Docent: Hans Bruning

In Koran (3:110 o.a.) “De mensen van het boek ” d.w.z. Christenen/Joden Koran 10:94 “ Maar als jij in twijfel verkeert over wat Wij naar jou hebben neergezonden vraag dan aan hen die het boek *al van voor jouw tijd lezen.” *De Bijbel

Schriftuitleg Antiocheense School: Letterlijke uitleg Alexandrijnse School: Allegorische uitleg o.a.Origenes (3e eeuw)meervoudige schriftzin: letterlijk en allegorisch: van geestelijk naar mystiek Erasmus: Vertalen van Bijbel uit grondtekst, voorkeur allegorische uitleg Luther: Vertalen Bijbel uit grondtekst(Hebreeuws en Grieks ), voorkeur voor letterlijke uitleg Spinoza: Tora niet van Mozes’ hand 19e eeuwse Tekstkritiek: J, E , D en P

Islamitische geschriften Hadith vanaf 9e eeuw op schrift Tafsir Qisas al–anbiya (geschiedenissen van de profeten) rond 11e eeuw op schrift Tha’labi (d.1036) Kisa‘i Ibn Kathir (14e eeuw)

Mesopotamische motieven in het paradijsverhaal Boom van bijzondere waarde of met bijzondere kracht (v.b. boom uit Etana-verhaal waarin een slang huist!) Het opdoen van kennis door het eten van planten of vruchten (v.b. verhaal van Enki en Nin-hursag) Rib-verhaal (v.b. God Enki wordt ziek aan ribben) Sumerisch “ti” = rib/leven

Het paradijs Gan-’eden = Hebreeuws voor vruchtbare tuin Belangrijkste tuinen: koninklijke parken van de Babylonische en Assyrische koningen Ook koningstuin in oude Jeruzalem Functies tuinen: Tempels en altaren Erotische associaties Graftombes Symbolische betekenis tuin: v.b. Jordaanvlakte = tuin des Heren

De aartsvaders/profeten In Bijbel: Genesis In Koran Noach Abram/Abraham Lot Ismael Isaak (2e zoon van Abraham en Sara) Jakob Jozef In Bijbel: Exodus: Mozes Noeh : soera 71 Ibrahiem: soera 14 Loet Isma’iel (1e zoon van Ibrahim en Hajar) Ishaak Yacoeb Joesoef: soera 12 Moesa

De Tora/Pentateuch “De vijf boeken van Mozes” Redactieproces: 1000-515 v. Chr. Genesis: Eerste bijbelboek Betekenis: ontstaan, oorsprong, wording (Gr.) Inhoud: het ontstaan van de wereld, de mensheid en Israël Rode draad: toezegging van God dat Hij Israël tot groot volk zal maken en eigen land zal geven Genres: verhalen (profeten), geslachts-registers, poëtische passages, zegenspreuken en vervloekingen

Tweede bijbelboek: Exodus Betekenis: uittocht (Gr.) Inhoud: twee delen: onderdrukking Israëlieten in Egypte en bevrijding na Mozes’ optreden aan hof farao gebeurtenissen tijdens tocht door woestijn Rode draad: God voelt zich direct betrokken bij wel en wee van Israël Stijl: zakelijk en exact Parallellen met Deuteronomium w.b. wetten en leefregels

Derde bijbelboek: Leviticus Betekenis: Het Levitische(boek) Voortzetting boek Exodus Inhoud: voorschriften voor de priesters en de Levieten en toespraken van Mozes Rode draad: Israël krijgt opdracht heilig volk te zijn, zodat heilige God in hun midden kan wonen en hun leven en voorspoed zal schenken Stijl: zakelijk en juridisch. Veel formules en herhalingen

Vierde bijbelboek: Numeri Betekenis: getallen (uit Vulgata, Latijn) Inhoud: voorschriften en leefregels, voorbereiding op inname Kanaän Rode draad: de noodzaak het heilige te eerbiedigen en zich te hoeden voor onreinheid. Alleen dan kan God te midden van zijn volk wonen Genres: verhalen, profetieën, wetten , lijsten en liturgische voorschriften

Vijfde bijbelboek: Deuteronomium Betekenis: tweede wet (Gr.) Inhoud: toespraken Mozes, wetten, voorschriften Rode draad: relatie God en Israël. Israëlieten moeten zich afzijdig houden van andere volken in Kanaän en alleen God dienen Stijl: zorgvuldige zinsbouw en herhaling typische uitdrukkingen en zinsneden

De auteurs J: De Jahwist – gebruikt JHWH voor God. M.n. de verhalen, zoals rond Noach (10e/9e eeuw v.Chr. ontstaan , later opgeschreven) E: De Elohist – gebruikt Elohim voor God. Passages uit de aartsvaders (8e eeuw) D: De Deuteronomist – Deuteronomium(622 v. Chr. , Wetboek uit 2 Kon. 22) P: De Priestercodex – plechtstatige taal. Vooral regels e.d. Leviticus, Numeri (6e eeuw tijdens of na Babylonische ballingschap)

Huiswerk Lezen uit “Koran en Bijbel” blz 78 t/m 91 hs 9 Mozes/Moesa