Brussel 23/10/2015 Science Technology Engeneering Art Mathematics Van passieve school naar innovatieve school

Een nadenkertje: “Ik hoor en ik vergeet. Ik zie en ik onthoud. Ik doe en ik begrijp” Wat kan een onnozel kartonnen drinkbekertje nu met STE(A)M te maken hebben? Je hoeft het niet altijd ver te zoeken.

We zullen hier samen eens over nadenken. Welke vragen zouden we als onderzoeker (kind) kunnen stellen? Waaruit is het gemaakt? Hoe komt het dat de vloeistof er niet door komt? Het voelt warm aan maar toch verbranden we ons niet. Hoe verklaar je dat? Zou dat ook zo zijn bij glas, plastiek, metaal, …? Science Als onderzoeker willen we: *Weten (nieuwsgierig, plezier beleven, interesse, …) *Begrijpen (Hoe werkt iets ? Hoe zit iets in elkaar? Uitpluizen, …) *Innoveren (Creatief, origineel zijn, herkennen van een patroon, uitvinden, …) *Opgedane kennis delen *Kritisch naar zichzelf kijken *Iets bereiken (doorzetten, initiatief nemen, …) De opwaartse druk van lucht (vullen met water, afdekken en omdraaien) 2 cups met draad verbinden en gebruiken als telefoon. Hoe werkt dit?

Technology Gedragen visie Aandacht voor alle kinderen met elk hun specifieke talenten dit betekent, klemtonen leggen op – meervoudige intelligentie – GOK – aangepaste evaluatie – goed observeren

Belang van een goed schoolbeleid – een zaak van het ganse schoolteam Vertrekken vanuit de beginsituatie van de school en aandacht voor ritme van elke leraar Belang van doorgaande lijn in de scholen; van kleuterklas tot zesde leerjaar Aandacht voor materialen en lokalen (zelf zoeken met groep gemotiveerde leerkrachten naar creatieve oplossingen) Stimuleren van ouderbetrokkenheid Aandacht voor stimuleren van probleemoplossend denken Aandacht voor het stimuleren van onderzoekende houding (zowel bij kinderen als bij leraars) – vrijheid en kansen bieden om te experimenteren en te manipuleren (ervaringen opdoen met materialen en voorwerpen zijn van groot belang) Stimuleren van de creativiteit Techniek à la minute’ - Aandacht voor alledaagse problemen (occasionele activiteiten met individuele kinderen of met groep kinderen) bv. Na bezoek bouwwerf willen de kinderen een kraan maken. (ruim aanbod materialen en hechtingsmiddelen) Niet enkel aandacht voor nijverheidstechnieken maar kinderen fascineren voor een groot aantal toepassingsgebieden

Engeneering Laat kinderen zelf initiatieven nemen om tot oplossingen te komen (Wiskunde, techniek, wetenschap, kunst) Leer kinderen een onderzoeksgerichte houding aan te nemen (Waarom- en hoe- vragen) Laat kinderen zelf ontwerpen maken (vb. Mijn droomhuis, kunstproject, …) Nieuwe methodes tot probleemoplossend denken introduceren (vb 6 denkhoeden van Edward De Bono)

Art Nodig eens een kunstenaar uit in de klas (schilder, beeldhouwer, … Bezoek geregeld een museum Organiseer kunstprojecten op school: “Start with Art” - Tweedimentionaal - Driedimentionaal Organiseer een vernissage op school met eigen kunst (engeneering) Wat met onze drankkartons? Beschilder de cups en maak er een rups mee. Breng oogjes aan, … Beschilder en versier de cups en maak er klokjes mee voor in de kerstboom Versierde schuddozen (instrument)

Mathematics Daag de kinderen uit en zorg voor afwisseling (differentiatie naar boven en beneden) Maak gebruik van ICT (Bingel, Ambrasoft, …) Wat met ons drankkartonnetje? Zit hier wiskunde in? Ruimtefiguren: Afgeknotte kegel (Meetkunde) De cirkel (Meetkunde, meten en metend rekenen, bewerkingen Volumeberekening (Meten en metend rekenen, bewerkingen) Oppervlakteberekening (Meten en metend rekenen, bewerkingen) Inhoudsmaten (Meten en metend rekenen, bewerkingen)

Het hoeft niet altijd ingewikkeld te zijn. Iedereen heeft leer- en groeimogelijkheden

Hoe alles begon voor onze school … 10 jaar geleden was de school betrokken bij het project Beestig gezond in samenwerking met de lerarenopleiding kleuter van de Arteveldehogeschool Gent

Studiedagen rond onderzoekend leren in 2008 Uitwisselingsproject met Nederlandse school rond techniek TOS21: Ministerieel project over techniek voor de 21 ste eeuw Plezier beleven aan techniek Werken in het zelfgebouwd technieklokaal: De KLUSMACHINE

Techniek begrijpen = Inzicht verwerven in het gebruik, de werking en de ontwikkeling van techniek Techniek hanteren = De techniek gebruiken maken Techniek duiden = De werking, de ontwikkeling en het gebruik van techniek verbinden met een context buiten techniek zelf

PWO- project voor kleuters VERDRAAID in samenwerking kleuterafdeling Artevelde hogeschool Gent (2009) Techniek in een alledaags thema: Moederdag (deelthema: koffie voor moeder) Leeruitstap: de koffiebranderij Praktische activiteit: koffie malen Ontwerpactiviteit: we ontwerpen een koffiepadhouder Onderzoeksactiviteit: koffie zetten op verschillende manieren Demonteerhoek: Demonteren van koffiezetapparaat Leeruitstap: de windmolen (malen van graan) Een thema afgestemd op techniek: Ik bouw een … Maken en ontwerpen: muurtjes en huisjes bouwen – timmeren Leeruitstap: de bouwwerf Ontwerpactiviteit: ontwerp van een kraan op vraag van de kleuters

Project voor kleuters: Krachtpatsers in samenwerking kleuterafdeling Artevelde hogeschool Gent (2010) In vier krachtige delen krijgen de leerkrachten in het kleuteronderwijs voldoende informatie en ideeën om de verschillende krachten te kunnen ervaren, onderzoeken, toepassen, gebruiken, begrijpen... Er wordt dieper ingegaan op de mogelijkheden van deze krachten en hoe de mens deze krachten gebruikt voor eigen nut. Dit betekent dat zowel wetenschap als techniek duidelijk aan bod komen in dit project.. Waterkracht Spierkracht Windkracht Zwaartekracht In elk deel staan twee vragen centraal: Hoe kunnen we kracht met ons eigen lichaam ervaren en onderzoeken? (onderzoeksactiviteiten) Hoe maken we in het dagelijks leven of in de onmiddellijke leefwereld gebruik van kracht? (ontwerpactiviteiten)

Wonderzoekjes voor kleuters in samenwerking met Artevelde hogeschool afdeling kleuters (2007 – 2008) Water is de grondstof waarrond het materiaal voor Wonderzoekers is uitgewerkt. Het is een grondstof die relatief goedkoop is en makkelijk voorhanden is. Bovendien is water een materiaal dat heel wat experimenteerkansen aan kleuters biedt. Alle ervaringen die de kleuters zullen opdoen hebben betrekking op eigenschappen van water. Er zijn 4 afgebakende wateronderwerpen terug te vinden in het project: Water verplaatst Water verandert Water verkleurt Water verdwijnt In elk onderwerp worden verschillende wonderzoeksvragen gesteld (zoals: Kun je water kleuren? Kan water in lucht verdwijnen? …) waarop je als leraar samen met de kleuters een antwoord kunt zoeken door te experimenteren, te ontdekken, waar te nemen, … Enkele voorbeelden van onderzoeksvragen: Kunnen we drank in een rietje vasthouden? Laat kinderen experimenteren, Kunnen we gekleurd water van kleur doen veranderen? Hoe? (zuren en basen) Kan water omhoog kruipen? Waarom gebruik je ijsblokjes om iets af te koelen? Wat gebeurt er dan mee?

Dorp op school 2010

Samenwerking met VTI Sint-Lucas Oudenaarde: Studiedag voor leerkrachten 2010 Enkele reflecties van collega’s: - Het was even wennen aan de manier waarop de opdracht gegeven werd, maar uiteindelijk was het wel goed dat iedereen naar eigen believen kon interpreteren en experimenteren. Ook de groepsopdracht vond ik tof: samen naar ideeën, oplossingen zoeken, overleggen en uitvoeren om zo tot een gezamenlijk eindproduct te komen, waar iedereen aan meegewerkt heeft. Een leuke dag!! - Deze doedag is zeker en vast geslaagd. Ik had er toch mijn twijfels over om hiermee aan de slag te gaan binnen een kleuterklas. Een begeleider wist me te zeggen dat we hier dagelijks aan werken: er stelt zich een probleem en wij proberen dit op te lossen. Natuurlijk niet met heel technische materialen. Het is in ieder geval veel leuker om aan de slag te gaan, dan alleen te moeten luisteren. Nogmaals door te doen, leer je dingen bij! En kleuterjuffen hebben een hekel om alleen stil te zitten… - Ik vond het heel leerzaam. Doordat we zelf hebben kunnen denken en doen, zullen we dit veel duidelijker naar de kinderen toe kunnen brengen. Het heeft bij mij iets los gebracht en dat zal naar de kinderen toe een meerwaarde zijn. (rekening houdend met de motorische vaardigheden van de kinderen)

Prototype van deurmatalarm en het lampje brand

Europees project:Technosportkid(t). Comenius Voor het deel sport werd samengewerkt met RVO (zie volgende dia) Voor techniek lag de nadruk erop dat er geen onderscheid is in sekse om aan techniek te kunnen doen. Girlpower. We werkten aan 3 eindproducten waarbij leerlingen zelf creatief konden omspringen met materialen. 1 technisch voorwerp uit hout 1 technisch voorwerp uit kunststof 1 technisch voorwerp uit metaal Gedurende deze periode kwamen er ook techniekcoaches op school. (voor leerkrachten en leerlingen)

Sport onder de loep. In samenwerking met RVO society: De snelsten allertijden 2011 Via 'De snelste allertijden' ervaren de leerlingen snelheid. Eerst bouwen ze een 'snelheidsgraaf' waarmee hun snelheid zichtbaar wordt, daarna interpreteren ze de gegevens en berekenen ze daarmee hun eigen snelheid. We linken deze metingen voortdurend met de sportwereld en het dagelijkse leven. Dit pakket maakt het mogelijk om de lessenover snelheid uit de abstractie te halen en via ervaring op te bouwen. We integreerden de Olympische spelen in onze lessen. We ontdekten met de leerlingen dat niet alles zich even gemakkelijk laat meten. Via verschillende experimenten ontdek je dat manuele Tijdmetingen niet zo geschikt zijn bij topsportprestaties. Daarna ga je ook op zoek naar een oplossing: automatiseer je metingen.

Start with Art: (tweedimensionaal) 2013 Kunstschatten (driedimensionaal) 2015 Moto: Ieder kind op zijn manier een kunstenaar Reeds van op jonge leeftijd willen we creativiteit stimuleren. Kinderen moeten kansen krijgen om hun gevoelens, expressiviteit en creativiteit in tekeningen en/ of schilderwerken te leggen. Laat ze voldoende experimenteren. Wie weet zit er een toekomstige kunstenaar schuil in hen.

Europees project Comenius. United colours in Europe (2013 – 2015) Uitgangspunt van dit project is dat de scholen veranderen in denkende organisaties op meerdere terreinen (engeneering) Er wordt gebruik gemaakt van de 6 denkhoeden van Edward De Bono. Jaar 1: Introductie in de verschillende scholen. Jaar 2: Implementatie van de methode. Aandachtspunt is wel dat er in verschillende leerdomeinen onderzoeksgericht gewerkt wordt en dat de groene hoed (creativiteit van het kind) centraal staat..

Actieve partner van Creativity in early years science education (Ceys) (2015 – 2016) In het project wordt een nieuw ‘training framework’ uitgewerkt, uitgetest, geïmplementeerd en gedissemineerd dat leraren aanleert om creativiteit en een onderzoekende aanpak binnen wetenschapsactiviteiten te gebruiken. Voor onze school participeert de 3 de kleuterklas en het 2 de leerjaar Zelf fruitsap maken op verschillende manieren

Iedereen verdient een kroontje. De Talentenarchipel in samenwerking met CEGO (Prioriteit 2015 – 2017)

Via de TALENTENARCHIPEL WERKEN WE VERDER AAN: STE(A)MSTE(A)M Science = wetenschap (Wereldeiland) Technology = techniek (Wereldeiland) ) Engeneering = Ondernemingszin (Wil - en durfeiland) Art = Beeld (kunst) (Beeldeneiland) Mathematics = Wiskunde (Denkeiland)

Presentatie Jacques Dhondt Directeur VBSZ De Regenboog Kwaadstraat Zingem Bedankt voor uw aandacht en betrokkenheid