1 De Private Stichting als modern alternatief voor successieplanning van ouders met een zorgenkind Kim Descamps Adviseur Estate Planning 03/10/2015

2 Agenda  Uitgangspunt (praktijkvoorbeeld)  Geen planning: gevolgen  Definitie en soorten  Juridische aspecten  Fiscale aspecten (Vlaams Gewest)  Private stichting en bewind  Voor- en nadelen  Alternatieven

3 Reminder ANTIMISBRUIKBEPALING  Voor registratie-en erfbelasting is deze bepaling van toepassing op rechtshandelingen (of het geheel van rechtshandelingen die eenzelfde verrichting tot stand brengt) voltrokken vanaf 1 juni 2012  Bedoeling: “kunstmatige constructies” aanpakken, die worden opgezet om belasting te ontwijken of een belastingvoordeel te verkrijgen (“fiscaal misbruik”)  Niet-limitatieve opsomming in de circulaire van 10/4/2013 van technieken die (op zich) geen of (zonder tegenbewijs) wel fiscaal misbruik zijn  Tegenbewijs “fiscaal misbruik” mogelijk aan de hand van andere dan fiscale motieven

4 Uitgangspunt (praktijkvoorbeeld)  Ouders wonen meer dan 5 jaar in het Vlaamse Gewest  2 meerderjarige kinderen, Laurent en Ann  Ann = “zorgenkind”  Vermogen ouders : EUR  Onroerend: EUR  Roerend: EUR  Geen huwelijkscontract  Geen testament

5 Geen planning: gevolgen  Na overlijden eerststervende ouder Gemeenschappelijk vermogen wordt in 2 verdeeld LLE : 1/2 VG + 1/2 BE(LLE kan vb. de woning niet meer alleen verkopen) Elk kind verkrijgt 1/2 e van de nalatenschap in BE  Na overlijden langstlevende ouder VG langstlevende dooft uit Elk kind verkrijgt ½ van de nalatenschap in volle eigendom  27 % erfbelasting (boven de schijf van EUR)  Ann (zorgenkind): (handelings)bekwaam om vermogen te beheren?  Bij overlijden Ann (geen kinderen): Laurent erft en betaalt tot 65 % erfbelasting (boven EUR)

6 Geen planning : gevolgen  Devolutieprobleem : wat met het vermogen na het overlijden van het zorgenkind?  Bestuursprobleem : kan het zorgenkind het aan hem toegekomen vermogen behoorlijk besturen?  Financieel probleem : impact van bepaalde goederen op tegemoetkomingen van de overheid Hoeveel voorzieningen nodig voor verzorging kind in de toekomst?  Fiscaal probleem : tarieven erfbelasting zijn hoog zorgkind onderworpen aan dezelfde tarieven, wel een abattement

7 Mogelijke oplossing : private stichting (“PS”)  Devolutieprobleem : creatie van een doelvermogen Private stichting wordt eigenaar van het ingebrachte vermogen Zorgenkind krijgt zelf geen goederen  Bestuursprobleem : Bestuur gebeurt door private stichting (drie bestuurders)  Fiscaal probleem : 5,5% schenkbelasting bij oprichting bij leven of 8,5% erfbelasting n.a.v. oprichting door overlijden

8 Definitie  Rechtspersoon zonder leden, maten of vennoten waarbij een bepaald vermogen wordt bestemd voor de verwezenlijking van een bepaald belangeloos doel (de verzorging van het zorgenkind)  Kenmerken: “zwevend” doelvermogen zonder eigenaar “belangeloos doel”: in principe geen stoffelijk voordeel voor bestuurders, oprichter of andere personen tenzij in kader van doel  PS beheert vermogen volgens wensen van de ouders  Zowel voor als na het overlijden

9 Definitie  Ook mogelijkheid private stichting als administratiekantoor voor certificering aandelen van vennootschappen (splitsing juridische en economische eigendom)  In casu niet het onderwerp van deze uiteenzetting

10 Juridische aspecten OPRICHTING Bij leven  Via notariële akte Bij overlijden  Via notarieel testament Oprichting door één of meerdere personen (vb. de ouders) Geen minimumvermogen vereist Bekendmaking in Belgisch Staatsblad

11 Juridische aspecten STATUTEN bevatten o.m. Identiteit stichters Naam Zetel Doel Aanduiding bestuur, wijze besluitvorming Statutenwijziging, ontbinding, bestemming vermogen (…)

12 Juridische aspecten ORGANEN Geen aandeelhouders Raad van Bestuur (minstens 3 leden!) : criteria voor samenstelling opvolging Raad van Toezicht (eventueel) : toezicht op werking en bestuur

13 Juridische aspecten WERKING  Boekhouding Opmaak en neerlegging (vereenvoudigde) jaarrekening Geen publicatievereisten (indien “kleine” private stichting)

14 Juridische aspecten ONTBINDING Tussenkomst rechtbank vereist Om reden van door de wet bepaalde gronden (vb. verstrijken duur of verwezenlijking doel) Terugname ingebrachte goederen enkel mogelijk voor (erfgenamen van) de oprichter mits statutair voorzien

15 Juridische aspecten  Aantasting reserve ?  Principes: Reservataire erfgenamen (echtgenoten en kinderen) recht op reserve in natura, vrij en onbelast Voor bepalen omvang van reserve: samenstelling “fictieve massa” = vermogen van de erflater op het ogenblik van zijn overlijden + alle schenkingen gedaan tijdens leven + kapitalen van beleggingsverzekeringen

16 Juridische aspecten Concreet : reserve van de kinderen is afhankelijk van het aantal kinderen Inkorting mogelijk indien schenkingen/legaten meer bedragen dan grootst beschikbaar deel Aantal kinderenReserveBeschikbaar deel 11/2 22/31/3 3 of meer3/41/4

17 Juridische aspecten Overdrachten om niet aan PS zijn schenkingen/legaten en in principe vatbaar voor inkorting Mogelijke tegenargumenten (maar onzeker): Private stichting evenwel in belang van zorgenkind Eventueel: alternatieve beschikking in testament

18 Fiscale aspecten BIJ OPRICHTING BIJ LEVEN Verplichte registratie van akten van Belgische notarissen Overdracht vermogen door oprichter(s): in principe 5,5 % schenkbelasting op ingebrachte vermogen (zowel roerend als onroerend)

19 Fiscale aspecten BIJ OPRICHTING N.A.V. OVERLIJDEN 8,5 % erfbelasting op legaten (roerende of onroerende goederen) aan PS

20 Fiscale aspecten TIJDENS BESTAAN: (bijkomende) overdracht vermogen: Notariële schenking van roerende of onroerende goederen: Voor Belgische notaris: 5,5 % schenkbelasting Voor buitenlandse (Nederlandse) notaris: geen schenkbelasting maar heffing erfbelasting (8,5 %) bij overlijden overdrager/oprichter binnen 3 jaar na schenking Bank (of hand)gift van geldsommen of effecten: geen schenkbelasting maar tevens heffing erfbelasting (8,5 %) bij overlijden overdrager/oprichter binnen 3 jaar na schenking Overdrachten om niet > EUR: machtiging Ministerie van Justitie vereist tenzij bank(of hand-)gift

21 Fiscale aspecten TIJDENS BESTAAN : IN HOOFDE VAN PS : Inkomstenbelastingen : Jaarlijkse aangifte rechtspersonenbelasting voorwaarde: geen winstgevend oogmerk slechts bepaalde categorieën van inkomsten belastbaar Jaarlijkse aangifte taks ter vergoeding van de erfbelasting(0,17 % op het vermogen)

22 Fiscale aspecten TIJDENS BESTAAN : IN HOOFDE VAN BEGUNSTIGDE :  Verstrekking van voordelen kadert in principe binnen belangeloos doel zoals omschreven in statuten  Wijze van voordelen verstrekken: in statuten omschreven  Verstrekken van voordelen door private stichting aan (in statuten aangeduid) zorgenkind en uitkeringen van geldsommen binnen kader statutair doel zijn in principe niet belastbaar noch personenbelasting noch schenk- of erfbelasting (individuele rulings en )

23 Fiscale aspecten  Voorzichtigheidshalve voorkeur voor onrechtstreekse voordelen, bijvoorbeeld terbeschikkingstelling van goederen (woning, wagen), organiseren van reizen, financieren van opleidingen,…) omwille van art art VCF. (beding ten behoeve van een derde) (toepassing art VCF. in voormelde individuele rulings evenwel uitgesloten) of ruling vragen  opletten met art /inkomstenbelastingen i.g.v. vaste uitkeringen  ruling aanvragen?

24 Fiscale aspecten ONTBINDING Terugname van ingebrachte goederen door (erfgenamen van) oprichter mogelijk indien statutair voorzien Gevolgen op vlak van erfbelasting: volgens bepaalde rechtsleer bijvoeglijke aangifte en bijkomende erfbelasting indien terugname door rechthebbenden oprichter

25 Private stichting en bewind  Private stichting is de enige rechtspersoon die kan worden aangeduid als bewindvoerder van een onder bewind geplaatste persoon (sinds )

26 Wetsvoorstel  “Wetsvoorstel tot wijziging van de wetgeving wat de private stichting als beschermingsmaatregel betreft” ingediend (CD&V)  Beperkt tot private stichtingen met als begunstigden kinderen die voldoen aan de voorwaarden om onder beschermingsmaatregel te kunnen worden geplaatst (artikel 488/1 B.W.: onbekwaamheid wegens medische toestand)  Doelstellingen: o.m. probleem van de reserve oplossen door mogelijkheid certificering

27 Voor – en nadelen  Voordelen : Mogelijkheid tot creatie afgezonderd doelvermogen dat beheerd wordt volgens wensen oprichter, ook na overlijden Dagelijkse kosten erfgenamen worden gedragen door PS Geen nieuwe erfbelasting bij erfgenamen  Nadelen : Kosten structuur (oprichting, boekhouding,…) Problematiek reserve 3 bestuurders vereist Geen discretie Fiscaliteit van vaste uitkeringen

28 Alternatieven  Via clausules in HC : Uitstel erfrecht totdat LL ouder is overleden  Opmaak testament Toekenning reserve Omvang erfdeel bepalen rekening houdend met reserve Bepalen met welke goederen dit erfdeel wordt opgevuld Gecombineerd met restlegaat  Eventueel schenkingen bij leven Gecombineerd met restschenking

29 Alternatieven  Bestuursprobleem oplossen via voorlopig bewind Via controlestructuur : vb. burgerlijke maatschap

30 Dank voor uw aandacht.