Kijken naar Kinderen Week 4 Jacqueline Koopmans (j.koopmans@hr.nl) Docentenkamer PH 01.12

Inhoud week 4 Observeren moet je leren (Gelezen: hoofdstuk 5 Petra Bil)   Bespreken voortgang huiswerkopdracht 4.3   Observatiesystemen Beoordelen bestaande observatielijsten Jullie hebben gegevens + kopie observatielijst van jullie praktijkplek meegenomen (uitgeprint)  Instructie huiswerkopdracht 4.4: ‘Observatie opdracht’

Vragen en/of onduidelijkheden? Huiswerkopdracht 4.3 Bespreken voortgang Vragen en/of onduidelijkheden?

Voordelen van een getoetste observatielijst (formulier): Observatiesystemen Er wordt binnen de VVE veel gebruik gemaakt van bestaande observatiemethoden en observatielijsten. Voordelen van een getoetste observatielijst (formulier): Iedereen hanteert binnen een instelling hetzelfde formulier en iedereen weet wat er geobserveerd is Een observatie is herhaalbaar; de begrippen zijn al geoperationaliseerd en de formulieren zijn wetenschappelijk onderzocht

Hier ligt dus een mooie taak voor de PEM‘ers!!! Niet altijd wordt er echter gebruik gemaakt van een bestaande getoetste observatielijst… Daarnaast is het overigens altijd belangrijk om kritisch te kijken naar de observatiemethode die gebruikt wordt. Is de observatiemethode wel echt zo valide? En wordt hij wel objectief en betrouwbaar uitgevoerd?? Hier ligt dus een mooie taak voor de PEM‘ers!!!

Oefening ‘kritische blik’ Hoe vaak plast Jantje per dag in zijn broek? 1. te vaak 2. soms 3. nooit Jantje neemt initiatief in sociaal contact. 1. helemaal waar 2. waar 3. neutraal 4. niet waar 5. helemaal niet waar Hebben jullie verbetertips??

Opdracht in tweetallen: beoordeling bestaande lijsten Jullie hebben allemaal van jullie praktijkplek gegevens over de manier van observeren + een kopie van de observatielijst meegenomen In tweetallen gaan jullie de manier van observeren en de observatielijsten beoordelen op bruikbaarheid & validiteit Hoe kan de bruikbaarheid en validiteit verbeterd worden? jullie bedenken dus verbetertips! (Schrijf deze verbetertips op) Na afloop: plenaire terugkoppeling

Huiswerkopdracht 4.4 Observatie opdracht Voor deze opdracht ga je zelf een kindobservatie uitvoeren waarbij je gebruik maakt van de observatiemethode/ observatielijst die op je praktijkplek gebruikt wordt. Je richt je binnen je observatie specifiek op het ontwikkelingsgebied: de sociaal-emotionele ontwikkeling. Wanneer er op je praktijkplek geen gebruik gemaakt wordt van een bestaande observatielijst, dan kies je zelf een observatielijst uit die je wilt gebruiken. De uitwerking van opdracht A + B verwerk je in een verslag. Je voegt de door jou ingevulde observatielijst toe aan deze opdracht. Tip: vraag jouw praktijkbegeleidster om de uitwerking van je observatie te beoordelen en vraag haar om feedback.

Bedenk: aan het invullen van een observatielijst gaan vaak eerdere observaties en registraties vooraf…. Daarnaast zul je voor een valide en betrouwbare observatie, op meerdere momenten en binnen verschillende situaties moeten observeren. Plan dus bijtijds je activiteiten voor deze opdracht in en maak duidelijke afspraken met je collega’s en praktijkbegeleider!

Vergeet ook niet de afspraken m.b.t. privacy

Huiswerkopdracht 4.4 A Verantwoording van gemaakte keuzes: Het is belangrijk dat je binnen deze opdracht laat zien dat je doelgericht kunt observeren. Je zorgt daarom voor een goede voorbereiding en je verdiept je goed in de observatielijst die je moet gaan gebruiken. Beschrijf en onderbouw welke keuzes je gaat maken om de opdracht zo goed mogelijk uit te voeren. Wie ga je observeren? (jongen/ meisje, leeftijd) Waarom wil je dit kind observeren? Wat is je doel en wat is je observatievraag? Wanneer wil je de observatie gaan uitvoeren? Waarom? Op welke manier wil je de observatie gaan uitvoeren? Welke keuzes maak je om te zorgen voor een objectieve, betrouwbare en valide observatie? Is het bijvoorbeeld belangrijk om extra observaties uit te voeren? Of is het bijvoorbeeld belangrijk om voordat je gaat observeren bepaalde begrippen binnen de observatielijst te operationaliseren?

Huiswerkopdracht 4.4 B B. Kritische reflectie op de eigen observatievaardigheden: Wanneer je de observatie hebt uitgevoerd kijk je vervolgens kritisch terug op je observatie door de volgende punten uit te werken: In hoeverre lukte het om de keuzes die je van tevoren had gemaakt ook in de praktijk uit te voeren? Is het je gelukt om objectief te observeren of was er sprake van eigen interpretaties? Welke factoren waren van invloed op jouw manier van waarnemen en hoe ben je hiermee om gegaan? Heb je met deze observatie daadwerkelijk gemeten wat je wilde meten? In hoeverre was er sprake van een betrouwbare en valide observatie? Wat heb je van deze observatieopdracht geleerd? Wat zou je volgende keer anders willen doen? Noem 2 verbeterpunten ten aanzien van jouw manier van observeren.

Soms is een bestaande, getoetste observatielijst net niet helemaal toepasbaar waardoor er soms ook nog gebruik gemaakt wordt van een andere (zelfgemaakte) observatielijst.

Ontwerpen van een observatiemethode Het lijkt misschien makkelijker dan dat het is.. Het kost veel tijd om een observatiemethode te ontwikkelen die valide is en zo objectief en betrouwbaar mogelijk uitgevoerd kan worden. Hier gaat veel denkwerk en herschrijven aan vooraf! We gaan nu met elkaar oefenen met het ontwerpen van een observatiemethode….

Oefening gedragsobservatie in groepjes: Wat verstaan we ook alweer onder een gedragsobservatie? Kies met elkaar een situatie waarin je bepaald gedrag gaat observeren (bijvoorbeeld in de kantine of in de metro)

Oefening gedragsobservatie in groepjes: Spreek voordat jullie gaan observeren de volgende punten met elkaar af: (en notuleer dit!) Wat is het doel van jullie observatie? Wat is de centrale observatievraag en de deelvragen? Welk gedrag gaan jullie observeren? (operationaliseren!) Wie gaan jullie observeren? Eén persoon, een groep mensen of een interactie? Wanneer en in welke situatie/ activiteit/ gebeurtenis? Hoe vaak en hoelang gaan jullie observeren? Is er sprake van time sampling of event sampling? Op welke manier gaan jullie de observatie registreren? Kies je voor een bepaalde methode? Bijvoorbeeld door te turven of maken jullie een observatielijst met categorieën? Omschrijf bij het gebruik van categorieën wat er precies mee bedoeld wordt (wat bedoelen jullie bijvoorbeeld met soms/ vaak) Maak vervolgens, voordat jullie gaan observeren een kort registratieformulier (gestructureerde registratie) Neem de volgende keer (week 6) jullie registratie van de observatie mee!

Huiswerk na deze lesbijeenkomst : Starten met opdracht 4 Huiswerk na deze lesbijeenkomst : Starten met opdracht 4.4 (+ verder werken aan het afmaken van de andere opdrachten)    Meenemen week 6: groepsopdracht bijeenkomst 4 (uitwerking observatie/ registratie) Lezen: hoofdstuk 11 Pedagogisch kader 0-4