Aansprakelijkheid en bewonersinitiatieven Themabijeenkomst Ruim op die Regels: Aansprakelijkheid & Maatschappelijke Aanbesteden Donderdag 19 februari 2015 te Rotterdam

Aansprakelijkheid en bewonersinitiatieven mr C.W.M. van Alphen www.vanalphenadvies.nl Bijdrage geleverd aan het rapport: “Regel die burgerinitiatieven” in opdracht van: Ministerie van BZK december 2013

Aansprakelijkheid en bewonersinitiatieven Hoe gaan gemeenten om met bewonersinitiatieven in het algemeen: Vergunnen (o.a. meldingsplicht, ontheffingsplicht en vergunningplicht) Overeenkomen (overeenkomst bijvoorbeeld over het grondgebruik en subsidiëring) Adopteren (subsidiëren op basis van regelgeving) Gedogen (afzien van naleving van regels)

Aansprakelijkheid en bewonersinitiatieven Vergunnen Concrete voorschriften (meer regels) Bakent de speelruimte af Vaak meerdere vergunningen voor een initiatief (specialiteitsbeginsel)

Aansprakelijkheid en bewonersinitiatieven Overeenkomen Overheid op gelijke voet als een burger Facilitair gericht (bijvoorbeeld huisvesting en gronden beschikbaar stellen) Overheid treedt niet in publiekrechtelijke hoedanigheid op Overheid is wel gebonden aan algemene beginselen van behoorlijk bestuur

Impliciet en expliciet gedogen Aansprakelijkheid en burgerinitiatieven Gedogen Afzien van handhaving Gekoppeld aan een verbod (niet meer gedogen dan de reikwijdte van een verbod) Impliciet en expliciet gedogen

Aansprakelijkheid en bewonersinitiatieven Aansprakelijkheid onderscheid naar grondslag Strafrechtelijk Privaatrechtelijk Bestuursrechtelijk

Aansprakelijkheid en bewonersinitiatieven Strafrechtelijke aansprakelijkheid Gedraging moet als strafbaar feit worden aangeduid in een wet

Aansprakelijkheid en bewonersinitiatieven Privaatrechtelijke aansprakelijkheid Wanprestatie (in dat geval is er een overeenkomst) Onrechtmatige handeling Gemeente kan nog risico-aansprakelijk zijn vanuit een bepaalde hoedanigheid (wegbeheerder)

Aansprakelijkheid en bewonersinitiatieven Bestuursrechtelijke aansprakelijkheid Wet nadeelcompensatie en schadevergoeding bij onrechtmatige besluiten in de Algemene wet bestuursrecht. De nadeelcompensatiebepalingen regelen de schadevergoeding bij rechtmatige overheidsdaad.

Aansprakelijkheid en bewonersinitiatieven Overheid moet handelen overeenkomstig de Algemene beginselen van behoorlijk bestuur o.a. Verbod van willekeur Motivering Zorgvuldigheid Evenredigheid Gelijke gevallen gelijk behandelen

Aansprakelijkheid en bewonersinitiatieven Bewonersinitiatief (concreet) Regelgeving (abstract en moet worden toegepast op de concrete situatie) Aansprakelijkheid (risico) Handelen in strijd met de geldende regels houdt een risico op aansprakelijkheid in

Aansprakelijkheid en bewonersinitiatieven Hoe ziet de regelgeving er nu uit Algemeen kenmerk: Gefragmenteerd Publiekrechtelijke regels Civielrechtelijke regels Strafrechtelijke regels

Aansprakelijkheid en bewonersinitiatieven Evenementenvergunning Basis: Algemene plaatselijke verordening Mogelijkheid van een doorlopende vergunning met een meldingsplicht voor activiteiten Motief: Handhaving van de openbare orde en openbare veiligheid

Aansprakelijkheid en bewonersinitiatieven Evenementenvergunning Kan de gemeente in een evenementenvergunning het voorschrift opnemen dat zij op geen enkele wijze aansprakelijk kan worden gesteld voor aanspraken door derden voor mogelijk letsel of schade veroorzaakt door het gebruik van de vergunning ? Antwoord is: “nee”.

Aansprakelijkheid en bewonersinitiatieven Brandbeveiligingsvergunning Het terrein is een inrichting in de zin van de Brandbeveiligingsverordening Basis: artikel 3 van de Wet veiligheidsregio’s Bandveiligheid van de inrichting als geheel Niet: de brandveiligheid van bouwwerken daarvoor geldt het Bouwbesluit 2012

Aansprakelijkheid en bewonersinitiatieven Exploitatievergunning voor horecabedrijf (APV) Vergunning voor het tegen betaling verstrekken van dranken Drank- en horecawetvergunning voor horeca-inrichting Vergunning voor het tegen betaling verstrekken van alcoholhoudende dranken - Tijdelijke vergunning voor het verstrekken van alcoholhoudende drank buiten horeca-inrichtingen

Aansprakelijkheid en bewonersinitiatieven Speeltoestellen moeten voldoen aan de Warenwetbesluit Attractie- en Speeltoestellen (WAS) Algemene Maatregel van Bestuur op grond van de Warenwet

Aansprakelijkheid en bewonersinitiatieven Geluid Toestellen buiten inrichtingen in de zin van de Wet milieubeheer geldt de Algemene plaatselijke verordening (geluidsregels worden opgenomen in de APV Bij inrichtingen in zin van de Wet milieubeheer geldt het Activiteitenbesluit milieubeheer

Aansprakelijkheid en bewonersinitiatieven Het bestemmingsplan bevat: regels voor elk planologisch relevant gebruik van gronden en gebouwen regels voor het bouwen van bouwwerken egels voor het uitvoeren van werken en werkzaamheden

Aansprakelijkheid en bewonersinitiatieven Bouwen is een vorm van planologisch relevant gebruik: Wat een bouwwerk is staat in de gemeentelijke bouwverordening Tenten zijn geen bouwwerken tenzij: Ander planologisch relevant gebruik: Gebruik van bestaande gebouwen; Uitvoeren van werken en werkzaamheden Gebruik van gronden bijvoorbeeld voor evenementen

Aansprakelijkheid en bewonersinitiatieven Bouwen: Artikel 2.1, lid 1 onder a van de Wet algemene bepalingen van omgevingsrecht (vergunningplichtig) Vergunningsvrij bouwen: Zie de artikelen 2 en 3 van het Besluit omgevingsrecht Ander planologisch relevant gebruik: Artikel 2.1, lid 1 onder c van de Wet algemene bepalingen van omgevingsrecht (vergunningplichtig) Gebruik in afwijking van het bestemmingsplan: Zie de artikel 4 van het Besluit omgevingsrecht

Aansprakelijkheid en bewonersinitiatieven Vergunningsvrij bouwen: Artikel 2 van het Besluit omgevingsrecht Bouwwerken die zonder meer vergunningsvrij zijn deze bouwwerken hoeven niet te voldoen aan het bestemmingsplan Artikel 3 van het Besluit omgevingsrecht Bouwwerken die alleen vergunningsvrij zijn wanneer het bouwwerk in overeenstemming is met de bestemmingsplanvoorschriften

Aansprakelijkheid en bewonersinitiatieven Tijdelijk gebruik in afwijking van het bestemmingsplan Is geregeld in artikel 4 van bijlage II van het Besluit omgevingsrecht Per 1 november 2014 zijn de regels over tijdelijk gebruik in afwijking van het bestemmingsplan behoorlijk verruimd.

Aansprakelijkheid en bewonersinitiatieven Andere relevante bepalingen: Wet bodembescherming Monumentenwet 1988 Subsidieregels (Algemene wet bestuursrecht)

Aansprakelijkheid en bewonersinitiatieven Vragen en opmerkingen