Nationaal Groenfonds Financieringsspecialist natuur en landschap Congres Ruimte voor Gelderland Provincie Gelderland 03-11-2015 Jac. Meter

Even kennismaken: Nationaal Groenfonds Stichting opgericht in 1994 door Rijk en Provincies Aanleiding: één financieel loket voor de EHS Doel: Het beschikbare geld zo effectief en efficiënt mogelijk benutten voor natuur, landschap, landbouw, recreatie, etc. Bank met ontheffing bankstatus Investeren in Natuur

Bestuur Nationaal Groenfonds Benoemd door Rijk en/of Provincies Voorzitter: Cees Veerman Penningmeester: Pim Vermeulen Leden: Jaap van Duijn, Tjibbe Joustra, Jolande Sap en Liesbeth Spies Waarnemers ministerie van EZ en provincies (IPO) Investeren in Natuur

Kerngetallen: (in € - ultimo 2014) Financieringen: 745 miljoen Resultaat: 2,2 miljoen Revolving Fund: 58,5 miljoen Balanstotaal: 1,3 miljard Medewerkers: 15 fte Investeren in Natuur

Rollen en taken: Kassieren en beheren van fondsen: Ruimte voor de rivier Natuurcompensatie Lokale gebiedsfondsen, o.a. voor G/B diensten Revolverende en/of investerings-fondsen voor overheden en private partijen (Markerwadden/VIN/Lenen voor Natuur/FSFE) Investeren in Natuur

Rollen en taken: Financieren: Stelselfinancieringen (EHS) SKNL-financieringen (voorfinanciering functieverandering) Provinciale rekening-couranten en fondsen Groenfinancieringen/co financieringen Overbruggingsleningen Bedrijfsverplaatsingen Financieren van innovatieve groene projecten Investeren in Natuur

Rollen en taken: Advies en voorlichting Voorlichting (financieel) aan investeerders in natuur en landschap Strategisch advies (EZ/Provincies, bijv. Fondsvorming en Natuurcombinaties ecologie-economie/Collectieven) Verkennen nieuwe markten en samenwerkingsverbanden Bijv. Natuur en Zorg, Natuurboeren, Gebiedsfondsen Investeren in Natuur

Transitie: Bekostiging verschuift: minder overheid, meer maatschappij Governance: zeggenschap verschuift van top down naar bottom up Volgt trend (participatie) Democratisering van Groen/Blauwe ruimte = decollectivering van collectieve goederen? Investeren in Natuur

Trendy Kretologie: “verdienvermogen” “natuurlijk kapitaal” “integrale gebiedsontwikkeling” “functiecombinaties” “co creatie” “participatiemaatschappij” “publiek-private samenwerking” Investeren in Natuur

Bezien met de financiële bril: Wat betekent het niet: Waarde = bekostiging Verdienmodel = rekening verleggen Wat betekent het wel: Private bekostiging vereist verdiencapaciteit Nodig: waarde creatie en “value capturing” Value capturing vereist beprijzing / toepassing profijtbeginsel Value capturing kan een bijdrage leveren aan het totstandkomen van een evenwicht tussen de kosten en de baten bij gebiedsontwikkeling. Value capturing is er op gericht om profiterende partijen een bijdrage te laten doen aan de ingrepen waar zij profijt van hebben. De Westerscheldetunnel is een duidelijk voorbeeld waarbij de profiterende automobilist een bijdrage doet, in de vorm van tol, aan de bekostiging van de ingreep waar hij van profiteert; de aanleg van de tunnel. Maar op welke wijze kan value capturing dan toegepast worden bij gebiedsontwikkeling? Investeren in Natuur

Functiecombinaties Publieke functies Groen en Blauw combineren met “commerciële” functies: Afstemming functies = integraal Afstemming belangen = verbinding + PPS Gezamenlijke regie i.p.v. opdrachtgever versus opdrachtnemer = co creatie NB: integraal, p.p.s. en co creatie zijn middel, geen doel op zich! Investeren in Natuur

Benodigde omslag: Aanbodgericht  vraag gestuurd Beheer & bescherming  ontwikkeling Ambtelijk  proactief en ondernemerschap Sectorbelang  verbinding van belangen Kennis: monodisciplinair  interdisciplinair Overheid: normerend  faciliterend Provincie/Gemeente ga naast de ondernemer staan die bereid is publieke doelen te helpen realiseren: van toetser naar facilitator Investeren in Natuur

Mental map veranderen Lichtgroen is ook mooi! Van organisatieprofiel naar streekprofiel Aanbieden van natuur, landschap, recreatie en horeca als samenhangend geheel Gebied als “aannemer” Natuur is niet gratis Veluwefonds werft geld middels Landschapsveilingen en kavels worden in gebracht door diverse TBO’s en private partijen Investeren in Natuur

Kamerbrief: “Vooruit met natuurbeleid” “participatie van burgers, bedrijven, en maatschappelijke organisaties bevorderen” “maatschappelijke en ecologische winst door te combineren met andere belangen zoals waterbeheer, energie, klimaat, infrastructuur, zorg, recreatie, etc.” “investeren in natuurcombinaties waarbij natuurwinst samen gaat met het belang van andere sectoren” “uitgaven voor natuur zijn geen kostenpost, maar investeringen die baten genereren” Investeren in Natuur

Gebiedsontwikkeling anno 2015 e.v. Ontwikkelruimte: flexibiliteit in regelgeving en beleid, geen sectorale stapeling beleid Concessie / “natuurrechten”: overheid geeft recht tot bepaalde ontwikkeling in ruil voor plicht natuur te realiseren en/of te beheren Provincies faciliteren proactief (initiëren, stimuleren, co-creëren) Waar toepasbaar: Bij overgang tussen stedelijk gebied en natuur (landschap /“lichtgroen”) Waar overheerst bescherming: Natura 2000 (“donkergroen” ) Investeren in Natuur

Benodigd Transitieproces: Verkokering beleid per sector verbreken door integrale gebiedsvisie Totstandkoming gebiedsontwikkeling in participatief proces met betrokkenen Systematische afweging inbouwen tussen integraal of sectoraal (“meekoppeltoets”?) Stimuleringsfonds – Revolverend Fonds Aparte taskforce als buitenboordmotor? Rol PPM Oost / Deal makers /Saneringsfonds Recreatie Investeren in Natuur

Wat kan Nationaal Groenfonds toevoegen: Voor Provincies: oprichting en beheer van (revolverende) stimuleringsfondsen beheer van af te zonderen gelden voor natuur (bv. Natuurcompensatie/gebiedsgelden) gebiedsarrangementen voorfinanciering van subsidies (co)financieren Lenen voor Natuur, Hattemerpoort, Financieren grondeigenaren die natuur aanleggen, bedrijfsverplaatsingen Enclave Uddel/Elspeet Investeren in Natuur

Wat kan Nationaal Groenfonds toevoegen: Voor Gemeenten en private partijen: Financiering investering van private exploitanten in “natuurcombinaties” (natuur met recreatie, winning duurzame energie, vastgoed, Zorg, Natuurbegraven, delfstoffenwinning, etc.) Voorfinancieren Groenprojecten Groenverklaringen i.k.v. fiscale groenregeling Tenslotte: Verbinden van specifieke kennis van branche en financieren met netwerk en overige marktpartijen (publiek en privaat/overheden en banken). Investeren in Natuur

Projecten ter inspiratie: Groene Daken Natuurbegraven Voorfinanciering Natuuraanleg Groengarantie Maurits Groen, nummer 1 duurzame top 100: Groene Grachten, Suze Gehem: Roof Top Revolution . Landgoed Heidepol (Natuurbegraven Nederland/BRANA) Samenvatting GRF: Versnellen, Vernieuwen en Verbinden Investeren in Natuur

Tot slot: Investeren in Natuur

Meer weten: Nationaal Groenfonds Contactpersoon: Jac. Meter Mobiel: 0653 592 193 E-mail: jac.meter@nationaalgroenfonds.nl Website: nationaalgroenfonds.nl Investeren in Natuur