De Vlaamse fiscaliteit na de zesde staatshervorming André Decoster & Willem Sas (*) CES - KULeuven (*) met dank aan Koen Algoed, Benoît Bayenet, Lieven Meert, Anton Delbarre, Kris De Swerdt, Axel Mathot

Deze slides zijn vrij beschikbaar voor persoonlijk gebruik. Ze mogen echter niet gebruikt worden voor nieuwe presentaties zonder voorafgaande toestemming van de auteurs. Een uitgeschreven versie van de inhoud is te vinden als: Decoster en Sas (2013), De nieuwe Bijzondere Financieringswet van de 6de staatshervorming: werden de beloften ingelost? Flemosi Discussion Paper DP28, Decoster en Sas (2013), De herziening van de Financieringswet: over het hoe, het waarom en het resultaat, Leuvense Economische Standpunten 139,

Inhoud 1. Wat is er veranderd? Veel. 2. Fiscale autonomie: regionale opcentiemen 3. Fiscale voordelen 4. Simulaties regionale opcentiemen

1. Wat is er veranderd?

Historische hervorming o Qua omvang overdracht bevoegdheden vergelijkbaar aan 1989 o Delen van RSZ gedecentraliseerd: kinderbijslag, ouderenzorg,… o Voor het eerst uitgaven G&G > federale uitgaven  Herziening BFW (Belgische FinancieringsWet): o Evaluatie op verschillende manieren o Decoster & Sas (2013): 12 principes

3 gewesten 21,5 2 gemeensch. 23,5 9,6 Dotaties Verdienste Behoefte 10 13,4 9,2 1,2 Solidariteit Keuze 2 Fiscale autonomie Keuze 3 Verdeelsleutel 3 gewesten 28,2 2 gemeensch. 34,8 21,4 4,3 26,7 8 0,9 Oude BFW: 45Nieuwe BFW: 63 Keuze 1 Verticaal 1. Wat is er veranderd? (in mia €) Andere dotaties 0,70,9 1,60,1

Inhoud 1. Wat is er veranderd? 2. Fiscale autonomie: regionale opcentiemen 3. Fiscale voordelen 4. Simulaties regionale opcentiemen

2. Regionale opcentiemen Ten belope van 11,7 miljard Hoe werd bedrag bepaald? 14,9 miljard (oude ‘verdienste’ dotatiesom gewesten) - 4,4 miljard (afschaffen negatieve term) + 1,2 miljoen (=40% overgedragen Fiscale voordelen) = 11,7 miljard Of ±25% van de opbrengst PersonenBelasting (PB)

2. Regionale opcentiemen Federaal gaat PB verminderen met 25% Federaal 100 -> 75 Belastbare basis regio: ‘gereduceerde’ federale basisbelasting Regio: 33% op 75 = 25 Totale belasting onveranderd Wel ‘uitgebreide opcentiemen’

Opcentiemen meestal proportioneel (bvb. gemeenten) In dit geval: kunnen gevarieerd worden Gewest bepaalt zelf Schijven van regionale belastbare basis (d.i. de federale basisbelasting) De tariefstructuur Binnen bepaalde grenzen (progressiviteitsregels!) 2. Regionale opcentiemen

Schijf belastbaar inkomen Regionale schijf Regionale opcentiem in % , , , ,33 > 34330> ,33 2. Regionale opcentiemen

Schijf belastbaar inkomen Regionale schijf Regionale opcentiem in % , , , ,33 > 34330> ,33 Schijf belastbaar inkomen Regionale schijf Regionale opcentiem in % ,33 >34330>974533,33 2. Regionale opcentiemen

Fiscale autonomie substantieel toegenomen Voor de fiscaal competente entiteiten Federatie ‘sui generis’ is politieke keuze 2. Regionale opcentiemen

Vlaams Gewest Vlaamse Gem. Vlaanderen (G &G) Waals Gewest Franse Gem. Brussels Gewest Totaal Gewesten Dotaties 12,2 Eigen belastingen (a) 9,6 Totale inkomsten (b) 21,8 Fis aut. (a)/(b) in % 43,9% 2. Regionale opcentiemen

Vlaams Gewest Vlaamse Gem. Vlaanderen (G &G) Waals Gewest Franse Gem. Brussels Gewest Totaal Gewesten Dotaties 6,914,421,34,19,61,212,2 Eigen belastingen (a) 5,5 2,7 1,49,6 Totale inkomsten (b) 12,414,426,86,89,62,621,8 Fis aut. (a)/(b) in % 44,4% 20,6%39,3% 53,5%43,9% 2. Regionale opcentiemen

Vlaams Gewest Vlaamse Gem. Vlaanderen (G &G) Waals Gewest Franse Gem. Brussels Gewest Totaal Gewesten Dotaties 6,914,421,34,19,61,212,2 Eigen belastingen (a) 5,5 2,7 1,49,6 Totale inkomsten (b) 12,414,426,86,89,62,621,8 Fis aut. (a)/(b) in % 44,4% 20,6%39,3% 53,5%43,9% NIEUWE BFW Dotaties 4,220,925,12,713,30,97,8 Eigen belastingen (c) 13,0 6,1 2,421,5 Totale inkomsten (d) 17,220,938,18,813,33,329,3 Fis aut. (c)/(d) in % 75,6% 34,2%69,5% 71,3%73,3% 2. Regionale opcentiemen

Vlaams Gewest Vlaamse Gem. Vlaanderen (G &G) Waals Gewest Franse Gem. Brussels Gewest Totaal Gewesten Dotaties 6,914,421,34,19,61,212,2 Eigen belastingen (a) 5,5 2,7 1,49,6 Totale inkomsten (b) 12,414,426,86,89,62,621,8 Fis aut. (a)/(b) in % 44,4% 20,6%39,3% 53,5%43,9% NIEUWE BFW Dotaties 4,220,925,12,713,30,97,8 Eigen belastingen (c) 13,0 6,1 2,421,5 Totale inkomsten (d) 17,220,938,18,813,33,329,3 Fis aut. (c)/(d) in % 75,6% 34,2%69,5% 71,3%73,3% TOENAME FISCALE AUTONOMIE in procentpunt 31,2% 13,6%30,3% 17,8%29,4% in procent 70,3% 66,0%76,8% 33,3%69,0%

2. Regionale opcentiemen Federale basisbelasting (belasting staat): + basisbelasting – vermindering belastingvrije som en gezinslasten – vermindering voor vervangingsinkomens – vermindering voor buitenlandse inkomens Autonomiefactor = 25,99% i.p.v. 25%

Inhoud 1. Wat is er veranderd? 2. Fiscale autonomie: regionale opcentiemen 3. Fiscale voordelen 4. Simulaties regionale opcentiemen

Uitgaven voor het verwerven of het behouden van de eigen woning (woonbonus) Dienstencheques Uitgaven ter beveiliging van woningen tegen inbraak of brand Uitgaven voor onderhoud en restauratie van beschermde monumenten en landschappen Energiebesparende uitgaven Uitgaven voor vernieuwing van woningen gelegen in een zone voor positief grootstedelijk beleid Uitgaven gedaan voor vernieuwing van tegen een redelijke huurprijs in huur gegeven woningen  Allemaal omgezet in belastingverminderingen en overgeheveld naar de gewesten (budgettaire omvang 3 miljard €) 3. Fiscale voordelen (~uitgaven)

Inhoud 1. Wat is er veranderd? 2. Fiscale autonomie: regionale opcentiemen 3. Fiscale voordelen 4. Simulaties regionale opcentiemen

4. Fantasi: een microsimulatiemodel in opdracht v. Dep. Financiën & Begroting Fiscal ANalysis and TAx SImulation is een micro-simulatie-model (MSM) o micro: op niveau belastingplichtige o simulatie: berekening ‘counterfactuals’ o model: vereenvoudiging van de regels MSM bestaat altijd uit vier componenten:

FANTASI reken module micro-data beleids parameters output berekeningen 4. Fantasi: een microsimulatiemodel

FANTASI reken module IPCAL 2010 (35000 FA) Personen belasting Totale Ontvangsten schalen tarieven vermin- deringen Verdeling 4. Fantasi: een microsimulatiemodel

4. Simulaties 1. Afschaffen fiscale uitgaven, (regionale) tarieven proportioneel verlagen 2. Afschaffen fiscale uitgaven, (regionale) tarieven verlagen met maximale afwijking progressiviteit 3. Afschaffen FU (energie, dienstencehques), (regionale) tarieven verlagen voor laagste decielen 4. Belastingverlaging(en)

4.1 FU afschaffen, daling tarieven FU Vlaanderen: 1688 miljoen Verlaag regionale opcentiem o van 33,33% o naar 24,22% Budgettair neutraal => Verdelingseffecten: enkel via disproportionaliteit FU

4.1 FU afschaffen, daling tarieven

4.2 FU afschaff, minder progressief FU Vlaanderen: 1688 miljoen Verlaag regionale opcentiem op niet proportionele manier Budgettair neutraal Maar maximale afwijking progressiviteit

4.2 FU afschaff, minder progressief Schijf belastbaar inkomen Regionale schijf Regionale opcentiem in % , , , ,33 > 34330> ,33 Schijf belastbaar inkomen Regionale schijf Regionale opcentiem in % , , , , ,50 >118960> ,00

4.2 FU afschaff, minder progressief

4.3 FU afschaff, meer progressief FU Vlaanderen dienstencheques, energie, andere kleinere aftrekken: 558 miljoen verlaag regionale opcentiem o op niet proportionele manier o voor laagste brackets o budgettair neutraal

Schijf belastbaar inkomen Regionale schijf Regionale opcentiem in % , , , ,33 > 34330> ,33 Schijf belastbaar inkomen Regionale schijf Regionale opcentiem in % ,33 >34330>974533, FU afschaff, meer progressief

4.4 daling tarieven Niet budgettair neutrale ingrepen o Simulatie 4: ten belope van 597 miljoen (alle tarieven naar 30%)

Schijf belastbaar inkomen Regionale schijf Regionale opcentiem in % , , , ,33 >34330>974533,33 Schijf belastbaar inkomen Regionale schijf Regionale opcentiem in % >34330> daling tarieven