1 Introductie, enquête

De klas ... levo-enquête: 1 iets na de dood? 2 mens = dier? 3 toekomst: beter of slechter? 4 godsdienstig? 5 met 10 per jaar zoenen? 6 IS platbombarderen? 7 Zwarte Piet discriminerend? 8 9 10

§2 Levensbeschouwing ... hoe mensen het leven zien: hun voorlopige antwoorden op de levensvragen

2 Leven in het heelal

Earthrise, December 1968 the first picture of our world taken from space

Wat is het heelal? (=universum, =kosmos) Hoe ontstond het heelal? Leeftijd heelal? Wat is de melkweg? Leeftijd melkweg? Hoeveel “melkwegen”? Hoeveel sterren id melkweg?

8. Wat is onze aarde? 9. Leeftijd aarde? 10 Afstand naar onze buurster? 11 Wanneer ontstond het aardse leven? 12 Zijn er meer plekken als de aarde? 13 Zijn wij alleen? 14 Een hondenbrein kan het heelal niet snappen, een mensenbrein wel?

De ruimte, die zwarte lucht om ons heen Met de Big Bang 13,7 mrd Onze sterrengroep met onze zon/ster 13.2 mrd 100mrd 1 vd 8 planten om onze zon 4.5mrd 4.2 lichtjaar (300.000km/sec, 1sec = 7,5rondjes aarde) ong 4mrd ja, ontelbare dat zou heel, heel, heel onlogisch zijn tja …

Robbert Dijkgraaf videolink

3 Levensvragen

2 Soorten vragen ($3) Gewone vragen (objectief) levensbeschouwelijke vragen (subjectief) Antwoord = standpunt Je levensbeschouwing = je standpunten

1 Wat is echt belangrijk ih leven. 2 Wie/hoe is de mens 1 Wat is echt belangrijk ih leven? 2 Wie/hoe is de mens? 3 hoe samenleven? 4 hoe omgaan met lijden en dood? 5 hoe aankijken tegen natuur?

Wanneer en waar stel je lv? bestaanservaringen -/+ (Goede) gesprekken Muziek, film, boek … Nieuws Politiek Religie Wetenschap …

4 Mythes

Wat + vb Een mythe is een verhaal over goden en halfgoden en geeft antwoord op levensvragen. Hoe de zon ontstond, de aarde, de zee, de mens, een rivier, een berg of een plaag. (natuur) Maar ook hoe dag en nacht ontstond, de dood, gierigheid, goed en kwaad, schoonheid, muziek en sport. (cultuur) Mythen zijn van voor het schrift, doorvertelt dus. De Genesis is een mythe. Mythes geven zin aan het leven en zorgen voor groepsbinding. Elke cultuur had eigen mythes en zo eigen antwoorden op levensvragen. Veel, maar lang niet alle, van die vragen worden nu wetenschappelijk verklaart. We hebben nu meer kennis en dus betekenen mythes nu minder voor onze levensvragen.

Waarom is er “winter”? De zeven granaatappelpitten In de eerste mythe wordt de dochter van de godin Demeter, te weten Kore, opgesloten in de onderwereld. Natuurlijk gaat de moeder (de godin van de vruchtbaarheid en het huwelijk) hier tegen in. Ze zorgt ervoor dat er niets meer op de aarde vruchtbaar is. De god Heras (ook god van de vruchtbaarheid) ziet dat de mensen hieronder leiden en laat Kore vervolgens vrij. Maar al snel komen ze erachter dat Kore in de onderwereld 7 granaatappelpitten heeft gegeten en volgens het orakel mag iemand die in de onderwereld heeft gegeten niet meer terug naar boven. Ze raadplegen vervolgens Zeus (de oppergod) die besluit dat Kore daarom drie maanden per jaar in de onderwereld moet leven en negen maanden per jaar in de bovenwereld. Deze mythe verklaart waarom het drie maanden per jaar koud en triestig is (de winter).

Waarom is er kwaad en ellende? De doos van Pandora In deze mythe hebben Prometheus en de god Zeus ruzie. Zeus als oppergod bedenkt een list. Hij laat namelijk een beeldhouwer een vrouw voor Prometheus maken. Prometheus neemt deze vrouw in huis maar waarschuwt haar de doos die op tafel ligt niet te openen. Natuurlijk is de vrouw zo nieuwsgierig dat ze de doos opent wanneer haar huisgenoot weg is. Prometheus kwam op dat moment echter net thuis. Hij ziet de vrouw aan het doosje zitten en kan net op tijd het doosje terug dicht doen. Door deze doos te openen heeft de vrouw heel veel ellende op de wereld los gelaten, alleen de hoop zat nog in het doosje.

Genesis God stond ah begin vd tijd, maakte ruimte en tijd, het heelal … alles. De schepping... God heeft alles door Zijn woord gemaakt. Hij sprak en het was er. Op de 1e dag maakte Hij het licht. Op de 2e dag zee en de lucht. Op de 3e dag het vaste land. Op de 4e dag de zon, maan en sterren. Op de 5e dag de zeedieren, de vogels en het zoete water. Op de 6e dag de landbewoners. De 7e dag was om te rusten en te genieten. Zijn schepping was goed, alles was perfect in balans. De 1e mens maakte God naar zijn eigen beeld. Uit de man maakte hij de vrouw. Adam & Eva De mens kon als enige communiceren, met elkaar en met god, en is "kroon" van Gods schepping.

Opdracht eigen mythe 1 Verzin/noteer een levensvraag 2 Verzin een mythe die de vraag beantwoord 3 Verzin een titel 4 150 woorden, schrift, schrijven

5 Soorten levo’s, (hoofd)waarden

$6 Verschillende voorlopige antwoorden gedeelde, bv: Individuele, bv: Theïst = religieus Atheïst = Niet-religieus, beetje anti Agnost = weet niet

§5 Waarden en normen Waarde: waardevol, belangrijk, doel, 1woord (vriendschap) Norm: regels om waarden te bereiken (kado’tje met verjaardag) Hoofdwaarden: 1 Vrijheid 2 gelijkheid 3 democratie 4 tolerantie

6 Goden en religie

Introfilmpje 15min Link Pluriforme samenleving: Religie Een pluriforme samenleving is een samenleving waarin mensen leven met verschillende culturen, tradities en leefstijlen. Een typisch cultuurkenmerk is religie. Nederland kent een enorm scala aan religieuze stromingen

Vragen religie Wat is een religie? Wat hebben mensen aan een religie? Noem 5 religies Zijn alle levensbesch. ook religies? Wi een pluriforme samenleving? Wi secularisering? %NL Christen? %NL Moslim? %NL niet-gelovig? Stel en beantwoord 3 eigen vragen

Wereld 2005 Religie Aanhangers Christendom 2,1 mrd Islam 1,3 Niet-religieus 1,1 Hindoeïsme 900 mjn Boeddhisme 415 Jodendom 14

Hin/Boe - Jdom - Cdom - Islam

%In Nederland Jaar Hervormd Gereform. Prot. Kerk R-katholiek Overig Moslims Geen 1975 23 10 - 38 3 26 1980 21 9 5 1990 17 8 33 2000 14 7 32 41 2005 11 29 4 42 2010 6 28 45 2012 27 46 Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek 2012 Chr 35%

7 Filosofie en Socrates

(link) Socrates: hoe weet je dat zo zeker? … Athene, 469-399 vChr

.. en zo ontstond de filosofie: Doordenk en beantwoord deze (hw)vragen: Ethiek 1. Hebben dieren evenveel rechten als mensen? filmpje 'Orvillecopter’ 2. Moet je altijd de regels volgen? 3. Moet je je eigen vader aangeven wanneer hij iets verkeerds heeft gedaan? 4. Waarom vinden we honden wel zielig en muggen niet? Kennisleer 4. Wat kan je zeker weten? 5. Bepaalt taal je werkelijkheid? 6. Bestaan er dingen waar geen woorden voor zijn? Esthetica 7. Wat is schoonheid? 8. Waarom vinden we sommige dingen mooi en andere niet? Antropologie 9. Wat is de ziel? 10. Verschil robot-mens? 11. Verzin en beantwoord een eigen filosofische vraag over de mens.

8 Evolutie

Vragen bij stencil evolutie 1 Wi de evolutietheorie? 2 Waarom werd Darwin aangevallen door Cdom? 3 Welke Chr mythe id problemen door Darwin? 5 Waarom bestaan wij volgens de evolutieth.? 6 Leg uit: God als schepper? 7 Leg uit; God als waker? 8 Leg uit: God als zingever 9 Waarom is God eerder man dan vrouw? 10 Welke levensvraag beantwoordt de evolutietheorie?

9 Politiek

Vragen politiek Wat betekent ‘politiek’? (vandale.nl) Wat is een politieke partij? Waarom zijn er verschillende politieke partijen? Wat hebben die partijen met levensvragen te maken? Waarom zijn er steeds verkiezingen? Wat is ‘de Tweede kamer’? Wat is ‘de regering’ Wat doet de minister-president? Wat doet de koning? Leg uit: de grondwet beschermt ons Leg uit: de kiezer is uiteindelijk de baas

Politiek in 3 filmpjes Politieke partijen 1:34 2e Kmr verkiezingen 2:17 Alien vraagt over politiek, cynisch 9:27 Politieke in NL 3:48

Antwoorden politiek 1. po·li·tiek (de; v) 1 alles wat met het besturen van een land, provincie, gemeente enz. te maken heeft: de binnenlandse politiek 2 beleid, gedragslijn: de onderwijspolitiek van de regering 3 de gezamenlijke politici 2

10 Toetsvoorbereiding

11 Toets

12 Interviewen

13 toetsbespreking, interviewen

14 werken aan interview

15 Interviewpresentaties