DE WERKING VAN DE GEMANDATEERDE VOORZIENINGEN: OCJ en VK 3/12/2015 Alexandra Saey, Jongerenwelzijn Ingrid Van Eetvelt, Jongerenwelzijn Bart Weustenraad, Vertrouwenscentrum Kindermishandeling

VK = Vertrouwenscentrum Kindermishandeling OCJ = Ondersteuningscentrum Jeugdzorg

Omgaan met verontrusting & IJH Een gedeelde verantwoordelijkheid. “Verontrusting is van iedereen”. Van élke jeugdhulpverlener wordt verwacht dat hij actief aan de slag gaat met verontrusting.

BREDE INSTAP Hulpvrager MDT Toegangspoort Probleem gebonden hulp Minderjarige-ouders-context Niet rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp Rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp MDT Toegangspoort IRPC BREDE INSTAP Probleem gebonden hulp Indicatiestelling Jeugd hulpregie Gemand. voorz. Gerecht. jeugdhulp Parket OCJ SDJ MDT VK Jeugd rechter Gemeenschaps- instelling Jeugdhulp buiten toep. gebied IJH MDT CAP Politie Crisisjeugdhulp Bemiddeling Cliëntoverleg

gewijzigde positionering voor 01/03/14   5 10 Mantelzorg Vrijwillige hulpv CBJ BC JRB (miv VK) vanaf 01/03/14   5 10 Mantelzorg Vrijwillige hulpverlening GV JRB

Omgaan met verontrusting & IJH, verwachtingen tav Jeugdhulp Participatief en aanklampend werken Ongerustheden concreet bespreken Evt doorverwijzen naar probleemgebonden hulp (CGG, VK, …) Evt hulp inschakelen, zowel RTJ (bv Columbus / Positieve Heroriëntering, contextbegeleiding, …) als NRTJ (via A-doc) Evt bemiddeling of cliëntoverleg inschakelen Evt Consult vragen Evt beroep doen op gemandateerde voorziening (via M-doc)

Opdrachten VK & OCJ Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Hulplijn 1712 Reguliere werking Gemandateerde voorziening Ondersteuningscentrum Jeugdzorg Gemandateerde voorziening

Kindermishandeling Antwerpen Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Antwerpen Bart Weustenraad - Teamcoördinator Zinloos geweld www.vkantwerpen.be

Werking VKA Het VKA is een erkend Centrum voor hulpverlening bij Kindermishandeling. We kunnen 3 pijlers onderscheiden: Hulplijn 1712 Reguliere werking Gemandateerde voorziening Zinloos geweld

Hulplijn 1712 Telefonische dienstverlening voor de burger Alle vormen van geweld Samenwerking CAW en VK Zinloos geweld

Reguliere werking - Advies en consult - Begeleiding en doorverwijzing Zinloos geweld

Enkele cijfers Zinloos geweld

Enkele cijfers Zinloos geweld

Aanpak van kindermishandeling Bouwstenen in de aanpak van KM: Veiligheid Communicatie en samenwerking Verantwoordelijkheid en erkenning Herstel Zinloos geweld

De werking van de gemandateerde voorzieningen In verontrustende opvoedingssituaties waar de noodzakelijk geachte hulpverlening op vrijwillige basis niet mogelijk blijkt.

Mandaat van de GV Ondersteunen van hulpverleners en voorzieningen in het omgaan met verontrusting door het geven van consult Onderzoeken van aanmeldingen van hulpverleners en parket wanneer de vrijwilligheid tegen de grenzen aanloopt. Doel: Onderzoeken of hulp noodzakelijk is om de ontplooiingskansen van jongeren te vrijwaren. (caseonderzoek) Opvolgen en vanuit dit mandaat blijven meekijken zolang dit nodig is. (casemanagement) Aanmelden bij parket wanneer cliënten hun deelname aan het onderzoek tot maatschappelijk noodzaak (MANO) weigeren of wanneer er sprake is van MANO en niet tot een akkoord rond de nodige hulpverlening kan gekomen worden.

Procesvoering bij de gemandateerde voorziening Parket Geen vrijwilligheid mogelijk Aanmelding parket onderzoek case management Uitnodigen cliënt en aanmelder aanmelding Interveniërend Motivatiedocument: Wat zijn de krachten/lasten Wat heb je zelf al gedaan Waarom meld je aan Teambeslissing Cliënt geïnformeerd triade Inschatten maatschappelijke noodzaak Observerend Teambeslissing over hulpvoorstel en maatschappelijke noodzaak consult Advies Handvatten aanreiken

Consult Telefonisch consult aan hulpverleners Anoniem, er worden geen cliëntgegevens gevraagd. Verantwoordelijkheid, blijft bij de consultvrager. Deze beslist zelf of hij het gegeven advies al dan niet opvolgt.

Consult Hoe kan ik nog verder werken? Hoe kan ik de verontrusting bespreekbaar stellen in het gezin? Welke stappen kan ik nog zetten met het cliëntsysteem en andere betrokken hulpverleners? Zou ik een aanmelding doen bij de GV? Bij welke?

Consult OCJ’s provincie Antwerpen : 03/614 50 65 Maandag 10u – 12u Dinsdag 14u – 16u Donderdag 14u – 16u Vrijdag 10 – 12u en 14u-16u Tijdens schoolvakanties: enkel namiddag consult-ocj.antwerpen@jongerenwelzijn.be

Procesvoering bij de gemandateerde voorziening Parket Geen vrijwilligheid mogelijk Aanmelding parket onderzoek case management Uitnodigen cliënt en aanmelder aanmelding Interveniërend Motivatiedocument: Wat zijn de krachten/lasten Wat heb je zelf al gedaan Waarom meld je aan Teambeslissing Cliënt geïnformeerd triade Inschatten maatschappelijke noodzaak Observerend Teambeslissing over hulpvoorstel en maatschappelijke noodzaak consult Advies Handvatten aanreiken

Aanmelden bij de GV Wanneer de (jeugd)hulpverlener geconfronteerd wordt met blijvende verontrusting en zelf geen maatschappelijk noodzakelijke hulpverlening meer kan garanderen ! Acute noodsituaties melden aan het parket!

Aanmelden bij de GV via M-document bevat informatie omtrent: de verontrustende opvoedingssituatie (VOS) vanuit de verschillende perspectieven het verloop van het hulpverleningstraject en de samenwerking startbasis van tussenkomst GV belangrijk dat info volledig is: identificatie en contactgegevens cliënt!!! ouders en jongere op de hoogte zijn contact voor bijkomende info en verduidelijking

Procesvoering bij de gemandateerde voorziening Parket Geen vrijwilligheid mogelijk Aanmelding parket onderzoek case management Uitnodigen cliënt en aanmelder aanmelding Interveniërend Motivatiedocument: Wat zijn de krachten/lasten Wat heb je zelf al gedaan Waarom meld je aan Teambeslissing Cliënt geïnformeerd triade Inschatten maatschappelijke noodzaak Observerend Teambeslissing over hulpvoorstel en maatschappelijke noodzaak consult Advies Handvatten aanreiken

Aanmeldingen parket Zelfde behandeling: screening van alle aanmeldingen op dringendheid Daar waar mogelijk aanmelding via ruime (jeugd)hulpverlening!

Procesvoering bij de gemandateerde voorziening Parket Geen vrijwilligheid mogelijk Aanmelding parket onderzoek case management Uitnodigen cliënt en aanmelder aanmelding Interveniërend Motivatiedocument: Wat zijn de krachten/lasten Wat heb je zelf al gedaan Waarom meld je aan Teambeslissing Cliënt geïnformeerd triade Inschatten maatschappelijke noodzaak Observerend Teambeslissing over hulpvoorstel en maatschappelijke noodzaak consult Advies Handvatten aanreiken

Vormingssessie Jeugdhulp Jordy en zijn traject in de Jeugdhulp Gemandateerde Voorziening Ondersteuningscentrum Jeugdzorg Alexandra Saey, 3 december 2015

Jordy Genogram

Aan de slag met de Verontrusting voor verwijzing naar GV Wat zijn de klachten en zorgen volgens jongere? Ik heb weinig vrienden op school en sta vaak alleen op de speelplaats. Dan begin ik te denken aan de problemen die ik heb en ga ik daardoor soms gewoon naar huis. Ik vind het ook heel moeilijk om ergens anders te slapen en heb snel heimwee. Ik mis mijn ouders dan heel erg. Ik heb het ook nog steeds moeilijk met de scheiding van mijn ouders. Ik vind het ook heel moeilijk om vrienden te maken. Ik weet niet goed hoe ik met onbekende mensen of situaties moet omgaan. Dan word ik vaak bang. Schets van de problematiek in het M - Document ingediend door CLB

Aan de slag met de Verontrusting voor verwijzing naar GV Wat loopt er goed? Wat moeten we niet veranderen volgens jongere? De voetbal. Mijn vriend komt me dan wel oppikken en terug naar huis brengen. Ik zou het moeilijk vinden om alleen te gaan naar de voetbal. Ik doe het wel heel graag. Ik ben ook heel blij als ik bij mijn familie of zussen ben. Zij zijn belangrijk voor mij. Ook mijn beste vriend is belangrijk voor mij. Schets van de problematiek in het M - Document ingediend door CLB Wat moet er gebeuren? Wat wenst men te veranderen volgens jongere? Ik zou volgend jaar graag naar een nieuwe school gaan. Ik wil graag ook meer tijd spenderen met mijn familie. Ik wil mij ook beter in mijn vel voelen.

Aan de slag met de Verontrusting voor verwijzing naar GV Schets van de problematiek in het M - Document ingediend door CLB Wat zijn de klachten en zorgen volgens ouders? De problemen zijn begonnen toen we 2 jaar geleden uit elkaar gingen. Jordy woont bij papa, de halfzussen bij mama. Papa vertelt dat hij vaak weg is omwille van werk, Jordy is hierdoor vaak alleen thuis is. We zijn ongerust over het feit dat hij nog weinig contact heeft met de buitenwereld. We hebben Jordy zien veranderen; vroeger was hij een vrolijke, levenslustige jongen, nu niet meer ….

Aan de slag met de Verontrusting voor verwijzing naar GV Wat loopt er goed? Wat moeten we niet veranderen volgens ouders? Wij zijn blij dat Jordy de voetbal nog heeft en één goede vriend. Hij kan het goed met hem vinden, Hij woont over hem, dus ze zien elkaar regelmatig. Wij zijn gescheiden, maar we komen wel goed overeen. Schets van de problematiek in het M - Document ingediend door CLB Wat moet er gebeuren? Wat wenst men te veranderen volgens ouders? Wij willen voornamelijk dat onze zoon terug naar school gaat en zich weer goed in zijn vel voelt.

Aan de slag met de Verontrusting voor verwijzing naar GV Welke stappen zijn reeds ondernomen om de verontrusting beheersbaar te houden en door wie? Op 6/10/2014 kwamen er vanuit de klassenraad de eerste signalen rond de afwezigheden van Jordy. De Leerlingenbegeleider had een gesprek met Jordy, waaruit bleek dat Jordy zich niet goed in zijn vel voelde, hij voelde zich vaak eenzaam. Jordy stond open voor CLB- begeleiding. De gesprekken werden gestart maar Jordy bleef spijbelen, Jordy werd ook enkele keren thuis opgehaald door CLB medewerker maar dan verliet Jordy vaak in de namiddag opnieuw de school. Op 5/11/2014 de situatie met het Centraal Meldpunt besproken en er werden drie pistes afgesproken: Ouders en Jordy waren met bovenstaande stappen akkoord. Schets van de problematiek in het M - Document ingediend door CLB

Welke stappen zijn reeds ondernomen om de verontrusting beheersbaar te houden en door wie? 1) Jeugdbrigade wordt ingeschakeld om spijbelcontract op te starten: op 16/12/14 hadden ze een gesprek met Jordy en moeder, informeerde hen over leerplicht en schoolverzuim. Jordy kreeg een laatste kans nogmaals te proberen, kort daarna waren er alweer 10 B codes. Papa en Jordy waren op 2/12/14 uitgenodigd op het politiekantoor het spijbelcontract te ondertekenen, daarna volgde er terug afwezigheden waarvan op 16/1/15 een proces verbaal werd opgemaakt. 2) Begeleiding bij CGZ opstarten om emotioneel aspect van de problematiek op te vangen: op 13/1/14 was er een intakegesprek met Jordy en mama, op het individueel gesprek met moeder daagde ze niet op, mama moest actief aangesproken worden toch te komen. Papa daagde vlotter op en Jordy bleef na 1 gesprek weg, hij werd nogmaals uitgenodigd maar daagde een tweede en derde keer niet op. Het team maakt zich zorgen over een verdrietige, eenzame jongen geblokkeerd in angst en depressie. 3) Opstart van Traject 2 om Jordy te begeleiden in de herintegratie naar school: Op 21/01/14 werd de begeleiding gestart. Jordy had het heel moeilijk in de begeleidingsrelatie, na korte tijd vroeg Jordy zelf de begeleiding stop te zetten. Jordy gaf aan dat het hem allemaal teveel werd. Volgens hen zit de situatie muurvast.

Aan de slag met de Verontrusting voor verwijzing naar GV Wat is de verontrusting? Het is voor de betrokken hulpverleners en ouders duidelijk dat Jordy zelf niet meer in de mogelijkheid is om keuzes te maken. Jordy bevindt zich in een neerwaartse spiraal, waar hij zelf niet meer uit geraakt. Jordy erkent deze problemen, maar is weigerachtig of angstig ten aanzien van meer hulp en wil zeker geen opname, Op 20/3/1015 beslist het team CLB een M-doc in te vullen. Beide ouders en Jordy zijn hierover goed geïnformeerd, ouders zijn bovendien akkoord. Schets van de problematiek in het M - Document ingediend door CLB op 25/3/2015

Traject OCJ Maatschappelijk Noodzakelijke hulp 1/4/2015: de consulent belt met vader en moeder en maakt een afspraak voor een eerste gesprek met hen, Jordy en het CLB, de aanmelder. 13/4/2015: triadegesprek op het OCJ: toelichting werking OCJ CLB benoemt krachten, zorgen en gewenste verandering Eerste exploratie van de situatie. 19/4/2015, 28/4/2015, 8/5/2015, Openen van een dossier op het OCJ. Op 28/3/2015 wordt een consulent aangesteld

Traject OCJ Maatschappelijk Noodzakelijke hulp Krachten Ik kan de voetbal niet missen en mijn vriend die me thuis komt ophalen en terug mee naar me thuis gaat. Ik heb een hele goeie vriend Ik ben ook altijd heel content als ik bij mijn ouders en zussen kan zijn. Mijn familie is het belangrijkste .   Case-onderzoek: Visie jongere:

Traject OCJ Maatschappelijk Noodzakelijke hulp Case-onderzoek Visie jongere: Zorgen Gewenste verandering Op zich wil ik wel schoollopen doch het lukt me niet. Ik ben bang. De school en de klas is te groot. Ik vind moeilijk vrienden. Ik heb het moeilijk met de scheiding van mijn ouders Ik wil dat mijn ouders terug samen zijn, daar denk ik veel over na. Toen dat papa 1,5 jaar weg was voor het werk, heb ik het héél moeilijk gehad. Ik kan me op school moeilijk concentreren. Ik wil wel terug naar school maar niet naar X. Ik hoop naar een school te kunnen met kleinere klassen. Ik wil niet wakker liggen Ik wil minder nadenken, Ik zou nog eens iets samen willen doen met de hele familie, ook met bomma en bompa Ik droom van een voetbalcarrière.

Traject OCJ Maatschappelijk Noodzakelijke hulp Case-onderzoek Visie consulent: Krachten Jordy kan zich aan de afspraken houden thuis. Thuis loopt het gezinsleven redelijk normaal. Jordy gaat graag naar de voetbal, samen met een vriend. Er is een goede verstandhouding tussen de ouders ook na hun partnerscheiding Jordy heeft een hechte band met vader en geregeld contact met moeder en halfzussen.

Traject OCJ Maatschappelijk Noodzakelijke hulp Case-onderzoek Visie consulent: Zorgen Gewenste verandering Jordy begon al voor de kerstvakantie te spijbelen (38 halve dagen). Na de kerstvakantie haakte hij volledig af. Ouders slagen er niet in hem naar school te krijgen. Ook hulpverlening had tot nu toe geen succes. Emotionele problemen bij Jordy spelen een sterke rol: piekeren, wakker liggen, angstig worden, zich eenzaam voelen   Niet tegenstaande de voorgaande hulpverlening, krijgen we moeilijk zicht op het eigen aandeel van Jordy Jordy die terug in staat is regelmatig school te lopen   Jordy verwerft meer besef op wat zijn valkuilen zijn in de schoolse context Jordy kan zijn vaardigheden versterken en ontwikkelt coping strategieën in het omgaan met angst Wij hebben als OCJ meer kennis nodig over wat de belangrijkste hefbomen zijn in het versterken van Jordy in het terug school lopen of gaan we daarmee te snel voorbij aan zijn nood aan verwerking, zich angstig mogen voelen in deze sterk veranderende onvoorspelbare leefcontext?

We oordelen dat er maatschappelijke noodzaak is. Traject OCJ Maatschappelijk Noodzakelijke hulp Case-onderzoek Gedeelde besluitvorming: team + lid MDT 29/5/2015 We oordelen dat er maatschappelijke noodzaak is. Het schools en emotioneel functioneren van Jordy wordt al enkele maanden ernstig ondermijnd. Voor zijn verdere ontwikkeling is het belangrijk dat Jordy terug naar school gaat. Na het caseonderzoek hebben we een goed zicht op de verschillende levensdomeinen. We zien enkele mechanismen, maar hebben geen duidelijk beeld op de oorzaken van het schoolverzuim en de aanpak ervan. Het team OCJ beslist dat verder onderzoek naar de achterliggende problematiek nodig is

Traject OCJ Maatschappelijk Noodzakelijke hulp Conclusie caseonderzoek: triadegesprek   De consulent koppelt zijn bevindingen - ter afsluiting van het caseonderzoek – terug in een triade gesprek op 9/6/2015. Bij dit gesprek zijn de aanmelder (CLB) Jordy, vader en moeder aanwezig. De verschillende invalshoeken worden teruggekoppeld naar het gezin De consulent stelt dat de visie van het OCJ is dat een diagnostisch onderzoek aangewezen is, de voorkeur gaat naar module verblijf en diagnostiek in OOOC.

Traject OCJ Maatschappelijk Noodzakelijke hulp Conclusie caseonderzoek, triadegesprek. Ouders zijn akkoord met het voorstel. Jordy wil meewerken aan een onderzoek, indien hij niet ergens anders moet overnachten. Er wordt rekening gehouden met Jordy’s wens, om niet te overnachten, maar tegelijk wil men het onderzoek voldoende intensief aanpakken omwille van het spijbelen dat inmiddels een volledig schooljaar aan de gang is. Jordy gaat akkoord met dagopname van 9u tot 19u (module dagopvang).  

Traject OCJ Maatschappelijk Noodzakelijke hulp casemanagement. Met akkoord van de ouders en Jordy dient de consulent een A document in voor verblijf en diagnostiek OOOC op 15/6/2015. Op 7/7/2015 is de indicatiestelling goedgekeurd door ITP en start de Jeugdhulpregie. Op 12/7/2015 kan de dagbegeleiding in het OOOC starten Jordy weigert naar het OOOC te gaan, hij wil enkel thuis verblijven. Ook als de ouders hem naar het OOOC brengen, fugeert hij..

Casemanagement: uitputten vrijwilligheid in onderhandeling met cl. De consulent bespreekt met het OOOC en het team wat mogelijke strategieën kunnen zijn. Het OOOC wordt partner in het ‘onderhandelen en zoeken met Jordy, dit gaat gepaard met verschillende gesprekken met consulent Jordy en ouders. De nood om te achterhalen wat de oorzaken zijn van het schoolfalen en de nood aan adviezen omtrent verdere hulpverlening & school(her)oriëntering, is hierbij richtinggevend. Uiteindelijk start het OOOC op 30/7/2015 louter met de module diagnostiek zonder verblijf.

Traject OCJ Maatschappelijk Noodzakelijke hulp Casemanagement: Op 28/8/2015 zijn er de voorlopige resultaten van het intelligentie onderzoek. Er is een eerste adviesbespreking in het OOOC samen met Jordy en zijn ouders. Uit het intelligentieonderzoek blijkt een totaal IQ van 60 met harmonisch profiel. Jordy wordt geheroriënteerd worden naar het buitengewoon beroepsonderwijs opleidingsvorm 3

Traject OCJ Maatschappelijk Noodzakelijke hulp Casemanagement: Belangrijk is om oog te blijven hebben voor de impact van de gebeurtenissen op Jordy Ouders verder te blijven coachen op pedagogisch vlak; niet te verglijden in te veel vriendschapsrelatie en te weinig richting geven in opvoeding Jordy te begeleiden op weg naar autonomie en sociale weerbaarheid. In functie van voorgaande aandachtspunten word contextbegeleiding geadviseerd, De ouders stellen samen met Jordy zelf de vraag naar contextbegeleiding

.Op 15/9/2015 start Jordy in een nieuwe school, het verloopt moeilijk. Traject OCJ Maatschappelijk Noodzakelijke hulp Casemanagement .Op 15/9/2015 start Jordy in een nieuwe school, het verloopt moeilijk. Eensluidende boodschappen door ouders, school, OOOC, CLB, consulent maken dat Jordy toch op school raakt én na verloop van enkele dagen zijn er zelf momenten van plezier en interesse.

. Afspraak met Jordy en het gezin en het CLB: Evaluatie op 14/2/2016 Traject OCJ Maatschappelijk Noodzakelijke hulp Casemanagement: evaluatie . Afspraak met Jordy en het gezin en het CLB: Evaluatie op 14/2/2016 Tussenkomst van het OCJ stopt indien Jordy regelmatig schoolloopt Contextbegeleiding gestart is Het CLB blijft ook dan betrokken.

Procesvoering bij de gemandateerde voorziening Parket Geen vrijwilligheid mogelijk Aanmelding parket onderzoek case management Uitnodigen cliënt en aanmelder aanmelding Interveniërend Motivatiedocument: Wat zijn de krachten/lasten Wat heb je zelf al gedaan Waarom meld je aan Teambeslissing Cliënt geïnformeerd triade Inschatten maatschappelijke noodzaak Observerend Teambeslissing over hulpvoorstel en maatschappelijke noodzaak consult Advies Handvatten aanreiken

Verwijzing parket Wanneer de cliënt (ouders en/of jongere) weigeren mee te werken aan het onderzoek Wanneer reeds werd vastgesteld dat er sprake is van MANO, maar geen akkoord over de noodzakelijke hulp bereikt kan worden Mogelijk op ieder moment in het traject Steeds een teambeslissing

Verwijzing parket als het moeilijk loopt: opstellen minimale ondergrens niet bereiken van de ondergrens beslissing tot verwijzing parket aanbod tegensprekelijk debat, waarbij teamverantwoordelijke aanwezig is = gesprek van de laatste kans

Meer info: Consulteren en downloaden op www.jongerenwelzijn.be Ook in het Frans, Engels, Turks en Arabisch

Meer info? Vlaams loket jeugdhulp: omgaan met verontrusting: handleiding M-doc, werkingsprocessen GV Signaallijst verontrustende opvoedingssituaties: www.signaallijst.be

VKA als Gemandateerde Voorziening (GV) - GV werken volgens dezelfde formele procedures. - Verschil met OCJ: * OCJ richt zich op Verontrustende Opvoedingssituaties * VKA richt zich op situaties van Kindermishandeling. - Kindermishandeling vraagt een constante zorg omtrent de veiligheid van het kind. Zinloos geweld

Een casus… Zinloos geweld Parket meldt Sara aan binnen onze GV. De vader van Sara is uit de gevangenis ontslagen na IFG. Zinloos geweld www.vkantwerpen.be

Bedankt voor uw aandacht! Zijn er nog vragen? Bedankt voor uw aandacht! Zinloos geweld www.vkantwerpen.be

Zinloos geweld Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Antwerpen Professor Claraplein 1 2018 Antwerpen 03/230.41.90 e-mail: info@vkantwerpen.be www.vkantwerpen.be www.kindermishandeling.be Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Mechelen M. Sabbestraat 119, 2800 Mechelen 015/20.21.31 e-mail: info@vkmechelen.be Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Turnhout Koningin Astridlaan 54 2300 Turnhout 014/42.22.03 e-mail: info@vkturnhout.be Zinloos geweld www.vkantwerpen.be