StofVrijWerken Toolbox Pagina 1 Het lijkt zo onschuldig, stof dat vrijkomt bij het bewerken van steen en beton, maar het is levensgevaarlijk. Deze stof, kwartsstof genaamd, is kankerverwekkend en kan naast longkanker ook andere longaandoeningen veroorzaken. Duizenden bouwvakkers, dus ook wij, hebben er regelmatig mee te maken, bijvoorbeeld als wij boren, zagen, hakken en schuren in beton en/of kalkzandsteen. Het goede nieuws is dat we er iets aan kunnen doen. Vandaag gaat de toolbox over StofVrijWerken en het beperken van kwarts op de bouwplaats De volgende onderwerpen komen aan bod: - Wat weet jij over kwartsstof? - Wat zijn de risico’s van kwartsstof? - Wat zijn bestaande oplossingen om kwartsstof te beperken op de werkvloer? - Wat kan jij er zelf aan doen om kwartsstof op de bouwplaats te verminderen?

Wat weet jij van kwartsstof? Kwarts Quiz Wat weet jij van kwartsstof? We beginnen deze toolbox met drie vragen. Dus: wat weet JIJ over kwartsstof

Kwarts Quiz Staan Je antwoordt met: of Zitten Er zijn telkens twee antwoordmogelijkheden. Je antwoordt door te gaan staan of te gaan zitten. Op naar de eerste vraag. Staan of Zitten

Vraag 1 Bij het bewerken van welk materiaal kan het meeste kwartsstof vrijkomen? Kalkzandsteen & (cellen)beton We noemen materiaal kwartshoudend als het materiaal voor meer dan 1,5% uit kwarts bestaat. Bij het bewerken van welk materiaal kan het meeste kwartstof vrijkomen? A. Kalkzandsteen & (cellen) beton. Als je denkt dat dit het antwoord is dan ga je staan. B. Isolatiemateriaal Als je denkt dat bij het bewerken van isolatiemateriaal het meeste kwarts vrijkomt blijf je zitten. Isolatiemateriaal

Antwoord vraag 1 Bij het bewerken van welk materiaal kan het meeste kwartsstof vrijkomen? Kalkzandsteen & (cellen)beton Het antwoord is kalkzandsteen & (cellen)beton. Achtergrond informatie: Kwarts betekent de chemische verbinding siliciumdioxide: Kwarts zit in zand en in de meeste natuurlijke gesteenten Zandsteen (50-90%) Kalkzandsteen (30-83%) Cellenbeton (12-44%) Betonsteen (23-40%)  

Welke ziekte kun je krijgen door veel blootstelling aan kwartsstof? Vraag 2 Welke ziekte kun je krijgen door veel blootstelling aan kwartsstof? Stoflongen Iedereen mag weer gaan zitten. We gaan verder met de volgende vraag: welke ziekte kan je krijgen door het teveel inademen van kwartsstof? Als je denkt dat dit stoflongen zijn dan ga je staan. Als je denkt dat je hierdoor meer kans op eczeem hebt dan blijf je zitten. Huiduitslag

Welke ziekte kun je krijgen door veel blootstelling aan kwartsstof? Antwoord vraag 2 Welke ziekte kun je krijgen door veel blootstelling aan kwartsstof? Stoflongen Het antwoord is stoflongen. Achtergrondinformatie: Inademen van kwarts: risico’s Blootstelling aan silica kan een negatief effect hebben op de luchtwegen doordat kwartsstofdeeltjes diep in de longen bindweefselvorming veroorzaken. Op plaatsen waar bindweefsel ontstaat, zijn de longen minder flexibel en kunnen de longen minder zuurstof opnemen. Dit wordt ook wel silicose, of stoflongen, genoemd. Gezondheidsklachten Doordat dit longweefsel minder zuurstof kan opnemen, worden werknemers bij inspanning kortademig en benauwd, gaan hoesten en krijgen last van borstpijn. Hoe meer werknemers worden blootgesteld aan de stof, hoe meer onomkeerbare schade ontstaat. Op de langere termijn kan dit leiden tot COPD en longkanker. Blootstelling aan kwartsstof wordt als een van de belangrijkste veroorzakers van beroepsziekten in Europa gezien.

Hoe kun je blootstelling aan kwartsstof zelf het beste beperken? Vraag 3 Hoe kun je blootstelling aan kwartsstof zelf het beste beperken? Mondkapje We gaan naar de laatste vraag. Hoe kan je zelf het beste blootstelling aan kwartstof voorkomen of beperken? Ga staan als je denkt dat dit door middel van een mondkapje is. Ga zitten als je denkt dat dit het beste gebeuren door gebruik te maken van afzuiging. Afzuiging

Hoe kun je blootstelling aan kwartsstof zelf het beste beperken? Antwoord vraag 3 Hoe kun je blootstelling aan kwartsstof zelf het beste beperken? Het antwoord is afzuiging. Hierna starten we een korte film met daarbij meer informatie over de risico’s van blootstelling aan kwarts. Achtergrondinformatie: Er zijn verschillende technische maatregelen. Voorbeelden hierbij zijn gesloten systemen, afzuiging en watertoevoer. Zolang de blootstelling aan kwarts nog niet binnen de aanvaardbare grenswaarde valt, moet de werknemers zichzelf blijven beschermen. Dit is echter een noodzakelijke oplossing van de werknemer van tijdelijke aard. Adembescherming kan hier dan gebruikt worden om het inademen van stofdeeltjes te beperken. Alleen het gebruik van het juiste filter kan de vereiste veiligheid verschaffen. Afzuiging

De film Na afloop van de film: Zojuist hebben jullie de film van StofVrijWerken gezien. Jullie hebben collega’s van andere bouwbedrijven aan het woord gehoord, naar zieke patienten geluisterd en de longarts heeft jullie gewezen op de risico’s van kwartsstof. Het grote risico van kwartsstof is dat je van het vandaag inademen van kwartsstof morgen nog niet direct last krijgt. Blootstelling aan kwartsstof openbaart zich pas na verloop van tijd. Maar bij sommige klachten zoals stoflongen betekent deze schade niet meer te herstellen. Met andere woorden, deze klachten worden alleen maar erger in de loop der jaren. Voor de bouw worden veel technische hulpmiddelen ontwikkeld. Het gebruik van deze maatregelen is belangrijk, niet alleen voor jezelf maar ook voor je collga’s die in dezelfde ruimte aan het werk zijn. Ook zij lopen dezelfde risico’s.

Hoe doen WIJ dat? We noemen materiaal kwartshoudend als het materiaal voor meer dan 1,5% uit kwarts bestaat. Bij het bewerken van welk materiaal kan het meeste kwartstof vrijkomen? A. Kalkzandsteen & (cellen) beton. Als je denkt dat dit het antwoord is dan ga je staan. B. Isolatiemateriaal Als je denkt dat bij het bewerken van isolatiemateriaal het meeste kwarts vrijkomt blijf je zitten.

Effect stofafzuiging Wat er gebeurt er tussen het goede en het slechte voorbeeld van wat zojuist zagen. Dit wordt getoond aan de hand van het volgende filmpje. In dit filmpje wordt een werktaak uitgevoerd, namelijk het wegtikken van tegels. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een hakhamer. Dit filmpje laat zien wat het effect is van afzuiging bij het uitvoeren van deze taak. Na afloop van het filmpje: Blootstelling door stof en dus de gevaren op lange termijn voor je gezondheid zijn dus te voorkomen. Als stof op de werkplaats niet zelf is te voorkomen kan het door gebruik te maken van de juiste beheersmaatregel.

Effect van juist gebruik door werknemer TEKST NOG TOEVOEGEN: ERIK VRAGEN?

Hoe denk jij over kwartsstof? Hoe denken jullie zelf over kwartsstof? Deze toolbox laat zien dat de risico’s op korte termijn niet zichtbaar zijn. De grootste gevaren van omgaan met kwartsstof zit op lange termijn. Dus omdat je de klachten niet direct merkt vind je het minder belangrijk? Is dat zo? Wat is jullie mening? [bij een kleinde bouwplaats tot en met zes werknemers: probeer hierbij een rondje te maken langs als werknemers zodat iedereen hier iets van kan vinden] [bij een grote bouwplaats met veel werknemers (>6): laat de mensen zelf in gesprek gaan.

Omdat je geen directe klachten krijgt van kwartsstof, interesseert het me minder Hoe denken jullie zelf over kwartsstof? Deze toolbox laat zien dat de risico’s op korte termijn niet zichtbaar zijn. De grootste gevaren van omgaan met kwartsstof zit op lange termijn. Dus omdat je de klachten niet direct merkt vind je het minder belangrijk? Is dat zo? Wat is jullie mening? [bij een kleinde bouwplaats tot en met zes werknemers: probeer hierbij een rondje te maken langs als werknemers zodat iedereen hier iets van kan vinden] [bij een grote bouwplaats met veel werknemers (>6): laat de mensen zelf in gesprek gaan.

Ik kan afgesloten systemen, afzuiging of benatting makkelijk toepassen in mijn werk De tweede stelling gaat over het gebruik van technische maatregelen. Hoe kunnen we er gezamenlijk ervoor zorgen dat we die meer gaan gebruiken? Of dat we die meer gaan gebruiken?

Dus, Stof op de bouwplaats Dus, Stof op de bouwplaats? Zorg samen met je collega’s voor een stofvrije bouwplaats.

Terug naar begin Einde