. In: C.A.L. Hoogduin & W.A. Hoogduin (red). Omgaan met moeilijke mensen: naar een professionele aanpak. Nijmegen: Wetenschappelijke uitgeverij Cure & Care Publishers, 23-38. Appelo, M. (2007). Socratisch Motiveren. Amsterdam: Boom.