Mijn energiezuinige woning Energietips Mijn energiezuinige woning Voordracht komt op zijn tijd, dure fossiele brandstoffen, basis van onze energie. Hebben zelf een belangrijk deel van de energie factuur in handen. Besparen zonder comfort in te leveren is mogelijk. Zeer dikwijls is ons gezond verstand al voldoende; Besparen is niet alleen goed voor onze portemonnee ook gunstig voor het milieu, de milieuvriendelijkste energie is deze die we niet gebruiken. Sinds 2003 moeten Vlaamse netbeheerders een energie besparing realiseren nij hun afnemers, vandaar allerlei financiële ondersteuningen F.M. 11/07 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Energie die je niet verbruikt is het vriendelijkst voor je portemonnee en het milieu.. 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Energie, hoe er mee omgaan. Voordracht komt op tijd, dure fossiele brandstoffen, basis van onze energie. Hebben zelf een belangrijk deel van de energie factuur in handen. Besparen zonder comfort in te leveren is mogelijk. Zeer dikwijls is ons gezond verstand en een heel kleine investering al voldoende Besparen is niet alleen goed voor onze portemonnee ook gunstig voor het milieu 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

DE VOORNAAMSTE VERBRUIKERS www.greenpeace.org 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

BESPAREN OP ELEKTRICITEIT ? ELEKTRICITEITSVERBRUIK 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Binnenklimaat =Comfort Energie in de woning Binnenklimaat =Comfort Temperatuur door verwarmen en koelen Vochtgehalte in lucht door ventilatie = ENERGIEVERBRUIK We creëren ons eigen klein milieu waarin we ons best voelen ,zorgen voor aangename temperatuur, ideale luchtvochtigheid, verlichting en verluchting. Dat kleine milieu is de grote slokop van ons energie budget. 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Minder Energieverbruik = Minder energievraag Thermische Isolatie (warmte-isolatie) Ventilatie (lucht verversen) Oriëntatie , bezonning en schaduw Installatie voor verwarming en SWW(sanitair warm water) Huishoudtoestellen (10jr aankoop + verbruik) Bewoner Zonne-energiesystemen 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Bewoner Wanneer en waar verwarmen Hoeveel verwarmen Waar en wanneer licht Water, wat doen we ermee ? Meten is weten 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Centrale verwarming of niet Centrale verwarming beste oplossing. Hoog comfort met een groot gebruiksgemak met programmeerbare kamerthermostaat Losse elementen, zoals elektrische accumulatiekachels of aardgaskachels een oplossing zijn bij verbouwingen, kleinere woningen en appartementen, zolderruimte of hobbykamer verwarmen. Gebruikt u meerdere aparte aardgaskachels tegelijk, dan ligt het verbruik ervan al gauw hoger dan dat van een centrale verwarming. 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Aardgas of elektriciteit Aardgas is terecht erg populair. Het is een zuinige en propere oplossing met veel voordelen. U hebt geen schoorsteen en opslagtank nodig. Aardgas kan voor centrale verwarming, ook losstaande kachels. Elektriciteit biedt ook interessante oplossingen. De warmtepomp, bijvoorbeeld, is een erg milieuvriendelijk systeem voor centrale verwarming dat met een heel geringe hoeveelheid energie werkt. 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Huishoudtoestellen Energieverbruik A-label of A+ (10 jr + aankoopkost) Plaatsing (warmte koeling) Grootte van het toestel Isolatie Wanneer (droogkast in de zomer ?) Onderhoud van toestel (ijsvorming diepvriezer) Warm waterleiding naar toestel Koken op gas ipv elektrisch Elektriciteit => Arbeid (motoren) 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Boiler Aardgasboilers en geisers als u uw woning met aardgas verwarmt. Afstand tussen boiler en kraan, oorzaak van veel verlies. Elektrische boilers Een elektrische boiler kan dichtbij de kraan. Weinig plaats nodig, comfortabel, weinig energieverlies in de leidingen. Gebruiken met het juiste tarief . Zonneboilers leveren warm water op een heel milieuvriendelijke manier. Duurder voor warm water, door de lage verbruiks- en onderhoudskosten verdient u de hogere aankoopprijs op langere termijn terug. Zij kunnen instaan voor ongeveer 50 %. Nog nodig bijkomende klassieke warmwaterinstallatie op elektriciteit of aardgas Warmtepompboilers De warmtepompboiler werkt volgens hetzelfde principe als de warmtepomp. De warmtepomp onttrekt warmte uit de natuur (meestal lucht of grond), brengt die met behulp van een zeer geringe hoeveelheid elektriciteit op een hogere temperatuur en warmt zo het water in het boilervat op. 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Koken Bij aardgaskookplaten kiest u voor snelheid (geen opwarmtijden); ruime keuze aan uitvoeringen; van modern design tot retro; de veiligheid, dankzij de automatische ontsteking; het onderhoudsgemak (bij vitrokeramische versies); 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Koken Bij elektrische kookplaten kiest u voor snelheid, ruime keuze aan technologieën: met weerstanden (de klassieke gietijzeren kookplaat); met halogeenlicht (korte opwarm- en afkoeltijd); met inductie (warmte in de kookpan, niet op de plaat; deze werken het snelst); het onderhoudsgemak (bij vitrokeramische en inductie platen); de veiligheid, vooral bij inductiekookplaten. 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Verlichting Natuurlijk licht Waar en wanneer (als je er bent) Halogeenverlichting met transformatoren = (sluikverbruik) TL5 verlichting ( 16 mm en daarmee 40% dunner dan de huidige TLD-generatie. Spaarlampen ipv gloeilampen (waar) Bewegingsdetector, lichtsensor, schakelklok Juist keuze van armaturen 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Welke lamp De gloeilamp, heldere halfmatte, matte en gekleurde uitvoeringen verkrijgbaar. Hoe helderder het glas, hoe meer contrast en schaduwen. Soms met spiegelreflector, licht sterker in één richting. Alleen op plaatsen waar het licht maar even moet branden. Kosten weinig, verbruiken veel De halogeenlamp duurder dan de gloeilamp, gaat dubbel zo lang mee en verbruikt tot 30% procent minder. Compacte vorm en uitstekende kleurweergave. Geven ultraviolette stralen af. Daarom armaturen met UV-beschermglas. De halogeenlamp is geschikt voor het bureau, staan- en leeslampen, badkamer en waar spots moeten zorgen voor extra licht. De buislamp (TL- of fluorescentielamp) bevat, zoals de spaarlamp, gas en werkt met een poeder dat onzichtbare stralen omzet in zichtbaar licht. De samenstelling van het poeder bepaalt de kleur. Voor uw woning kiest u het best warm wit: benadert de kleur van het natuurlijke buitenlicht. Buislampen gaan 5 tot 16 keer langer mee en zijn een stuk zuiniger. De buislamp is geschikt voor kelders, garages en werkruimten, in uw woonkamer, bureau... Het totaal verbruik is lager met een klassieke electro-magnetische ballast, het rendement stijgt. Met sommige elektronische ballasten is het mogelijk om TL-lampen te dimmen. De nieuwste 16 mm buislampen(TL5) werken enkel met elektronische ballasten en bereiken de hoogste rendementen. 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Welke lamp De spaarlamp is ideaal waar u lange tijd veel licht nodig hebt, woonkamer, eetkamer en keuken.  Is duurder dan de gloeilamp, maar gaat veel langer mee en verbruikt een pak minder.  Met een spaarlamp van 7 watt hebt u evenveel licht als met een gloeilamp van 25 watt.  Een spaarlamp gaat 8 tot 15 keer langer mee dan een gloeilamp. LED (Light Emmitting Diodes) is relatief nieuw, althans voor verlichtingsdoeleinden. We kennen LED's reeds lang onder de vorm van rode, groene of gele indicatielichtjes op allerlei toestellen. LED's worden vooral voor indicatieverlichting gebruikt: verkeerslichten, stoplichten van wagens, binnen- en buiten indicatoren. Ze worden gekenmerkt door een laag verbruik en een lange levensduur (100.000 uur). Eerste lampen voor huis & tuinverlichting zijn op de markt. Soms afwijkende fitting. 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

BOUWEN EN VERBOUWEN Laat uw woning zo ontwerpen en oriënteren dat u maximaal van de zonnewarmte en het daglicht kunt profiteren. Kies een zuinige energiebron om uw woning en sanitair water te verwarmen: bijvoorbeeld, liever aardgas dan elektriciteit. Laat uw dak, uw gevels en uw vloer isoleren, laat superisolerende beglazing plaatsen. Overweeg om zelf energie te produceren, door middel van zonnepanelen en een zonneboiler. Plaats een dubbeltarief-elektriciteitsmeter, om maximaal van het lagere nachttarief te profiteren. Als u uw wasmachine, vaatwasmachine en droogtrommel altijd in de daluren gebruikt, hebt u al snel een kwart tot een derde van uw elektriciteit tegen het goedkopere daltarief! Zorg voor genoeg ventilatieopeningen, bv. afsluitbare ventilatieroostertjes in deuren of ramen. Een woning die altijd potdicht is, wordt ongezond. Vooral in vochtige lokalen is ventilatie nodig, omdat vocht schimmel veroorzaakt. 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Isoleren 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Thermische Isolatie Strengere eisen voor warmteweerstand van alle warmteverliezende oppervlakken Vloeren 4 => 10cm Wanden 6 =>15cm Daken 10 => 20cm Beglazing U-waarde maximaal 1.1 W/m²K (warmtedoorstromingscoëfficient) 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Gelijke isolatiewaarde 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Ventilatie 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

DOOR GOED TE VENTILEREN WARMTE PRODUCEREN VOOR TOCHTVERLIES DOOR GATEN EN KIEREN = 800 m³/liter/j OPVULLEN VAN GATEN = 600 m³/liter/j DOOR GOED TE VENTILEREN = 400 m³/liter/j VENTILATIE MET WARMTETERUGWINNING = 200 m³/liter/j 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Hoe ventileren ? 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Gecontroleerde ventilatie Luchtdicht bouwen Gecontroleerde balansventilatie Warmterecuperatie Ongewenst : alle systemen met open rookgaskanaal (houtkachels, open dampkappen, ...) Ongewenst : ventilatieroosters op beglazing 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Oriëntatie, bezonning, schaduw Oppervlakte van beglazing (zuid 25%) Compactheid gebouw (verhouding Vol/Opp) Natuurlijke zonnewering => van buiten Oriëntatie van de leefruimten Rijwoning <–> alleenstaand gebouw 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

HOEVEEL STOOKOLIE OF GAS VERBRUIKEN WE? Liter/m³ 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Installatie voor verwarming Gesloten ketel zonder schoorsteen Elektronische ontsteking (geen waakvlam) Weersafhankelijke regeling Modulerend ketelvermogen Condenserende ketel. De latente warmte in de rookgassen wordt gerecupereerd. Laag temperatuursysteem 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Condensatieketel 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Nieuwe normen vanaf 1/1/2006 Energieprestatieregelgeving bij woningen Maximum K45 ipv K55 (Een normaal geïsoleerde woning, gebouwd volgens de regels van de bouwkunst, volstaat om K45 te bekomen) Maximum E100 (beperken energieverbruik) Minimale ventilatievoorzieningen Risico op oververhitting beperken Energieadviesprocedure Evaluatie woningen met energie label A, B, ... Bij verhuur en verkoop (max. 5jaar geldig) 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Natuurlijke zonwering 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

EPB(energieprestatiedecreet) eisen 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Zonne-energiesystemen 1.000 kWh/m2.jaar. Direct en diffuse straling Wisselend aanbod, dag nacht, bewolkt, 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Zon als energiebron zoninstraling=10.000 x wereld energieaanvraag 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Zon als energiebron 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Toepassing zonne-energie Lichtbron, passieve zonne-energie Zonnecollector Hoge temperatuur collector Fotovoltaïsche zonne-energiesysteem 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Toepassing actieve zonne-energie Zonneboiler voor sanitair warm water Woningverwarming Zwembadverwarming (lage temperatuur) 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Samenstelling zonne-systeem 1 Collector 2 Primaire kringloop 3 Warmteopslag 4 Randapparatuur 5 Naverwarming 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Vlakke plaatcollector 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Rendementen 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Rendementen 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Opstelling collector 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Opstelling collector 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Warmteopslag Geïsoleerd waterreservoir Buffer voor warmteopslag Warmtewisselaar Geëmailleerd stalen vat met magnesiumanode RVS 316 (Hard en duurzaam staal corrosie bestendig) (chloor water) RVS 304. (Gewoon staal niet roestvrij) sww Legionella ! 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Naverwarming gasgeiser 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Naverwarming combi-ketel 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Voorraadtoestel 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Primaire kring en regeling systeem met glycolvulling Etheenglycol ook wel ethyleenglycol, is een kleurloze, iets stroperige alcohol dat als antivriesmiddel wordt gebruikt in radiatoren van auto's. 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Primaire kring en regeling terugloopsysteem 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Primaire kring en regeling natuurlijke circulatie 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Dimensioneren zonneboiler 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Dimensioneren Personen Boilervolume Collector 1 50-100 liter 1.5-2m² 2 4 200-400 liter 6-8m² Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Plaatsing Met frame op plat dak Met frame op hellend dak Geïntegreerd in schuin dak 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Woningverwarming Alleen indien laag energiewoning <10kW Groot buffervat >1000 l Collectoren > 15m2 Opslag voor 1 tot 2 dagen verwarming Bijverwarming noodzakelijk 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Zwembadverwarming 1/3 tot 2/3 oppervlak zwembad Warmteverlies aan oppervlak Diepte water bepaalt snelheid opwarmen Zwembadafdekking tijdens nacht Windschermen rond zwembad Warmtewisselaar of panelen in kunststof 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Tuindouche €175 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Legionella 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Stedenbouwkundige vergunning niet nodig voor: 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

WAT ZIJN DE KOSTEN EN WAT KRIJG IK? ZONNEBOILER +/- € 6000 INSTALLATIE( enkel warm water exl BTW) - € 575 INFRAX INTERELECTRA € 625 GEMEENTE …….. € 250 PROVINCIE (eerste 400) € 4550 directe kost € 2600 BELASTINGSVOORDEEL (als je belasting betaalt) € 1950 eigenlijke kost - € 150 300 liter/m³ besparing per jaar 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Federaal : Belastingvermindering Aangifte 2007 , inkomsten 2006 1280 € 1280 € 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Kostprijs Woning 4000l stookolie/seizoen 3250l verwarming / 750l sanitair water 50% dekking door zonneboiler Besparing 375l per seizoen 375 x 0.60 €/l = 225.00 € 175 tot 225 € per seizoen besparen Investering 2000 – 3000 € (10-15jaar) 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Tips voor rationeel energieverbruik. 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Huishoudtoestellen Koelkast en diepvriezer Diepvriezer in een koele ruimte. Juiste temperatuur, koelkast is 5° C ideaal, voor een vriezer -18° C. Elke graad lager = 5% meer elektriciteit. Ontdooi alle drie maanden. 2 mm ijs = + 10% verbruik. Op maat van uw gezin. Te grote koelkast onnodig energieverbruik. Horizontale diepvrieskisten verbruiken 15% minder dan verticale Fornuis en kookplaten Kook met weinig water. Dat is zuinig én gezond! Groenten en aardappelen moeten maar voor één derde onder water staan, kook altijd met deksel op de kookpot, u bespaart 10%. Kies voor glazen deksels. ziet wet er gebeurt. Kook vaker in een wok. Groenten wokken of stomen vraagt minder energie dan koken. Elektrische kookplaten blijven nog lang warm nadat u ze heeft uitgeschakeld. Schakel dus gerust de kookplaat uit wanneer een gerecht bijna gaar is. 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Huishoudtoestellen Microgolfoven Een plat pakje warmt sneller op in de microgolf dan een gerecht dat u hoog opstapelt. Denk daaraan wanneer u gerechten invriest die u later wil ontdooien of opwarmen. Een kleine hoeveelheid vloeistof, zoals een kop water, warmt snel op in de microgolf. Voor grotere hoeveelheden gebruikt u beter de kookplaat. Besparen op waterverbruik Jaarlijks verspilt u ettelijke liters water bij het zoeken naar de juiste temperatuur. Gebruik daarom in de keuken een ééngreepsmengkraan. In één beweging regelt u de temperatuur en het debiet. U kan de afwas beter opsparen dan drie keer per dag de waterbak te laten vollopen. 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Water Een waterbesparende spaardouchekop verbruikt 40% minder water en energie dan een gewone douchekop terwijl het comfort hetzelfde blijft. 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Strijken Strijk met stoom, dat gaat sneller, vlotter en is dus zuinig Gebruik een reflecterende strijkovertrek. 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Koelkast Open de koelkast en de diepvriezer zo kort mogelijk en zet er geen warme gerechten in.   12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Koken Kook steeds met een deksel op de pot. 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Van bij de aankoop Kies bij de aankoop van elektrische apparaten steeds voor toestellen met een A-label. 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Douchen Douchen in plaats van een bad nemen verbruikt minder dan de helft water en energie. 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Brandstof voor wagen Met een aangepaste rijstijl u kunt heel wat brandstof besparen. Rijd zo veel mogelijk met een gelijkmatige snelheid en een laag toerental in een zo hoog mogelijke versnelling. Met een “sportieve rijstijl” verbruikt u 25 à 30% meer brandstof. 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Groene stroom 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Zonne- energie Ook in Vlaanderen is zonne-energie een rendabele investering. Met een zonneboiler kunt u op een eenvoudige manier een groot deel van uw sanitair warm water aanmaken door gebruik te maken van zonlicht. U kunt tevens van heel wat subsidies genieten. 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Sluipverbruik In veel elektrische toestellen zitten sluipverbruikers die energie verbruiken als ze eigenlijk niet meer aanstaan: de rode lampjes! Koop toestellen met een laag sluipverbruik en schakel ze volledig uit als u ze niet gebruikt. 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

ENKELE GEMETEN WAARDEN BIJ STAND-BY !! EVEN OPTELLEN 105,5 kWh €21,1 10,5 kWh €2,7 157,7 kWh €31,54 61,3 kWh €12,26 131,4 kWh €26,28 466,4 kWh € 93,3 Schakel alles uit wat je niet gebruikt of onnodig aanstaat. 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Zelfbouwcollector DIN NORM 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Bronnen André Winne Evelien Anneca Lien De Raes Luc Dedeyne Noël Ramon Toon Vanhoutteghem ... 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08

Vragen www.energiesparen.be (veel gestelde vragen + brochures) energie@vlaanderen.be want: Energie sparen: de winst is voor u en het milieu! Op de website www.energiesparen.be kunt u alle brochures raadplegen, downloaden en bestellen. De belangrijkste brochures inzake energiebesparing zijn: Maak uw huis energiezuinig en betaal minder belastingen Energie besparen bij u thuis : premies van uw elektriciteitsdistributienetbeheerder Ideeën voor energiezuinig wonen Ideeën voor energiezuinig bouwen en verbouwen 12-4-2017 Mijn energiezuinige Woning FMmaart 08