Dwarsverbanden m.b.t. onderwijs in de KaHo Sint-Lieven Erik Peeters Hoofd Dienst Onderwijsondersteuning en –ontwikkeling KaHo Sint-Lieven 1 Erik Peeters Hoofd Dienst Onderwijsondersteuning en -ontwikkeling KaHo Sint-Lieven - Dwarsverbanden

Overzicht (Voorstelling KaHo Sint-Lieven) Inleidende beschouwingen over “dwarsverbanden” Enkele dwarsverbanden –Onderwijs –(Onderzoek) Faciliterende factoren Belemmerende factoren Maatregelen voor versterking? Tot slot Erik Peeters Hoofd Dienst Onderwijsondersteuning en -ontwikkeling KaHo Sint-Lieven - Dwarsverbanden 2

De KaHo Sint-Lieven Erik Peeters Hoofd Dienst Onderwijsondersteuning en -ontwikkeling KaHo Sint-Lieven - Dwarsverbanden 3 Op 3 locaties in Oost-Vlaanderen: Gent, Aalst, Sint-Niklaas ± 6400 studenten ±700 personeelsleden 18 professionele bacheloropleidingen 4 academische bacheloropleidingen 7 masteropleidingen

De KaHo Sint-Lieven Erik Peeters Hoofd Dienst Onderwijsondersteuning en -ontwikkeling KaHo Sint-Lieven - Dwarsverbanden 4 Technologiecampus Gent Campus Dirk Martens Aalst Campus Waas Sint-Niklaas Studiegebieden: –Biotechniek –Gezondheidszorg –Handelswetenschappen en bedrijfskunde –Industriële wetenschappen en technologie –Onderwijs

Inleidende beschouwingen over “dwarsverbanden” Verbanden… verbindingen … linken … relaties … –met externen (secundair onderwijs, andere hogeronderwijsinstellingen, de professionele wereld, de maatschappij, …) –en intern (in de eigen instelling, in de Associatie K.U. Leuven, …) Versterking en verdere ontwikkeling van dwarsverbanden is belangrijke prioriteit voor de Associatie K.U.Leuven (Tussen de academische en de professionele opleidingen, zowel op het vlak van onderwijs, onderzoek als ondersteunende processen) Dwarsverbanden tussen het professioneel en academisch hoger onderwijs: nuttig, logisch, … In de praktijk een uitdaging! Erik Peeters Hoofd Dienst Onderwijsondersteuning en -ontwikkeling KaHo Sint-Lieven - Dwarsverbanden 5

Gezamenlijke curriculumontwikkeling en profilering 1.Samenwerking bij curriculumontwikkeling van (nieuwe) opleidingen –Overlegorganen verpleegkunde-vroedkunde-geriatrie: samenwerking op Associatie-niveau Deelwerkgroep curriculum verpleegkunde Deelwerkgroep curriculum vroedkunde –OOF-project voortgangstoets: Centrum voor ziekenhuis- en Verplegingswetenschap (K.U.Leuven) en de 11 hogescholen werken samen aan een voortgangstoets en implementeren die in het curriculum Deze toets maakt het mogelijk om het niveau van integratie van de opleiding verpleegkunde te toetsen en faciliteert bijsturingen Erik Peeters Hoofd Dienst Onderwijsondersteuning en -ontwikkeling KaHo Sint-Lieven - Dwarsverbanden 6

Gezamenlijke curriculumontwikkeling en profilering 2.Organiseren van schakel- en voorbereidingsprogramma’s –Instapcursussen wiskunde, chemie,… om de voorkennis van nieuwe studenten op te krikken voor de start van de hogere studies –OOF-project instapcompetenties: Studiekeuzebegeleiding van instromers in het hoger onderwijs: (zelf)toetsingsinstrument voor toetsing van instapcompetenties en draaiboek met scenario’s voor een oriëntatiegesprek –Studenten met een diploma professionele bachelor binnen het studiegebied Industriële Wetenschappen en Technologie kunnen in twee jaar het diploma Master in Industriële Wetenschappen (industrieel ingenieur) behalen dankzij een schakelprogramma’s Het schakeljaar van 60 studiepunten: voorbereiden op meer wetenschappelijke kennis en inzicht voor de masteropleiding Het masterjaar van 60 studiepunten Erik Peeters Hoofd Dienst Onderwijsondersteuning en -ontwikkeling KaHo Sint-Lieven - Dwarsverbanden 7

8

Gezamenlijk onderwijsactiviteiten opzetten 1.Associatiebrede afspraken maken over stages in het studiegebied gezondheidszorg –Op Associatieniveau bestaat er een “leergemeenschap stage” die afspraken maakt over stages 2.Gemeenschappelijke docenten in professionele en academische opleidingen van de hogeschool –Docenten Industrieel ingenieur geven gastpractica aan studenten die studeren voor professionele bachelor –Lectoren professioneel HO (bv.vakgroep ICT) maken deel uit van onderzoeksgroepen academisch HO (bv.vakgroep Fysica) Ondersteuning vanuit de vakgroep ICT (prof. HO) om applicaties te ontwikkelen/onderhouden en (nieuwe) toestellen in gebruik te nemen die gebruikt worden in allerlei onderzoeksprojecten in de vakgroep Fysica (acad. HO) Erik Peeters Hoofd Dienst Onderwijsondersteuning en -ontwikkeling KaHo Sint-Lieven - Dwarsverbanden 9

Gezamenlijk onderwijsactiviteiten opzetten 3.Gezamenlijk organiseren van studiereizen en studiebezoeken –Tijdens het derde jaar gaan studenten industrieel ingenieur (AHO) en mechanica (PHO) samen op studiereis in Duitsland 4.Wederzijds participeren in examen- en beoordelingscommissies –Binnen het studiegebied Industriële Wetenschappen en Technologie hebben docenten PHO opgetreden als jurylid van een masterproef bij het departement II opleiding bouw, chemie, elektromechanica en elektrotechniek Erik Peeters Hoofd Dienst Onderwijsondersteuning en -ontwikkeling KaHo Sint-Lieven - Dwarsverbanden 10

Onderwijsondersteunende middelen delen en ontwikkelen 1.Cursusmateriaal –Studiegebied Industriële wetenschappen en technologie: gezamenlijke aankoop van leermateriaal (software en hardware) voor o.a. elektrische automatisering en aandrijvingen –Docenten die zowel in het professioneel als academisch hoger onderwijs les geven, gebruiken gedeeltelijk hetzelfde cursusmateriaal 2.Multimediale leermiddelen –Videomateriaal, ontwikkeld voor professionele bachelor opleidingen, wordt ook gebruikt in de academische opleidingen en omgekeerd Erik Peeters Hoofd Dienst Onderwijsondersteuning en -ontwikkeling KaHo Sint-Lieven - Dwarsverbanden 11

Gezamenlijk infrastructuur delen en ontwikkelen 1.Gemeenschappelijk gebruik laboratoria en leslokalen –Chemie –Labo CAD –Labo Meetkunde –…–… Erik Peeters Hoofd Dienst Onderwijsondersteuning en -ontwikkeling KaHo Sint-Lieven - Dwarsverbanden 12

Gezamenlijk infrastructuur delen en ontwikkelen 2.Gemeenschappelijk gebruik maken van ICT-ondersteuning waardoor interferentie ontstaat –Dezelfde elektronische leeromgeving (Toledo) –Gemeenschappelijke ondersteuning door de dienst Onderwijsondersteuning en -ontwikkeling Erik Peeters Hoofd Dienst Onderwijsondersteuning en -ontwikkeling KaHo Sint-Lieven - Dwarsverbanden 13

Gezamenlijk infrastructuur delen en ontwikkelen 3.Gezamenlijke mediatheek –Elke campus heeft een niet-opleidingsgebonden mediatheek Erik Peeters Hoofd Dienst Onderwijsondersteuning en -ontwikkeling KaHo Sint-Lieven - Dwarsverbanden 14

Gezamenlijk structuren en netwerken uitbouwen 1.Oprichting en uitbouw van ‘schools’ waarin professioneel en academisch hoger onderwijs samengebracht worden per studiegebied –School of education 2.(Inter)disciplinaire netwerking tussen personeelsleden van academisch en professioneel HO –Studiegebied Gezondheidszorg Overlegorganen op Associatieniveau –Studiegebied Industriële wetenschappen en technologie De vraag “Wie is waar goed in?” creëert spontane samenwerking Gemeenschappelijk budget voor laboratoriumuitrusting Erik Peeters Hoofd Dienst Onderwijsondersteuning en -ontwikkeling KaHo Sint-Lieven - Dwarsverbanden 15

Gezamenlijk structuren en netwerken uitbouwen 3.Gezamenlijke vakgroepen (expertisecellen) –Stuurgroep bachelor–master verpleegkunde en vroedkunde (BAMA) Associatie K.U.Leuven Overleg rond algemeen beleid vanuit de Associatie en de verschillende hogescholen op vlak van gezondheidszorg Communicatie met ministeriële richtlijnen of vragen –Expertisecellen in de KaHo Sint-Lieven Erik Peeters Hoofd Dienst Onderwijsondersteuning en -ontwikkeling KaHo Sint-Lieven - Dwarsverbanden 16

Gezamenlijk systeem voor kwaliteitszorg gebruiken & ontwikkelen 1.Gecoördineerde kwaliteitszorg 2.Gestructureerde en geautomatiseerde kwaliteitsbevragingen 3.Onderwijsontwikkelingsfonds projecten: innovatieve samenwerkingsprojecten met een focus op onderwijsontwikkeling –OOF instroombegeleiding: Studiekeuzebegeleiding van instromers in het hoger onderwijs: (zelf)toetsingsinstrument voor toetsing van instapcompetenties en draaiboek met scenario’s voor een oriëntatiegesprek –OOF webcolleges: Didactische scenario’s voor audiovisuele ondersteuning bij leermateriaal –…–… Erik Peeters Hoofd Dienst Onderwijsondersteuning en -ontwikkeling KaHo Sint-Lieven - Dwarsverbanden 17

Gezamenlijk studie- en studentenbegeleiding organiseren Erik Peeters Hoofd Dienst Onderwijsondersteuning en -ontwikkeling KaHo Sint-Lieven - Dwarsverbanden 18 1.SoVo: Sociale Voorzieningen 2.Studie- en studentenbegeleiding: gezamenlijke werkgroep –Per campus: Algemene studievaardigheid Psychosociale begeleiding –Per opleiding: Vakgebonden begeleiding Monitoraat

Gezamenlijk personeelsbeleid voeren 1.Uitwisseling van (gast)docenten in twee richtingen 2.Gezamenlijke professionalisering –Navormingen voor docenten –Deelwerkgroep professionalisering van docenten Overleg om de professionalisering van docenten te optimaliseren en wetenschappelijke output te genereren. –Deelwerkgroep Banaba en permanente vorming Afstemming van de Banaba opleidingen en permanente vormingen in het kader van de bachelor- master doorstroom en maatschappelijke relevantie. 3.Gemengde aanstelling –Sommige docenten geven les bij zowel professionele als academische bachelor Erik Peeters Hoofd Dienst Onderwijsondersteuning en -ontwikkeling KaHo Sint-Lieven - Dwarsverbanden 19

Gezamenlijk internationalisering vorm geven Gemeenschappelijke Dienst Internationalisatie Acties gericht op alle docenten en studenten De website en toledo Community De werkgroep internationalisering met 1 vertegenwoordiger per opleiding De informatiebrochure “introducing KaHo Sint-Lieven” De informatiebrochure “leidraad voor studentenuitwisselingen aan KaHo Sint-Lieven” De infosessies op elke campus De kaas- en wijnavond als ontmoeting met uitwisselingsstudenten van vorig jaar Gemeenschappelijk fonds voor internationalisering Etc… Erik Peeters Hoofd Dienst Onderwijsondersteuning en -ontwikkeling KaHo Sint-Lieven - Dwarsverbanden 20

Gezamenlijk internationalisering vorm geven Gezamenlijk uitwisselingsmogelijkheden opzetten –Studiegebied Industriële wetenschappen en technologie: Erasmusstudenten industrieel ingenieur kunnen lessen van in opleidingen van de professionele bachelors meevolgen –Studiegebied Gezondheidszorg: Leergemeenschap internationalisering: Overleg rond internationale projecten en nieuws vanuit het Florence Netwerk (verpleegkunde en vroedkunde) Erik Peeters Hoofd Dienst Onderwijsondersteuning en -ontwikkeling KaHo Sint-Lieven - Dwarsverbanden 21

Gezamenlijke reglementering opstellen 1.Onderwijs- en Examenreglement (OER) Erik Peeters Hoofd Dienst Onderwijsondersteuning en -ontwikkeling KaHo Sint-Lieven - Dwarsverbanden 22 1.Sid-in beurzen 2.Website 3.Infobrochures Gezamenlijke rekrutering van studenten (Dwarsverbanden binnen hogescholen: onderzoek) (Samen aanvragen, opzetten, uitvoeren en evalueren van onderzoeksprojecten) (Gezamenlijke valorisatie van onderzoek: studiedagen, publicaties, implementatie in bedrijven en organisaties) (Uitbouwen van netwerken en expertise-uitwisseling)

Overzicht Inleiding Enkele dwarsverbanden –Onderwijs –(Onderzoek) Faciliterende factoren Belemmerende factoren Maatregelen voor versterking? Tot slot Erik Peeters Hoofd Dienst Onderwijsondersteuning en -ontwikkeling KaHo Sint-Lieven - Dwarsverbanden 23

Faciliterende factoren voor dwarsverbanden 1.Economisch sterker staan –Gezamenlijke uitbouw en aankoop van infrastructuur (labo’s, machines, ICT-apparatuur, (budgetten worden samengelegd) –Specialisten kunnen delen 2.Goede persoonlijke contacten 3.Expertise binnen een vakgebied 4.Decretale afspraken –Bv: Omschrijving in het decreet van postgraduaat als een concept permanente vorming voor zowel bachelor als master 5.Gedeelde algemene diensten 6.Praktische redenen –Gemeenschappelijke infrastructuur –…–… Erik Peeters Hoofd Dienst Onderwijsondersteuning en -ontwikkeling KaHo Sint-Lieven - Dwarsverbanden 24

Belemmerende factoren voor dwarsverbanden 1.Verschillend profiel van de professionele versus de academische opleidingen (praktijk vs onderzoeksgericht) 2.Interne structuur van de KaHo Sint-Lieven –Departement Industrieel Ingenieur: academische bachelors –3 regionale departementen: professionele bachelors –Ze hebben een eigen bestuur, eigen vakgroepen en eigen budgetten 3.Menselijke factoren –Beperkte aanwezigheid en medewerking voor sommige werkgroepen van de associatie –Drang naar onafhankelijkheid van opleidingen en departementen –Vooroordelen en onwetendheid Erik Peeters Hoofd Dienst Onderwijsondersteuning en -ontwikkeling KaHo Sint-Lieven - Dwarsverbanden 25

Belemmerende factoren 4.Praktische problemen –Bezettingsgraad gedeelde labo’s kan (te) hoog worden –Afstanden tussen verschillende partners –De beperkte toegang van de lectoren van de hogescholen mbt databanken en tijdschriften die essentieel zijn om te participeren in (fundamenteel) wetenschappelijk onderzoek 5.De structuur van het Vlaams hoger onderwijs: het Vlaamse onderscheid tussen professionele en academische bachelors: –belemmert dwarsverbanden tussen Vlaamse professionele bacheloropleidingen en buitenlandse. Het Vlaamse model is niet in overeenstemming met het model dat in vele landen (Europese en mondiale) in gebruik is Erik Peeters Hoofd Dienst Onderwijsondersteuning en -ontwikkeling KaHo Sint-Lieven - Dwarsverbanden 26

Belemmerende factoren 5.De structuur van het Vlaams hoger onderwijs: het Vlaamse onderscheid tussen professionele en academische bachelors: –Belemmert de doorstroming van professionele bachelors naar masteropleidingen. In Vlaanderen is er geen substantiële doorstroom van professionele bachelors in vergelijking met academische bachelors naar masteropleidingen. In andere landen is er vaak een directe doorstroommogelijkheid voor bachelors naar een masteropleiding. –De binariteit professioneel versus academisch is niet transparant voor de Vlaamse abituriënten, niet voor de Vlaamse arbeidsmarkt en ook niet internationaal. (Er kunnen vragen gesteld worden bij de civiele waarde van de twee soorten bachelors op de Vlaamse en internationale arbeidsmarkt.) Erik Peeters Hoofd Dienst Onderwijsondersteuning en -ontwikkeling KaHo Sint-Lieven - Dwarsverbanden 27

Maatregelen voor versterking van dwarsverbanden? Personeel –Grotere toegankelijkheid van databanken voor lesgevers en onderzoekers van de hogescholen –Gedeelde lesgevers en onderzoekers: die zowel actief zijn in de universiteit als in de hogeschool –Lectoren die een onderzoeks- en lesopdrachten combineren Regelgeving m.b.t. het Vlaams hoger onderwijs… Goede afspraken over PWO en OOF, rekening houdende met mogelijke dwarsverbanden Werkgroepen –Sterkere begeleiding van de sommige werkgroepen vanuit de associatie –Nieuwe werkgroepen oprichten Erik Peeters Hoofd Dienst Onderwijsondersteuning en -ontwikkeling KaHo Sint-Lieven - Dwarsverbanden 28

Conclusies Dé doorslaggevende reden voor een “dwarsverband” is vaak economisch Expertise en persoonlijke contacten creëren dwarsverbanden De meest uitgesproken dwarsverbanden zijn organisatorisch: een gedeelde campus, gedeelde sociale voorzieningen, gedeelde onderwijsondersteuning,… Dwarsverbanden zijn aanwezig in alle studiegebieden Er is vraag naar een aangepaste regelgeving Erik Peeters Hoofd Dienst Onderwijsondersteuning en -ontwikkeling KaHo Sint-Lieven - Dwarsverbanden 29